Γράφει ο Παναγιώτης Μήλας
[email protected]
Πολλές φορές ο σκηνικός χώρος στον οποίο εξελίσσεται μια ιστορία είναι ακόμη πιο μαγικός και από αυτή την ίδια την ιστορία.
Αυτό ένιωσα όταν επισκέφθηκα, στην Αρχαία Τροιζήνα, το ιερό του Ιππόλυτου. Ήταν μεσημέρι και ο ήλιος έλιωνε τα πάντα. Άπνοια και θολή ατμόσφαιρα. Δεν ακουγόταν τίποτα λίγο πιο έξω από την Τροιζήνα, εκεί που υπάρχουν οι αρχαιολογικοί θησαυροί της περιοχής.
Εκεί ήταν η πατρίδα του μυθικού Θησέα. Σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το λιμάνι. Εδώ σώζονται ερείπια του Ιερού του Ιππολύτου το οποίο ιδρύθηκε από τον Διομήδη. Επίσης σώζονται ερείπια αρχαίων ναών και τειχών, του μνημείου της Φαίδρας και της Αγοράς, του σταδίου και άλλων κτηρίων. Όλα τα κινητά ευρήματα εκτίθενται στα Μουσεία του Πόρου και της Αθήνας.
Σύμφωνα με την παράδοση, μετά το θάνατο της Αντιόπης, ο Θησέας νυμφεύθηκε τη Φαίδρα και έστειλε τον Ιππόλυτο, μικρό παιδί ακόμα, στον Πιτθέα, προκειμένου να ανατραφεί εκεί και να γίνει βασιλιάς της Τροιζήνας. Αργότερα, όταν ο Πάλλας (αδερφός του Αιγέα) και οι γιοι του (50 Παλλαντίδες) στασίασαν εναντίον του Θησέα, ο ήρωας τούς σκότωσε και πήγε στην Τροιζήνα, για να καθαρθεί. Στο ταξίδι αυτό η Φαίδρα είδε για πρώτη φορά το νεαρό Ιππόλυτο και τον ερωτεύτηκε. Προσπάθησε να κερδίσει την αγάπη του (στέλνοντάς του γράμμα με την τροφό της), απέτυχε και αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Για να εκδικηθεί, όμως, τον Ιππόλυτο που αρνήθηκε τον έρωτά της, μένοντας πιστός στην Άρτεμη – θεά της αγνότητας, έγραψε ένα γράμμα στον Θησέα συκοφαντώντας τον Ιππόλυτο. O Θησέας, διαβάζοντας το γράμμα μετά την αυτοκτονία της Φαίδρας και δίνοντας πίστη στις συκοφαντίες της, χρησιμοποίησε μία από τις τρεις ευχές που θα εκπλήρωνε ο Ποσειδώνας γι’ αυτόν, ζητώντας να σκοτώσει ο θεός τον Ιππόλυτο. Πράγματι, καθώς ο νέος διωγμένος από τον πατέρα του έφευγε πάνω στο άρμα του, πρόβαλε από τη θάλασσα ένας άγριος ταύρος με αποτέλεσμα τα άλογα να αφηνιάσουν και ο Ιππόλυτος πέφτοντας από το άρμα του να μπλεχτεί στα ηνία και να βρει το θάνατο.
O Παυσανίας και οι μετέπειτα πηγές αναφέρουν ότι ο Ασκληπιός, ύστερα από παράκληση της Αρτέμιδος, επανέφερε στη ζωή τον ήρωα, γι’ αυτό και η λατρεία του Ιππολύτου συνδέθηκε με αυτή του Ασκληπιού.
Το Ιερό είχε έκταση 4.000 τ.μ. και ήταν σε απόσταση 800 μέτρων από την αγορά. Ο περίβολος και τα κτίσματα του ιερού κτίστηκαν στα τέλη του 4ου αιώνα ή στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. γύρω από έναν αρχαιότερο πυρήνα λατρείας. Στο χώρο έχουν βρεθεί και σχετικές επιγραφές που επιβεβαιώνουν τη λειτουργία Ασκληπιείου στο τέμενος.
Άλλωστε σώζονται ερείπια μιας κρήνης και θεμέλια από άλλα κτήρια, όπως αίθουσες θεραπείας, ξενώνες κ.α. Το καλό κλίμα της περιοχής και τα καθαρά νερά συντέλεσαν στη δημιουργία ενός τέτοιου θεραπευτηρίου, το οποίο όμως βρέθηκε στη σκιά του Ασκληπιείου της Επιδαύρου. Στην παρακμή του έπαιξε καθοριστικό ρόλο κι ο σεισμός που προκλήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου των Μεθάνων, στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. Τα κτήρια τότε καταστράφηκαν κι επισκευάστηκαν στα ρωμαϊκά χρόνια. Όμως μετά την επικράτηση του χριστιανισμού το αρχαίο υλικό χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση χριστιανικών ναών. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Επισκοπή, ένας παλαιοχριστιανικός ναός που βρίσκεται στον ίδιο χώρο και τοποθετείται χρονικά στον 6ο αιώνα μ.Χ. Πέραν αυτών των μνημείων σώζονται ερείπια των τειχών, του μνημείου της Φαίδρας, της Αγοράς και λείψανα αρχαίων. Εντύπωση θα προκαλέσει στον επισκέπτη κι ένας οχυρωματικός πύργος, γνωστός ως «Παλάτι του Θησέα», ο οποίος χτίστηκε τον 5ο αι. π.Χ., όμως έχει και στοιχεία μεσαιωνικά. Βόρεια απ’ αυτόν τον πύργο βρίσκονται ερείπια ενός ρωμαϊκού κτίσματος που θεωρείται πως ήταν παλαιότερα το Ιερό των Μουσών. Ακόμη στο χώρο βρέθηκαν επιτύμβιες στήλες, κιονόκρανα, κεραμικά και πήλινα αγγεία, ειδώλια, δύο αγαλματίδια κι αμφορείς που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Από τα Μεγάλα Διονύσια μέχρι το Ηρώδειο
Γνήσια τραγωδία για το δαίμονα του πόθου, για τη “νόσο” του έρωτα και τον παράφορο οίστρο του, ο «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 428 π.Χ. στα Μεγάλα Διονύσια αποσπώντας το πρώτο βραβείο. Από το Εθνικό Θέατρο πρωτοανέβηκε το 1937 στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη και μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου και επαναλήφθηκε το 1954 με νέα διανομή στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου αποτελώντας μία «ανεπίσημη πρώτη» για τα Επιδαύρια, που εγκαινιάστηκαν ως θεσμός την επόμενη χρονιά.
Στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη -την παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου που πραγματοποίησε την κορυφαία στάση της στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, εξήντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του έργου στον ίδιο χώρο το 1954- η Λυδία Κονιόρδου παρουσίασε μία τραγωδία για τη ζωή, τον έρωτα, την τιμωρία και τη συγχώρηση.
Τι είδαμε στην Επίδαυρο
“Ιππόλυτος”, αινιγματικός χαρακτήρας για τη “νόσο” του έρωτα και τις ελεύθερες επιλογές
Πού και πότε μπορείτε να δείτε τον “Ιππόλυτο”:
– Την Πέμπτη 28 Αυγούστου, στο Χαλάνδρι, Θέατρο Ρεματιάς
– Το Σάββατο 30 Αυγούστου, στο Αιγάλεω, Θέατρο Αλέξης Μινωτής
– Τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου, στην Πετρούπολη, Θέατρο Πέτρας, σκηνή Μ. Βολανάκη.
– Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου, στην Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο
– Την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου, στον Βύρωνα, Θέατρο Βράχων “Μελίνα Μερκούρη”
– Το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου, στην Ηλιούπολη, Θέατρο Άλσους “Δημήτρης Κιντής”
– Τη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου, στου Παπάγου, Κηποθέατρο
– Και τέλος την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου, στη Νέα Σμύρνη, Θέατρο Άλσους.
* Οι φωτογραφίες είναι του Catisart, από τον αρχαιολογικό χώρο της Τροιζήνας, εκεί που υπάρχουν τα ερείπια του Ιερού του Ιππόλυτου καθώς επίσης και ερείπια άλλων ναών, κτηρίων και της Αγοράς.
