Του Παναγιώτη Μήλα
«Ελπίζω και προσδοκώ να «προσθέσω» στο βιογραφικό μου μια παράσταση: Τις «Τρωάδες». Το διαφορετικό σε αυτό το ανέβασμα είναι ότι δεν θα χρησιμοποιήσω ηθοποιούς. Αντί γι’ αυτούς θα έχω και πραγματικά θύματα πολέμου, τα οποία θα μιλήσουν αυστηρά μέσα από το πνεύμα των κειμένων του Ευριπίδη. Πιστεύω ότι αυτό έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον για πολλούς λόγους. Ο βασικότερος είναι ότι η αρχαία τραγωδία, εκείνη την εποχή, ήταν μια πολιτική πράξη. Δηλαδή ο Ευριπίδης είχε μιλήσει για τη φρικαλεότητα των Αθηναίων και του πολέμου. Παρακολουθούμε λοιπόν όλα όσα έκαναν μέσα από αυτά τα εγκλήματα. Ήταν μια πολιτική πράξη της εποχής και on your face στην Εκκλησία του Δήμου. Τότε είχαν αυτή τη φιλοσοφία. Έβγαιναν και σχολίαζαν την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Πολύ ταπεινά πιστεύω ότι θα δω διαφορετικά την αρχαία τραγωδία. Θα δούμε τον άνθρωπο που προσπαθεί να επιβιώσει με πολύ μεγάλη απλότητα. Δεν θέλει κανένα φτιασίδι η απλότητα».
Τα παραπάνω μου έλεγε η Ραφίκα Σαουίς τον Ιούνιο του 2015 σε μια συνέντευξή της για το catisart.
Φτάσαμε λοιπόν σήμερα να περιμένουμε την υλοποίηση αυτής της σκέψης που είχε τότε. Πρόκειται για τη μακράς διαρκείας (96 ώρες) performance – από την Πέμπτη 3 έως την Κυριακή 6 Μαΐου 2018, στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς – μέσα σε εικαστική εγκατάσταση με τον τίτλο: «Τρωάδες-Anima Captus».
Σαράντα γυμνά ανθρώπινα κορμιά συνωστίζονται σε έναν αποστειρωμένο χώρο που θυμίζει κρεματόριο, νεκροτομείο, χώρο αποθήκευσης κρεάτων εκτεθειμένα σε κάθε κίνδυνο. Ένα δωμάτιο στο οποίο στόματα αναπαράγουν αποσπάσματα από πολιτικούς λόγους και προφητείες που επιβεβαίωσε ή διέψευσε η Ιστορία. Και δέκα άνθρωποι -εγκλωβισμένες ψυχές καταθέτουν σε μία άνυδρη περιοχή και με κάθε μέσο, ακόμα και με τη σιωπή, τα τραύματα τους από προσωπικές ή πατρογονικές ακούσιες μετακινήσεις, διαπραγματευόμενοι την έννοια του πολίτη της εθνικότητας και του ανήκειν.
Πρόκειται για την πολυδιάστατη εικαστική εγκατάσταση της ηθοποιού και σκηνοθέτιδος Ραφίκας Σαουίς και του εικαστικού Μιχάλη Αργύρου. Η performance εξελίσσεται μέσα σε ένα λαβυρινθώδη ιστό και είναι προσβάσιμη στο κοινό κατά τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου Μπενάκη (κτήριο Πειραιώς), όπου και θα φιλοξενηθεί.
Η αναφορά στην τραγωδία του Ευριπίδη “Τρωάδες” έγκειται στο ότι το αξεπέραστο έργο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας αφορά τη φύση του πολέμου και στον διωκόμενο άνθρωπο.
Οι περφόρμερς ερμηνεύουν με το σώμα τους ένα στάσιμο ή επεισόδιο από τις “Τρωάδες” μέσα από μια πολύωρη περφόρμανς η οποία έχει εστιάζει στην έννοια της γεωγραφικής ουλής.
Στο έργο ο θεατής ακολουθεί μια διαδραστική διαδρομή η οποία θα διαρκεί για 24 ώρες επί 4 ημέρες. Ειδικότερα οι δέκα κεντρικοί περφόρμερς που προέρχονται από το Αφγανιστάν, Ελλάδα, Ιράν και Συρία και θα παραμένουν μέσα στο μουσείο σε κατάσταση σιωπής για τέσσερα εικοσιτετράωρα. Ωστόσο η εγκατάσταση θα είναι προσβάσιμη στο κοινό μόνο τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου.
Οι τολμηροί θεατές -20 κάθε φορά- καλούνται να περάσουν ανάμεσα από τα γυμνά σώματα. Στη συνέχεια εισέρχονται σε ένα σκοτεινό περιβάλλον, όπου μόνο τα στόματα των περφόρμερ φωτίζονται καθώς αναπαράγουν αποσπάσματα από πολιτικούς λόγους και προφητείες που δικαίωσε ή διέψευσε η Ιστορία. Ακούγοντας τις Κασσάνδρες, οι θεατές καλούνται να ανακαλύψουν την έξοδο, που οδηγεί σε μια ερημοποιημένη ζώνη όπου κατοικούν «εγκλωβισμένες ψυχές». Εκεί οι περφόρμερ κοινοποιούν τα τραύματά τους από προσωπικές ή πατρογονικές ακούσιες μετακινήσεις…
Στην τρίτη και τελευταία αίθουσα βρίσκονται υπερυψωμένα κρεβάτια που λειτουργούν σαν πλατφόρμες «σε μια ερημοποιημένη ζώνη στην οποία κατοικούν εγκλωβισμένες ψυχές. Εδώ οι περφόρμερς κοινοποιούν τα τραύματά τους από προσωπικές ή πατρογονικές, ακούσιες μετακινήσεις, πραγματευόμενοι διαρκώς την έννοια του πολίτη, της εθνικότητας και του ανήκειν», λέει η Ραφίκα Σαουίς.
Όπως υπογραμμίζουν οι δημιουργοί του έργου: «Η ελεύθερη δραματουργία των αφηγήσεων μέσα στην εγκατάσταση δημιουργεί μια ενιαία γη, μια γεωγραφία χωρίς σύνορα». Πρόθεσή τους με το γυμνό δεν είναι η πρόκληση, αλλά μια «ζωντανή εμπειρία» και τελικά η δημιουργία ενός οργανικού γλυπτού που αποτελείται από καλλιτέχνες και κοινό.
Το βιωματικό υλικό της έρευνας προέκυψε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπου εστίασε στα νομικά δικαιώματα των ανθρώπων σε φυγή. Η έρευνα έγινε σε 110 ιστορίες εκτοπισμού, αφορά τρεις γενιές του γενεαλογικού δέντρου των περφόρμερς που συμμετέχουν, με βάση τις υποχρεωτικές μετακινήσεις και μετεγκαταστάσεις.
Όπως επισημαίνει η Ραφίκα Σαουίς -με καταγωγή από τη Συρία- που είχε την αρχική ιδέα και τη σκηνοθεσία, «έναυσμα για τις “Τρωάδες-Αnima Captus” αποτέλεσε η πολύχρονη έρευνά μου πάνω στην πολιτική των συνόρων και στα ερωτήματα που προκύπτουν από τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις της μετα-αποικιοκρατικής περιόδου, κυρίως στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και στη δυτική Ασία».
Επίσης τονίζει: «Ερευνώντας έπρεπε να ανακαλύψω και τη δική μου ιστορία, σαν Ελληνίδα και σαν Σύρια. Κι όσο εμβάθυνα στη δημιουργία του έργου έβλεπα τους δικούς μου προγόνους που έχουν διωχτεί κι ένιωθα ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία αποτίουμε φόρο τιμής στους προγόνους μας».
***
Τρωάδες- Anima Captus
Performance Μακράς Διαρκείας μέσα σε εικαστική εγκατάσταση των Ραφίκα Σαουίς– Μιχάλη Αργυρού
Ιδέα, Σχεδιασμός – Σκηνοθεσία & Δραματουργία: Ραφίκα Σαουίς
Εικαστικός σχεδιασμός – Δημιουργία εγκατάστασης και Σχεδιασμός φωτισμών: Μιχάλης Αργυρού
*
Περφόρμερς- Σφαγείο
Αλιφέρη Γεωργία, Ανανιάδη Νεφέλη, Αντωνιάδης Αντώνης, Βομβόλου Μαριλού, Γεροκωνστάντη Αφροδίτη, Γιαλελάκη Νικολέττα, Γιουρμετάκη Μαρία, Γλύπτης Γιώργος, Γρίβα Γεωργία, Δανέση Ελένη, Δίκας Χριστόφορος, Δροσόπουλος Νίκος, Καβουκλή Άνθια, Καναβός Χρήστος, Καστανιάς Δημήτρης, Κεφάλα Άννα Μαρία, Κίτσου Αριάδνη, Κοντολέφα Χριστοφίλη, Λέκκα Βίκυ, Λούπη Δήμητρα, Μαυρίδη Πέτρα, Μητράκα Ευανθία, Μπαλιώτη Γεωργία, Μπέικο Φοίβος Έλιο, Ντάγκα Λίνα, Παπαλεξίου Νεκτάριος, Πατάβουκα Κατερίνα, Πιτσικώνη Ελίζα, Πλιός Άρης, Ρηγοπούλου Νάνσυ, Ρούσσου Ιωάννα, Σαλίκας Χρήστος, Σιακαβάρα Γεωργία, Στράτη Έφη, Τριανταφυλλόπουλος Πέτρος, Τριανταφύλλου Γιώργος, Τρίκα Ερατώ, Φασόη Μαριάννα, Χατζή Μαρία, Χατζόπουλος Αθανάσιος, Χριστοφάνης Ιωάννης, Χρονέα Μαριλίζα, Χρυσικόπουλος Βλάσης.
*
Περφόρμερς- Δωμάτιο Κασσάνδρας, Άνυδρη Γη
Από την Ελλάδα: Βενετία Ψωμιάδου, ηθοποιός. Γιάννης Καρούνης, χορευτής. Δάφνη Αντωνιάδου, χορεύτρια. Ευτυχία Κιουρτίδου, ηθοποιός. Ισαβέλλα Μαργάρα, ηθοποιός. Μάρθα Πασακοπούλου, χορεύτρια.
Από το Ιράν, η χορεύτρια: Leila Eftetahi.
Από το Αφγανιστάν, η συγγραφέας Mahdie Hossaini και ο Omid Rahimi, μουσικός, τραγουδιστής.
Τέλος και η Ραφίκα Σαουίς, ηθοποιός, σκηνοθέτις.
*
Τεχνική διεύθυνση & Διεύθυνση παραγωγής: Lineculture
Διευθυντής παραγωγής: Σπύρος Χατζάνης
Διεύθυνση ομάδας, Σκηνής & Βοηθός Σκηνοθέτη: Παρασκευή Λυπημένου
Συντονισμός παραγωγής: Ράνια Κελαϊδίτη
Σωματική προετοιμασία: Γιάννης Καρούνης
Προετοιμασία τεχνικής BDSM: Περικλής Φωκιανός
Σχεδιασμός και Σύμβουλος ήχου: Κωνσταντίνος Σκουρλής
Μουσικοί αυτοσχεδιασμοί: Μάιρα Μηλολιδάκη, Omid Rahimi, Majd Sayed
Ηχολήπτης: Θέμης Παντελόπουλος
Ηχολήπτης: Στέλιος Κουπετώρης
Επιμέλεια βίντεο: Ευτυχία Ιωσηφίδου
Ιστορικός Αναλυτής & Πολιτικός Επιστήμονας: Φιλώτας Δήτσας
Νομικός σύμβουλος δικαιωμάτων προσφύγων: Μαριάννα Τζεφεράκου
Μεταφράσεις φαρσί: Πάνθεα Νούγκοσταρ
Μεταφράσεις αραβικά: Majd Sayed
Μεταφράσεις αγγλικά: Ισαβέλλα Μαργάρα
Μεταφράστρια συναντήσεων: Αλεξάνδρα Μπαλαντίνα, Sara Fayeq
Εικονογράφηση & Γραφιστικός σχεδιασμός αφίσας: Γαβριήλ Μελισσουργάκης
Γραφιστική επιμέλεια επικοινωνιακού υλικού: Γεωργία Αρβανίτη
Επικοινωνία & Επιμελητής καταλόγου: Γιάννης Ασδραχάς
Βοηθός επιμελητή: Ευτυχία Κιουρτίδου
Βίντεο studio & Φωτογραφίες: Μαρίλια Φωτοπούλου
Casting: Σοφία Δημοπούλου, Ready2go
Βοηθός casting director: Πέτρος Τσερπέλης
Ηχογραφήσεις studio: Μιχάλης Μοσχούτης -Υ2
Ηχολήπτης γυρισμάτων: Βασίλης Ηπειρώτης
Μακιγιάζ: Δήμητρα Γιατράκου
***
ΤΡΩΑΔΕΣ | ANIMA CAPTUS
ΩΡΑΡΙΟ PERFORMANCE
Πέμπτη 3 Μαΐου | 12μμ – 6μμ
Παρασκευή 4 Μαΐου | 2μμ -10μμ
Σάββατο 5 Μαΐου | 2μμ – 10μμ
Κυριακή 6 Μαΐου | 10πμ – 6μμ
Μουσείο Μπενάκη/ Πειραιώς 138, Αθήνα 11854
Τηλέφωνο: 210-34.53.111)
*
ΕΙΣΙΤΗΡΙA
Ημερήσιο 5 ευρώ
Τετραήμερο 10 ευρώ
-Το έργο υλοποιείται με χρηματοδότηση του ΝΕΟΝ και την υποστήριξη του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
*
ΤΡΩΑΔΕΣ – ANIMA CAPTUS, ΕΔΩ
