Πάνω: Brett Bailey
Η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου είναι η ετήσια γιορτή της διεθνούς θεατρικής κοινότητας, από το 1961, όταν πρωτοεμφανίσθηκε με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου, με θεατρικά δρώμενα και άλλες συναφείς με το θέατρο εκδηλώσεις, που διοργανώνονται από τα εθνικά τμήματα του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, μιας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης που συνενώνει τους επαγγελματίες του θεάτρου και συνεργάζεται στενά με την UNESCO.
Κάθε χρόνο ένας άνθρωπος του θεάτρου αναλαμβάνει να γράψει το μήνυμα του εορτασμού, το οποίο είθισται να διαβάζεται στα θέατρα πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου. Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο κ.ά. Το φετινό μήνυμα (2014) ανήκει στο Νοτιοαφρικανό θεατρικό συγγραφέα, σκηνοθέτη και σκηνογράφο Μπρετ Μπέιλι (Brett Bailey) και έχει ως εξής:
Κάτω από δέντρα σε μικρά χωριά, πάνω σε σκηνές υψηλής τεχνολογίας στις μητροπόλεις του κόσμου, σε σχολικές αίθουσες, σε γήπεδα και σε ναούς· σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, σε εμπορικά κέντρα, σε κοινοτικά κέντρα και υπόγεια στο κέντρο της πόλης, οι άνθρωποι μαζεύονται για να κοινωνήσουν στους εφήμερους θεατρικούς κόσμους που εμείς δημιουργούμε προκειμένου να εκφράσουμε την ανθρώπινη πολυπλοκότητα, τη διαφορετικότητα και την ευαισθησία μας με σάρκα, ανάσα και φωνή.
Μαζευόμαστε για να κλάψουμε και να θυμηθούμε, για να γελάσουμε και να σκεφτούμε. Για να μάθουμε, να επιβεβαιώσουμε και να φανταστούμε. Για να θαυμάσουμε τις τεχνικές επιδεξιότητες και για να ενσαρκώσουμε θεούς. Για να κοπεί σε όλους μας η ανάσα με την ικανότητά μας να αναγνωρίσουμε την ομορφιά, τη συμπόνια και τα τερατουργήματα. Ερχόμαστε για να ενεργοποιηθούμε και για να πάρουμε δύναμη. Για να δοξάσουμε τον πλούτο των διαφορετικών πολιτισμών μας και να διαλύσουμε τα όρια που μας χωρίζουν.
Όπου υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία, εκδηλώνεται το ασυγκράτητο πνεύμα της παράστασης. Γέννημα της κοινότητας, φορά τις μάσκες και τα κοστούμια των διαφορετικών παραδόσεών μας. Χρησιμοποιεί τις γλώσσες, τους ρυθμούς και τις χειρονομίες μας, και καταργεί το χώρο ανάμεσά μας.
Και εμείς, οι καλλιτέχνες που εργαζόμαστε με αυτό το αρχέγονο πνεύμα, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να το διοχετεύσουμε μέσω της καρδιάς μας, των ιδεών μας και του σώματός μας ώστε να αποκαλύψουμε την πραγματικότητά μας σε όλο της το γήινο μέγεθος και το λαμπερό μυστήριό της.
Αλλά σε αυτή την εποχή εκατομμύρια άνθρωποι παλεύουν να επιβιώσουν, υποφέρουν κάτω από τυραννικά καθεστώτα και έναν αρπακτικό καπιταλισμό, και προσπαθούν να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τις κακουχίες. Σε αυτή την εποχή που ζούμε η ιδιωτικότητά μας παραβιάζεται από μυστικές υπηρεσίες και οι λέξεις λογοκρίνονται από παρεμβατικές κυβερνήσεις. Σε αυτή την εποχή τα δάση εξολοθρεύονται, είδη του ζωικού βασιλείου εξολοθρεύονται και οι ωκεανοί δηλητηριάζονται. Μια τέτοια εποχή τι αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αποκαλύψουμε;
Σε αυτό τον κόσμο της άνισα κατανεμημένης εξουσίας, σε έναν κόσμο όπου διάφοροι ηγεμονικοί κανόνες προσπαθούν να μας πείσουν πως ένα έθνος, μια φυλή, ένα γένος, μια σεξουαλική προτίμηση, μια θρησκεία, μια ιδεολογία ή ένα πολιτισμικό πλαίσιο είναι ανώτερο από όλα τα άλλα, μπορούμε πράγματι δικαιολογημένα να επιμείνουμε ότι οι τέχνες πρέπει να αποδεσμευτούν από κοινωνικές ατζέντες;
Μήπως εμείς οι καλλιτέχνες της αρένας και της σκηνής προσαρμοζόμαστε στις στείρες απαιτήσεις της αγοράς; Ή μήπως αρπάζουμε τη δύναμη που έχουμε για να καθαρίσουμε το τοπίο στην καρδιά και στο μυαλό της κοινωνίας προκειμένου να μαζέψουμε τους ανθρώπους γύρω μας, να εμπνεύσουμε, να μαγέψουμε και να πληροφορήσουμε, και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ελπίδας και ανοιχτόκαρδης συνεργασίας;”.
Μετάφραση από τα αγγλικά για το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου: Νεόφυτος Παναγιώτου. Επιμέλεια μετάφρασης από τα αγγλικά για το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ.: Βίκυ Μαντέλη.
Brett Bailey
Ο Brett Bailey είναι Νοτιοαφρικανός θεατρικός συγγραφέας, σκηνογράφος, σκηνοθέτης, δημιουργός καλλιτεχνικών εγκαταστάσεων και καλλιτεχνικός διευθυντής της θεατρικής ομάδας Third World Bunfight με έδρα το Cape Town. Εκτός από τη Νότια Αφρική έχει εργαστεί σε άλλες χώρες της Αφρικής, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη. Το θέατρό του έχει γνωρίσει μεγάλη αναγνώριση για τον αιρετικό, εικονοκλαστικό τρόπο με τον οποίο ερευνά το μετα-αποικιακό τοπίο της Αφρικής. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλη την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Αφρική, αποσπώντας πλήθος βραβείων· μεταξύ αυτών και το χρυσό μετάλλιο σκηνογραφίας στη Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας της Πράγας το 2007. Υπήρξε πρόεδρος της Διεθνούς Έκθεσης Σκηνογραφίας της Πράγας το 2011 και μέλος της κριτικής επιτροπής για το διαγωνισμό «Music Theater Now» του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου το Μάρτιο του 2013. Το 2009 ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής της τελετής έναρξης στη Σύνοδο Κορυφής για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στο Γιοχάνεσμπουργκ, ενώ από το 2006 έως το 2009 σκηνοθέτησε τις εναρκτήριες παραστάσεις στο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης Harare της πρωτεύουσας της Ζιμπάμπουε. Από το 2008-2011 διετέλεσε διευθυντής του Φεστιβάλ Τεχνών «Infecting the City» στο Κέηπ Τάουν. Φέτος ανέλαβε να γράψει το Μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας θεάτρου για το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου της UNESCO.
Πηγές: Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου
http://www.sansimera.gr/worldays/12#ixzz2x7tWGslf
Ένα ποίημα για το θέατρο
Θεατρίνοι, Μ. Α., του Γιώργου Σεφέρη
Στήνουμε θέατρα καὶ τὰ χαλνοῦμε
ὅπου σταθοῦμε κι ὅπου βρεθοῦμε
στήνουμε θέατρα καὶ σκηνικά,
ὅμως ἡ μοίρα μας πάντα νικᾶ.
Καὶ τὰ σαρώνει καὶ μᾶς σαρώνει
καὶ τοὺς θεατρίνους καὶ τὸ θεατρώνη
ὑποβολέα καὶ μουσικοὺς
στοὺς πέντε ἀνέμους τοὺς βιαστικούς.
Σάρκες, λινάτσες, ξύλα, φτιασίδια,
ρίμες αἰσθήματα, πέπλα στολίδια,
μάσκες, λιογέρματα, γόοι καὶ κραυγὲς
κι ἐπιφωνήματα καὶ χαραυγὲς
ριγμένα ἀνάκατα μαζὶ μ᾿ ἐμᾶς
(πές μου ποῦ πᾶμε; πές μου ποῦ πᾶς;)
Πάνω ἀπ᾿ τὸ δέρμα μας γυμνὰ τὰ νεῦρα
σὰν τὶς λουρίδες ὀνάγρου ἢ ζέβρα
γυμνὰ κι ἀνάερα, στεγνὰ στὴν κάψα
(πότε μᾶς γέννησαν; πότε μᾶς θάψαν!)
Καὶ τεντωμένα σὰν τὶς χορδὲς
μιᾶς λύρας ποὺ ὁλοένα βουίζει. Δὲς
καὶ τὴν καρδιά μας ἕνα σφουγγάρι,
στὸ δρόμο σέρνεται καὶ στὸ παζάρι
πίνοντας τὸ αἷμα καὶ τὴ χολὴ
καὶ τοῦ τετράρχη καὶ τοῦ ληστῆ.
Περί θεάτρου
Καλύτερα να δίνεις παράσταση μπροστά σε άδειες καρέκλες παρά μπροστά σε άδεια πρόσωπα.
Alec Guinness, 1914-2000, Βρετανός ηθοποιός
Ένας ηθοποιός πρέπει να φλέγεται εσωτερικά με φαινομενική άνεση εξωτερικά.
Άντον Τσέχωφ, 1860-1904, Ρώσος συγγραφέας
Kάποτε υπήρχαν ηθοποιοί που προσπαθούσαν να γίνουν σταρ. Tώρα υπάρχουν σταρ που προσπαθούν να γίνουν ηθοποιοί.
Laurence Olivier, 1907-1989, Βρετανός ηθοποιός
Ένα θεατρικό έργο πρέπει να σου δίνει να σκεφθείς κάτι. Όταν βλέπω ένα έργο και το καταλαβαίνω με την πρώτη, τότε ξέρω ότι δεν είναι και πολύ καλό.
T. S. Eliot, 1888-1965, Βρετανός ποιητής, Νόμπελ 1948
Ένας καλός θεατρικός κριτικός είναι αυτός που αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει στο θέατρο της εποχής του. Ένας σπουδαίος θεατρικός κριτικός είναι αυτός που αντιλαμβάνεται τι δεν συμβαίνει στο θέατρο της εποχής του.
Kenneth Tynan, 1927-1980, Βρετανός κριτικός
