Γράφει η Ελένη Σπανοπούλου (*)
Λυπημένοι, θυμωμένοι και σε αμηχανία είμαστε κι εγώ και πολλοί συνάδελφοι δημοσιογράφοι, μάχιμοι και απόμαχοι, αλλά με μεγάλη θητεία στο πολιτιστικό ρεπορτάζ.
Το «χάσμα που άνοιξε ο σεισμός» δεν έχει ελπίδα «να γιομίσει άνθη», καταπώς αισιοδοξούσε ο εθνικός ποιητής.
Στέρφο χώμα, άνυδρη γη, ασχήμια, βρώμικες πέτρες, αγκάθια κι αγκάθινα στεφάνια, βρώμικες οσμές, μια δυσωδία, μια εθνική αποφορά αναδύεται από τη ρωγμή που προκάλεσε και σωστά η Σοφία Μπεκατώρου.
Βατράχια κρώζουν στα τηλεπαράθυρα. Κουκουλοφόροι εμέσουν κάθε λογής ξερατά από τα σάπια σωθικά τους. Όξος και χολή στις πληγές από ένα φρικτό γαϊτανάκι μασκαράδων που διεκδικούν με λύσσα πέντε λεπτά δημοσιότητας. Η ρωγμή μεγαλώνει.
Το σαθρό υπέδαφος υποχώρησε και με κρότο αναδύονται από το Κωσταλέξι της ελληνικής κοινωνίας, κάποια από τα θαμμένα στο σκοτάδι. Αυτά που χάριζαν ηδονή στους θύτες και πόνο στα θύματα. Αυτά που μας κάνουν σήμερα όλους να ντρεπόμαστε γιατί γνωρίζαμε και σωπαίναμε.
Γεμάτη από αυτό το σαράκι η κοινωνία μας. Κι όχι μόνο τώρα, αλλά σε όλα αυτά τα 200 χρόνια, που με μια παράξενα βουβή έπαρση γιορτάζουμε φέτος…
Η θέση της γυναίκας στο σπίτι, τον 19ο και στην εργασία στον 20ο αιώνα. Η χρήση της γυναίκας σαν κατοικίδιο στη φαμίλια, σαν υπηρετικό προσωπικό στο γάμο, σαν σκεύος ηδονής στο κρεβάτι, σαν παρακατιανής στο χωράφι, το εργοστάσιο, το γραφείο. Και στον 21ο η εικονική πραγματικότητα μιας απελευθέρωσης και χειραφέτησης που την υποδούλωσε εγκλωβίζοντάς την, έξω από τα σπίτια, μακριά από τα παιδιά, που συλλαβίζουν λέξεις από μηχανές αναζήτησης και δεν ξέρουν παραμύθια, γιατί λιγόστεψαν οι γιαγιάδες, που τα θυμούνται. Εργαζόμενη και φυλακισμένη στις σελίδες των περιοδικών μόδας και γυναικείας ομορφιάς. Στη φενάκη της κοινωνίας του Διαδικτύου και της ισότητας των φύλων που καταναλώνουν εγωιστικά και ανταγωνιστικά.
Όσα ξέρει ο νοικοκύρης δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος, λέει ο σοφός λαός.
Τα γνωρίζαμε αυτά που ανακαλύπτουμε έκπληκτοι, έντρομοι απορημένοι και οργισμένοι από την ασφάλεια του καναπέ μας με το πληκτρολόγιο στο χέρι. Ένα σπιτικό με βρώμικα μυστικά ολόκληρη η κοινωνία. Με βία και καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε κάθε επίπεδο οικογενειακών εργασιακών και προσωπικών ή και ερωτικών σχέσεων.
Ούτε η Εκκλησία που προτάσσει την Αγάπη του Χριστού.
Ούτε η Αριστερά που προτείνει τη μαρξιστική κοινωνία με ανθρώπινο πρόσωπο, δεν μπόρεσαν να το αποτρέψουν. Κανείς δεν το αποκάλυψε!
Σε 24ωρη βάρδια για τη συγκάλυψη δουλεύαμε όλοι, από δεκαετίες. Γιατί είναι σάρκα από τη σάρκα μας. Ρέει σαν αίμα στις φλέβες μας η προσβολή της αξιοπρέπειας του παιδιού, του συντρόφου, του συνεργάτη, του μαθητή, του γείτονα για χάρη γενετήσιας ικανοποίησης. Για την ηδονή του να εξουσιάζεις, να κυριαρχείς. Για την απληστία του κέρδους σε βάρος του άλλου. Για όλα τα προπατορικά αμαρτήματα που βαραίνουν το γένος μας. Συνέβαινε και συμβαίνει παντού και πάντα. Σε όλες τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές τάξεις και κάστες ανθρώπων. Κι έχει πολύ σκοτάδι, πόνο και φόβο.
Στην Πολιτική και στον Πολιτισμό, όπως και στη Δημοσιογραφία η προβολή, η επωνυμία και η αναγνωσιμότητα απλώς κάνουν πιο έντονο το φως των αποκαλύψεων. Τα επώνυμα χωριά, επώνυμα καίγονται…
Αυτό συνέβη αυτές τις μέρες. Ο παράγοντας του αθλητισμού, ο πρωταγωνιστής του θεάτρου, ο εκπομπάρχης στην τηλεόραση, ο παιδόφιλος πολιτικός, ο γνωστός σκηνοθέτης δεν είναι παρά μικρές ψηφίδες ενός βρώμικου μωσαϊκού πάνω στο οποίο πατάμε όλοι… Πέφτουν μέσα στο ρωγμή, στο χάσμα που άνοιξε ο σεισμός των αποκαλύψεων και δυστυχώς κανένα λουλούδι δεν πρόκειται ν ανθίσει.
Χους ει και εις χουν… Θάνατοι αξιοπιστίας, φήμης, διασημότητας, αξιοπρέπειας που πληγώνουν και τα θύματα και τους θύτες.
Στην εποχή των fake news δύσκολα θα ξεχωρίσει η ήρα από το σιτάρι. Δύσκολα θα βρεθεί η αλήθεια, θα καταδικαστεί το ψέμα, θα αποδοθεί δικαιοσύνη. Το νομικό μας σύστημα δεν είναι προετοιμασμένο επαρκώς.
Ο ποινικός κώδικας τιμωρεί τον βιασμό και τη συκοφαντία, αλλά και παραγράφει τα αδικήματα στην 20ετία.
Από τη γενναιότητα της Σοφίας, στη γελοιότητα των κάθε λογής ατεκμηρίωτων καταγγελιών που κατακλύζουν τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα αυτές τις μέρες, δύσκολο θα βρεθεί η αλήθεια. Δύσκολο θα ξεχωρίσει κανείς ψύχραιμα, αν πραγματικά ο Χ βίασε την προσωπικότητα του Ψ.
Τι πόνο υπέστη σιωπηλά το θύμα και αν κάποιος βρήκε την ευκαιρία να βγάλει τα σώψυχά του εναντίον κάποιου. Μπορεί ο πρόεδρος του Σωματείου Ηθοποιών να θυμήθηκε τώρα το Πειθαρχικό του ΣΕΗ και η υπουργός Πολιτισμού να ποιεί την νήσαν. Μπορεί τα παιδιά που είχαν όνειρα πολλά για τον κόσμο του θεάτρου και του Πολιτισμού να είχαν κάκιστες εμπειρίες.
Όμως εμείς όλοι ξέραμε και ξέρουμε ότι αυτό συμβαίνει παντού, σε κάθε χώρο. Στην Εκκλησία, στο Στρατό, στα Υπουργεία, στα νοσοκομεία, σε όλους τους χώρους εργασίας γυναίκες και άνδρες εξευτελίζονται καθημερινά, με σεξουαλική, λεκτική ή και σωματική βία. Εκβιάζονται και υποκύπτουν για να σώσουν το μεροκάματο και την καριέρα τους, είτε φεύγουν τρέχοντας, και σώζουν την αξιοπρέπειά τους. Για δεκαετίες αγόρια και κορίτσια, άνδρες και γυναίκες ήξεραν ότι αν μιλήσουν θα στιγματιστούν και σώπαιναν.
Άφηναν το φόβο και την ντροπή να καίει τα σωθικά τους. Τώρα μιλούν! Κι αυτό είναι το κέρδος από το θάρρος της Μπεκατώρου. Έφερε το κίνημα ME TOO και στην Ελλάδα. Κι εγώ, κι εγώ, κι εγώ φωνάζουν από παντού. Ακούγονται μόνον όσοι είναι πρώτο τραπέζι πίστα στη δημοσιότητα… Έτσι που δεν μπορείς εύκολα να ξεχωρίσεις αν το κάνουν και για τη δημοσιότητα. Και με τρόπο που δύσκολα διακρίνεις την αλήθεια από το ψέμα!
Γιατί το ελληνικό Κωσταλέξι καλά κρατεί και γιατί προχωρήσαμε ένα βήμα, αλλά έχουμε πολλά να κάνουμε ακόμη για να μπορούμε να ζούμε, να δουλεύουμε και να διασκεδάζουμε χωρίς ΦΟΒΟ.
Για να καταλάβουν οι θύτες ότι υπάρχει βαρύ τίμημα για τις πράξεις τους. Για να αρχίσουν να μιλούν με αποδείξεις τα θύματα. Για να καθαρίσει ο τόπος κι όχι μόνον ο αθλητισμός, το θέατρο, η πολιτική και η δημοσιογραφία από την κόπρο τέτοιων υπανθρώπων.
Στη Γαλλία έχει από το 2010 ψηφιστεί ο νομός 2010-769 που ορίζει την ΗΘΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ως ποινικό αδίκημα. Καιρός να προχωρήσει και η Ελλάδα. Στη Δικαιοσύνη θα μπορεί και το θύμα να αποδείξει τις καταγγελίες του και ο θύτης την όποια αθωότητά του. Στις δημοκρατικές και πολιτισμένες κοινωνίες η ενοχή δεν είναι ποτέ εκ προοιμίου αδιαμφισβήτητη!
«Μηδενί δίκην δικάσεις πριν αμφοίν μύθον ακούσεις», έγραψε ο Φωκυλίδης και ακούγεται στους αριστοφανικούς «Σφήκες».
Πιστεύω βαθιά ότι η Τέχνη και ο Πολιτισμός, όπως και η Ομιλία, είναι που ξεχωρίζουν τον άνθρωπο από τα ζώα. Είναι το απάγκιο στον αέναο αγώνα της επιβίωσής μας. Και κατά βάθος θέλω να είναι αλήθεια ο σαιξπηρικός στίχος: «Είμαστε καμωμένοι από το υλικό που είναι φτιαγμένα τα όνειρα».
Το 2023 κλείνω 50 χρόνια δημοσιογραφικής ζωής. Τα αφιέρωσα στο χώρο του Πολιτισμού, των Τεχνών και της Κοινωνίας.
Ήξερα και δεν μίλησα και δεν έγραψα!
Γι’ αυτό ζητώ ΣΥΓΓΝΩΜΗ, από τα βάθη της καρδιάς μου για το λάθος μου.
Έλεγα «δεν θα κάνω δημοσιογραφία της κλειδαρότρυπας» και δεν σημάδεψα με το μελάνι μου, δεν χτύπησα με το πληκτρολόγιό μου, δεν έφτυσα με την ψυχή μου όσους φτασμένους και φημισμένους στο χώρο του Πολιτισμού και της Δημοσιογραφίας έβλεπα να εκμεταλλεύονται τη θέση τους, προσβάλλοντας την ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ των πιο αδύναμων.
ΣΥΓΓΝΩΜΗ!
*Δημοσιογράφος, μέλος της ΕΣΗΕΑ
- Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στην έντυπη έκδοση της κυριακάτικης KONTRANews
- Aρχική φωτογραφία: Louis Blythe
