Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Το «Όταν Τα Χελιδόνια Κλαίνε» του Mike van Graan είναι μια σκληρή θεατρική τριλογία που διερευνά τις ανισότητες και τις πολυεπίπεδες πολυπλοκότητες της σύγχρονης παγκόσμιας μετακίνησης πληθυσμών, ιδιαίτερα ειδωμένη μέσα από το φάσμα της αφρικανικής προοπτικής. Αφού αναγκάστηκαν να “μεταναστεύσουν” ως δούλοι, οι Αφρικανοί βρίσκονται τώρα μεταξύ των λιγότερο ελκυστικών μεταναστών παγκοσμίως στις πλούσιες οικονομίες της Δύσης, οι περισσότερες από τις οποίες οικοδομήθηκαν -όχι τυχαία- εκμεταλλευόμενες βάναυσα αφρικανικό εργατικό δυναμικό και καταληστεύοντας ορυκτούς πόρους χωρών που βρίσκονται σήμερα κάτω από το όριο της φτώχειας.
Σε μια όμορφη βραδιά για φίλους – επίσημη πρεμιέρα, με οικοδεσπότη τον σημαντικό σκηνοθέτη Θοδωρή Βουρνά, παρακολουθήσαμε το συγκλονιστικό έργο του Μike van Graan, που με αφορμή το μεταναστευτικό πρόβλημα μάς πήγε πολύ βαθιά στο χρόνο, από την αιματοβαμμένη ιστορία των Σταυροφοριών στην απεχθή Αποικιοκρατία και στην επαίσχυντη και σκοτεινή εποχή της Δουλείας. Από τη βία και τους πολέμους, από την καταπίεση και τη χειραγώγηση στο φανατισμό και τον φονταμενταλισμό.
Η παράσταση «Όταν Τα Χελιδόνια Κλαίνε» είναι ενταγμένη στο πλαίσιο της 14ης Καλλιτεχνικής Περιόδου (2018-2019) του θεάτρου “Αγγέλων Βήμα” που έχει ως χώρα αναφοράς τη Νότιο Αφρική. Στο φετινό πρότζεκτ του Αγγέλων Βήμα με τίτλο «Χώρα Αναφοράς: Νότια Αφρική» τιμώνται τα 25 χρόνια (1/4 του αιώνα) Δημοκρατίας στη χώρα.
Το έργο είναι μια τριλογία για τις πληγές της Αφρικής και για του Αφρικανούς μετανάστες και πρόσφυγες, αλλά και για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα γενικώς. Ο δυτικός κόσμος μέχρις στιγμής ή δίνει απαντήσεις λαϊκισμού (τείχη, συρματοπλέγματα, θρησκευτική και εθνική καθαρότητα) ή στέκεται αμήχανος και αμυντικός απέναντι στο πρόβλημα.
Οι μετανάστες (ή οι πρόσφυγες) από τον Τρίτο Κόσμο φθάνουν με κίνδυνο στις χώρες της Δύσης, για να μην πεθάνουν από τον πόλεμο και την ανελέητη μοίρα των κατεστραμμένων τους πατρίδων. Οι μετανάστες από την Αφρική διαπερνούν επίσης με κάθε τρόπο τα σύνορα της Γηραιάς Ηπείρου για να επιζήσουν, κυνηγημένοι από την απεριόριστη φτώχεια, την πείνα και τους λοιμούς, πράγμα που δεν θα αλλάξει εύκολα. Αντιθέτως, ολοένα και λιγότερες θα είναι οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αφρική, όσο οι κλιματολογικές συνθήκες του πλανήτη (υπερθέρμανση) θα επιδεινώνονται. Η μετανάστευση, δυστυχώς, είναι ένα τεράστιο θέμα που ήρθε για να μείνει. Θα μπορούσαμε όμως να το δούμε κι αλλιώς: Η μετανάστευση δεν είναι μόνο πρόβλημα, μπορεί να είναι και ευλογία! Αυτό μας διδάσκει η ιστορία των μεγάλων πολιτισμών και των οικονομικών αυτοκρατοριών, νεότερη και αρχαία.
***
Ο Μike van Graan, προσωπικότητα διεθνούς φήμης και κύρους καθώς και έντονης διεθνούς παρουσίας στον χώρο των γραμμάτων, του πολιτισμού και του ακτιβισμού που θεατρικό έργο του παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε παράσταση τώρα στο Αγγέλων Βήμα, με τα “Χελιδόνια” του, μάς έχει παραδώσει ένα δυνατό, σύνθετο, ρεαλιστικό αλλά και γλαφυρό κείμενο που καταπιάνεται με τα παγκόσμια και καυτά ζητήματα της μετανάστευσης και των ομηρειών.
«Απλά, θα επιβεβαιώσουμε πως είμαστε άνθρωποι»
Το έργο Όταν Τα Χελιδόνια Κλαίνε (αγγλικός τίτλος When Swallows Cry) ενώνει και πλέκει αριστοτεχνικά τη μία μέσα στην άλλη τρεις ιστορίες που εκτυλίσσονται σε τρεις χώρες και σε τρεις ηπείρους: η πρώτη σε ένα σκοτεινό δάσος κάπου στην Αφρική, όπου ένας Καναδός δάσκαλος πιάνεται όμηρος για λύτρα από ομάδα Αφρικανών συνεργατών της Μπόκο Χαράμ, η δεύτερη σε ένα γραφείο εισόδου μεταναστών κάπου στον Καναδά, όπου ένας Σομαλός επιχειρηματίας, που μπαίνει νόμιμα στη χώρα, κινεί υποψίες μόνο και μόνο επειδή είναι Σομαλός και η τρίτη σε ένα κέντρο κράτησης μεταναστών κάπου στην Αυστραλία, όπου δύο νέοι από τη Ζιμπάμπουε, πτυχιούχοι πανεπιστημίων στην χώρα τους, έχουν φτάσει θαλασσοδαρμένοι με όραμα μια νέα ζωή, όμως…
«Ο κόσμος θα ήταν καλύτερος με έναν ρατσιστή λιγότερο. Έτσι δεν είναι;»
Τρεις ιστορίες βίας, άνομων συμφερόντων, κυνισμού αλλά και βαθιάς ανθρωπιάς ερμηνεύονται από τους τρεις ίδιους ηθοποιούς, οι οποίοι εναλλάσσονται σε ρόλους θύτη και θύματος. Δείχνοντας πως, στα θέματα που πραγματεύεται το έργο, τα όρια ανάμεσα στα δύο είναι εντελώς δυσδιάκριτα…
***
Η σκηνοθεσία του Θοδωρή Βουρνά είναι κάτι περισσότερο από εμπνευσμένη, αφού με αριστοτεχνικό τρόπο μας δίνει μια ατμόσφαιρα κλειστοφοβική, με μια υποδόρια ένταση και ειρωνεία και μια αγωνία που υποβόσκει ελεγχόμενα. Ένα δραματικό έργο γεμάτο ανατροπές, στο οποίο διαρκώς κυριαρχεί η αίσθηση του σασπένς. Μια παράσταση καθηλωτική!
Το ταλαντούχο cast περιλαμβάνει τους ηθοποιούς Μανώλη Κλωνάρη, Τάκη Παρασκευόπουλο, Άγγελο Ανδριόπουλο, που παίζουν τρεις διαφορετικούς χαρακτήρες ο καθένας στις τρεις διαφορετικές ιστορίες του έργου και μας κατακτούν με το ικανότατο, ειλικρινές και ρεαλιστικό τους παίξιμο.
Εξίσου θαυμάσια δουλειά έχει γίνει και από τους άλλους συντελεστές, τη Μαργαρίτα Δαλαμάγκα-Καλογήρου στη μετάφραση, την Κασσιανή Λεοντιάδου στα σκηνικά – κοστούμια, τον Βαγγέλη Μούντριχα στους φωτισμούς, τον Βασίλη Τζιώκα (Sound design) και τη βοηθό σκηνοθέτιδα Αλεξάνδρα Μηλιώνη.
***
- Στην επίσημη πρεμιέρα παρευρέθησαν φίλοι και συνάδελφοι των συντελεστών, μεταξύ αυτών ο ηθοποιός Σπύρος Μπιμπίλας, ο θεατρικός παραγωγός Ανδροκλής Δεληολάνης, ο ηθοποιός Σωκράτης Αλαφούζος που πλέον σταδιοδρομεί στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο σκηνοθέτης Γιάννης Λασπιάς, η σκηνοθέτις Κλεοπάτρα Σβανά, η γράφουσα και πολλοί ακόμη καλλιτέχνες και θεατρόφιλοι.
- Η παράσταση «Όταν Τα Χελιδόνια Κλαίνε» παίζεται κάθε Παρασκευή και Σάββατο, στις 21.00, μέχρι το τέλος Μαΐου.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Μαργαρίτα Δαλαμάγκα-Καλογήρου
Σκηνοθεσία Θοδωρής Βουρνάς
Σκηνικά-Κοστούμια: Κασσιανή Λεοντιάδου
Σχεδιασμός φωτισμών: Βαγγέλης Μούντριχας
Sound design: Βασίλης Τζιώκας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αλεξάνδρα Μηλιώνη
Φωτογραφίες: Ιάσονας Κονταίος
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Μανώλης Κλωνάρης, Τάκης Παρασκευόπουλος, Άγγελος Ανδριόπουλος
Πληροφορίες
Τιμές εισιτηρίων: 12€ (κανονικό), 10€ (μειωμένο), 5€ (ατέλεια)
Κρατήσεις θέσεων: 210 5242211
ΑΓΓΕΛΩΝ ΒΗΜΑ
Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια
- Φωτογραφίες: Ιάσονας Κονταίος
***
- Αρχική φωτογραφία: Από αριστερά, οι ηθοποιοί της παράστασης Άγγελος Ανδριόπουλος, Τάκης Παρασκευόπουλος, Μανώλης Κλωνάρης, μαζί με τους προσκεκλημένους Σπύρο Μπιμπίλα, Σωκράτη Αλαφούζο, τον σκηνοθέτη Θοδωρή Βουρνά (πίσω) και τη γράφουσα.
