Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
– Πήγες να δεις το έργο που μου έλεγες;
– Ναι. Πέρασα πολύ όμορφα. Ήταν μια έκπληξη για μένα.
– Πάντα τα ίδια λες. Αν σου ζητούσα να μου πεις όσο πιο σύντομα μπορείς τις εντυπώσεις σου τι θα έλεγες ώστε να το καταλάβω;
– Λοιπόν το έργο δεν ήταν γκίτικο. Το έφτιαξαν με γάρμπο. Ο πρωταγωνιστής ήταν σερπετός και χωρατάτος. Όπως σου είπα πέρασα τέλεια. Κατάλαβες;
– Ούτε λέξη. Κάνε μου τη μετάφραση. Ελληνικά είναι αυτά;
– Ασφαλώς. Πιο ελληνικά δεν γίνεται. Άκου λοιπόν: Το έργο δεν ήταν γκίτικο (φτωχό και μίζερο). Το έφτιαξαν με γάρμπο (με χάρη και κομψότητα). Ο πρωταγωνιστής ήταν σερπετός (ευκίνητος, ζωηρός) και χωρατάτος (χαρούμενος και παιχνιδιάρης).
– Κάτι κατάλαβα τώρα. Αν πάω κι εγώ θα χρειαστώ μεταφραστή;
– Όχι φυσικά. Οι άγνωστες λέξεις είναι μετρημένες. Βέβαια δεν είναι όπως στο βιβλίο που υπάρχει γλωσσάρι. Στο θέατρο είναι πολύ διαφορετικά. Μην ανησυχείς. Ίσα ίσα που θα ευχαριστηθείς ελληνικά. Έτσι όπως τα μίλαγε και τα έγραφε ο Γιάννης Σκαρίμπας που γεννήθηκε στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος, στις 28 Σεπτεμβρίου 1893 και πέθανε στη Χαλκίδα, στις 21 Ιανουαρίου 1984. Ακριβώς πριν από 30 χρόνια. Ο Σκαρίμπας ήταν λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος. Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και ποικιλία. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας.
– Ποιο έργο είδες, πού και με ποιους;
– Ήταν «Το Θείο Τραγί», το ομώνυμο διήγημα του Γιάννη Σκαρίμπα, που παρουσιάζεται από τη Θεατρική Εταιρεία Χορίαμβος στο θέατρο “BIOS”.
Όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπου, πρωταγωνιστής είναι «ένας αλήτης, ένας προκλητικός, ένας εχθρός του καθωσπρεπισμού που αποφασίζει να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη για μια παλιά του αγάπη. Αυτή, παντρεμένη τώρα πια μ’ έναν πλούσιο αστό, ζει την ευτυχία μιας γεμάτης ζωής. Ο αντι-ήρωας αυτός ραδιουργεί, σωτήρια και με πρόστυχο σκέρτσο, εναντίον μιας δοσμένης συνταγής που καθιστά τους ανθρώπους κοινωνικά κανονικούς, αδιαμφισβήτητα τέλειους, απεγνωσμένα υγιείς και κάλπικα γεμάτους».
Στην ενημέρωση από το “BIOS” αναφέρεται ότι «η παράσταση αποτελεί ένα ταυτόχρονα θεατρικό και μουσικό γεγονός. Ηθοποιός και μουσικοί συμπράττουν ζωντανά επί σκηνής. Ο μουσικός λόγος του Γιάννη Σκαρίμπα πλαισιώνεται από μουσική και τραγούδια ειδικά γραμμένα για την παράσταση και με όχημα τα εκφραστικά μέσα του ηθοποιού δημιουργείται μια ηλεκτρική και δυναμική πλατφόρμα αφήγησης της προκλητικής αυτής ιστορίας».
– Εκτός από το να μου διαβάσεις το δελτίου Τύπου θα προτιμούσα να μου πεις με δικά σου λόγια αυτό που σου άφησε αυτή η παράσταση.
– Ξεκινώ από την εικόνα. Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου πίσω από τους πρωταγωνιστές σε μια γιγαντοοθόνη προβάλλονται αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες και ντοκιμαντέρ. Όπως μου είπε ο Παντελής Παντελόγλου, υπεύθυνος της τεχνικής υποστήριξης και χειριστής του βίντεο, οι εικόνες αυτές είναι από κινηματογραφήσεις των αρχών του 1900 ενώ υπάρχουν και σκηνές από ερασιτεχνικές μικρού μήκους ταινίες που χρονολογούνται γύρω στο 1895. Ακόμη και ως αρχειακό υλικό – ντοκουμέντο αξίζει να δει κανείς αυτή την παράσταση. Τη σκηνική εγκατάσταση και τους φωτισμούς υπογράφει ο Βασίλης Χαραλαμπίδης. Κατάφερε με τον τρόπο του να δώσει άλλη μορφή στη σκηνή του “BIOS”.
Συνεχίζω με τη μουσική. Δύο μουσικοί, εξαιρετικοί καλλιτέχνες με μόνο μειονέκτημα το ότι… κοκκινίζουν όταν τους λες καλά λόγια για τη δουλειά τους. Στα τύμπανα ο Βασίλης Γιασλακιώτης. Από μόνος του προσφέρει ένα εκρηκτικό μείγμα δεξιοτεχνίας με ήχο που σε απογειώνει και ταλέντο που ξεχειλίζει. Κάθε στιγμή υπογραμμίζει μία μία τις λέξεις του Γιάννη Σκαρίμπα. Από την απέναντι πλευρά ο Τάκης Βαρελλάς στο μπάσο. Στήνει τις μουσικές βάσεις σε αυτή την παρουσίαση και δημιουργεί το υποβλητικό κλίμα –ακόμη και θριλερικό– για να μεταφέρει το θεατή με ένα μαγικό τρόπο στα σημεία που εξελίσσεται η δράση του έργου. Και αυτός ένας σπάνιος δεξιοτέχνης. Στο κέντρο ο Άρης Μπινιάρης που έχει σκηνοθετήσει την παράσταση, έχει γράψει τους στίχους και ερμηνεύει τα τραγούδια της. Σας περιγράφω μόνον ένα: Παίζει και τραγουδάει μέσα σε μία… λίμνη. Μια λίμνη από ιδρώτα. Πρώτη φορά είδα σε ηθοποιό τέτοιο δυναμισμό και τέτοιο πάθος. Μία ολόκληρη ώρα χωρίς σταματημό ούτε για ένα δευτερόλεπτο ερμηνεύει με ένα θεϊκό τρόπο τα λόγια του Σκαρίμπα. Αν ζούσε ο μπαρμπα-Γιάννης και άκουγε τον Άρη Μπινιάρη, θα καμάρωνε. Ο νεαρός ηθοποιός πέτυχε με την ερμηνεία του να μας μεταφέρει στον απέραντο ποταμό σοφίας -λαϊκής σοφίας-, γνώσης, σπουδής, πάθους για τη γυμνή αλήθεια και αγωνιστικότητας του Σκαρίμπα. Ο Μπινιάρης «ζωγράφισε» το πορτρέτο του Σκαρίμπα και τον φώτισε είτε ως θυμόσοφο, είτε ως οργισμένο, είτε ως είρωνα σαρκαστή. «Χάραξε» τη μορφή του Σκαρίμπα και μας τον παρουσίασε έτσι όπως ακριβώς ήταν: Στοχαστής μοναδικός και φύση ανήσυχη που έμεινε μια ζωή απροσκύνητος. 
– Μήπως φίλε μου είσαι υπερβολικός στις κρίσεις σου;
– Ένα μόνο σου λέω: Αν είχα τις κατάλληλες γνώσεις, γιατί είμαι ένας απλός δημοσιογράφος – θεατής, και αν μπορούσα αυτόν τον ηθοποιό θα τον είχα επιλέξει τουλάχιστον μέσα στην πεντάδα των διεκδικητών για το «Βραβείο Δημήτρης Χορν». Και για να πω και την κακία μου, για να μη λες πως ξέρω μόνο λόγια καλά να λέω σου καταθέτω την απορία μου: Καλά τόσο μακριά είναι η σκηνή του “BIOS” για να δουν και να απολαύσουν αυτή την αψεγάδιαστη ερμηνεία αυτοί που επιλέγουν τους υποψήφιους για το «Βραβείο»; Προσθέτω δε πως η παράσταση παίχτηκε και το 2012, οπότε είχαν όλο τον χρόνο για να τη δουν… Αυτά και τέλος η γκρίνια.
Και κάτι τελευταίο. Όσο παρακολουθούσα την εξέλιξη του έργου, ένιωθα ότι βλέπω μπροστά μου έναν παραδοσιακό μεν αλλά και πολύ μοντέρνο παραμυθά. Το ίδιο ακριβώς συναίσθημα είχα νιώσει και το καλοκαίρι του 2013 στο θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου. Εκεί είχα παρακολουθήσει την παράσταση του Σίμου Κακάλα «Άσκηση Επίδαυρος-Σύσσημον». Εκεί ένας ηθοποιός, που υποδυόταν έναν ομηρικό δάσκαλο, έλεγε ένα παραμύθι στους υπόλοιπους. Και τότε, το καλοκαίρι του ’13, και τώρα, το χειμώνα του ’14, οι δύο αυτοί ηθοποιοί με μέθυσαν με την τέχνη τους. Ανεξήγητο; Τι λες;
– Δεν είναι ανεξήγητο καθόλου. Απλά εσύ, όπως το είπες και πιο πάνω, είσαι αδιάβαστος. Δεν άκουσες ποτέ στη ζωή σου τη λαϊκή σοφία που μας λέει πως «το μήλο πέφτει κάτω από τη μηλιά»;
– Άσε τα αινίγματα και πες μου;
– Πώς έλεγαν τον ηθοποιό το καλοκαίρι;
– Γιώργο Μπινιάρη…
– Και τώρα στο “BIOS” πώς τον λένε;
– Άρη Μπινιάρη…
– Η μηλιά και το μήλο… Ούτε που πήγε το μυαλό μου. Δίκιο έχεις. Φοβερό! Και οι δύο από την ίδια πάστα. Καλλιτέχνες με ήθος και ποιότητα…
Στην ουσία τώρα να έρθουμε. Πρέπει άμεσα να πας να το δεις. Οι τελευταίες παραστάσεις είναι αυτή τη βδομάδα. Από Πέμπτη 6 μέχρι και την Κυριακή 9 Μαρτίου. Να σπεύσεις, λοιπόν… Και θα με θυμηθείς.
Πληροφορίες
Σκηνοθεσία – Ερμηνεία – Στίχοι τραγουδιών: Άρης Μπινιάρης
Σκηνική Εγκατάσταση – Φωτισμοί: Βασίλης Χαραλαμπίδης
Μπάσο: Τάκης Βαρελλάς
Τύμπανα: Βασίλης Γιασλακιώτης
Χειρισμός βίντεο-τεχνική υποστήριξη: Παντελής Παντελόγλου και Ντίνα Μαυρίδου.
Μέχρι και την Κυριακή 9 Μαρτίου 2014
Κάθε εβδομάδα από Πέμπτη έως και Κυριακή
Έναρξη: 9 μ.μ.
Διάρκεια: 60 λεπτά.
Τιμή Εισιτηρίου: 12 και 10 ευρώ (φοιτητικό).
Θέατρο “BIOS”
Πειραιώς Πειραιώς 84
Tηλέφωνο 210-34.25.335
