Του Παναγιώτη Μήλα (*)
– Κακό θέατρο. Αδιάφορο θέατρο. Ενοχλητικό θέατρο. Αλλά και θέατρο που σε εκνευρίζει, σε… χαλάει, σου τι δίνει στο κρανίο, σου τη σπάει. Θέατρο που σε κάνει να νιώθεις έξω από τα νερά σου. Θέατρο που σε υποτιμά κ.λπ. κ.λπ. Όλα αυτά τα έχουμε δει και τα έχουμε υποστεί.
– Θέατρο καλό; Ενδιαφέρον; Θέατρο που σου κεντρίζει όλες τις αισθήσεις; Θέατρο που σε απογειώνει; Θέατρο που σε κάνει να νιώθεις πως είσαι κι εσύ ένας από τους χαρακτήρες του συγγραφέα; Θέατρο που σε σέβεται ως άνθρωπο; Ασφαλώς και έχουμε δει πολύ συχνά.
– Οδοστρωτήρα στο θέατρο έχουμε δει; Έχετε δει; Που να σε παρασύρει; Να σε ισοπεδώνει; Να σε κάνει… αλοιφή; Οδοστρωτήρα που να ανοίγει δρόμους; Να γκρεμίζει ό,τι σάπιο βρίσκει μπροστά του; Να εξαφανίζει κάθε βρωμιά; Να διαλύει μπετοναρισμένες απόψεις και ιδεολογίες; Ασφαλώς, ασφαλέστατα δεν έχουμε δει οδοστρωτήρα σε θεατρική σκηνή.
Ευκαιρία λοιπόν να δούμε: Στο Beton 7. Το έργο του Τζον Μπρίταιν «Rotterdam».
Ένα έργο με φώτα, γιρλάντες, τούρτες, πυροτεχνήματα, πολύ γέλιο, πολύ δάκρυ, πολλή σκέψη…
-Μα, έχω ακούσει πως είναι έργο με λεσβίες!
-Είναι έργο για τον άνθρωπο…
-Μα, εκθειάζει τους γκέι!
-Μιλάει για τον φίλο στο απέναντι διαμέρισμα…
-Μα, στηρίζει τη Διεμφυλική Κοινότητα!
-Αγκαλιάζει τους πάντες…
-Μήπως κολλήσουμε κάτι αν πάμε;
-Το αντίθετο: Θα κολλήσουμε αγάπη. Θα ξεκολλήσουν παλιές ιδέες, παλιές απόψεις, λανθασμένες αντιλήψεις…
-Δηλαδή θα μας κάνουν και μάθημα τα παιδαρέλια;
-Δεν κάνουν μάθημα σε κανένα και σε καμία. Δείχνουν με φακό μεγεθυντικό τη ζωή. Τη ζωή που περνάει και χάνεται.
-Κι εκεί στο θέατρο ποιοι και ποιες πάνε; Γκέι; Τραβεστί; «Αδερφές»; Λεσβίες;
-Λάθος κάνεις. Πάνε όλοι. Ο Πέτρος, η Μαρία, η Λέλα από το σούπερ μάρκετ, ο Σπύρος ο φοιτητής, ο κύριος Γιάννης ο περιπτεράς, η Τέτα από το κομμωτήριο, η καθηγήτρια του 3ου, ο συνάδελφός μου στην εφημερίδα, το κορίτσι της διπλανής πόρτας. Πάνε όλοι. Δεν πάνε να αντιμετωπίσουν, ούτε να λύσουν κάποιο πρόβλημα. Πάνε για να δουν μια σελίδα από την καθημερινή μας ζωή. Πάνε να ζήσουν μια παραμονή Πρωτοχρονιάς. Απλά πράγματα δηλαδή…
-Πες μου πάλι για τον οδοστρωτήρα για να το καταλάβω.
-Αυτά τα παιδιά, η Ισαβέλλα, ο Μάριος, η Κωνσταντίνα, ο Βασίλης, η Αθηνά, η Νίκη, η Ραφίκα, η Κλεοπάτρα, ο Γιώργος και η Μαρία σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Δεν αφήνουν τίποτα όρθιο. Σαν οδοστρωτήρας. Σε κάνουν να ξεχνάς τις αραχνιασμένες αντιλήψεις σου, σε βοηθούν να ανανεώσεις τη ματιά σου για τη ζωή, μέσα από μονοπάτια σε οδηγούν σε μεγάλες λεωφόρους. Με ρυθμούς καταιγιστικούς, με λόγο καθημερινό, με ερμηνείες συγκλονιστικές, αλλά και με πυροτεχνήματα βάζουν γκολ από τα αποδυτήρια.
Τώρα που είπα γκολ θυμήθηκα μια φράση ενός μοναδικού θεατράνθρωπου:
«Ο ανάξιος κι εγκληματικός κριτικός βιαστικά απ’ το δημοσιογραφικό του γραφείο και μέσα σε […] μισή ώρα σκαρώνει ένα ποδοσφαιρικό ρεπορτάζ που το ονομάζει «κριτική θεάτρου»[…].
Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων ο Αλέξης Σολομός σε ένα κείμενό του με τον τίτλο «Ο καλός κριτικός» στην «Καθημερινή» της 2ας Απριλίου 1961.
-Εγώ δεν είμαι κριτικός, οπότε μπορώ να κάνω… ποδοσφαιρικό ρεπορτάζ.
Ε, λοιπόν ναι! Η ομάδα που σας είπα πιο πάνω είναι ομάδα για νίκες. Σε καλή φυσική κατάσταση, με πάθος, με έμπνευση, με αγωνιστικότητα από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Πασχίζουν, δακρύζουν, ιδρώνουν, εμψυχώνουν, τρέχουν, αντέχουν, ζουν την κάθε στιγμή, δεν επαναπαύονται.
***
Όλα αυτά στη γλυκόπικρη κωμωδία «Rotterdam», του Βρετανού συγγραφέα Jon Brittain που τιμήθηκε με βραβείο Ολιβιέ τον Απρίλιο του 2017.
Ο Τζον Μπρίταιν δημιούργησε ένα πρωτοποριακό παιχνίδι, με εις βάθος αναγνώσεις χαρακτήρων. Μια κωμωδία με «καυτές» ερωτήσεις σχετικά με την αγάπη και την ταυτότητα σε έναν κόσμο όπου όλοι θέλουν να αγαπούν και να γίνονται αποδεκτοί. «Όλα όσα έχω γράψει τα επεξεργάζομαι από ένα είδος «κωμικής» γωνίας. Είναι πιστεύω ένας εξαιρετικός τρόπος να ανοίξουμε σε νέες σκέψεις», λέει ο Μπρίταιν.
Η παράσταση παρουσιάστηκε σε σκηνές της βρετανικής πρωτεύουσας για 18 μήνες αρχής γενομένης από το Θέατρο «503» τον Νοέμβριο του 2015. Η διθυραμβική η κριτική στον Guardian κάνει λόγο για «λαμπρή μελέτη της αγάπης και της σεξουαλικότητας». Ακολούθησε το ανέβασμα στο Trafalgar Studios 2, στο off Brodway της Νέας Υόρκης ως μέρος του αφιερώματος «Brits Off Broadway» και τέλος στο Λος Άντζελες.
***
Το έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά επί ευρωπαϊκού ηπειρωτικού εδάφους στην Αθήνα, στο Beton 7. Πρόκειται για μια παράσταση επίκαιρη κοινωνικά αλλά και πολιτικά για τα ελληνικά πράγματα που έρχεται μετά την πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου που αφορά τις διεμφυλικές ταυτότητες και παρουσιάζει με τρόπο σαφή και κατανοητό ένα φαινομενικά περίπλοκο ζήτημα εστιάζοντας στο φύλο, την ταυτότητα και την αγάπη.
***
Δυο λόγια για το έργο
«Δεν θέλω να γίνω άντρας, απλά θέλω να σταματήσω να είμαι γυναίκα». Αυτή η αφοπλιστική δήλωση διαταράσσει την ισορροπία και τα δεδομένα μίας σχέσης δύο ομοφυλόφιλων γυναικών. Παραμονές Πρωτοχρονιάς σε ένα τυπικό διαμέρισμα στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας δύο σύντροφοι καθορίζουν από την αρχή το πλαίσιο της σχέσης τους με ένα νέο ορισμό που απορρέει από την πρόθεση της Φιόνα να επαναπροσδιορίσει φύλο και να αλλάξει όνομα. Η βαθιά αμοιβαία αγάπη θα θέσει και από τις δύο πλευρές καίρια ερωτήματα και θα εισπράξει ειλικρινείς απαντήσεις. Κι εντέλει η βαθύτερη αξία του έρωτα, η κατανόηση, θα απορροφήσει την πίεση και δεν θα επιτρέψει να διαρραγεί η σχέση».
***
Η μετάφραση της Ισαβέλλας Μαργάρα και η εμπνευσμένη – πρωτότυπη – σκηνοθεσία του Μάριου Παναγιώτου «έχτισαν» ένα «Ρότερνταμ» γεμάτο δράση, χιούμορ, ανατροπές, απόψεις, ιδέες και προτάσεις. Τα σκηνικά-κοστούμια από την Κωνσταντίνα Κρίγκου δίνουν έναν ιδιαίτερα ξεχωριστό τόνο στην παράσταση. Το ίδιο και οι φωτισμοί από τον Βασίλη Κλωτσοτήρα. Τα φώτα είναι ένας ισχυρός συνδετικός κρίκος όλων των σκηνών του «Ρότερνταμ». Η «αέρινη» βοηθός σκηνοθέτη, η Αθηνά Μπαλτά, εμφανίζεται και επί σκηνής φωτίζοντας την εικόνα του χειροποίητου έργου που εκείνη τη στιγμή παρακολουθούμε την εξέλιξή του.
Από εκεί και πέρα; Τι να πεις; Βάζεις μια δόση Λέλανι και δύο δόσεις Τζος. Στη συνέχεια – με προσοχή – όχι περισσότερο από το κανονικό, μια μεζούρα Άλις, μισή Φιόνα και άλλη μισή Έιντριαν. Τα ανακατεύετε πολύ καλά και φτιάχνετε ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.
Κάτι άλλο;
Υπάρχει κίνδυνος με μια λέξη να αδικήσεις έναν από τους τέσσερις:
-Η Μαρία Δαμασιώτη; Ένα ακατέργαστο διαμαντάκι. Ενζενί. Παρασύρει και λάμπει…
-Ο Γιώργος Σύρμας; Πληθωρικός, εκφραστικός, αυθόρμητος, θυμίζει τους κωμικούς των ασπρόμαυρων ελληνικών ταινιών.
-Η Κλεοπάτρα Μάρκου; Όπως λέει και το όνομά της: Αυτοκράτειρα. Ένα παλλόμενο ελατήριο που δίνει ενέργεια σε όλη τη μηχανή.
-Η Ραφίκα Σαουίς; Τα θεμέλια του οικοδομήματος. Σκέτο μπετόν. Αγνώριστη. Λατρεμένη. Ευτυχώς μετά την παράσταση την είδαμε με χειλάκι πετροκέρασο και μάγουλο βερίκοκο, όχι σαν τον αμπλαούμπλα τον… Έιντριαν.
***
Μη χάσετε αυτή την παράσταση. Ο άνθρωπος και η ζωή που περνάει και χάνεται έχουν ανάγκη από έργα σαν αυτό…
***
Πληροφορίες
«Rotterdam»
Τζον Μπρίταιν.
Μετάφραση: Ισαβέλλα Μαργάρα
Σκηνοθεσία: Μάριος Παναγιώτου
Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνα Κρίγκου
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Μπαλτά
Φωτογραφίες: Νίκη Ψυχογιού
Τους ρόλους ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Φιόνα/ Έιντριαν: Ραφίκα Σαουίς
Άλις: Κλεοπάτρα Μάρκου
Τζος: Γιώργος Σύρμας
Λέλανι: Μαρία Δαμασιώτη
***
Στο Beton 7
Πύδνας 7, Κεραμεικός
Σταθμός μετρό «Κεραμεικός» και μετά 5 λεπτά με τα πόδια φτάνεις στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton 7
Ακριβώς απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Μαρκέλλας, στη Σπύρου Πάτση (στον αριθμό 60 ή από την άλλη μεριά της Σπύρου Πάτση στον αριθμό 87).
Από τις 28 Δεκεμβρίου 2017 κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.
Λένε ότι τελειώνει την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου. Κανονικά πρέπει να τους υποχρεώσουν να παίζουν συνέχεια.
Διάρκεια: 2 ώρες και 15 λεπτά διάλειμμα
Ώρα έναρξης: 9 μ. μ.
Τηλέφωνο: 210 – 751.26.25
Εισιτήρια και στο viva.gr
***
(*) Ο Παναγιώτης Μήλας είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών και ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ κριτικός θεάτρου.
