Γράφει η Ειρήνη Αϊβαλιώτου
Δύο από τα σημαντικότερα ελληνικά θεατρικά αρχεία του αιώνα βρίσκονται στο σκοτάδι καθώς η δημοσιοποίησή τους, για λόγους που είναι άγνωστοι στην επιστημονική κοινότητα και το κοινό των δημιουργών τους, είναι μέχρι σήμερα μη εφικτή. Είναι τα αρχεία των παραστάσεων του Καρόλου Κουν και του Λευτέρη Βογιατζή.
Ο Κάρολος Κουν συνέταξε ιδιοχείρως τη διαθήκη του την 27η Οκτωβρίου 1986. Δημοσιεύτηκε 6 μέρες μετά τον θάνατό του, ήτοι στις 20 Φεβρουαρίου 1987.
Στο άρθρο 3 της διαθήκης του ορίζει πως αφήνει τις «ταινίες γύρω από τις δράσεις του Θεάτρου» στον Μίμη Κουγιουμτζή. Επομένως οι κληρονόμοι του Μίμη Κουγιουμτζή, σύμφωνα με τον νόμο, διαχειρίζονται και τα πνευματικά δικαιώματα που απορρέουν από τη χρήση αυτού του αρχείου. Το αρχείο αυτό δεν έχει παραδοθεί για χρήση μετά τον θάνατο του Μίμη Κουγιουμτζή στο «Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν» ή σε άλλον δημόσιο φορέα ή ιδιώτη. Να θυμίσουμε πως μέρος της μεγάλης χορηγίας του αμερικανικού ιδρύματος Ford τη δεκαετία του 1960 προς το «Θέατρο Κάρολος Κουν» είχε δοθεί προκειμένου να καταγραφεί για να διασωθεί και κινηματογραφικά η εργασία του Κάρολου Κουν στο θεατρικό του σπίτι, στο θρυλικό Υπόγειο της οδού Πεσμαζόγλου. Αποτελείται δε εκτός από μπομπίνες/ κασέτες ήχου όπου καταγράφονταν πρόβες και παραστάσεις του Κάρολου Κουν, από οπτικό-κινηματογραφημένο υλικό από τον ίδιο τον Μίμη Κουγιουμτζή.
Άγνωστο παραμένει σήμερα και το νομικό πλαίσιο γύρω από το αρχείο με το έργο του Λευτέρη Βογιατζή. Όπως έχει γίνει γνωστό έχει δωρισθεί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας το αρχείο του «Θεάτρου της οδού Κυκλάδων» (που πλέον βρίσκεται στα χέρια του θεατρικού παραγωγού Γιώργου Λυκιαρδόπουλου) από το διοικητικό συμβούλιο της «Εταιρείας των Φίλων της Τέχνης του θεάτρου» το οποίο αποτελείται από προγράμματα παραστάσεων, δημοσιεύματα, βιβλία και φωτογραφίες και δεν συμπεριλαμβάνει το προσωπικό αρχείο του Λευτέρη Βογιατζή, το σημαντικότερο μέρος του οποίου αποτελείται από τη μαγνητοσκόπηση των θεατρικών παραστάσεών του. Από το 2013, όπου έγινε μια μεγάλη δημοσιοποίηση εξώδικων επιστολών στον Τύπο από τους κληρονόμους του Λευτέρη Βογιατζή (τα τέκνα του αδερφού του Σταμάτη Βογιατζή) κι αφορούσαν στη νομική αμφισβήτηση της «δωρεάς» του από την Ειρήνη Λεβίδη, δεν έχει υπάρξει καμία άλλη ανακοίνωση για το θέμα αυτό. Πληροφορίες για το περιεχόμενό του αλλά και πρόσβαση στο αρχείο αυτό δεν έχει προς το παρόν κανένας και η χρήση του παραμένει ανενεργής 8 χρόνια μετά το θάνατο του δημιουργού του. Μέρος του αρχείου αυτού βρίσκεται αποτυπωμένο σε δύο εξαίρετα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν στην ΕΡΤ, πριν από το θάνατο του Λευτέρη Βογιατζή το 2013, από τον σκηνοθέτη Γιώργο Σκεύα.
Θα ήταν χρήσιμο για την επιστημονική κοινότητα και το κοινό που αγάπησε το έργο των δύο κορυφαίων δημιουργών, τα αρχεία τους αφού ψηφιοποιηθούν, να καταστούν κοινό πολιτιστικό μας κτήμα και διεπιστημονική καλλιτεχνική παρακαταθήκη.
- Η φωτογραφία του Λευτέρη Βογιατζή είναι του Νίκου Νικολόπουλου.
