Επιμέλεια κειμένου: Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Τα Λιμανάκια Βουλιαγμένης ανέκαθεν ήταν η Μέκκα της νεολαίας της Αττικής. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, τα περίφημα Λιμανάκια ήταν ένα μέρος που οι νέοι έχουν συνδυάσει με μερικές από τις πιο σημαδιακές στιγμές της νιότης τους. Έρωτες, φίλοι, αποδράσεις και κοπάνα όλα έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Τα Λιμανάκια της Βουλιαγμένης.
Τα Λιμανάκια αποτελούν για χρόνια την ελληνική πίστα του Nürburgring, καθώς είναι από τις πιο γνωστές περιοχές όπου διεξάγονται αυτοσχέδιοι αγώνες (κόντρες) στην Αττική με ατελείωτο αριθμό τροχαίων ατυχημάτων αλλά και δυστυχημάτων.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν “αποχαιρετήσει” το αγαπημένο τους όχημα σε κάποια από της κλειστές στροφές της Βουλιαγμένης και έχουν αναφερθεί μάλιστα και περιστατικά για αυτοκίνητα και μηχανές που κατέληξαν στη θάλασσα.
Μια σειρά από πολλές μικρές παραλίες σε μικρούς φυσικούς κόλπους με βράχια που εντυπωσιάζουν με τη φυσική ομορφιά τους και την άγρια γοητεία του τοπίου απλώνεται στη Βουλιαγμένη, στο δρόμο προς τη Βάρκιζα. Τα γαλαζοπράσινα δροσερά νερά είναι προσβάσιμα με κατάβαση από μονοπάτια ανάμεσα στα βράχια. Οι παραλίες δεν είναι οργανωμένες και κατακλύζονται από λουόμενους τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού.
Τα Λιμανάκια έχουν πάρει και τον αριθμό τους ανάλογα με τη σειρά που τα συναντάμε. Λιμανάκι 0, Πρώτο Λιμανάκι, Δεύτερο Λιμανάκι και Τρίτο Λιμανάκι.
Όλα με εύκολη πρόσβαση, σχεδόν σε όλα τα σημεία και με βάθη που δεν ξεπερνούν τα 17 μέτρα. Μόνη εξαίρεση το Δεύτερο Λιμανάκι όπου εκεί υπάρχει το γνωστό σε όλους πηγάδι, με βάθος τα 30 μέτρα.
Η Βουλιαγμένη είναι παραθαλάσσιος οικισμός, μέρος του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθηνών, που βρίσκεται 25 χιλιόμετρα νότια του κέντρου της Αθήνας. Είναι χτισμένη στα παράλια του Σαρωνικού. Μαζί με τη νησίδα Υδρούσα αποτελούν τη Δημοτική Ενότητα Βουλιαγμένης του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης. Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 4.180 κάτοικοι. Οφείλει το όνομά της στην ομώνυμη λίμνη που δημιουργήθηκε από καθίζηση του εδάφους (εκεί παραπέμπει και το όνομά της) στο μακρινό παρελθόν. Η περιοχή στην οποία απλώνεται ο οικισμός περιλαμβάνει μία μεγάλη και δαντελωτή παραλιακή ζώνη, στην οποία σχηματίζονται και οι χερσόνησοι του Καβουρίου και του Λαιμού. Αποτελεί μία από τις ακριβότερες περιοχές στην Ελλάδα.
Ο Μύθος
Στις ακτές του Σαρωνικού κόλπου, 24 χλμ. νότια της πόλης των Αθηνών, ακμάζει από τα προκλασικά χρόνια, ο Δήμος Αιξωνίδων Αλών, η σημερινή Βουλιαγμένη.
Ο μύθος συνδέει άρρηκτα την όμορφη Βουλιαγμένη με τα νησιά των Κυκλάδων, την ιερή Δήλο και τη γέννηση Ολυμπίων θεών.
Σύμφωνα με τον Παυσανία η Τιτανίδα Λητώ, έγκυος από τον πατέρα των θεών Δία και κυνηγημένη από τη ζηλιάρα θεά Ήρα, ψάχνει απεγνωσμένα να βρει τόπο να γεννήσει τα παιδιά της. Η Λητώ αισθάνεται δυσφορία από τους πόνους της γέννας και πετά τη ζώνη της πάνω από την αμμώδη και πευκόφυτη λεπτή λουρίδα γης, με παραλίες και από τις δύο πλευρές, που δεν είναι άλλη από το Λαιμό Βουλιαγμένης.
Η περιοχή θα ονομαστεί “Ζωστήρ” από τη ζώνη που πέταξε η Λητώ ή, πάντα κατά τον Παυσανία, από τα όπλα που ζώθηκε ο Απόλλωνας για να υπερασπιστεί τη μητέρα του.
Οι ακτές
Οι πανέμορφες ακτές της Βουλιαγμένης είχαν προσελκύσει την ανθρώπινη δραστηριότητα από πολύ νωρίς. Η “Μακρά άκρα”, όπως χαρακτηριστικά ονομαζόταν η χερσόνησος του Λαιμού, υπήρξε μια από τις θέσεις της Αττικής όπου οι ανασκαφές έφεραν στο φως κατάλοιπα ανθρώπινης κατοίκησης του τέλους της νεολιθικής εποχής (3000 π.Χ.) Η ανθρώπινη παρουσία γίνεται ακόμα πιο αισθητή τις επόμενες εκατονταετίες στο Μικρό Καβούρι οι ανασκαφές αποκάλυψαν Πρωτοελλαδικές κατοικίες και ποσότητες οψιανού, σκληρό ηφαιστειακό υλικό το οποίο υπάρχει μόνο στη Μήλο και τη Νίσυρο και μαρτυράει θαλάσσια επικοινωνία με τα νησιά αυτά, τουλάχιστον 4.500 χρόνια πριν από σήμερα.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές
Στους προκλασικούς χρόνους, γύρω στο δεύτερο μισό του 8ου π.Χ. αιώνα, χτίζεται στη Βουλιαγμένη ναός με τρεις βωμούς αφιερωμένους στη Λητώ, θεά της νύχτας και προστάτιδα των επίτοκων γυναικών και στα δίδυμα παιδιά της Άρτεμης και του Απόλλωνα.
Ο ναός επεκτάθηκε μια φορά τον 6ο αιώνα π.Χ. και άλλη μια το δεύτερο μισό του 4ου. Όπως φαίνεται, λειτουργούσε κανονικά τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2ου μ.Χ. αιώνα. Στην περιοχή υπάρχει επίσης ναός αφιερωμένος στην Αθηνά, τη θεά της σοφίας, ο οποίος δεν έχει ακόμα βρεθεί. Στο Λαιμό Βουλιαγμένης, έπειτα από ανασκαφές, βρέθηκε το 1936-1938 οικισμός ο οποίος χαρακτηρίστηκε ιερατικός και χρονολογήθηκε γύρω στο τέλος του 6ου, αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα. Η κεντρική οικία χαρακτηρίστηκε μοναδικό παράδειγμα οικίας της εποχής. Επίσης, την ίδια εποχή βρέθηκε οχυρωματικός πύργος των Αθηναίων, ο οποίος χρονολογείται γύρω στο 429 π.Χ., όπως αναφέρεται από τον αρχαίο ιστορικό Θουκυδίδη.
Πολλά από τα ευρήματα αυτά εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Καλοκαιρινό προάστιο
Το πιο “καλοκαιρινό” προάστιο της Αθήνας όμως, έχει τη δική του ιστορία:
– Η κοινότητα της Βουλιαγμένης δημιουργήθηκε το 1935 και περιλαμβάνει το Μικρό και το Μεγάλο Καβούρι, τον Άγιο Νικόλαο αλλά και την περιοχή του Λαιμού.
– Η ονομασία της περιοχής προέρχεται από το “βούλιαγμα” της λίμνης που βρίσκεται εκεί.
– Το σημερινό Καβούρι ήταν παλαιότερα γνωστό και ως “Ζωστήρας”. Πήρε το όνομά του από το Ναό του Ζωστήρα Απόλλωνα που βρέθηκε στην περιοχή.
– Το συγκεκριμένο αυτό ιερό, μπορεί κανείς να δει μέχρι και σήμερα στην Astir Beach πλαισιωμένο από ολόχρυση άμμο.
– Την ανακάλυψη των πρώτων αρχαιολογικών ευρημάτων της Βουλιαγμένης την οφείλουμε στα παιδιά του Εκκλησιαστικού Ορφανοτροφείου; Συγκεκριμένα το 1924, κατά τη διάρκεια παιχνιδιού, βρήκαν μαρμάρινα βάθρα, κομμάτια από κολόνες και ενεπίγραφο κομμάτι που ανέφερε το ιερό του Απόλλωνος Ζωστήρος.
– Η διάσημη παραλία του Αστέρα εγκαινιάστηκε την Άνοιξη του 1959.
– Το 1963, η χρονιά που το θαλάσσιο σκι αναγνωρίστηκε στην Ελλάδα ως επίσημο άθλημα, ο Όμιλος της Βουλιαγμένης ανέδειξε τον πρώτο παγκόσμιο (και χρυσό) πρωταθλητή του.
– Το 1966 δημιουργήθηκε η σχολή θαλάσσιου σκι στον Αστέρα.
– Στην πλαζ του Αστέρα έχουν μεταξύ άλλων απολαύσει τα μπάνια τους η Χριστίνα Ωνάση, η Τζόαν Κόλινς, η Μπριζίτ Μπαρντό αλλά και πλήθος εφοπλιστών, επιχειρηματιών, τραγουδιστών, ηθοποιών και πολιτικών.
– Εκτός από τη γνωστή λίμνη της Βουλιαγμένης, υπήρχε παλαιότερα και μια ακόμη η οποία φημιζόταν για τη “θαυματουργή” λάσπη. Και μάλιστα πολλοί Αθηναίοι την χρησιμοποιούσαν για αναζωογονητικά λασπόλουτρα.
– Στην περιοχή της λίμνης βρίσκεται ένα από τα εντυπωσιακότερα σπηλαιοβάραθρα της Αττικής. Οι πληροφορίες λένε ότι το συγκεκριμένο αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας από τους κατακτητές την περίοδο του 1940;
– Στην ίδια λίμνη υπάρχουν 14 διαφορετικές υπόγειες σήραγγες, μία εκ των οποίων είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο με μήκος 800 μέτρων.
– Η πρώτη συγκοινωνία μεταξύ Αθήνας και Βουλιαγμένης δημιουργήθηκε γύρω στο 1920 και το πρώτο μεταφορικό μέσο ήταν ένα κάρο.
– Κατά το παρελθόν, την Κυριακή πραγματοποιούνταν ημερήσιες εκδρομές με δύο βαποράκια (την Τρίγλια και τη Χρυσώ), που μετέφεραν αυθημερόν τους εκδρομείς μέχρι τη Βάρκιζα και πάλι πίσω.
– Τα γειτονικά Λιμανάκια υπήρξαν ένα από τα διασημότερα σημεία της Αττικής για γυμνισμό.
