Πάνω: Μάνος Καρατζογιάννης
“Το φιλί του Ιούδα” (The Judas Kiss), ένα σημαντικό έργο και μια ιδιαίτερα προσεγμένη παράσταση, που παρακολούθησα στο «Αγγέλων Βήμα» με τον Μάνο Καρατζογιάννη να κάνει πραγματικό άθλο στο ρόλο του Όσκαρ Ουάιλντ, είναι ένα έργο που ξεπερνά τα όρια μιας πραγματικής προσωπικής ιστορίας. Είναι ένα έργο που μιλάει με πάθος, τόλμη και ειλικρίνεια για το τίμημα της ηθικά ανένδοτης στάσης σε έναν κόσμο όπου κυβερνά ο φόβος, η σκοπιμότητα και ο συμβιβασμός. Εκεί που ο ιδιωτικός χώρος και η όποια διαφορετικότητα απειλούνται συνεχώς από την εισβολή των έξωθεν συμβάσεων, επεμβάσεων και καταναγκασμών. Εκεί που η αξιοπρέπεια, το θάρρος και η προσωπικότητα εκμηδενίζονται. Εκεί που οι αξίες γίνονται βορά στο συντηρητισμό και την κοινωνική υποκρισία.
Ο συγγραφέας του έργου Ντέιβιντ Χέαρ, το οποίο παίζεται ήδη με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο “Duke of York”, στο West End του Λονδίνου με τους Rupert Everett και Freddie Fox στους ρόλους του Όσκαρ Ουάιλντ και του λόρδου Άλφρεντ Ντάγκλας, εστιάζει σε δύο μέρες – ορόσημα στη ζωή του Όσκαρ Ουάιλντ και την αναπόφευκτη πορεία του προς την αυτοκαταστροφή:
Την ημέρα που ο Ουάιλντ αποφασίζει να μείνει στην Αγγλία και να πάει στη φυλακή με καταναγκαστικά έργα για δύο χρόνια λόγω της σχέσης του με τον νεαρό Μπόουζι (Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας) και τη νύχτα, μετά την αποφυλάκισή του, δύο χρόνια αργότερα, όταν ο εραστής, για τον οποίο ο Ουάιλντ ρισκάρισε τα πάντα, τού δίνει «το φιλί του Ιούδα».
Έρωτας: τρυφερότητα, πόθος, αναπόληση στιγμών.
Η φήμη που αμαυρώνεται. Το ιδιοφυές έργο του που περνάει στο περιθώριο. Η λαμπερή κοινωνική του θέση που διακυβεύεται. Τα παιδιά του, που τα στερείται. Ο Μπόουζι, ένας νεαρός άντρας, μοιραίος, ο λόρδος Αλφρεντ Ντάγκλας. Ο αδιαπραγμάτευτος έρωτας. Η ομορφιά. Η εγωπάθεια. Οι εκρήξεις. Οι ατέλειωτες απαιτήσεις. Ο Ρόμπι Ρος, ο πρώτος εραστής. Ο υπομένων. Η φωνή της λογικής. Το παντοτινό στήριγμα. Η αγάπη που δεν ζητάει ανταλλάγματα. Μαζί τους, ο κοινωνικός περίγυρος. Γυμνός. Πανταχού παρών… Το πάθος χωρίς όρια. Η ακροβασία στο κενό χωρίς συναίσθηση κινδύνου. Χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Η βίαιη εισβολή του νόμου στον ιδιωτικό χώρο. Η δίκη. Η καταδίκη. Η φυλακή. Ο διασυρμός. Η αποφυλάκιση. Και, μετά, μια ευκαιρία για ευτυχία. Κάπου μακριά. Μα, πολύ γρήγορα, η προδοσία. Το φιλί του Ιούδα. Και ύστερα; Το ρήγμα, η μοναξιά, η ερήμωση…
Έρωτας: αίσθηση κενού, οδύνη, αμφιβολίες.
Οι περισσότεροι τον γνωρίζουμε ως το συγγραφέα του «Πορτρέτου του Ντόριαν Γκρέι». Ο Όσκαρ Γουάιλντ, Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ήταν όμως και η πιο διάσημη εστέτ φυσιογνωμία της βικτωριανής Αγγλίας. Προκαλούσε όχι μόνο με τα έργα του, αλλά και με τον εκκεντρικό τρόπο ζωής του, που συνδυαζόταν πάντα με τα επιγραμματικά, αφοριστικά και πνευματώδη σχόλιά του: «Το πρώτο καθήκον μας στη ζωή είναι να υιοθετήσουμε μια πόζα, ποιο ακριβώς είναι το δεύτερο κανείς δεν έχει ανακαλύψει ακόμη».
Έρωτας: παραζάλη, ελπίδα, ερωτηματικά.
Παρόλο που ο Ουάιλντ διατηρούσε κατά καιρούς σχέσεις με διάφορες καλλονές της εποχής (μάλιστα παντρεύτηκε μία από αυτές, την Κονστάνς Μαίρη Λόιντ), ο μεγάλος έρωτας της ζωής του υπήρξε ο νεαρός λόρδος Άλφρεντ Ντάγκλας. Το πάθος αυτό, «η αγάπη που δεν τολμά να πει τ’ όνομά της», όπως έλεγε, οδήγησε τον Ουάιλντ στην καταστροφή. Ο συγγραφέας ενεργοποίησε, παρακινημένος από τα εγωιστικά κίνητρα του εραστή του, μια νομική διαδικασία εναντίον του μαρκησίου του Κουίνσμπερι, πατέρα του λόρδου Ντάγκλας.
Έρωτας: παραχώρηση προνομίων, προσφορά, γλυκιά παράλυση.
Κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε ξέσπασε το σκάνδαλο: η παράνομη σχέση ήρθε στο φως και ο Ουάιλντ καταδικάστηκε σε φυλάκιση για σοδομισμό. Όσο ήταν στη φυλακή έγραψε το «De Profundis» (1905), μια μακροσκελή επιστολή προς τον Ντάγκλας, η οποία αργότερα δημοσιεύθηκε ως ένα είδος απολογίας για τη συμπεριφορά του. Η επιστολή που ακολουθεί γράφτηκε όταν η σχέση τους ήταν ακόμη στο ξεκίνημά της:
«Αγόρι μου… Το σονέτο σου είναι αξιολάτρευτο, και είναι πραγματικά ένα θαύμα που αυτά τα κόκκινα, τριανταφυλλένια χείλη σου φτιάχτηκαν εξίσου για τη μουσική της ποίησης και την τρέλα των φιλιών. Είμαι σίγουρος ότι ο Υάκινθος, που ο Απόλλωνας αγαπούσε τόσο παράφορα, ήσουν εσύ στην αρχαιότητα… Γιατί είσαι μοναχός σου στο Λονδίνο και πότε θα πας στο Σάλισμπερι; Πήγαινε εκεί για να δροσίσεις τα χέρια σου μέσα στο γκρίζο λυκόφως των γοτθικών πραγμάτων και μετά έλα εδώ όποτε θελήσεις. Είναι πανέμορφα το μόνο που λείπει είσαι εσύ. Πάντα, με αθάνατη αγάπη, δικός σου, Όσκαρ» (Ιανουάριος 1893, Βράχος του Μπάμπακομπ).
Έρωτας: απογοήτευση, πόνος, ολισθηρός κατήφορος.
Οι ερωτικές επιλογές του Όσκαρ Ουάιλντ και ειδικότερα η -απαγορευμένη στη Βρετανία εκείνη την εποχή- ομοφυλοφιλία του, προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση στην εποχή του. Οι βιογράφοι του αναφέρουν πως πιθανότατα να ανέπτυξε για πρώτη φορά ομοφυλοφιλική ερωτική σχέση με τον Ρόμπερτ Μπάλντουιν Ρος (Robert Baldwin Ross), περίπου το 1887. Αργότερα, το 1891, συνδέθηκε με τον ποιητή λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, γνωστό και με το ψευδώνυμο Bosie. Πατέρας του, ήταν ο 9ος Μαρκήσιος του Κουίνσμπερι, τον οποίο ο Ουάιλντ μήνυσε τον Απρίλιο του 1895, ύστερα από προσωπικές επιθέσεις του μαρκήσιου και κατηγορίες περί ομοφυλοφιλίας του. Η πράξη του Ουάιλντ να κινηθεί νομικά κατά του μαρκήσιου, στράφηκε τελικά εναντίον του, καθώς βρέθηκε ο ίδιος κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία και τελικά καταδικάστηκε στις 25 Μαΐου του 1895 σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών, αφού είχε νωρίτερα συλληφθεί, στις 6 Απριλίου.
Έρωτας: αγάπη, αγάπη, αγάπη.
Η περίοδος της φυλάκισης επέδρασε στην υγεία του Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή του στις 19 Μαΐου του 1897, πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Οι εμπειρίες του στη φυλακή καταγράφτηκαν στο ποίημα «Η Μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ» (The Ballad of Reading Gaol). Στη φυλακή, ο Ουάιλντ έγραψε επίσης το περίφημο γράμμα του προς τον Άλφρεντ Ντάγκλας. Δημοσιεύτηκε ένα μέρος του (περίπου το 30% του περιεχομένου του) το 1905, μετά το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ, υπό τον τίτλο «De Profundis» (Εκ βαθέων).
Ερμηνείες
Ο Μάνος Καρατζογιάννης είναι ιδιαίτερα πειστικός στο ρόλο του Όσκαρ Ουάιλντ και επιτυγχάνει μια σπουδαία ερμηνεία. Με θάρρος υποδύεται την άκρα αλήθεια ενός ανθρώπου που πορεύεται πληγωμένος και φωτισμένος. Ενσαρκώνει το διανοητικό δράμα ενός μεγάλου ποιητή. Παίζει με το βλέμμα, την κίνηση, τη φωνή και είναι όλος μέσα στο δύσκολο ρόλο του. Έχει λάμψη, εμπειρία και ωριμότητα, παρά το νεαρό της ηλικίας του.
Με σαφήνεια, αίσθηση και αισθητική ερμηνεύουν τους ρόλους τους και οι άλλοι ηθοποιοί του θιάσου, Τίτος Λίτινας: Άρθουρ και Γκαλιλέο (Ο Περίγυρος), Βασίλης Μαργέτης: Ρόμπι Ρος, Αλέξανδρος Αμερικάνος: Μπόουζι, Λόρδος Άλφρεντ Ντάγκλας. Καλλιτέχνες ικανοί και ευσυνείδητοι.
Μια παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσει το θεατρόφιλο κοινό και κάθε καλλιεργημένος άνθρωπος.
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Μαργαρίτα Δαλαμάγκα-Καλογήρου
Σκηνικά-Κοστούμια: Τόλης Τατόλας
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Παίζουν (με τη σειρά που εμφανίζονται:
Τίτος Λίτινας: Άρθουρ και Γκαλιλέο (Ο Περίγυρος)
Βασίλης Μαργέτης: Ρόμπι Ρος
Αλέξανδρος Αμερικάνος: Μπόουζι, Λόρδος Άλφρεντ Ντάγκλας
Μάνος Καρατζογιάννης: Όσκαρ Ουάιλντ
Χρήσιμα
Παραστάσεις: Κυριακή 21.00 – Δευτέρα και Τρίτη 20.00
Γενική Είσοδος: 10 ευρώ
Διάρκεια παράστασης: 120′
«Αγγέλων Βήμα»
Σατωβριάνδου 36
Από 14 Απριλίου 2013 έως 28 Απριλίου 2013
