Ο Ρέμπραντ Χάρμενσοον φαν Ράιν [Rembrandt Harmenszoon van Rijn] γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου του 1606 στο Λάιντεν της Ολλανδίας και έφυγε από τη ζωή στις 4 Οκτωβρίου του 1669 στο Άμστερνταμ.
Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Υπάρχει ένα ηθικό και φιλοσοφικό δίλημμα που λέει: “Σε περίπτωση που έπιανε φωτιά ένας χώρος στον οποίο βρίσκονταν ένας πίνακας του Ρέμπραντ και μια γάτα, ποιο θα διαλέγατε να σώσετε;”. Πράγματι δεν μπορείς να φύγεις από έναν χώρο ο οποίος καίγεται αφήνοντας πίσω σου έναν Ρέμπραντ, που αποτελεί κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας αλλά ούτε και μπορείς να αφήσεις πίσω σου ένα ζωντανό πλάσμα όπως μια γάτα. Συνεπώς με όλες τις δυσκολίες και τα ρίσκα που συνεπάγονται οφείλουμε να επιχειρήσουμε να σώσουμε και τον Ρέμπραντ και τη γάτα. Πόσω μάλλον αν Ρέμπραντ και γάτα υπάρχουν στο ένα και αυτό αντικείμενο, που είναι ένας πίνακας με την Αγία Οικογένεια και το σπίτι της.
Ένα συνηθισμένο, αμυδρά φωτισμένο εσωτερικό σπιτιού φιλοξενεί τη γαλήνη μιας οικογενειακής σκηνής. Αριστερά, μπροστά από ένα κρεβάτι, κάθεται μια μητέρα με ένα μικρό παιδί στην τρυφερή αγκαλιά της. Στη μέση του δωματίου βρίσκεται ένα μισοαναμμένο τζάκι, μπροστά στο οποίο στέκεται μια γάτα που σκύβει σε ένα πήλινο μπολ με φαγητό που είναι αφημένο εκεί. Πιο δεξιά, η θέα ανοίγει στο ύπαιθρο, όπου μπορείτε να δείτε τον πατέρα της οικογένειας να κατεργάζεται ένα κομμάτι ξύλου. Μια ευθεία αναφορά στον Ιωσήφ, που ήταν ξυλουργός.
Αυτή η σκηνή με την απλή, οικογενειακή οικειότητα αναγνωρίστηκε ως αναπαράσταση της Αγίας Οικογένειας κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Τα ενδύματα της οικογένειας αποτελούν ρούχα της καθημερινής ζωής της εποχής και χαρακτηριστικά της ολλανδικής τέχνης του 17ου αιώνα και ειδικότερα του Rembrandt, ο οποίος δοκίμασε αυτή τη συγκεκριμένη προσέγγιση και σε παλαιότερες εκδόσεις του ίδιου θέματος.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο στη ζωγραφική του Rembrandt, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι η πραγματική σκηνή στον πίνακα πλαισιώνεται από ένα ζωγραφισμένο πλαίσιο, μπροστά από το οποίο κρέμεται μια κόκκινη κουρτίνα που είναι επίσης ζωγραφισμένη και καλύπτει το ένα τρίτο του πίνακα. Το πάνελ έτσι προσποιείται ότι είναι ένας πίνακας με κορνίζα, η αναπαράσταση του οποίου αποκαλύφθηκε στον θεατή μέσω της κουρτίνας που τραβήχτηκε πίσω. Η ίδια η σκηνή γίνεται μια εικόνα μέσα σε μια εικόνα με χαρακτήρα σκηνικού.
Παρόλο που η ολλανδική ζωγραφική γύρω στο 1640 έως το 1650 γνωρίζει ήδη τη ζωγραφισμένη κουρτίνα σε διαφορετικές εκδοχές της, ο Ρέμπραντ είναι αυτός που συνδέει αυτό το μοτίβο με αυτό του ζωγραφισμένου πλαισίου – το οποίο είναι μοναδικό στο δικό του έργο – και στη συνέχεια διαδόθηκε.
Σε τελική ανάλυση, η κουρτίνα ενεργεί ως οπτικό και χρωματικό παιχνίδι που ενισχύει την προσοχή του θεατή για τη σκηνή πίσω από αυτή και ενδυναμώνει τον οικείο χαρακτήρα του θέματος μέσω της συνειδητοποίησης της αποκάλυψης της όμορφης και γεμάτης θαλπωρή σκηνής. Ο Ρέμπραντ μας πείθει ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα ταπεινό εσωτερικό, αγιασμένο από την πίστη.
Η Αγία Οικογένεια και άλλες παραστάσεις της παιδικής ηλικίας του Χριστού εμφανίζονται συχνά στην τέχνη του Ρέμπραντ κατά τη διάρκεια του 1640. Η οικογενειακή ευτυχία, η ευγένεια, η προσήνεια, η ειρήνη και η ζεστασιά είναι η κυρίαρχη διάθεσή τους.
Η Αγία Οικογένεια με Κουρτίνα (The Holy Family with a Curtain, 1646, Museum Schloss Wilhelmshöhe, Kassel) είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς πίνακες του Ρέμπραντ. Ωστόσο, η στενότερη εξέταση του έργου από ειδικούς εγείρει το ερώτημα αν πραγματικά το έργο εκτελέστηκε από τον Rembrandt. Η στάθμιση των επιχειρημάτων υπέρ και κατά της αυθεντικότητας του πίνακα είναι ιδιαίτερα περίπλοκη σε αυτήν την περίπτωση, κυρίως επειδή σημαντικές περιοχές του πίνακα είναι σχεδόν απρόσιτες λόγω ενός πυκνού, σκοτεινού και αποχρωματισμένου στρώματος βερνικιού. Στα καλά διατηρημένα μέρη του, ο πίνακας δείχνει μια αξιοσημείωτη συγγένεια με έναν πίνακα του οποίου η απόδοση στον Ρέμπραντ αμφισβητείται ευρέως, η Αγία Άννα στο Ναό του Εδιμβούργου.
Ο Ολλανδός καλλιτέχνης Rembrandt van Rijn κατέχει μια μοναδική θέση στην ιστορία των εντύπων όπως και στην ιστορία της ζωγραφικής. Τα χαρακτικά όπως η Παναγία και το Παιδί με μια Γάτα, του 1654, αντιπροσωπεύουν την ίδια την κορυφή της χαρακτικής ως δημιουργική μορφή τέχνης.
Ο Rembrandt για την εκτύπωση του χαρακτικού “Virgin and Child with the Cat and Snake” (Η Παρθένος και το βρέφος με γάτα και φίδι) βασίστηκε σε μια χαρακτική της Mantegna αναπαριστώντας αλληγορικά την Παναγία να εξουδετερώνει την αμαρτία συνθλίβοντας το φίδι (που συμβολίζει τον Σατανά) κάτω από το πόδι της.
- Το έργο τέχνης του Rembrandt The Holy Family with a Curtain είναι επίσης γνωστό ως Die heilige Familie mit dem Vorhang και φιλοξενείται στο Staatliche Museen (Kassel, Έσση, Γερμανία)
