Πάνω: Ο Γκαίτε στην Ιταλία (Πίνακας: Johann Heinrich Wilhelm Tischbein)
Το ουράνιο τόξο που διαρκεί πάνω από 15 λεπτά, δεν το προσέχει πια κανείς.
Όλοι οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από άνδρες και γέρους. Οι νέοι και οι γυναίκες θέλουν εξαιρέσεις. Οι γέροι, κανόνες.
Αν ο κροκόδειλος έφαγε τον εχθρό σου, αυτό δεν σημαίνει πως έγινε και φίλος σου.
Φως, περισσότερο φως.
(“Mehr Licht!”. Τα τελευταία του λόγια)
Κάποιοι άνθρωποι δεν λογαριάζουν τα λεφτά τους μέχρι να τους τελειώσουν. Κάποιοι άλλοι κάνουν το ίδιο με το χρόνο τους.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου φαίνεται απ’ αυτό που θεωρεί αστείο.
Όταν δυο άνθρωποι μαλώνουν, φταίει εκείνος που είναι πιο έξυπνος.
Vi Veri Veniversum Vivus Vici
(Mε τη δύναμη της αλήθειας, ζώντας, κατέκτησα το σύμπαν)
***
“Φάουστ”, Γιόχαν Βόλφγκαγκ Γκαίτε, 1749-1832, Γερμανία
“Αχ, μέσα μου φωλιάζουν δυο ψυχές.
Η μια θέλει την άλλη να χωρίσει”.
Φάουστ, στ. 1112-13
(Aποσπάσματα)
(Πρόλογος στον ουρανό, Ο Κύριος, οι ουράνιες φάλαγγες, μετά ο Μεφιστοφελής)
……………………………………………………..
MEPHISTOFHELES
Da du, o Herr, dich einmal wieder nahst
und fragst, wie alles sich bei uns befinde,
und du mich sonst gewohnlich gerne sahst:
so siehst du mich auch unter dem Gesinde.
Veirzeih, ich kann nicht hohe Worte machen,
und wenn mich auch der ganze Kreis verhohnt;
Mein pathos brachte dich gewiss zum Lachen,
Hatt’ st du dir nicht das Lachen abgewohnt.
Von Sonn’ und Welten weib ich nichts zu sagen,
ich sehe nur, wie sich die Menschen plagen.
……………………………………………………………
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Επειδή, Κύριε, ξανά με πλησιάζεις
και ρωτάς πώς πάμε στη δευτέρα παρουσία
και ξέρω πως χαίρεσαι να με κοιτάζεις
σου λέω: ακόμα υπηρετώ την εξουσία.
Συγνώμη, που δεν ξέρω παχιά λόγια να λέω
κι ο κύκλος σου μ’ εμέ θέλει να διασκεδάσει,
το πάθος μου θα σου ‘δινε ξανά το γέλιο
αν το γέλιο δεν είχες πια ξεχάσει.
Δεν ξέρω να μιλάω για γη και πλανήτες
των ανθρώπων βλέπω μοναχά τις ήττες.
………………………………………………………
Ο ΚΥΡΙΟΣ
Άλλο τίποτα δεν έχεις να μου πεις;
Έρχεσαι μόνο για να κατηγορείς;
Το ‘να σου βρομάει και τ’ άλλο σου ξινίζει;
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Ναι, Κύριε, στραβά βλέπω τον κόσμο ν’ αρμενίζει.
Ο άνθρωπος κατάντησε πηγή των στεναγμών,
τόσο που να τον βασανίσω ουδόλως μ’ ερεθίζει.
Ο ΚΥΡΙΟΣ
Ξέρεις τον Φάουστ;
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Τον δόκτορα;
Ο ΚΥΡΙΟΣ
Τον δούλο ημών.
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Τι να σας πω! Ωραία σας υπηρετεί!
Ποτό δεν πίνει, ούτε χορταίνει με τροφή!
Ο άνθρωπος έχει τρικυμία στο κρανίο.
Την τρέλα του έστω κι αν τη συγκρατεί,
Τη μια ψάχνει στο ουράνιο πρυτανείο
την άλλη επίγειες χαρές αναζητεί.
Το πιάνει από δω. το φέρνει από κει
μα συγκίνηση στο στήθος του δεν κατοικεί.
Ο ΚΥΡΙΟΣ
Έστω κι αν με υπηρετεί συγκεχυμένα
θα τον οδηγήσω σε δρόμο λαμπερό.
Ο κηπουρός που βλέπει τα δέντρα ανθισμένα
ξέρει πως βρίσκεται σε κόσμο καρπερό.
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Πάτε στοίχημα; Μα το ‘χετε χαμένο.
Αν την έγκρισή σας εξασφαλίσω
στο μονοπάτι μου τον παρασέρνω.
…………………………………………….
Ο ΚΥΡΙΟΣ
Σύμφωνοι, λοιπόν, πάει καλά!
Από τη ρίζα ξύλωσε το πνεύμα
κι αν τα καταφέρεις, κρυφά ή φανερά,
πήγαινέ το στα δικά σου τα νερά,
έστω κι αν με ντροπή παραδεχτείς στο τέρμα
πως ο καλός ο άνθρωπος, όσο κι αν σκοτιστεί
ποτέ δεν ξεγλιστράει απ’ την αρετή.
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Έχει καλώς, σύντομα λοιπόν θα δράσω.
Το στοίχημα δεν πρόκειται να χάσω.
Κι όταν πετύχω το σκοπό μου
επιτρέψτε, θα χαρώ το θρίαμβό μου.
Τη γη θα τρώει και θα χαίρεται
όπως ο θείος μου, ο όφις, που τον ξέρετε!
*
(μέρος πρώτο, νύχτα)
(Ο Φάουστ στο Σπουδαστήριο, ξεφυλλίζει το βιβλίο του Νοστράδαμου, προσπαθώντας να επικοινωνήσει με τα πνεύματα)
……………………………………………….
Ανώφελες μου είστε, στείρες σκέψεις
τα ιερά σημάδια να μου εξηγήστε
Σεις, πνεύματα, που γύρω μου αιωρείστε
αν με ακούτε απαντήστε με προβλέψεις.
Αχ, η θέα αυτή πώς με αγαλλιάζει
και τις αισθήσεις μου γεμίζει μ’ ηδονή
Νιώθω την ιερή χαρά να μ’ αγκαλιάζει
και πυρωμένη να κυλάει στο κορμί.
Είναι γραμμένα απ’ του Θεού το χέρι
τα σημάδια που μου σιγούν την ταραχή,
με ορμή και μια μυστηριώδη χάρη
σπρώχνουν την καρδιά μου τη φτωχή.
Τις δυνάμεις της μου ξεδιπλών’ η φύση;
Είμαι Θεός; Νιώθω σα να πετώ!
……………………………………………..
σε νιώθω γύρω μου πνεύμα της ικεσίας μου
Φανερώσου!
Αχ, πώς συνεπαίρνει την καρδιά μου
σ’ αισθήματα γεμάτα από αγνότητα!
Όλες οι αισθήσεις μου είναι σ’ ετοιμότητα!
Σ’ εσέ νιώθω ταγμένη την ψυχή μου!
Φανερώσου κι ας χάσω τη ζωή μου.
ΠΝΕΥΜΑ
Ποιος με καλεί;
ΦΑΟΥΣΤ
(αποστρέφει το βλέμμα)
Απαίσια οπτασία!
ΠΝΕΥΜΑ
Εσύ με κάλεσες να ‘ρθω,
ζήτησες στη σφαίρα σου να μπω
…και τώρα…
ΦΑΟΥΣΤ
Δεν θέλω τέτοια παρουσία!
ΠΝΕΥΜΑ
Πρώτα μ΄εκλιπαρείς να σου φανερωθώ,
να μ’ ακούσεις, να δεις ποιον έχεις κράξει.
Σ’ ακούω και δεν μπορώ να κρατηθώ
κι ο υπεράνθρωπος ξαφνικά έχει λουφάξει
…………………………………………………..
Πού’ναι ο Φάουστ, που η φωνή του με καλούσε
Είσαι συ, που τρέμει του το φυλλοκάρδι
όταν με της πνοής μου θωπεύεται το χάδι;
Ένα φοβισμένο τρισάθλιο σκουλήκι;
ΦΑΟΥΣΤ
Να φοβηθώ της φωτιάς την οπτασία;
Είμαι φτιαγμένος απ’ τη δική σου την ουσία!
…………………………………………………..
ΦΑΟΥΣΤ
Εσύ π’ αδιάκοπα τον κόσμο αλωνίζεις,
πνεύμα εργατικό, πόσο μοιάζω σ’ εσένα!
ΠΝΕΥΜΑ
Μοιάζεις με το πνεύμα που γνωρίζεις
κι όχι με μένα!
(το πνεύμα εξαφανίζεται)
ΦΑΟΥΣΤ
(συντετριμμένος)
Όχι μ’ εσένα;
Με ποιον, τότε;
Εγώ, εικόνα του Θεού!
Δε μοιάζω ούτε με σένα;
(χτύπημα στην πόρτα)
Ανάθεμα! Ο μαθητής μου θα’ ναι!
Την ευτυχία μου ήρθε να καταστρέψει!
Τόσα οράματα χαμένα πάνε,
στείρος υποκριτής θα τα παιδέψει!
(μπαίνει ο φοιτητής του Βάγκνερ με νυχτικό και σκουφί)
………………………………………………..
(στο Σπουδαστήριο)
ΦΑΟΥΣΤ
Και όμως, αχ! Παρ’ όλη την επιθυμία
δεν βρίσκω ικανοποίηση καμία.
Γιατί τόσο γρήγορα στερεύει η πηγή
και διψασμένος μένω πάλι σαν τη γη;
……………………………………………….
Έχω απ’ αυτά μεγάλη εμπειρία
εύκολα διορθώνεται το κακό…
………………………………………………
Μούργο, σταμάτα να γρυλλίζεις,
Σταμάτα να γαυγίζεις!
Σύντροφο τόσο ενοχλητικό
δεν σκοπεύω να κρατήσω.
Ένας από μας θα κάνει πίσω
και θα φύγει απ’ αυτό το σπιτικό.
…………………………………………….
Μα τι βλέπω εδώ μπροστά μου;
Λες να με γελά η ματιά μου;
Είναι πραγματικότητα; Σκιά;
Ο μούργος παίρνει όψη μακριά!
……………………………………….
Τώρα με ιπποπόταμο μου μοιάζει,
με δόντια φοβερά, μάτια φλογισμένα.
……………………………………….
Σ’ αυτό της κόλασης το σπέρμα
η σολομωνική θα βάλει τέρμα.
ΠΝΕΥΜΑΤΑ
Κάποιος είν’ φυλακισμένος!
Μην μπείτε, κάνετε τον βλάκα!
Σαν τον ποντικό στη φάκα
πιάστηκε ο κολασμένος.
Αλλά, δώστε προσοχή!
Αν αρχίστε να πετάτε,
πάνω κάτω να γυρνάτε,
με τη πρώτη θα λυθεί.
………………………………..
ΦΑΟΥΣΤ
Από των τεσσάρων το ρητό θ’ αρχίσω
το θεριό για να νικήσω.
………………………………..
(έχοντας ολοκληρώσει την προσπάθεια εξορκισμού)
Κανένα γνώριμο στοιχειό
δε φωλιάζει στο θεριό.
Μου χαμογελά, θα σκάσω
δεν μπορώ να το δαμάσω.
……………………………………
Πίσω απ’ το τζάκι έχει χωθεί,
σαν ελέφαντας φουσκώνει,
το δωμάτιο κυκλώνει.
…………………………….
Σ’ άγια φλόγα θα πνιγείς.
Μη σε κάψει,
της Αγίας τριάδος λάμψη!
Μη σε κάψει
της μαγικής μου τέχνης η ορμή.
(η μαγεία που εφαρμόζει για να εξορκίσει το όραμα αποτυγχάνει, φέρνοντας το αντίθετο αποτέλεσμα. Άλλωστε τίθεται σε εφαρμογή η συμφωνία Κυρίου και Μεφιστοφελή, που εμφανίζεται)
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
(μπαίνει, ενώ πέφτει η ομίχλη, πίσω απ’ το τζάκι, ντυμένος σαν ταξιδιώτης φοιτητής)
Προς τι η φασαρία; Ο κύριος τι επιθυμεί;
ΦΑΟΥΣΤ
Αυτό ήταν στο μούργο το ψητό!
Ένας φοιτητής; Δεν μπορώ καν να θυμώσω.
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Σοφέ μου κύριε, ταπεινά σε χαιρετρώ!
Μ’ έκανες με την ψυχή μου να ιδρώσω.
ΦΑΟΥΣΤ
Πώς λέγεσαι;
ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ
Ερώτηση με λίγη σημασία,
για κάποιον που το Λόγο υποτιμά
και τα φαινόμενα ουδολως εκτιμά,
μα εμβαθύνει στων όντων την ουσία.
ΦΑΟΥΣΤ
Ειδικά για το δικό σου ον
το όνομά σου είναι αρκετόν,
Γιατί σ’ αποκαλύπτει με σαφήνεια θαυμαστή
ω βελζεβούλη κοσμοχαλαστή.
Ποιος είσαι;
*
(Ο Φάουστ προβαίνει σε μερική αναγνώριση του δεύτερου, μετά από αυτό του Κυρίου, πνεύματος που επιδιώκει και επικαλείται. Και το ακολουθεί προχωρώντας και πάλι επιστρέφοντας, με μια δραματική επαναγέννηση αλλά και επαναθάνατο, μέχρι το τέλος, μέσα από έξοχα δραματικά -με την έννοια και της τραγικής κωμωδίας- στοιχεία).
(Υπολείπονται άλλοι 10.777 στίχοι, εκτός των παραλειφθέντων. θα ήταν ευγενές, ηδονικό και εντυπωσιακό έργο η ανάγνωσή τους).
Ο Γκαίτε χαρακτηρίζει τον Φάουστ “τραγωδία”. Και όμως, αυτή η πρώτη εντύπωση θα είναι εν μέρει απατηλή. Γιατί το κωμικό στοιχείο εισβάλλει από την αρχή στον Φάουστ, πολύ νωρίτερα από τις τραγικές σκηνές και τα τραγικά επεισόδια και διεκδικεί μιαν ισοτιμία στην ανάπτυξη του έργου. O “Φάουστ” ετοιμάζει το έδαφος για το μοντέρνο θέατρο του τέλους του 19ου αιώνα, όπου οι καθαρές μορφές της κλασικής δραματικής τέχνης υποχωρούν σταδιακά, για ν’ ανοίξουν το δρόμο στη μίξη των δύο κλασικών μορφών του θεάτρου: της τραγωδίας και της κωμωδίας. Αν μάλιστα επιχειρήσει κανείς ένα βήμα παραπέρα, ίσως βρει στον Φάουστ τον προπομπό του νατουραλιστικού θεάτρου, που περίπου μισό αιώνα μετά την ολοκλήρωση του Φάουστ θα κατακτήσει τις ευρωπαϊκές σκηνές. Γιατί δυο ψυχές ζουν και μέσα στην κυρία Άλβιγκ στους Βρυκόλακες του Ίψεν ή στη Νόρα στο Κουκλόσπιτο και κυρίως στη Δεσποινίδα Τζούλια του Στρίντμπεργκ.
Πέτρος Μάρκαρης
*
Ο Φάουστ του Γκαίτε υποβαστάζεται από τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα και τη γενική αναταραχή των πνευμάτων που έφερε στη Γερμανία η θρησκευτική μεταρρύθμιση του Λούθηρου. Ο μύθος λοιπόν για τον Φάουστ εγεννήθηκε δύο αιώνες πριν γεννηθεί ο Γκαίτε. Η παράδοση αυτή συγκεντρώθηκε από έναν Λουθηρανό του 16ου αι. στη λεγόμενη “λαϊκή φυλλάδα για τον δόκτορα Φάουστ”, η οποία δημοσιεύτηκε στη Φρανγκφούρτη το 1587. Τον αιώνα ακριβώς αυτόν έζησε και ο παράξενος άνθρωπος που λεγόταν δόκτωρ Φάουστ. Ο μύθος για τον Φάουστ όπως και οι μύθοι για τον Χάμλετ, τον Δον Κιχώτη, τον αιώνιο Ιουδαίο και τον Δον Ζουάν, ανήκουν στην κατηγορία εκείνων των μύθων που ονομάζονται μύθοι της ψυχής. Οι μύθοι αυτοί παρουσιάζουν ανθρώπινες μορφές: πραγματικές, μεταπλασμένες όμως πλούσια από την ποιητική φαντασία σε σύμβολα, όπου μέσα η ανθρώπινη ψυχή έβαλε τα αινίγματά της, τα αμαρτήματά της, τα κατορθώματά της και γενικώς τα μεγάλα μεταφυσικά προβλήματα. Είναι μυθολογήματα με κοσμοπλαστική σημασία. Για να γίνει όμως μια ανθρώπινη μορφή σύμβολο των μεγάλων προβλημάτων που συγκλονίζουν κάθε άνθρωπο, πρέπει να είναι προικισμένη με εξαίρετα χαρίσματα και με δυνάμεις αιώνιες, που διεγείρουν τη φαντασία του λαού η οποία μεταπλάθει τη συγκεκριμένη μορφή σε σύμβολο.
Ο Φάουστ, είναι το έργο της ζωής του ποιητού που η δημιουργία του και το εσωτερικό του ωρίμασμα εχρειάσθηκαν κατά βάθος τα εξήντα ώριμα χρόνια της ζωής του Γκαίτε… Το γεγονός ότι η παράδοση αυτή εσυγκλόνισε την ψυχή του νέου Γκαίτε και ότι από την επαφή της με την ύλην αυτήν ανεπήδησε μέσα του η πηγή για την ποιητική του δημιουργία που λέγεται Φάουστ, σημαίνει πως ο ποιητής εταύτισε τη μοίρα του με την φαουστική μοίρα… Ως μόνιμος ένοικος της ψυχής του ποιητού ο μύθος αυτός του Φάουστ ενσαρκώνει τον τύπο του ανθρώπου που επήγασε από το μεγάλο πνευματικό κίνημα της Αναγεννήσεως και της Μεταρρυθμίσεως. Με το κίνημα τούτο εχωρίσθηκε ο νέος άνθρωπος από τον μεσαιωνικό, τον οποίο απαθανάτισε ο Δάντης με την Θεία Κωμωδία. Όμως υπάρχει ένα κοινό γνώρισμα και στους δύο αυτούς τύπους ανθρώπου. Και ο Δάντης στη Θεία Κωμωδία και ο Γκαίτε στον Φάουστ παρουσιάζουν τον δρόμο της ψυχής, ο οποίος οδηγεί δια μέσου της κολάσεως και του κακού προς την καθαρότητα του αγαθού, προς την κάθαρση του ανθρώπου. Υπάρχει όμως διαχωριστικό γνώρισμα των δύο αυτών αριστουργημάτων του πνεύματος. Η ψυχή του Δάντη είναι στερεά ριζωμένη στην πίστη και την εσωτερική επιβεβαίωση και η πορεία την οποίαν η ψυχή διατρέχει εδώ οδηγεί δια μέσου ενός κόσμου σταθερού και αποκρυσταλλωμένου, ενώ ο άνθρωπος τον οποίον συμβολίζει ο Φάουστ είναι κατά βάθος άπιστος και σε απόγνωση. Ολοένα και καινούρια ερωτήματα ανοίγονται μέσα στην ψυχή αυτού του ανθρώπου, ο οποίος διαψευσμένος οδηγείται από πλάνη σε πλάνη, από πόθο σε πόθο. Ο δρόμος τον οποίον έχει ν’ ανοίξει η ψυχή του Φάουστ είναι αδιόρατος. Η μία, καθολική πίστη τώρα δεν υπάρχει πια, ο Φάουστ δεν είναι ούτε καθολικός ούτε λουθηρανός, αλλά δεν είναι νοητός δίχως τη διάσπαση της πίστεως και δίχως την Αναγέννηση. Ο άνθρωπος που προέκυψε από αυτήν την καταστροφή του μεσαιωνικού κόσμου δεν έχει την ασφάλεια και την βεβαιότητα που είχε ο μεσαιωνικός. Η καινούρια επιστήμη και φιλοσοφία, το αισθητό κάλλος του κόσμου και η προχριστιανική ομορφιά, όπως την συμβολίζει η ωραία Ελένη, είναι τώρα τόσο ενδυναμωμένα μέσα στον άνθρωπο, ώστε ο Φάουστ τρέπεται προς αυτά με όλη την δύναμη της ψυχής και του πνεύματός του.
Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος
* Απόσπασμα από το βιβλίο:
FAUST
Des Lebens Pulse schlagen frisch lebendig, ätherische Dämmerung milde zu begrüßen; Du, Erde, warst auch diese Nacht beständig Und atmest neu erquickt zu meinen Füßen, Beginnest schon, mit Lust mich zu umgeben, Du regst and rührst ein kräftiges Beschließen, Zum höchsten Dasein immerfort zu streben.
ΦΑΟΥΣΤ
Της ζωής σφυγμός ξανά πάλλει ζωντανά, Αιθέριο λυκαυγές γλυκά να χαιρετίσει. Επέζησες κι αυτή τη νύχτα, γη, απ’τα δεινά, Η ανάσα σου τα πόδια θα μου λύσει. Αρχίζεις να με περιβάλλεις μ’ ευφορία Που σ’ απόφαση τρανή θα μ’ οδηγήσει, Στο ύψιστο να στρέψω την πορεία.
Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe, Φρανκφούρτη, 28 Αυγούστου 1749 – Βαϊμάρη, 22 Μαρτίου 1832) ήταν παγκοσμίου αναστήματος Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της τέχνης και επιστήμονας.
Η οικογένειά του ήταν μια από τις πιο εύπορες στη Φρανκφούρτη και του προσέφερε πολλές δυνατότητες μόρφωσης. Σε ηλικία 15 χρονών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψε. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη Λειψία κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στη Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο της πόλης. Ως φίλος των Ελλήνων και της Ελλάδας αφιέρωσε πολλά έργα του στην Ελληνική Αρχαιότητα.
Το «Και εγώ στην Αρκαδία» του παρερμηνεύτηκε αργότερα ως άγνοια της Ελλάδας, καθώς ποτέ δεν είχε επισκεφτεί την Αρκαδία. Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, διότι η Αρκαδία είχε εντελώς διαφορετική έννοια για τους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Συμβόλιζε έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής, όπου οι άνθρωποι ζουν απλά ως βοσκοί σε αρμονία με τη φύση και αφιερώνουν τον χρόνο τους στην ποίηση, τη μουσική, τον έρωτα, την ανεμελιά. Ο φανταστικός τόπος αυτός τοποθετείται στην ελληνική Αρκαδία. Η δε ανωτέρω φράση απαντάται για πρώτη φορά στα λατινικά σε έναν ζωγραφικό πίνακα.
Το 1769 αρρώστησε και επέστρεψε στη Φρανκφούρτη. Την ίδια περίοδο άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του και τον ήρωά του, Φάουστ. Το 1770 ολοκλήρωσε τις σπουδές Νομικής και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής, Χημείας και Βοτανικής. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη και ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Το 1774, συγκλονισμένος από την αυτοκτονία ενός φίλου του, έγραψε “Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου”, ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο Ναπολέων και έγινε λάβαρο του ηθικού και πνευματικού κινήματος. Η Βαϊμάρη υπήρξε σημαντικός σταθμός στη σταδιοδρομία του Γκαίτε, καθώς είχε αναλάβει εκεί καθήκοντα υπουργού του Δούκα της. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκαίτε είναι το “Ταξίδι στην Ιταλία”, το οποίο έγραψε κατά τη διαμονή του στη νότια Ιταλία. Μέχρι το 1805 είχε στενή επαφή και φιλία με τον Σίλλερ και μια βαθιά φιλία αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο ανδρών. Το 1806 παντρεύτηκε την Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία είχε ήδη από το έτος 1789 ένα γιο. Ο “Φάουστ”, το δημιούργημα ολόκληρης της ζωής του, ολοκληρώθηκε με τον δεύτερο τόμο ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, το 1832, στη Βαϊμάρη.
Έργα
* Δράματα:
Götz von Berlichingen (Γκετς φον Μπέρλιχίνγκεν, 1773)
Clavigo (Κλαβίγκο, 1774)
Egmont (Έγκμοντ, 1775)
Iphigenie auf Tauris (Ιφιγένεια εν Ταύροις, 1779)
Torquato Tasso (Τορκουάτο Τάσσο, 1780)
Faust (Φάουστ, Α΄μέρος 1808, Β΄μέρος 1832)
* Μυθιστορήματα:
Die Leiden des jungen Werthers (Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, 1774)
Wilhelm Meisters Lehrjahre (Τα χρόνια της μαθητείας του Βίλελμ Μάιστερ, 1796)
Wilhelm Meisters Wanderjahre (Τα χρόνια της περιπλάνησης του Βίλελμ Μάιστερ, 1807)
Die Wahlverwandtschaften (Εκλεκτικές συγγένειες, 1809)
* Λυρική και αφηγηματική ποίηση:
Mailied (Τραγούδι του Μάη, 1771)
Prometheus (Προμηθέας, 1774)
An den Mond (Στη σελήνη, 1777)
Der Erlkönig (Ο βασιλιάς των ξωτικών, 1782)
Römische Elegien (Ρωμαϊκές ελεγείες, 1788)
Venezianische Epigramme (Βενετσιάνικα επιγράμματα, 1790)
Xenien (Ξένια, με τον Φρήντριχ Σίλλερ, 1796)
Hermann und Dorothea (Χέρμαν και Δωροθέα, 1798)
West-östlicher Divan (Ανατολικό-δυτικό Ντιβάν, 1819)
* Έργα του Γκαίτε στα νέα ελληνικά:
Γκετς φον Μπέρλιχίνγκεν: μετάφρ. Άρης Δικταίος (εκδ. «Γ. Παπαδημητρίου»)
Ιφιγένεια εν Ταύροις: μετάφρ. Κώστας Χατζόπουλος («Ελευθερουδάκης»)
Τορκουάτο Τάσσο: μετάφρ. Άρης Δικταίος («Γ.Παπαδημητρίου»)
Φάουστ, Α΄μέρος: Κώστας Χατζόπουλος («Κλασσικά Παπύρου» και «Βιβλιοπωλείο της Εστίας», 2001)
Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος, μετάφρ. με αισθητική και φιλοσοφική ερμηνεία («Βιβλιοπωλείον της Εστίας», 2000)
Φάουστ, Β΄μέρος: Δημήτριος Ι. Λάμψας («Δωδώνη»)
(πράξη Γ: Ελένη): Θρασύβουλος Σταύρου (έκδ. Σχολής Μωραΐτη)
Φάουστ, Α΄και Β΄μέρος: μετάφρ. Πέτρος Μάρκαρης («Εκδόσεις Γαβριηλίδης», 2009)
Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου: μετάφρ. Μίνα Ζωγράφου («Κοροντζή-Ράπτη»)
Χέρμαν και Δωροθέα: Μίνα Ζωγράφου, («Κοροντζή-Ράπτη»)
Βασίλης Λαζανάς (1972)
Τα χρόνια της μαθητείας του Βίλελμ Μάιστερ: μετάφρ. Τούλα Σιέτη & Τ.Τανούλας («Κανάκης»)
Εκλεκτικές συγγένειες: μετάφρ. Μίνα Ζωγράφου, πεζή μετάφραση («Κοροντζή-Ράπτη»)
Ρωμαϊκές ελεγείες: μετάφρ. Βασίλης Λαζανάς (;, 1972), Κυριάκος Γ. Σαμέλης (εκδ. «Διώνη», Αθήνα 2010)
Περί τέχνης μτφρ.-εισαγ. Βασίλης Τομανάς, εκδ. Printa, Αθήνα 2006
Επιλογή από τα Maximen und Reflexionen, μετάφρ. Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Κλάους Μπέτσεν, εκδ. «Στιγμή», Αθήνα 2007
Υπάρχουν Όρια, μετάφρ. Γιώργος Δεπάστας, Εκδόσεις «Ολκός», 1998
Το ταξίδι στην Ιταλία, μετάφρ. Γιώργος Δεπάστας, Εκδόσεις «Ολκός», 2014
Ο πενηντάρης, μετάφρ. Καίτη Οικονόμου, εκδόσεις «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ», 2006
Η Νουβέλα του Λιονταριού, μετάφρ. Μυρτώ Σταμιλιώτη, Εκδόσεις «Μαΐστρος»
