Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Λένε πως οι κακές ειδήσεις είναι αυτές που «πουλάνε». Όπου πίκρα, όπου δάκρυ, όπου μιζέρια και να η τηλεθέαση στα ύψη. Όταν όμως υπάρχουν ειδήσεις καλές όλοι γυρίζουν με το τηλεκοντρόλ σε άλλο κανάλι. Εμείς εδώ αναζητούμε κάθε τι το καλό με σκοπό να το μοιραστούμε μαζί σας. Ανακαλύψαμε λοιπόν ένα νέο καλό που συνδέεται μάλιστα και με το Φεστιβάλ της Επιδαύρου. Πρόκειται για τους «Πέρσες» του Αισχύλου. Την παράσταση που θα διδάξει ο θίασος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (ΚΘΒΕ), την Παρασκευή 15 και το Σάββατο 16 Αυγούστου 2014 στο θέατρο του Πολυκλείτου. Με την παράσταση αυτή θα κλείσει ο κύκλος των φετινών Επιδαυρίων.
«Ποιος μπορεί να μιλήσει καλύτερα για τα δεινά του πολέμου από τον ηττημένο;». Μέσα από το θρήνο των Περσών ο Αισχύλος καταδεικνύει το μέγεθος της ήττας, προβάλλει το ήθος και τις αξίες των νικητών Ελλήνων, ενώ καταδικάζει την ανθρώπινη αλαζονεία. Τραγωδία γεμάτη πολεμικές αφηγήσεις, φαντάσματα και συμβολικά όνειρα, οι “Πέρσες” (472 π.Χ.) βασίζονται σε ιστορικά γεγονότα που βίωσε ο ίδιος ο ποιητής ως μαραθωνομάχος. Η Νικαίτη Κοντούρη, μετά τις «Τρωάδες», σκηνοθετεί και πάλι μιαν αντιπολεμική τραγωδία, αυτή τη φορά μόνο με άνδρες ηθοποιούς».
Σε μετάφραση Πάνου Μουλλά, η Νικαίτη Κοντούρη έκανε τη σκηνοθεσία. Ο Γιώργος Πάτσας τα σκηνικά. Κοστούμια, ο Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική η Σοφία Καμαγιάννη και χορογραφία ο Κώστας Γεράρδος. Τους φωτισμούς επιμελήθηκε ο Λευτέρης Παυλόπουλος.
Μόνο… πέντε ηθοποιοί
Όλα τα παραπάνω αναγράφονται στην επίσημη ιστοσελίδα του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου 2014. Βλέπουμε λοιπόν πως στης κρίσης τον καιρό το ΚΘΒΕ κάνοντας δραστικές περικοπές ανεβάζει την παράσταση μόνο με πέντε ηθοποιούς. Αρκεί να σας πω ότι παλιότερα ο Δημήτρης Ροντήρης (το 1939), ο Κάρολος Κουν (το 1965) και ο Τάκης Μουζενίδης (το 1971) χρησιμοποίησαν από 18 έως και 36 ηθοποιούς.
Τώρα λόγω κρίσης μόνο πέντε (5). Συγκεκριμένα ερμηνεύουν: Ο Γιάννης Φέρτης, ο Άκης Σακελλαρίου, ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος, ο Γιώργος Κολοβός και ο Και Άλλοι (σε πρώτη εμφάνιση).
Αυτή είναι η μία καλή είδηση. Δραστική περικοπή όλων των δεύτερων ρόλων. Μόνο πέντε! Ρεκόρ για το βιβλίο Γκίνες!
Μειωμένο εισιτήριο στο Λυγουριό
Υπάρχει όμως και δεύτερη είδηση. Επίσης καλή. Οι «Πέρσες» στην περίπτωση αυτή δεν χάνουν στη Σαλαμίνα αλλά κερδίζουν την κρίσιν εις την Θεσσαλονίκην. Τη στιγμή δηλαδή που όλα τα θεατρικά σχήματα σε κάθε γωνιά της επικράτειας αλλά και στην Επίδαυρο προσφέρουν οικονομικά εισιτήρια, το ΚΘΒΕ το οποίο δεν γνωρίζει τι θα πει κρίση διατηρεί το εισιτήριο στην τιμή των πενήντα (50) ευρώ. Η κρίση δεν αγγίζει τη Θεσσαλονίκη. Αλλιώς δεν εξηγείται αυτός ο τιμοκατάλογος: Ζώνη VIP: 50 ευρώ. Ζώνη Α: 40 ευρώ. Ζώνη Β: 25 ευρώ. 15 ευρώ (φοιτητικό) και, τέλος, Άνω διάζωμα: 15 ευρώ. Όσοι μείνουν στο Λυγουριό για κουβέντα και κρασάκι δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ.
Καλά εκεί στο βασίλειο του Λευκού Πύργου δεν έχουν πληροφορηθεί ότι ο κόσμος υποφέρει εδώ και τέσσερα χρόνια; Πώς κρατάνε τόσο ψηλά την τιμή; Κρατικό Θέατρο είναι. Μπορεί να κάνει προσιτό το εισιτήριο. Όχι βέβαια 45 ευρώ που έχει το Εθνικό Θέατρο. Κι αυτό ακριβό είναι. Έπρεπε να είναι τουλάχιστον στα 35 ευρώ. Στην τιμή που ισχύει δηλαδή για την «Ελένη» του Ευριπίδη (5 Ιουλίου 2014) και τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου (12 Ιουλίου 2014). Αυτές είναι λοιπόν οι καλές ειδήσεις ο Και Άλλοι (σε πρώτη εμφάνιση) και ο Πενήντα Ευρώ (σε πολλοστή εμφάνιση).
«Πέρσες»
Μιας και είμαστε όμως στη συμπρωτεύουσα να σας πως ότι η απρέπεια που έγινε στη σελίδα του Φεστιβάλ για τους ηθοποιούς, δεν έγινε και στη σελίδα του ΚΘΒΕ. Μόνον εδώ λοιπόν διαβάζουμε -ευτυχώς- την πλήρη σύνθεση των συνεργατών της Νικαίτης Κοντούρη στους «Πέρσες».
Σύμβουλος δραματουργίας: Λεωνίδας Παπαδόπουλος.
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιάννης Παρασκευόπουλος.
Βοηθός σκηνογράφου: Δανάη Πανά.
Βοηθός ενδυματολόγου: Ήρις Τσαγκαλίδου.
Βοηθός χορογράφου: Δέσποινα Κέη.
Οργάνωση παραγωγής: Πέτρος Κοκόζης.
Ηθοποιοί
Γιάννης Φέρτης (Δαρείος)
Άκης Σακελλαρίου (Άτοσσα)
Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Αγγελιοφόρος)
Γιώργος Κολοβός (Ξέρξης)
Στον χορό των Περσών: Απόλλων Δρικούδης, Δημήτρης Δρόσος, Νίκος Καπέλιος, Δημήτρης Καραβιώτης, Θανάσης Κεραμίδας, Νικόλας Μαραγκόπουλος, Σπύρος Σαραφιανός, Βασίλης Σπυρόπουλος, Χρίστος Στυλιανού, Νίκος Τουρνάκης, Στέλιος Τράκας, Γιάννης Χαρίσης, Κωνσταντίνος Χατζησάββας, Γιώργος Ψυχογυιός.
Νύφες Πένθους οι: Λαμπρινή Αγγελίδου, Μομώ Βλάχου, Κλειώ Δανάη Οθωναίου.
Μουσικός: Θοδωρής Παπαδημητρίου (τσέλο).
Ο Τάκης Χορν στον Χορό…
Μέσα στους «Και άλλοι» θα ήταν σήμερα ο Δημήτρης Χορν αν εμφανιζόταν στον Χορό των «Περσών». Ας δούμε όμως -από το ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου- τους συντελεστές της παράστασης που διδάχθηκε το 1939 στην Κεντρική Σκηνή, από τις 6 έως και τις 22 Οκτωβρίου.
Μετάφραση: Ιωάννης Γρυπάρης. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ροντήρης. Σκηνογραφία: Κλεόβουλος Κλώνης. Ενδυματολόγος: Αντώνης Φωκάς. Συνθέτης: Μάριος Βάρβογλης. Χορογράφος: Λουκία. Διεύθυνση ορχήστρας: Γεώργιος Λυκούδης. Διανομή: Νικόλαος Ροζάν (Δαρείος), Ελένη Ζαφειρίου (Άτοσσα), Αλέξης Μινωτής (Αγγελιοφόρος), Γεώργιος Γληνός (Ξέρξης), Κορυφαίοι: Ηλίας Δεστούνης, Ιωάννης Αυλωνίτης, Γεώργιος Ταλάνος, Ν. Θαλής. Χορός: Άρης Μαλλιαγρός, Γιάννης Βεάκης, Μιχάλης Καλογιάννης, Αλέκος Δεληγιάννης, Μήτσος Λυγίζος, Νίκος Κατσιώτης, Δημήτρης Χορν (οποίος από τότε αναγράφεται ως Τάκης στο 4φυλλο μικρού σχήματος πρόγραμμα), Ι. Ρίτσος, Φιλόλαος Γεωργίου, Ιωακείμ Ραυτόπουλος.
Στους νέους και ο Δάνης Κατρανίδης
Πάλι «Πέρσες». Πάλι με το Εθνικό Θέατρο, στην Επίδαυρο. Αυτή τη φορά είμαστε στο 1971. Στις 4 Ιουλίου. Σκηνοθέτης ο Τάκης Μουζενίδης σε μετάφραση του Τάσου Ρούσου. Σκηνογράφος και ενδυματολόγος ο Βασίλης Βασιλειάδης. Ένας άλλος Βασιλειάδης, ο Στέφανος, έχει γράψει τη μουσική ενώ τις χορογραφίες υπογράφει η Μαρία Χορς. Βοηθός σκηνοθέτη ο Στέλιος Παπαδάκης. Η διανομή σε αυτή την παράσταση ήταν η εξής: Κάκια Παναγιώτου (Άτοσσα), Γκίκας Μπινιάρης (αγγελιοφόρος), Στέλιος Βόκοβτις (φάντασμα του Δαρείου), Βασίλης Κανάκης (Ξέρξης). Στον Χορό μεταξύ των νέων ήταν και ο Δάνης Κατρανίδης. Επίσης και οι ηθοποιοί: Κώστας Κοσμόπουλος, Κώστας Κοκκάκης, Θόδωρος Δημήτριεφ, Τάκης Βουλαλάς, Θόδωρος Συριώτης, Θάνος Δαδινόπουλος, Κώστας Σκαρλής, Γιώργος Γεωργίου, Χριστόφορος Καζαντζίδης, Κώστας Φραγκόπουλος, Μπάμπης Γιωτόπουλος, Χρήστος Κωνσταντόπουλος, Γιώργος Παληός, Κώστας Καγξίδης, Στέφανος Κυριακίδης, Κώστας Γαλανάκης, Φώτος Φωτιάδης, Δημήρης Κοντογιάννης, Δημήτρης Γεννηματάς, Γιώργος Γραμματικός.
Πρεμιέρα του Κάρολου Κουν στο Λονδίνο
Στις 20 Απριλίου 1965 οι «Πέρσες» του Αισχύλου έδωσαν την πρεμιέρα τους στο θέατρο Aldwych του Λονδίνου. Σκηνοθέτης ήταν ο Κάρολος Κουν. Τη μετάφραση έκανε ο Π. Μουλάς, τα σκηνικά και τα κοστούμια ο Γιάννης Τσαρούχης, τη μουσική ο Γιάννης Χρήστου (στο link που ακολουθεί στιγμιότυπα από πρόβα για τους «Πέρσες» με τον Γιάννη Χρήστου https://www.youtube.com/watch?v=40pusyJOGqI) και την εκγύμναση του Χορού η Μαρία Κυνηγού. Η επόμενη παράσταση έγινε στο Παρίσι ύστερα από μία εβδομάδα και η πρώτη παράσταση στην Ελλάδα δόθηκε στις 12 Ιουλίου στο θέατρο του Δημοτικού Πάρκου στη Θεσσαλονίκη και ακολούθησε η παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.
Η παράσταση καταγράφηκε στην ιστορία του θεάτρου ως θρίαμβος του Θεάτρου Τέχνης.
Και μια μαθήτρια: Η Ρένη Πιττακή
Για τους «Πέρσες» του, ο Κάρολος Κουν συνεργάστηκε με τους εξής ηθοποιούς: Νέλλη Αγγελίδου, Δημήτρης Χατζημάρκος, Γιώργος Λαζάνης, Σ. Καυκαρίδης, Σπύρος Καλογήρου, Νίκος Χαραλάμπους, Ν. Βουτέρης, Γιάννης Μόρτζος, Κ. Στυλιάρης, Μίμης Κουγιουμτζής, Δ. Αστεριάδης, Νίκος Μπουσδούκος, Χρήστος Τσάγκας, Τίμος Περλέγκας, Ηλίας Λογοθέτης, Γιάννης Δεγαΐτης, Αντώνης Αντύπας, Α. Αντωνίου, Α. Κατσαρίδης, Χ. Κελαντώνης, Ευαγγελία Κοταμανίδου, Σ. Μιχοπούλου, Κ. Καραγιάννης, Ρένη Πιττακή, Κώστας Αριστόπουλος, Νίκος Κούρος, Π. Πολυκάρπου. Α, Θεοδωρακόπουλος. Επίσης, σε δεύτερη διανομή, έπαιξαν και οι: Π. Χρυσικάκος, Γ. Φακής, Β. Καυκαρίδης, Β. Κυρίτσης, Βασίλης Μπουγιουκλάκης, Νίκος Περέλης, Γ. Γραμματικός, Ν. Πόγκας. Στοιχεία από το βιβλίο «Θέατρο Τέχνης 1942-1972».
Αυτά τα λίγα για τους «Πέρσες» με αφορμή το ακριβό εισιτήριο του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας και την απρέπεια από την πλευρά των διοργανωτών να μην αναγράψουν στο έντυπο και στο ηλεκτρονικό πρόγραμμα όλων των συντελεστών της παράστασης που τους «στρίμωξε» πίσω από τα γράμματα κ.α. (και άλλοι)…
* Στις τέσσερις φωτογραφίες: Οι πρωταγωνιστές στην φετινή (2014) παράσταση του ΚΘΒΕ, στο κέντρο ο Γιάννης Φέρτης (Δαρείος), ο Άκης Σακελλαρίου (Άτοσσα) και δεξιά ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος (αγγελιοφόρος). Στη συνέχεια το Εθνικό Θέατρο στην Κεντρική του Σκηνή το 1939 με τον Γεώργιο Γληνό ως Ξέρξη. Ακολουθούν οι «Πέρσες» στην Επίδαυρο το 1971 από το Εθνικό Θέατρο με τον Βασίλη Κανάκη στον ρόλο του Ξέρξη. Και, τέλος, το 1965 ο Κάρολος Κουν την ώρα της πρόβας για τους ιστορικούς «Πέρσες» που δίδαξε στο Λονδίνο.
