Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ο Θανάσης Σαράντος είναι μια σημαντική μορφή του θεάτρου μας. Σκηνοθέτης, ηθοποιός, ιδρυτής της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας θεάτρου “ηθικόν ακμαιότατον” και διανοούμενος έχει προσφέρει πολλαπλά στην τέχνη του. Έπαιξε αμέτρητους ρόλους στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, σκηνοθέτησε δε πάμπολλα θεατρικά έργα, πάντα με αξιοσημείωτη επιτυχία.
Πριν από 11 χρόνια ήταν που πρωτοανέβασε στο θέατρο το αριστούργημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, “Ο Αμερικάνος”. Η χειμαρρώδης παράσταση αγαπήθηκε τόσο πολύ από το κοινό, που έκτοτε δεν έχει σταματήσει να παρουσιάζεται και μάλιστα πάντα σε κατάμεστους -κλειστούς ή ανοιχτούς- χώρους. Ειδικά αυτές τις ημέρες μπορείτε να την παρακολουθήσετε σε διαδικτυακή προβολή (28, 29, 30 Δεκεμβρίου 2020 και 1 Ιανουαρίου 2021).
Ο Θανάσης Σαράντος, ως αφηγητής-αυθεντία, με απόλυτο σεβασμό και μαεστρία μας παρουσιάζει μιαν ολόκληρη οδυσσεϊκή περιπλάνηση σε μικρογραφία, έναν αξεπέραστης συγκίνησης ομηρικό νόστο. Οι έννοιες της επιστροφής, της πίστης, της αγάπης διατρέχουν την καθηλωτική παράσταση, καθώς και η έννοια του ριζώματος που είναι ίσως η πολυτιμότερη, αλλά και η πλέον παραγνωρισμένη ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής.
Στη μνήμη της ξενιτιάς και στη νοσταλγία όμως αναφέρεται και το κείμενο που έγραψε αποκλειστικά για το catisart.gr ο Θανάσης Σαράντος. Μας μιλά για μια εμπειρία που έζησε ο ίδιος, κάποια Χριστούγεννα πριν από 25 χρόνια περίπου, στα 18 του, όταν αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του στην Αμερική, όπου σπούδαζε σκηνοθεσία στην New York Film Academy και στο Watermill Center του Robert Wilson, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να επιβιώσει δουλεύοντας σε τρεις δουλειές.
Το κείμενο – κατάθεση του ηθοποιού και σκηνοθέτη, στο οποίο το νέο διεισδύει στο παλιό και τούμπαλιν με τρόπο ατμοσφαιρικό, προσθέτει δημιουργικά στη φιλοσοφική σκέψη των ημερών, τοποθετώντας τη δημιουργικότητα στον πυρήνα της αυθεντικότητας.
Διαβάστε το:
Η εμπειρία του ρόλου του «Αμερικάνου» από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (του Γιάννη του Μοθωνιού, όπως τον ονοματίζει ο Σκιαθίτης συγγραφέας), μού ήταν οικεία ζώντας ο ίδιος ως μετανάστης πριν από 25 χρόνια περίπου, όταν στα 18 μου αποφάσισα να δοκιμάσω την τύχη μου στην Αμερική, όπου σπούδαζα και ταυτόχρονα προσπαθούσα να επιβιώσω δουλεύοντας σε τρεις δουλειές. Ήταν μία γλυκόπικρη εμπειρία, καθώς τότε δεν είχα βγει εκτός Ελλάδος και ούτε καν εκτός Αθήνας. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εμένα. Ξαφνικά υπέστην ένα πολιτιστικό σοκ. Έβλεπα αυτά τα τεράστια αυτοκίνητα και τη μεγαλούπολη. Ένιωθα σαν ένα χαμένο παιδί. Θυμάμαι ότι κάποια Χριστούγεννα δεν είχα τη δυνατότητα να ταξιδέψω πίσω στην Ελλάδα και είχα χάσει σχεδόν την επαφή με την οικογένειά μου. Μιλούσα μαζί τους μόνο μέσω κάποιων υπεραστικών τηλεφωνημάτων. Υπήρχε αυτή η αίσθηση της μοναξιάς, αυτό το συναίσθημα όπου ένας άνθρωπος ακόμα και στις μέρες μας και δη στις γιορτινές μέρες μένει μόνος του. Αυτός νομίζω ότι ήταν και ο κύριος λόγος που με ώθησε να ασχοληθώ με αυτό το αριστουργηματικό χριστουγεννιάτικο διήγημα. Το πώς δηλαδή βιώνει αυτές τις φωτεινές ημέρες ένας άνθρωπος που λόγω συνθηκών ζει μόνος του. Σε αυτούς τους ανθρώπους αφιερώνω την παράσταση του «Αμερικάνου» κάθε χρόνο εδώ και 11 χρόνια, που παρουσιάζεται. Σε αυτούς τους μοναχικούς ανθρώπους, που είναι αναγκασμένοι να περάσουν αυτές τις άγιες μέρες με τον εαυτό τους και χωρίς κανέναν άλλο, με λίγο φαγητό ή κάποιο γλυκό που θα ετοιμάσουν συνοδευόμενο από ένα ποτήρι κρασί, έχοντας κάποιο κερί αναμμένο.
Θυμάμαι εκείνα τα Χριστούγεννα, που ήταν αρκετά δύσκολα για εμένα λόγω οικονομικών συνθηκών, που δέχθηκα αναπάντεχα μέσω ενός συγγενή ένα δέμα από τους γονείς μου και που μου παραδόθηκε σε ένα μακρινό προάστιο στο Κουίνς της Νέας Υόρκης. Είχα δώσει ραντεβού με έναν συγγενή που ήρθε από την Ελλάδα και έφερε μαζί του αυτή τη χάρτινη κούτα. Εκείνο το βράδυ έβρεχε και έψαχνα να βρω το τελευταίο τρένο. Ήταν προπαραμονή Χριστουγέννων. Όταν άνοιξα το κουτί βιαστικά μέσα στη μέση του δρόμου, αυτή τη νύχτα που όλα τα σπίτια ήταν κατάφωτα, αντίκρισα με μεγάλη συγκίνηση τα ταπεινά δώρα της οικογένειάς μου: ένα βάζο ελιές, λίγο μέλι, κάποια γλυκά, μία θύμηση Χριστουγεννιάτικης Ελλάδος στην άλλη άκρη της γης. Αυτήν ακριβώς τη συγκίνηση βιώνει και ο ήρωας του Παπαδιαμάντη, ο οποίος είναι ένας Έλληνας μετανάστης, που ύστερα από 25 χρόνια επιστρέφει στο νησί του, όπου κανείς δεν τον αναγνωρίζει. Αναζητά τις παιδικές του αναμνήσεις, ακούγοντας τα κάλαντα των παιδιών μέσα στη νύχτα, ψάχνοντας το ερείπιο του σπιτιού του, αναγνωρίζοντας τη στάχτη από το τζάκι που μαζευόταν η οικογένεια. Πλέον δεν έχει κανέναν. Έχουν πεθάνει οι δικοί του και το μόνο που τον κάνει να ελπίζει είναι αυτός ο χαμένος έρωτας μίας γυναίκας, με την οποία είναι ακόμα ερωτευμένος και αναρωτιέται αν τον περιμένει μετά από τόσο καιρό, αυτή η αναζήτηση του χαμένου εαυτού του.
Για εμένα είναι πολύ σπουδαίο που εδώ και 11 χρόνια αυτό το μικρό διήγημα και η θεατρική του προσαρμογή με έναν ηθοποιό και ένα μουσικό, εξακολουθεί να συγκινεί τους Έλληνες σε κάθε πόλη και πλέον στις ψηφιακές οθόνες μας. Με συγκινεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η φήμη της παράστασης κάνει τον κόσμο να θέλει να την παρακολουθήσει έστω και μέσω διαδικτυακών προβολών. Εύχομαι σε όλους ειρήνη, το φως να κυριεύσει τις υπάρξεις μας και το 2021 να είναι μία «επαναστατική» χρονιά σε οτιδήποτε μας φυλακίζει και να καταλάβουμε όσο μπορούμε τους εαυτούς μας.
Η παράσταση «Ο Αμερικάνος» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, θα προβάλλεται μέσω της πλατφόρμας του viva.gr έως τις 3 Ιανουαρίου 2021.
Δείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα των προβολών και αγοράστε εγκαίρως τα εισιτήριά σας:
https://www.viva.gr/tickets/theater/streaming/o-amerikanos-tou-papadiamanti/
Ταυτότητα παράστασης
«Ο Αμερικάνος»
Του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Σκηνοθεσία- Φωτισμοί – Ερμηνεία: Θανάσης Σαράντος
Μουσική σύνθεση: Λάμπρος Πηγούνης
Μουσικός επί σκηνής: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Τηλεσκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Επικοινωνία: art ensemble
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου «Ηθικόν Ακμαιότατον»
Απόσπασμα από το διήγημα
«Τί ἤκουεν ἆρά γε; Ἴσως ἤκουε τὰ διασταυρούμενα καὶ φεύγοντα κατὰ διαφόρους διευθύνσεις, ὡς λάλημα χειμερινῶν στρουθίων, ᾄσματα τῶν παίδων τῆς γειτονιᾶς, οἵτινες ἐπισκεπτόμενοι τὰς οἰκίας, ἔψαλλον τὰ Χριστούγεννα. Ἐδῶ μὲν ἠκούοντο οἱ στίχοι:
Χριστούγεννα, πρωτούγεννα, πρώτη γιορτὴ τοῦ χρόνου,
ἐβγᾶτ᾽, ἀκοῦστε, μάθετε, τώρα Χριστὸς γεννιέται…».
Η ζωγραφική της αφίσας είναι από τον Achilleas Mesaikos
){kind=link}