Πάνω: Προφήτης Ηλίας
Κάθε τέχνη είναι μεγάλη. Κάθε καλλιτεχνική έκφραση του ανθρώπου είναι πολιτισμός. Η αγιογραφία όμως, και ιδιαιτέρως η βυζαντινή ορθόδοξη, δεν είναι απλώς μια τέχνη, είναι ιερή τέχνη, τέχνη κεντρικής σημασίας για την παράδοσή μας. Η αγιογραφία δεν είναι μόνο ζωγραφική, είναι θεολογία. Δεν είναι απλώς καλλιτεχνική έκφραση, είναι ψυχική ανάταση και προσδοκία αρωγής. Δεν είναι ένα στολίδι, είναι η συνάντηση με το ανώτερο. Δεν είναι αντικείμενο, είναι σκεύος ιερό. Δεν είναι υλική αξία, είναι υπέρβαση. Δεν είναι απόκτημα, δεν είναι επένδυση, είναι πίστη και αγάπη. Δεν είναι συλλεκτικό είδος, είναι παρηγοριά, συγκίνηση, παραμυθία και ανάπαυση για κάθε άνθρωπο, κουρασμένο, απογοητευμένο, απελπισμένο. Κάνω αυτές τις σκέψεις διότι πρόσφατα γνώρισα τη δουλειά μιας σπουδαίας αγιογράφου, της Ραλλούς Λιόλιου Κούση. Στάθηκα πολλή ώρα με προσήλωση μπροστά στις εξαίρετες εικόνες της. Είδα μορφές να αποπνέουν πνευματικότητα και εσωτερικότητα, να δημιουργούν αίσθηση παρουσίας, να μιλούν κατευθείαν στην ψυχή. Η τέχνη της Ραλλούς είναι η προσωπική της φυγή, η ολοκλήρωσή της, δεν εκφράζει μόνο το φυσικό αλλά και το υπερφυσικό. Τα έργα της εξεικονίζουν την υπόσταση του εικονιζόμενου αγίου και δηλώνουν πνευματική σημειολογία. Καλό είναι να υπάρχεις στη ζωή αλλά να ζεις με ουσία είναι εντελώς άλλο πράγμα. Η Ραλλού Λιόλιου Κούση βιώνει το υπερβατικό. Είναι μια γυναίκα που διακρίνεται από εμβρίθεια, γλυκύτητα και καλλιέργεια, μια εικαστικός η οποία γεύεται το μυστήριο της χαράς και της ολοκλήρωσης που δίνει η αγία τέχνη, της γαλήνιας χαράς που ξεπροβάλλει μέσα από την αυτογνωσία.
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Ραλλού Λιόλιου Κούση: Γεννήθηκα στη Μυτιλήνη Λέσβου, ένα νησί με έντονο χρώμα Ανατολής, γεμάτο εκκλησιές.
Με τι καλλιτεχνικά ερεθίσματα μεγαλώσατε;
* Με τη γιαγιά, πηγαίναμε συχνά στην εκκλησία, κοιτούσα τις εικόνες, και μου εξιστορούσε τις ζωές των Αγίων, Άγιος Θεράπων, Ταξιάρχης, Άγιος Ραφαήλ.
Έχετε κάνει μια σταδιοδρομία σε διαφημιστικές εταιρείες και εταιρείες επικοινωνίας. Τι σας έκανε, τα τελευταία χρόνια, να ασχοληθείτε με τη βυζαντινή αγιογραφία;
* Από πολύ μικρή αγαπούσα τη ζωγραφική. Ήταν αυτό που ήθελα να κάνω. Μου άρεσε να αποτυπώνω στο χαρτί, πρόσωπα, συναισθήματα, χρώματα. Όμως δεν υπήρχε δυνατότητα να ζήσω από αυτήν. Έτσι αποφάσισα να ακολουθήσω ένα επάγγελμα στο χώρο των επιχειρήσεων που όμως είχε ανάγκη μια καλλιτεχνική ματιά, και κυρίως δημιουργικότητα. Αφού ολοκλήρωσα τον κύκλο μου στις επιχειρήσεις, επέστρεψα με όλη μου την αγάπη στη ζωγραφική, και επέλεξα την αγιογραφία. Γιατί μου άρεσαν οι προσωπογραφίες φαγιούμ, και η πνευματικότητα και εσωτερικότητα που αποπνέουν οι μορφές αγίων.
Πώς ξεκινήσατε;
* Παρακολούθησα δύο χρόνια μαθήματα Αγιογραφίας στο Κολλέγιο Αθηνών, και έκανα πολλά ιδιαίτερα με τη δασκάλα μου που με εμψύχωσε και με βοήθησε να προχωρήσω πιο ελεύθερα, πέρα από την αυστηρή απαίτηση της τεχνοτροπίας, με πιο ιδιαίτερα χρώματα, και προσεκτική επιλογή θεμάτων. Πρόσφατα δίνω μεγάλη έμφαση και στη επιλογή ιδιαίτερων ξύλων, παλιών ξυλόγλυπτων, ακόμα και σε πλαίσια που έχουν μια μοναδικότητα.
Σε ποιες σχολές αγιογραφίας και σε ποιους μεγάλους αγιογράφους στρέψατε το βλέμμα, όταν ξεκινούσατε την πορεία σας;
* Έχω μελετήσει όλες τις Σχολές, αλλά μου αρέσει να πειραματίζομαι σε διαφορετικούς δρόμους.
Πιστεύετε στον Θεό;
* Ναι! Θα έλεγα ότι δεν είμαι αυστηρά θρησκόληπτη, όμως πηγαίνω στην εκκλησία, και συχνά προσεύχομαι.
Σήμερα υπάρχουν λίγοι αγιογράφοι, θεωρείτε ότι ενδιαφέρει η αγιογραφία;
Ζωγραφίζετε εικόνες για βιοποριστικούς λόγους;
* Όχι βέβαια! Όταν κάθομαι στον πάγκο, και αγκαλιάζω μια εικόνα το μυαλό μου φεύγει από κάθε καθημερινή σκέψη, νιώθω να με συνεπαίρνει η προσπάθειά μου να απεικονίσω όπως εγώ αισθάνομαι τη μορφή του αγίου. Είναι η προσωπική μου φυγή, και η ολοκλήρωσή της, μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση.
Ποια προσωπικά στοιχεία που δεν εκφράζονται στην καθημερινότητα βρίσκουν διέξοδο στην εικόνα;
* Η πνευματικότητα και η γνώση.
Ποια είναι η θέση της αγιογραφικής τέχνης σε καιρούς ανατροπών;
* Πιστεύω ότι βοηθά την ηρεμία της ψυχής.
Τι θα θέλατε να ακούτε από τους επισκέπτες των εκθέσεών σας;
* Ότι οι εικόνες μου τους προκαλούν συναισθήματα και θα ήθελαν να τις βλέπουν.
Τι θεωρείτε αυθεντικό;
Τι είναι παντοτινό;
* Οι εικόνες των Αγίων είναι παντοτινές.
Νιώθετε την ανάγκη να δημιουργήσετε, πέραν της αγιογραφίας, και σε άλλες μορφές ζωγραφικής ή πάνω σε απλά και καθημερινά θέματα;
* Όχι ιδιαίτερα. Ίσως κάποτε πειραματιστώ σε πιο σύγχρονη απεικόνιση των μορφών.
Πώς νιώθετε όταν ολοκληρώνετε ένα έργο σας;
* Δεν θέλω να το αποχωριστώ.
Έχετε αυστηρό καθημερινό ωράριο δουλειάς;
* Ναι, προσπαθώ να δουλεύω τις εικόνες μου, περίπου τέσσερις ώρες την ημέρα, αλλά πηγαίνω και για ψάξιμο παλαιών ξύλων ή ξυλόγλυπτων. Ασχολούμαι και με την προετοιμασία των ξύλων, και φυσικά κάνω μεγάλη έρευνα για θεματολογία.
Πώς θα χαρακτηρίζατε την τέχνη σας;
* Μια Τέχνη που έχει αντέξει στο χρόνο, και ακόμα προκαλεί.
Πιστεύετε ότι το ελληνικό κοινό αγαπάει και στηρίζει την τέχνη της αγιογραφίας;
* Ναι, πάρα πολύ, είναι στο DNA μας.
Τι νιώθετε για τα ζώα;
* Αγαπάω τα ζώα, ιδιαίτερα τις γάτες.
* Η Ραλλού Λιόλιου Κούση είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου Αθηνών, πτυχιούχος «Διοίκησης Επιχειρήσεων» ΜΒΑ από το Πανεπιστήμιο Northeastern, Αμερικής. Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Ηλιάδη και παρακολούθησε Αγιογραφία, τρία χρόνια, στο Εργαστήρι του Κολλεγίου Αθηνών, με δασκάλα την εικονογράφο Ανθή Βαλσαμάκη. Ακολουθεί την τέχνη της Αγιογραφίας επηρεασμένη από το σύνολο των βιωματικών της καταστάσεων. Γνωρίζοντας τους κανόνες των εικόνων, με προσεκτική επιλογή θεματολογίας, προσπαθεί να μεταφέρει τον συμβολισμό των Αγιοποιημένων Μορφών, ατόφιο έως σήμερα.
Έχει εκθέσει ομαδικά δύο φορές, στο Κολλέγιο Αθηνών, και στην γκαλερί “Ισμαΐλος”, στην Κηφισίας. Το καλοκαίρι του 2012 πραγματοποίησε με επιτυχία μια έκθεση Αγιογραφίας στην Άνδρο, και την άνοιξη του 2013, ατομική έκθεση, στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου του Δήμου Παλαιού Ψυχικού.
Φέτος προγραμματίζει έκθεση χειροποίητων βυζαντινών εικόνων στο Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας, την περίοδο 20-24 Ιουνίου.
Ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]
Site: www.rallou-byzantine-icons.com
