«Τρωάδες» του Ευριπίδη. Η παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, παρουσιάζεται, σε μετάφραση Θόδωρου Στεφανόπουλου και σκηνοθεσία του Χρήστου Σουγάρη.
Ο σκηνοθέτης καταθέτει εδώ την άποψή του για το έργο και για τον τρόπο με τον οποίο το διαχειρίστηκε.
***
«Η σχέση μου με τη Ευριπίδεια αυτή τραγωδία ξεκινάει από την εποχή που ήμουν ακόμη σπουδαστής στη Δραματική σχολή του ΚΘΒΕ.
Οι “Τρωάδες” αποτέλεσαν την πτυχιακή εργασία του έτους μας, σε σκηνοθεσία του δασκάλου μας, Γιάννη Ρήγα και υπήρξαν -μαζί με τον “Αίαντα” του Βασίλη Παπαβασιλείου, την “Ηλέκτρα” του Αντουάν Βιτέζ και τις “Βάκχες”, του Ματίας Λάνγκχοφ- η αφετηρία μιας έντονης και διαρκούς μέχρι και σήμερα μελέτης και αγάπης για το θεατρικό αυτό είδος, καθώς και τους τρόπους της σκηνικής ερμηνείας του.
Ανήκω, επίσης, στην κατηγορία αυτή των θεατών που απολαμβάνει να επισκέπτεται ανοιχτά -και όχι μόνο- θέατρα και να παρακολουθεί απόπειρες σκηνικής ανάγνωσης των αριστουργημάτων των τριών μεγάλων ποιητών.
Απολαμβάνω δε, ακόμη περισσότερο τη διαφορετικότητα -όταν αυτή υφίσταται- στην αισθητική αφήγησης των καλλιτεχνών. Και αυτό διότι πολλοί από εμάς, κάνουμε το λάθος να θεωρούμε πως υπάρχει μία μόνο εκδοχή της Αντιγόνης, του Οιδίποδα, του Ηρακλή, συνεπώς υπάρχει και μία μόνο, αισθητική αφήγησης. Συνήθως αποδεχόμαστε αυτή που έχει κυριαρχήσει.
Το πραγματικά εντυπωσιακό απ’ όλες τις απόψεις, είναι το γεγονός πως οι τραγικοί μας, οι ομότεχνοι, καθώς και οι ακροατές και θεατές του είδους αυτού, κατά την περίοδο της ακμής του, αρέσκονταν να συνδιαλέγονται με αφορμή γνωστούς και διαδεδομένους μύθους, αλλά κατά κύριο λόγο με βάση την ερμηνεία τους. Την αυστηρά προσωπική -άρα και μοναδική- ερμηνεία αυτών των μύθων.
Δεν είναι ίδια η Ηλέκτρα του Σοφοκλή με αυτή του Ευριπίδη. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε! Και ποιο θα ήταν το ενδιαφέρον, σε μία τέτοια περίπτωση.
Αυτό που με απασχολούσε διαρκώς στη θέαση του είδους αυτού ήταν η παγίωση ενός αισθητικού τρόπου αφήγησης και η εμμονή επαγγελματιών αλλά και μέρους θεατών, σε σχέση με το τι είναι, αλλά κυριότερα το πώς ερμηνεύεται αυτό το είδος.
Πρακτικά αυτό το οποίο είχε επικρατήσει και μας ταλανίζει ακόμη με τα κατάλοιπά του, ήταν η βερμπαλιστική εκδοχή αφήγησης, με ενδεχομένως ενδιαφέρουσες σκηνικές αποδόσεις σκηνοθετών και μεγάλων πρωταγωνιστών του ένδοξου θεατρικού παρελθόντος της χώρας, τις οποίες εμείς οι άμοιροι «επίγονοι» έπρεπε να προστατεύσουμε ως πολιτιστική κληρονομιά, να τη διαφυλάξουμε και να αναλάβουμε τη διάδοσή της.
Δυστυχώς ακόμη και σήμερα μας απασχολούν ζητήματα, όπως το «πώς παίζεται η τραγωδία», αν «είναι πρέπον το να πατάμε τη θυμέλη του αργολικού θεάτρου», αν «είναι ασέβεια -απέναντι σε ποιον άραγε;- η χρήση μικροφώνων στην αναπαράσταση του είδους», αλλά και το «αν επιτρέπεται να ερμηνεύεται το είδος με άλλον τρόπο, πλην του αρχετυπικού ιεροτελεστικού σχεδόν ύφους, το οποίο με διάφορους τρόπους και ερμηνείες, μας αποκαλύφθηκε από την προφανώς χρήσιμη και σπουδαία μελέτη αρχαιολόγων, φιλολόγων και επαγγελματιών του είδους μας».
Αυτό το οποίο όμως συχνά μας διαφεύγει, είναι το γεγονός πως οι Αθηναίοι πολίτες, επισκέπτονταν το θέατρο του Διονύσου, όχι για να ακούσουν και να δουν την περσινή μεγάλη επιτυχία της Αντιγόνης παραδείγματος χάριν, αλλά τη φετινή ερμηνεία ενός άλλου ποιητή πάνω στο συγκεκριμένο μύθο.
Και ενώ οι ομότεχνοί μας, συγγραφείς, υποκριτές αλλά και οι θεατές, δεν ασχολούνταν καθόλου με ζητήματα όπως η «αυθεντία» και η «επιστημονική επάρκεια» αλλά απαλλαγμένοι από τέτοιου είδους ιδεολογικά βαρίδια, ενδιαφέρονταν για ερμηνείες, και μόνον εμείς φανερωνόμαστε συντηρητικότεροι αυτών, επιμένοντας σε αφηγήματα όπως «αυτό δεν είναι τραγωδία» κάθε φορά που μας παρουσιάζεται μια διαφορετική ερμηνεία από αυτή που δοξάστηκε και μας επιβλήθηκε στο παρελθόν.
Είχα και συνεχίζω να έχω την αίσθηση, η οποία κάποιες φορές ανάγεται σε πίστη, πως μπορείς να σέβεσαι το είδος, προσπαθώντας όμως να συνομιλήσεις ουσιαστικά μέσω αυτού με τους σύγχρονούς σου θεατές, σε ένα πλαίσιο ειλικρινούς προσπάθειας, η οποία για μένα, ξεκινά από την προσωπική ιδιωτική ακρόαση, πριν καταλήξει αυτή να γίνει δημόσια.
Τολμώ να υποστηρίξω, πως όσο πιο δυνατά ακουγόμαστε, τόσο λιγότερο ακούμε την ίδια μας τη φωνή.
Η μικρή μου εμπειρία σε σχέση με την αναπαράσταση του είδους -οι Τρωάδες είναι η τέταρτη απόπειρά μου- έδειξε πως δεν είναι και τόσο άτοπο το αίτημα για μια χαμηλόφωνη, ουμανιστική, απαλλαγμένη από βερμπαλισμούς, σκηνική ανάγνωση της τραγωδίας.
Το είδος δεν κινδυνεύει από ερμηνείες που μοιάζουν «νεωτεριστικές». Το είδος, όπως και κάθε άλλο είδος, κινδυνεύει μόνο από αδιάφορες, πρόχειρες και, εν τέλει, κακές ερμηνείες.
Με αφορμή, λοιπόν, αυτήν την τραγωδία και συνεχίζοντας τη σκηνική μελέτη του είδους, μαζί με τους πολύτιμους συνεργάτες μου, θα αποπειραθούμε για άλλη μια φορά να δημιουργήσουμε, με το απολύτως προσωπικό μας ύφος, μια σκηνική ανάγνωση, ειλικρινούς και χαμηλόφωνης αφήγησης πάνω στη σπαρακτική αυτήν τραγωδία ενός πραγματικά σπουδαίου νεωτεριστή του είδους».
***
Οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη συνεχίζουν την πορεία τους το Σάββατο 29 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων και στη συνέχεια το Σάββατο 12 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Δίου. Ακολουθεί το διήμερο 18 και 19 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και η περιοδεία θα ολοκληρωθεί στο Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη και στο Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου.
***
Ταυτότητα παράστασης
«Τρωάδες»
Του Ευριπίδη
Μετάφραση: Θεόδωρος Στεφανόπουλος
Δραματουργική επεξεργασία -Σκηνοθεσία: Χρήστος Σουγάρης
Σκηνικά -Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Στέφανος Κορκολής
Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Σχεδιασμός μακιγιάζ: Μαντώ Καμάρα
Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης
Βοηθός σκηνογράφου- ενδυματολόγου: Δανάη Πανά
Οργάνωση παραγωγής: Marleen Verschuuren
Φωτογραφίες: Mike Rafail (That Long Black Cloud)
Διανομή (αλφαβητικά): Μελίνα Αποστολίδου (Αθηνά), Λουκία Βασιλείου (Αθηνά, Ελένη), Μομώ Βλάχου (Αθηνά), Χαρά Γιώτα (Αθηνά), Ηλέκτρα Γωνιάδου (Αθηνά), Μαρία Διακοπαναγιώτου (Κασσάνδρα), Αντώνης Καφετζόπουλος (Ποσειδώνας), Χριστίνα Μπακαστάθη (Αθηνά), Αλέξανδρος Μπουρδούμης (Μενέλαος), Μπέττυ Νικολέση (Αθηνά), Ρούλα Πατεράκη (Εκάβη), Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Αθηνά), Δημήτρης Πιατάς (Ταλθύβιος), Πολυξένη Σπυροπούλου (Αθηνά), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Αθηνά), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Αθηνά), Μαρίζα Τσάρη (Ανδρομάχη), Μάρα Τσικάρα (Αθηνά)
Γυναίκες: Μαριάννα Αβραμάκη, Μελίνα Αποστολίδου, Λουκία Βασιλείου, Μομώ Βλάχου, Χαρά Γιώτα, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Ζωή Ευθυμίου, Ηλέκτρα Καρτάνου, Εύη Κουταλιανού, Λωξάνδρα Λούκας, Ελένη Μισχοπούλου, Χριστίνα Μπακαστάθη, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μπέτυ Νικολέση, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Πολυξένη Σπυροπούλου, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Φωτεινή Τιμοθέου, Μάρα Τσικάρα
Άντρας: Χριστόφορος Μαριάδης
ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ
Σάββατο 29 Ιουλίου – 21:30 – Ακρόπολη Φιλίππων, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων – Καβάλα
Σάββατο 12 Αυγούστου – 21:00 – Αρχαίο Θέατρο Δίου – Δίον, Πιερία
ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ”
Παρασκευή 18 και Σάββατο 19 Αυγούστου -21:00 -Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ”
Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου – 21:00 – Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη – Βύρωνας
Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου – 21:00 – Κορυτσάς, 6η Στάση Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου
ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ”
Προπώληση εισιτηρίων: -viva.gr| NOVA| Public| Media Markt| αθηνόραμα.gr| ntng.gr
