H Αγγλίδα βραβευμένη συγγραφέας συνέλαβε την ιδέα για τις αριστουργηματικές “Αλέπουδες” της όταν βρισκόταν σε ένα καταφύγιο γραφής στην αγροτική Αγγλία. Το έργο μας μεταφέρει σ’ έναν κόσμο γεμάτο αλληγορίες, παραλογισμό, σκοταδισμό και ενοχές. Ένας κόσμος – τεράστια φυλακή. Ο Γιώργος Χατζηνικολάου το μετέφρασε σε ζωντανή και ρεαλιστική γλώσσα διατηρώντας το μέτρο και το ρυθμό της πρωτότυπης γραφής. Η Ελένη Σκότη το σκηνοθέτησε με πληρότητα, με τη γνωστή της σοφή θεατρική αντίληψη, τονίζοντας τις παύσεις και φωτίζοντας τις ειρωνείες και τις λεπτές αποχρώσεις του έργου. Οι εξαίρετοι ηθοποιοί, Δημήτρης Λάλος, Ιωάννα Παππά, Χάρης Χιώτης, Ιωάννα Κολλιοπούλου, έδειξαν, σε πλήρη επικοινωνία μεταξύ τους, την τραγική ποικιλομορφία ή ομοιομορφία της αντίξοης ζωής των ανθρώπων που παρίσταναν, δίχως στυλιζάρισμα, με σταθερότητα, αλήθεια, καθαρότητα και αποκρυσταλλωμένη άποψη. H παράσταση παρουσιάζεται στο θέατρο “Επί Κολωνώ” και ανήκει στο θεατρικά “πρέπει” αυτού του χειμώνα. Στις παραστάσεις που ως συνειδητοί θεατρόφιλοι οφείλουμε να παρακολουθήσουμε. Παραθέτω τα σημειώματα της Ντων Κινγκ, του Γιώργου Χατζηνικολάου, της Ελένης Σκότη αλλά και το βιογραφικό της συγγραφέως, στοιχεία απαραίτητα που μας βοηθούν να εισέλθουμε στην ατμόσφαιρα του έργου.
Dawn King – Σημείωμα συγγραφέως
Το 2008, ήμουν σε ένα καταφύγιο γραφής σε μια αγροικία στην επαρχία του Ντέβον. Ήταν μια μεσαιωνική αγροικία, χιλίων περίπου ετών. Στο εσωτερικό της, μια ζεστή αγροτική κουζίνα και παλιά ξύλινα πατώματα που έτριζαν. Έξω, ο Φεβρουάριος ήταν ψυχρός και υγρός. Βρισκόμουν στο καταφύγιο για να εργαστώ πάνω σ’ ένα θεατρικό έργο, αλλά τα πράγματα δεν πήγαιναν όπως ήθελα. Βγήκα για να περπατήσω στην εξοχή γύρω από το αγρόκτημα μ’ ένα φίλο, επίσης θεατρικό συγγραφέα. Ο αγρός είχε πλημμυρίσει απ’ άκρη σ’ άκρη. Περπατήσαμε μέσα στη σκοτεινή νύχτα, σκοντάφτοντας σε ένα άγριο και υγρό έδαφος με τεράστιες λακκούβες.
Είναι πολύς καιρός που ήθελα να γράψω κάτι με σκηνικό την ύπαιθρο. Η αγγλική εξοχή είναι γεμάτη ιστορίες και τραγούδια. Μπορεί να είναι όμορφη και αναζωογονητική, αλλά υπάρχει κάτι μοναδικά ζοφερό στο λασπώδες αγροτικό τοπίο το χειμώνα. Κάτι εντελώς τρομακτικό, το κατάμαυρο βράδυ, οι παράξενοι ήχοι… Αυτό ήταν μια αλεπού ή μια ανθρώπινη κραυγή;
Φεύγοντας από το καταφύγιο, η ιδέα για τις “Αλεπούδες” μέσα μου ήταν έτοιμη.
Γιώργος Χατζηνικολάου – Σημείωμα μεταφραστή
Η Nτων Κινγκ μας μεταφέρει με το έργο της σε έναν υποθετικό κόσμο όπου έχει επικρατήσει ένα συνονθύλευμα αφελών υποθέσεων και παράλογων κανόνων δημιουργώντας μια παράξενη αλλά εφιαλτική πραγματικότητα. Ο τυχαίος αυτός, μα και συνάμα κωμικός, σωρός από πεποιθήσεις, φόβους, επιθυμίες, ευθύνες, δοξασίες και άλλα τέτοια πολλά μπορεί να αποτελεί μια απίθανη κι απραγματοποίητη σύνθεση, αλλά τα επιμέρους στοιχεία της, όλα με αναφορά σε ιστορικό παρελθόν ή παρόν ή ακόμα δυστυχώς και μέλλον, έχουν έναν κοινό τόπο: την παράλογη πλευρά της ανθρώπινης σκέψης και κατ’ επέκταση του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Στο έργο της Αγγλίδας συγγραφέως, η φανατική προσήλωση της κεντρικής εξουσίας σε αυτό το ιδιότυπο κράμα ιδεοληψιών συνοδεύεται από την επίκληση ενός φανταστικού εχθρού που επιβουλεύεται το κοινό καλό και προκαλεί τον απαραίτητο φόβο. Τον «εχθρό αυτόν της πατρίδας» επιλέχθηκε να ενσαρκώσει η αλεπού που, λόγω της στερεοτυπικής πονηριάς της, είναι εύκολα αξιοποιήσιμη. Για να μεγεθυνθεί όμως η αποτελεσματικότητα της επιλογής τους, της προσέδωσαν επιπλέον τρομακτικές υπερφυσικές έως και μεταφυσικές ικανότητες.
Μια επινόηση προφανώς παράλογη, όπως παράλογη άλλωστε είναι κάθε επίκληση ενός εχθρού στην οποία καταφεύγει για να πείσει τόσο μια οποιαδήποτε φανατική σέχτα όσο και ένα οποιοδήποτε καθεστώς που θέλει να συνθλίψει τις όποιες αμφισβητήσεις.
Οι “Αλεπούδες” είναι ένα έργο με σαφείς αλληγορικές αντιστοιχίσεις που σχολιάζει, με ευφυή και συνάμα βαθύ τρόπο, τις κοινωνικές παθογένειες και τα υπαρξιακά αδιέξοδα που γεννιούνται όταν το άλογο θυμικό και οι πρωτόλειες αφελείς σκέψεις φορούν τον μανδύα «λογικών» πεποιθήσεων ή αποκαλυπτικών δοξασιών για να επιβληθούν τόσο στο μυαλό μας όσο και σ’ όλη την κοινωνία.
Ένα πρόσθετο στοιχείο του έργου που το κάνει ένα αξιόλογο και καλογραμμένο κείμενο είναι ότι, ακόμη και χωρίς την αλληγορική ερμηνεία που μπορεί να του δοθεί, «διαβάζεται» σαν μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, ρυθμό, σασπένς κι ένα σκοτεινό και λεπτό βρετανικό χιούμορ. Αξιοσημείωτο επίσης για αλληγορικό έργο είναι ότι η συγγραφέας του δεν αρκείται στο συμβολικό προσδιορισμό των χαρακτήρων, μα προβαίνει και στη λιτή μεν αλλά πλήρη ανάπτυξη και ολοκλήρωσή τους.
Ελένη Σκότη – Σημείωμα σκηνοθέτιδας
Πόσο πραγματικοί είναι οι φόβοι μας; Πόσο στέρεη η λογική μας, σε ποιον βαθμό ο κόσμος μας είναι πραγματικός ή στηρίζεται σε φαντασιώσεις και ιδεοληψίες;
Οι “Αλεπούδες” είναι μια εύστοχη παραβολή για τη σχέση φαντασίας και πραγματικότητας, λογικής και παραλόγου, σ’ ένα αυταρχικό καθεστώς που χειρίζεται τις άλογες πλευρές της πραγματικότητας για να διαιωνίσει την κυριαρχία του. Βασίζεται στην υποταγή που φέρνει ο φόβος και στην αδυναμία της λογικής να κυριαρχήσει και να προσφέρει διεξόδους. Στο έργο της Ντάουν Κινγκ ακόμη και ο έσχατος ανθρώπινος πόνος, η απώλεια ενός παιδιού, δεν οδηγεί στη χειραφέτηση αλλά στην επικράτηση του φόβου και του παραλόγου.
Τελικά δεν είναι σαφές τι καθοδηγεί τους ήρωες του έργου: η αυταρχική εξουσία, το παράλογο, ο έρωτας ή το ένστικτο της αυτοσυντήρησης; Το ερώτημα που τίθεται στο θεατή αφορά πολύπλευρα τον κόσμο μας. Η απάντηση όμως παραμένει εναγώνια αμφίσημη.
Η συνάφεια του συγκεκριμένου έργου με το σήμερα έγκειται στην αλληγορική απεικόνιση μιας κοινωνίας όπου παράλογες υποθέσεις και αδόκιμες θεωρίες μπορούν τελικά να εξελιχθούν σε μια εφιαλτική πραγματικότητα, συνθλίβοντας τις βασικές ανθρώπινες αξίες.
Βιογραφικό Dawn King
Η Dawn King (Ντων Κινγκ) είναι μια βραβευμένη συγγραφέας που γράφει για το θέατρο, το ραδιόφωνο και τον κινηματογράφο, ενώ παράλληλα διδάσκει μαθήματα θεατρικής γραφής σε ενήλικες και παιδιά. Είναι μέλος του συγγραφικού φόρουμ του BBC, «BBC Writersroom 10», και μόνιμη συνεργάτης του Finborough Theatre. Έχει υπάρξει ακόμα μέλος των προγραμμάτων Theatre and Royal Court Theatre Young Writers.
Το έργο της “Foxfinder” απέσπασε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό Paratango το 2011 και παρουσιάστηκε στο Finborough Theatre. Κέρδισε ακόμα το Βραβείου του πιο πολλά υποσχόμενου θεατρικού έργου στο Off West End Awards το 2012.
Μεταξύ άλλων έργων της είναι τα Water Sculptures/ZOO double bill (Τhe Union Theatre), Face Value (Stephen Joseph Theatre, Scarborough) και Doghead Boy and Sharkmouth Go To Ikea (The Junction, Cambridge).
Συντελεστές
Μετάφραση: Γιώργος Χατζηνικολάου
Σκηνοθεσία: Ελένη Σκότη
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Χατζηνικολάου
Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Μουσική: Στέλιος Γιαννουλάκης
Φωτογραφίες: Δημήτρης Στουπάκης
Βοηθός σκηνογράφου: Γιώργος Θεοδοσίου
Διανομή
Σαμουήλ: Δημήτρης Λάλος
Ιουδίθ: Ιωάννα Παππά
Ουίλιαμ: Χάρης Χιώτης
Σάρα: Ιωάννα Κολλιοπούλου
Πληροφορίες
“Αλεπούδες”
της Dawn King, από την Ομάδα Νάμα
Πρώτη παράσταση: Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2013
Τελευταία παράσταση: Κυριακή 13 Απριλίου 2014
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00
Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21:15
Τιμές εισιτηρίων (*): Κανονικό: 16, 00€
Λαϊκή παράσταση Τετάρτης: Γενική είσοδος 10, 00€
Φοιτητικό και ανέργων: Τετάρτη ως Παρασκευή 10, 00€
Σάββατο – Κυριακή 12, 00€
Διάρκεια: 90’
Χώρος: Κεντρική Σκηνή
Επί Κολωνώ
Τηλ. 210 5138067
www.epikolono.gr
e-mail: [email protected]
Ναυπλίου 12 και Λένορμαν 94, Κολωνός – Αθήνα
Στάση μετρό Μεταξουργείο.
