«Το Γεύμα» της Λείας Βιτάλη σε σκηνοθεσία της Αγνής Χιώτη. Σκληρό όσο ένας καθρέφτης του εαυτού μας

Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου

Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικούς ορισμούς για την επιτυχία. Για μένα, επιτυχία είναι όταν αυτό που δημιουργείς αποκτά μια ζωή δική του, τόσο ανεξάρτητη και θετική, που σε κάνει περήφανο και ευγνώμoνα να είσαι μέρος της.

Έτσι ένιωσα για το συνταρακτικό έργο της Λείας Βιτάλη «Το Γεύμα» όταν ως θεατής το παρακολούθησα σκηνοθετημένο από την Αγνή Χιώτη στο Στούντιο Μαυρομιχάλη.

Το σύμπαν που αναδύεται μέσα από τα θεατρικά έργα της Βιτάλη είναι γεμάτο αγωνία και προσδοκίες. Είναι ένα σύμπαν που για κάποιες αιτίες βιώνει αρνητικές όψεις της ζωής, αλλά έχει το βλέμμα του σταθερά στραμμένο προς τη θετική της πλευρά. Ή, πιο σωστά, σε αυτό που νομίζει κάθε φορά, ανάλογα με τις ανάγκες του, ότι θα μπορούσε να είναι η θετική πλευρά της ζωής. Είναι ένας κόσμος αρνητικός που φέρει στην πλάτη του λάθη, απογοητεύσεις, φιλοδοξίες, ατυχείς συγκυρίες, αποτυχίες, επιτυχίες, ανταγωνισμούς και ανασφάλειες.

Στο κέντρο της δραματουργίας της συγγραφέως βρίσκεται ο άνθρωπος. Αυτό που την ενδιαφέρει κυρίως είναι οι χαρακτήρες. Οι ήρωές της σκιαγραφούνται με τις πιο αδρές γραμμές, ενώ οι πράξεις τους φωτίζονται μέσα από ένα σκιερό πρίσμα.

Οι πρωταγωνιστές της Λείας Βιτάλη είναι γεμάτοι ενοχή, ανταγωνισμό, τοξικότητα και ανασφάλεια. Δεν υπάρχει ούτε ένα πρόσωπο στο έργο της σίγουρο για τον εαυτό του, για την ταυτότητά του. Σίγουρο για τις επιλογές του.

Όλα τα πρόσωπα καταδιώκονται από το παρελθόν και τις ενοχές τους, από τις αγωνίες και τις φοβίες τους, από τα θέλω και τα πρέπει τους. Πρόσωπα που αγαπούν τη σκιά και φοβούνται το φως της αλήθειας.

Πρόσωπα που τους αφαιρείται ο μανδύας της επιτυχίας και απομένουν γυμνά και εκτεθειμένα, ευάλωτα και ανίκανα να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Άνθρωποι δυστυχισμένοι που αγωνίζονται για να υπάρχουν.

Η θεατρική ομάδα «REPENTE–ARTS» σε συνεργασία με τους «-1200 ΕΥΡΩ» παρουσίασε στο θεατρόφιλο κοινό «Το Γεύμα» της Λείας Βιτάλη, ένα έργο εκρηκτικό και δηκτικό, σε σκηνοθεσία της διαρκώς ανερχόμενης Αγνής Χιώτη στο Studio Μαυρομιχάλη.

Το έργο ξεσκεπάζει τη βία στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου με κυρίαρχη τη βία κατά των γυναικών και τη γυναικοκτονία. Θέμα διαρκώς επίκαιρο, δυστυχώς.

Η Λεία Βιτάλη στο βραβευμένο θεατρικό της έργο ξεδιπλώνει όλες τις μορφές της βίας που ενυπάρχουν στη σύγχρονη κοινωνία. Ένα έργο που, αν και γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 – την περίοδο των έντονων κοινωνικών αντιπαραθέσεων και διεκδικήσεων, την εποχή που η αυθαιρεσία και η διαφθορά «άνθιζαν» σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου βίου στην Ελλάδα – «χτυπά» την καρδιά της κοινωνίας του 21ου αιώνα, καθώς ο άνθρωπος εγκλωβίζεται στα γρανάζια του συστήματος και οι πιο σκοτεινές πτυχές της φύσης του έρχονται στο φως.

Η υπόθεση

Τρία ζευγάρια απολαμβάνουν ένα εκλεπτυσμένο δείπνο σε μια βραδιά γιορτής. Νέοι, ωραίοι και καλλιεργημένοι. Παιδιά του σύγχρονου συστήματος. Ένα σκηνικό μιας σύγχρονης αγέλης. Εκείνη τη βραδιά μετά το απολαυστικό τους γεύμα, με αφορμή την αναπαράσταση ενός βιασμού που είδαν στις ειδήσεις, αποφασίζουν να παίξουν ένα παιχνίδι του οποίου τα όρια μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν και ξεπερνιούνται.

Στην προσπάθειά τους να αποδείξουν αν το θύμα του βιασμού που κατέληξε σε δολοφονία το προκάλεσε (!) ή αν θα μπορούσε να το αποφύγει, αναπαριστούν τη σκηνή όπως την είδαν στην τηλεόραση. Καθώς η βραδιά κυλά, τα πράγματα αγριεύουν και αυτό που ξεκίνησε ως παιχνίδι τούς οδηγεί στα άκρα.

Παγιδευμένοι σε ένα παιχνίδι χωρίς ηθικούς φραγμούς και όρια, βυθίζονται σε μια σκοτεινή άβυσσο, η οποία αποκαλύπτει την πιο βάρβαρη πλευρά τους. Οι μάσκες πέφτουν και οι συνέπειες είναι ανεπανόρθωτες.

Η παράσταση

«Το Γεύμα» στηλιτεύει με κομψότητα και αιχμηρότητα όλες τις παθογένειες που εξακολουθούν να καθορίζουν τις ζωές μας, από τις οποίες δεν έχουμε απαλλαγεί ακόμη. Και όλα αυτά μας κάνουν να αγανακτούμε με την ημιμάθεια, την προσποίηση, τη σοβαροφάνεια, την κατεστημένη κουλτούρα, μέσα σε ένα κλίμα γιορτής και τέρψης, ανατροπής και πρωτοπορίας.

Ένα έργο δωματίου που απαιτεί ηθοποιούς πολλών καρατίων για να υποδυθούν έξι αστούς σε παράκρουση. Έξι ενήλικες να αποτυγχάνουν και να σωριάζονται.

Η Λεία Βιτάλη γράφει ένα κοινωνικό δράμα  με τίτλο «Το Γεύμα», όπου παρουσιάζει μια προσωπική της σκέψη για τον καθωσπρεπισμό και την απίστευτη υποκρισία των φιλόδοξων και «επιτυχημένων» ενηλίκων, μέσα από τη «σύγκρουση» τριών μοντέρνων ζευγαριών.

Απεικονίζει με τον πιο καίριο τρόπο το πώς η κοινωνία η ίδια είναι αυτή που δημιουργεί έναν βιαστή και δολοφόνο.

Ένα καλογραμμένο έργο και μια αξιοσημείωτη παράσταση, άψογα σκηνοθετημένη, με αναλογίες ιδανικές για τις απαιτήσεις ενός αστικού θεάτρου ρεπερτορίου.

Ένα βίαιο, ανατρεπτικό και συναρπαστικό αφήγημα με ξεκάθαρο το στοιχείο της κοινωνικοπολιτικής καταγγελίας. Αλλά και την ψυχολογική εμβάθυνση στις διαπροσωπικές σχέσεις. Όπως και τις υπαρξιακές αγωνίες του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου ανθρώπου.

Μπορεί το έργο να θεωρηθεί ότι είναι σκληρό, αλλά αποκαλύπτει τις κρυφές πτυχές της βίας που υπάρχει στη σύγχρονη κοινωνία. Μιλάει για τη βία, και εστιάζει στη βία κατά των γυναικών, και ιδιαίτερα στη γυναικοκτονία που βλέπουμε πάρα πολύ συχνά να σημειώνεται στις μέρες μας, και κατορθώνουμε βεβαίως, μέσα απ’ αυτό το έργο να προβληματιστούμε για το ποιες θα έπρεπε να είναι οι αλλαγές και στην κοινωνία μας και στη συμπεριφορά μας ως άνθρωποι.

Το έργο όχι μόνο είναι στην εποχή του αλλά την προσπερνάει και την ξεπερνάει, αν σκεφτεί κανείς ότι η συγγραφέας έχει γράψει αυτό το κείμενο πριν από είκοσι έξι χρόνια.

Σήμερα αυτό το έργο φαντάζει τόσο «επίκαιρο» όσο ποτέ με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας τα τελευταία χρόνια.

Οι ηθοποιοί [Γιάννης Βυρίνης, Χάρης Βώσσος, Γιώργος Δρακόπουλος, Γιώργος Εξαρχόπουλος, Ρωξάνη Καραμπάτσα, Αριστέα Μαρμάρου, Αγγελική Μητροπούλου, Ελένη Τσακιλτζή], οι συντελεστές [Γιώργος Εξαρχόπουλος, Χάρης Χιώτης, Μαρία Δελετζέ, Αναστασία Μανιάτη, Ορέστης Δικαίος, Λουίζα Μιχαλακοπούλου, Ρωξάνη Καραμπάτσα, Ειρήνη Λαγουρού] και η σκηνοθέτις [Αγνή Χιώτη] που μας το δίδαξαν τοποθετούνται με αυτό το έργο, κάνουν μια κατάθεση και μια καταγγελία απέναντι στην κοινωνία. Αυτό το έργο είναι καθρέφτης του εαυτού μας.

Τι είναι πιο απρόβλεπτο σε αυτό το θεατρικό παιχνίδι: Οι συμμετέχοντες, οι θύτες ή τα θύματα;

Ο καλός, πολιτισμένος εαυτός μας δεν είναι μάσκα. Είναι το ίδιο ειλικρινής με τον πρωταρχικό και βίαιο. Απλώς, είναι κατασκευασμένος.

«Το Γεύμα» συγκινεί με τη δύναμη και την αμεσότητά του. Είναι ένα έργο «γροθιά στο στομάχι». Ένα έργο που θέτει όλους μας απέναντι στις ενοχές μας.

Παράσταση με μέτρο και ουσία. Παράσταση πυκνή και συμπαγής, που κάνει τον θεατή ενεργό στην ολότητα εκείνου που πλανάται στη σκηνή, αφυπνίζοντας τις συνειδήσεις μας.

Τα σκηνικά [Γιώργος Εξαρχόπουλος], ο φωτισμός [Χάρης Χιώτης], η επιμέλεια της μουσικής [Αναστασία Μανιάτη] και η κίνηση [Μαρία Δελετζέ] είναι στην ουσία μαζί με τους ηθοποιούς το κορυφαίο στήριγμα στο ανέβασμα που υπογράφει η Αγνή Χιώτη, συμβάλλοντας δραστικά στη ρεαλιστική αποτύπωση του έργου με στοιχεία θρίλερ.

Η παράσταση παρουσιάζεται για λίγες μέρες στο εμβληματικό Στούντιο Μαυρομιχάλη, οπότε, αν υπάρχουν διαθέσιμα εισιτήρια, μην το σκέφτεστε, βάλτε τη στον προγραμματισμό σας και ας ευχηθούμε για έναν πιθανό δεύτερο κύκλο ξανά στην Αθήνα, για όσους «άτυχους» δεν την προλάβουν.

•Το έργο τιμήθηκε το 1998 με το Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου.

***

«Το Γεύμα» της Λείας Βιτάλη. Η Αγνή Χιώτη σκηνοθετεί ένα έργο που ξεσκεπάζει τη βία στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου