Είναι πραγματικός ή πλάσμα της φαντασίας; Είναι άντρας ή γυναίκα; Αριστοκράτης, παρίας, φτωχός ή πλούσιος; Είναι νέος ή τριακοσίων κάτι χρονών; Κυνηγάει τον έρωτα ή τη δόξα; Θέλει να γίνει ποιητής ή πρεσβευτής; Είναι ελεύθερος ή αιχμάλωτος σε αόρατα δίχτυα;
Είναι όλα αυτά και πολλά ακόμη. Στον κόσμο του κανείς δεν πεθαίνει, όλοι και όλα αλλάζουν μορφή, το αέναο παιχνίδι των μεταμορφώσεων μοιάζει να είναι τόσο σημαντικό, όσο για μας το οξυγόνο. «Μεγάλωσα…», γράφει η Βιρτζίνια Γουλφ, «…χάνω τις ψευδαισθήσεις μου, πιθανόν για να αποκτήσω καινούργιες».
«Ορλάντο», μία θεατρική παράσταση με τη Νίκη Σερέτη, σε σκηνοθεσία – διασκευή Σάκη Παπακωνσταντίνου, βασισμένη στο μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ και στο μονόλογο των Μπομπ Γουίλσον – Ντάριλ Πίκνεϊ.
Από το μυθιστόρημα…
Ο «Ορλάντο» γράφτηκε το 1928 και θεωρείται από τα πιο ανάλαφρα μυθιστορήματα της Γουλφ. Μια φανταστική βιογραφία ενός νεαρού ευγενή που ζει από το 1600 ως το 1900 χωρίς να περάσει ποτέ τα… τριάντα. Το μόνο που επηρεάζεται όσον αφορά την εμφάνισή του είναι ότι κάποια στιγμή πέφτει σε λήθαργο κι όταν ξυπνάει έχει γίνει γυναίκα. «Η αλλαγή έδινε την εντύπωση ότι είχε πραγματοποιηθεί ανώδυνα και ολοκληρωτικά και κατά τέτοιον τρόπο ώστε η ίδια η Ορλάντο δεν έδειξε καμία έκπληξη… Ας αφήσουμε τους βιολόγους και τους ψυχολόγους να αποφασίσουν. Είναι για μας αρκετό να καταγράψουμε το απλό γεγονός: ο Ορλάντο ήταν άνδρας ως την ηλικία των τριάντα ∙ οπότε έγινε γυναίκα και παρέμεινε έκτοτε».
Η ομορφιά όπου κι αν τη συναντάμε είναι ένας σταθερός άξονας. Σε ελισαβετιανές εταίρες και σε γηραιές βασίλισσες, σε υγρά ή ηλιόλουστα μέρη, στη μακρινή Ανατολή ή στην ομιχλώδη Δύση, στον έρωτα και την προδοσία. Όλα αυτά επιτυγχάνονται χάρη στη συνεχή ανάγκη για αλλαγή, για ανακάλυψη των πολλών εαυτών που όλοι κρύβουμε μέσα μας. Το εργαλείο, το μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου αυτογνωσίας, είναι ένα αστραφτερό δείγμα του πολιτισμού μας: το στυλ. Το πνευματώδες, αναζωογονητικό στυλ της γραφής αλλά και το στυλ ως τρόπος ζωής μέσα από την αναζήτηση μοναδικών εμπειριών.
…Στη θεατρική παράσταση
Η παράσταση ακολουθεί πιστά την οδηγία που δίνει η ίδια η συγγραφέας στο ημερολόγιό της: «Ithastobehalflaughing, halfseriouswithgreatsplashesofexaggeration» («πρέπει να είναι μισοαστείο, μισοσοβαρό, με μεγάλες πινελιές υπερβολής»). Υπάρχει ο/η Ορλάντο (Νίκη Σερέτη), το κέντρο του σκηνικού σύμπαντος, και γύρω της στροβιλίζονται τρεις υπηρέτες (Δημήτρης Δημητρόπουλος, Έλενα Κωνσταντινίδου, Νεκτάριος Σμυρνάκης), οι οποίοι ταυτόχρονα εκτελούν χρέη βιογράφων. Αυτοί προσπαθούν να αφηγηθούν την αλλόκοτη ιστορία ενός άνδρα που γίνεται γυναίκα και νικάει τις δεσμεύσεις του χρόνου αναζητώντας την ταυτότητα που της ταιριάζει. Πότε πλησιάζει η Ορλάντο πιο κοντά στον αληθινό εαυτό της; Χρειάζονται περίπου τρεις αιώνες προτού η ηρωίδα κατορθώσει να καταλάβει τι είναι αυτό που ψάχνει, προτού καταφέρει στις αρχές του εικοστού αιώνα να γίνει μια γυναίκα ανεξάρτητη, που τα έχει ζήσει όλα, τις χαρές και τις απογοητεύσεις, τη δόξα και το κουτσομπολιό, την απώλεια, τη δημιουργία, τον έρωτα. Όταν την αφήνουμε, στο τέλος, μοιάζει πλέον να έχει κατακτήσει την ωριμότητα, να ξέρει τι θέλει, να ορίζει τη ζωή της. Ταυτόχρονα όμως παραμένει ένα πλάσμα της φαντασίας, ένα πλάσμα που προσπαθεί να γίνει αληθινό, να ζήσει μια κανονική ζωή, πράγμα τρομερά δύσκολο όταν «υπήρξες για τόσο καιρό άντρας και Πρέσβης της Αυτού Μεγαλειότητος, όταν έχεις κρατήσει στην αγκαλιά σου μια βασίλισσα και αρκετές κυρίες ευγενούς αλλά και ταπεινής καταγωγής», όπως λέει η ίδια. Τελικά, η Ορλάντο χάνεται μέσα στις λέξεις και στα κύματα εικόνων που αυτές δημιουργούν γύρω της.
Πρώτη Πράξη:
Ο Ορλάντο διηγείται την ιστορία του μέσα από τις αισθήσεις και τα συναισθήματά του. Ένας απατημένος που θέλει να τον συμπονέσουμε, ένας ελάσσων ποιητής που υπερεκτιμά τις εμπειρίες του, που θεωρεί δεδομένη τη ροή μεταξύ βιώματος και δημιουργίας, ένα νέο αγόρι που έχει την πρώτη του ερωτική απογοήτευση.
Δεύτερη Πράξη:
Ο ήρωας βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη∙ μετά την αποτυχία στην αναζήτηση του έρωτα, ανακαλύπτει τη δόξα. Είναι Πρεσβευτής, γίνεται Δούκας. Και στο απόγειο αυτής της πορείας πέφτει σε έναν εβδομαδιαίο ύπνο. Επέρχονται αλλαγές… Αλλάζει φύλο, γίνεται γυναίκα. Αυτό συμβαίνει στην Ανατολή. Μόνο εκεί θα μπορούσε. Και οι βιογράφοι συνεχίζουν ακούραστοι την καταγραφή. Αυτόπτες μάρτυρες, μαρτυρίες από εφημερίδες, επίσημα έγγραφα. Τι συνέβη; Ποιος ξέρει αλήθεια; Ποιος μπορεί να μας πει με σιγουριά; Το σίγουρο είναι ότι έγινε γυναίκα. Τώρα γυρνάει στην Αγγλία.
Τρίτη Πράξη:
Η Ορλάντο ξεκινά τη γνωριμία με το καινούργιο της φύλο. Οι αλλαγές αφορούν την ίδια, αλλά και τη σχέση της με την κοινωνία. Σ’ αυτό το τελευταίο κομμάτι είναι πια μόνη στη σκηνή, δε χρειάζεται κανείς και τίποτα άλλο. Απόλυτα εσωτερική, ειλικρινής, υπερβατική. Είναι μια μαρτυρία, επιτέλους η δική της μαρτυρία, και εμείς οι θεατές από κάτω έχουμε επιλεγεί, μας έχει επιλέξει, για να την ακούσουμε, να μοιραστούμε, να καταλάβουμε, να καταλήξουμε. «Ζωή; Λογοτεχνία; Η μία να μετουσιωθεί στην άλλη; Πόσο τερατωδώς δύσκολο!», αναφωνεί η Βιρτζίνια.
Η Βιρτζίνια Γουλφ στο σινεμά και στο θέατρο
Η κορυφαία Aγγλίδα συγγραφέας ενέπνευσε με το έργο της μια από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες της περασμένης δεκαετίας: «Οι Ώρες» (2002), με σενάριο βασισμένο τόσο στη ζωή όσο και στο έργο της Γουλφ, χάρισαν το Οσκαρ καλύτερης γυναικείας ερμηνείας στη Νικόλ Κίντμαν.
Η Βανέσα Ρέντγκρέιβ ενσάρκωσε το 1998 την κυρία Ντάλαγουεϊ στην ομότιτλη ταινία.
Ο «Ορλάντο» μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1992 σε σκηνοθεσία Σάλι Πότερ, με την Τίλντα Σουίντον στον ομότιτλο ρόλο. Η ταινία προτάθηκε για Οσκαρ κοστουμιών.
Στο θέατρο το ρόλο έχουν ερμηνεύσει η Ούτε Λέμπερ στη Σαουμπίνε του Βερολίνου το1989 σε σκηνοθεσία Μπομπ Γουίλσον και η Ιζαμπέλ Υπέρ στο Παρίσι το 1993 σε σκηνοθεσία του ιδίου.
Συντελεστές
«Ορλάντο»
Βασισμένη στο μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ και στο μονόλογο των Μπομπ Γουίλσον – Ντάριλ Πίκνεϊ
Σκηνοθεσία-διασκευή: Σάκης Παπακωνσταντίνου
Σκηνικά-Φωτισμοί: Σταύρος Παπαγιάννης
Μουσική: Ευθύμης Θεοδόσης
Βίντεο: Χάρης Λαλούσης
Κοστούμια: Λάκης Γαβαλάς
Κίνηση: Σάκης Παπακωνσταντίνου
Κλακέτες: Θάνος Δασκαλόπουλος
Παίζουν: Νίκη Σερέτη, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Έλενα Κωνσταντινίδου, Νεκτάριος Σμυρνάκης
Πληροφορίες
Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκη
Παπαδιαμαντοπούλου 4, Χίλτον.
Τηλέφωνο κρατήσεων: 210-7223010.
Στάση μετρό: Ευαγγελισμός ή Μέγαρο Μουσικής.
Μέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή στις 23.15, Σάββατο στις 18.45, Κυριακή στις 21.15.
Διάρκεια: 80’.
