«Γράμμα στη μητέρα μου»
Του Σεργκέι Γεσένιν
Ακόμα ζεις, καλή μου εσύ, γριά μου μητέρα,
να μαι, λοιπόν… σε χαιρετώ από καρδιάς.
Πάνω απ’ τη στέγη σου να λάμπει κάθε εσπέρα
η χρυσαφένια εκείνη αχτίνα της σπλαχνιάς.
Μου γράφουν, λέει, πως μου πικραίνεσαι, – έλα, πες το,
για με σαράκι την καρδιά σου ροκανά.
Με το παλιό, ξεθωριασμένο σου ζακέτο
έξω στη στράτα βγαίνεις, λέει, συχνά πυκνά.
Μες στο σκοτάδι μοναχή σου, λένε μου ότι
καυγάδες σκέφτεσαι, φωνές στα καπηλειά,
ότι καρφώνουν στην καρδιά κάποιου προδότη
μακρύ μαχαίρι με λεπίδα θαλασσιά.
Τίποτα τέτοιο… Μη μου σκας. Γαλήνια κοίμου.
Ένας κακός βραχνάς μονάχα ειν’ αυτό,
λες νάχω γίνει τόσο μέθυσος, καλή μου,
που να πεθάνω δίχως νάρθω να σε δω;
Όχι, μητέρα, ίδια στοργή με δένει ακόμα
και σαν γιατρειά μου, όλο ονειρεύομαι ναρθώ
στο πατρικό, το χαμηλό, παλιό μας δώμα
να σ’ ανταμώσω όσο πιο γρήγορα μπορώ.
Όταν θ’ ανθίσουνε στον κήπο μας, κει πέρα,
αλαφροσάλευτα κλωνάρια εαρινά,
θα ξαναρθώ. Μα να προσέχεις πια, μητέρα,
μη με ξυπνάς τόσο νωρίς τα πρωινά.
Για ό, τι ανεκπλήρωτο έχει μείνει, ας είναι ειρήνη,
ειρήνη στα όνειρα που χάθηκαν, αλοί.
Τώρα, μητέρα, μοναχά τη λησμοσύνη
ζητάει ο γιος σου που απελπίστη νέος πολύ.
Κι ω, μη ζητήσεις να μου μάθεις τώρα πάλι
την προσευχή που δε χωράει μου στην καρδιά,
φέγγος για μένα και βοήθεια δεν ειν’ άλλη
εξόν, μητέρα, απ’ τη δικιά σου τη ματιά.
Αυτά, λοιπόν, κι απ’ την καρδιά σου πέταξέ τον
τον κρύφιο σάρακα για με, που σε πονά,
με το παλιό σου το ίδιο εκείνο το ζακέτο
έξω στη στράτα μην πετιέσαι έτσι συχνά.
***
Σεργκέι Γεσένιν, Ποιήματα. Μετάφραση: Γιάννης Ρίσος. «Εκδόσεις Κέδρος»
***
«Το φιτίλι και το μπαρούτι»
«Ο καταραμένος Ρώσος ποιητής Σεργκέι Γεσένιν ήταν μια τελείως αναρχική προσωπικότητα αγροτικής καταγωγής. Η ποίησή του ήταν μια ερωτική άγρια προσευχή στη φύση, στα πρωτόγονα έθιμα του λαού του και στον ερωτισμό που αποπνέουν τα φυσικά σώματα. Τυπικός Σλάβος, οραματικός, ονειροπόλος, βίαιος, επιρρεπής στα μεγάλα πάθη, εγωτικός, κτητικός και αδέσμευτος από κάθε είδους δεσμό, ηθικό ή αισθητικό.
Η ποίησή του στη γλώσσα του ηχεί σαν τη μουσική του Στραβίνσκι, του Μπέλα Μπάρτοκ και του Προκόφιεφ.
Η διάσημη Αμερικανίδα χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν συναντήθηκε με τον Γιεσένιν στη Μόσχα τη μεγάλη εποχή της πολιτιστικής ευφορίας πριν από τον θάνατο του Λένιν κάτω από την πνευματική ομπρέλα του Λέοντος Τρότσκι. Οι δυο τους ερωτεύτηκαν με τρόπο άγριο, βίαιο και εγωιστικό (1922-1924). Μέσα σε δύο χρόνια ρούφηξαν ο καθένας το μεδούλι του άλλου. Ο Γεσένιν την ακολούθησε στην Ευρώπη, όπου και την εγκατέλειψε για να γυρίσει να κρεμαστεί στη χώρα του [28 Δεκεμβρίου 1925] απελπισμένος κυρίως από την κατάρρευση των οραμάτων που είχε επενδύσει στην προδομένη (κατά τον Τρότσκι) επανάσταση.
Τρία χρόνια μετά τον χωρισμό τους η Ισιδώρα θα πεθάνει [14 Σεπτεμβρίου 1927] πνιγμένη από την εσάρπα της που μπλέχτηκε στις ακτίνες του σπορ αυτοκινήτου ενός ζιγκολό που μόλις πριν από λίγο είχε γνωρίσει».
Τα παραπάνω έγραφε στην κριτική του με τον τίτλο «Το φιτίλι και το μπαρούτι» ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στις 23 Νοεμβρίου 2009, στην εφημερίδα «Τα Νέα» για την παράσταση «Ιζαντόρα» που είχε ανέβει στο «Θέατρο Μέλι» [στην οδό ΦΓωκαίας 4, Πλ. Βικτωρίας].
Και ολοκλήρωνε την κριτική του μιλώντας για τους δυο πρωταγωνιστές:
«Η Δήμητρα Χατούπη [Ισιδώρα Ντάνκαν] άλλη μια φορά έδειξε την κλάση της, τον πλήρη έλεγχο των μέσων της, τον πηγαίο ερωτισμό της, απαραίτητο για να εκφράσει αυτό το πλάσμα που είχε κάνει την επιθυμία ρυθμό, τον ρυθμό αισθητική πρόταση και τον χορό μεταφυσική.
Ο Δαβίδ Μαλτέζε [Σεργκέι Γεσένιν] είναι νέος ηθοποιός που θα μας εκπλήξει σύντομα. Πυρετικός, ουσιαστικός, με έξοχη κίνηση και ώριμο λόγο (μιλούσε κατά το αίτημα του συγγραφέα μόνο ρωσικά), έπλασε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα».
***
Ο Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Γεσένιν [ρωσικά: Сергей Александрович Есенин] γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1895 στην Κεντρική Ρωσία, στο χωριό Κωνσταντίνοβο. Υπήρξε από τους πιο δημοφιλείς Ρώσους ποιητές του 20ου αιώνα, με σημαντικό έργο.
Ήταν γιος Ρώσων χωρικών, που πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο σπίτι των παππούδων του, γιατί εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του όταν έφυγαν για να ζήσουν στην πόλη.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό το γεγονός επέδρασε δραματικά στην διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ψυχισμού του.
Ίσως-ίσως, όπως λέγεται, οι επαναλαμβανόμενες αποπλανήσεις και απιστίες, αργότερα, προς τις γυναίκες ήταν αποτέλεσμα της εγκατάλειψής του σε πολύ νεαρή ηλικία από τους γονείς του. Είναι αλήθεια ότι οι ταραχώδεις θείοι του, με τους οποίους πέρασε τα παιδικά του χρόνια του φέρθηκαν πολύ σκληρά, και δεν είναι καθόλου απίθανο αυτού του είδους η μεταχείριση – αν και ίσως με καλή πρόθεση – να επηρέασε αρνητικά το ευαίσθητο παιδί και η ζημιά που του προκλήθηκε να τον οδήγησε σε μια μόνιμη έλλειψη ψυχικής ισορροπίας.
Είναι γνωστό ότι οι δεσμοί που δημιούργησε με τις γυναίκες στη ζωή του ποτέ δεν κράτησαν περισσότερο από ένα χρόνο, μετά τον οποίο τις εγκατέλειπε. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γεσένιν στη σύντομη ζωή του, μια και έφυγε μόλις στα 30 του, παντρεύτηκε 6 ή 8 φορές και έκανε 4 παιδιά.
Η προτελευταία σύζυγός του ήταν η περίφημη γνωστή Αμερικανίδα χορεύτρια η Ισιδώρα Ντάνκαν, η οποία έμενε στο Παρίσι .
Την γνώρισε στο σπίτι ενός φίλου του στη Ρωσία, όπου ήταν καλεσμένη της σοβιετικής κυβέρνησης. Επρόκειτο για μια γυναίκα 18 χρόνια μεγαλύτερή του, που γνώριζε μόλις δώδεκα λέξεις στα ρωσικά. Εκείνος δεν μίλαγε ξένη γλώσσα.
Παντρεύτηκαν, στις 2 Μαΐου του 1922, πριν να φύγει μαζί της για την Ευρώπη και Αμερική σε τουρνέ. Ο γάμος τους έγινε ένα φημισμένο ρομάντζο, διαφημιζόμενο ως ο έρωτας του χωριάτη ποιητή και της ντίβας.
***
Οι ποιητικές συλλογές του ακολουθούν η μια την άλλη, αλλά συγχρόνως τα σκάνδαλα και οι καυγάδες εξαιτίας των οινοποσιών του.
Τα συχνά μεθύσια του, η καταστροφή που έκανε στα δωμάτια των ξενοδοχείων και τα επεισόδια στα εστιατόρια, πήραν μεγάλη έκταση δημοσιότητας και έγιναν το πρώτο θέμα στον παγκόσμιο τύπο.
Κατά τη διαμονή του με την Ντάνκαν στο Παρίσι, παθαίνει μια σοβαρή κρίση εξαιτίας του αλκοόλ. Εισάγεται στο ψυχιατρικό νοσοκομείο.
Ο γάμος του με την Αμερικανίδα χορεύτρια ήταν σύντομος και τον Μάιο του 1923 επέστρεψε στην πατρίδα του, πολιορκημένος από τον αλκοολισμό και τη νοσταλγία του για την Ρωσία, όπου και σε λίγο χώρισαν.
Ο Γεσένιν με τον ιδιόμορφο χαρακτήρα του ταλαιπώρησε και ταπείνωσε την Ντάνκαν σε όλη τη σύντομη σχέση τους, που την «παντρεύτηκε», όπως ισχυριζόταν, «για τα λεφτά της, καθώς και για την ευκαιρία να ταξιδέψουν».
Το 1923, ο ποιητής επιστρέφοντας στην πατρίδα, νιώθει απογοητευμένος από το ταξίδι και υποφέρει από κατάθλιψη και παραισθήσεις.
Παντρεύτηκε, για τελευταία φορά, με την εγγονή του Λέοντα Τολστόι, Σοφία Αντρέγεβνα Τολστάγια. Ο γάμος αυτός κράτησε μερικούς μήνες μόνο.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η κατάθλιψη του Γεσένιν χειροτερεύει, αλλά, η περίοδος αυτή είναι συγχρόνως και πολύ δημιουργική. Τα πιο σπουδαία ποιήματα του είναι προϊόντα αυτής της εποχής.
***
Πηγή: www.tanea.gr και www.poiein.gr
*Στη βασική φωτογραφία ο Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Γεσένιν διαβάζει ποίηση στη μητέρα του. [ВячеславМалежик https://www.flickr.com/photos/102550058@N08/]
