Ο Sir Patrick Leigh Fermor (1915-2011), παγκοσμίως γνωστός ως Paddy, ήταν μια από τις πιο χαρισματικές και περιπετειώδεις προσωπικότητες του 20ού αιώνα. Συγγραφέας, λόγιος και παρασημοφορημένος ήρωας πολέμου, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ταξιδιωτικούς συγγραφείς της γενιάς του. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Αντίσταση της Κρήτης ως μέλος της βρετανικής αποστολής. Θαύμαζε απεριόριστα και αγαπούσε την Ελλάδα. Στη δεκαετία του 1960, με τη σύζυγό του Joan αποφάσισαν να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους στην Ελλάδα και να χτίσουν το σπίτι τους, με μεγάλη αγάπη και πολύ μεράκι, στο μοναδικό αυτό σημείο, στην παραλιακή πόλη Καρδαμύλη.
Ο Patrick και η Joan Leigh Fermor θαύμαζαν και αγαπούσαν την Ελλάδα. Το 1996, δώρισαν την Οικία Leigh Fermor στο Μουσείο Μπενάκη, εκφράζοντας την επιθυμία να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του Μουσείου αλλά και να φιλοξενεί ερευνητές και να παραμείνει ανοιχτή για το κοινό. Η λειτουργία της Οικίας περιλαμβάνει φιλοξενίες ερευνητών, εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε συνεργασία με εκπαιδευτικά Ιδρύματα καθώς και οργανωμένες ξεναγήσεις και ειδικές πολιτιστικές διοργανώσεις για το κοινό.
Το 1996, ο Patrick και η Joan Leigh Fermor δώρισαν εν ζωή στο Μουσείο Μπενάκη το σπίτι τους στην Καρδαμύλη, με την πρόθεση ότι η κυριότητα του σπιτιού θα μεταβιβαζόταν στο Μουσείο μετά το θάνατό τους. Η επιλογή της δωρεάς του ακινήτου στο Μουσείο Μπενάκη, προτάθηκε από τον Τζαννή Τζαννετάκη, πολύ στενό τους φίλο. Η πρόταση έγινε ανεπιφύλακτα αποδεκτή από το Μουσείο Μπενάκη δεδομένης και της σχέσης του Leigh Fermor με τον ιδρυτή Αντώνη Μπενάκη και την κόρη του Ειρήνη Καλλιγά. Στο συμβόλαιο δωρεάς, ο Leigh Fermor όρισε τον Τζαννή Τζαννετάκη και τον δικηγόρο Αντώνη Μασουρίδη, ως επιβλέποντες για την καλή εκτέλεση της δωρεάς και των επιθυμιών του. Το Μουσείο απέκτησε την πλήρη κυριότητα του ακινήτου μετά τον θάνατο του Leigh Fermor, το φθινόπωρο του 2011 και έκτοτε ενημερώνει και συνεργάζεται με τα παιδιά του Τζαννή Τζαννετάκη, την Τόνια και τον Πέτρο Τζαννετάκη.
Σύμφωνα με την εκφρασμένη επιθυμία των δωρητών και το συμβόλαιο δωρεάς, το σπίτι μπορεί να χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία ερευνητών, οι οποίοι αναζητούν έναν ήσυχο και φιλόξενο χώρο για να εργαστούν. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ανταποκρινόμενο στο αίτημα του Μουσείου Μπενάκη, ανέλαβε εξ ολοκλήρου το κόστος των απαραίτητων εργασιών επισκευής και του νέου εξοπλισμού, της Οικίας Patrick & Joan Leigh Fermor. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα ενοικίασης του ακινήτου για τρεις μήνες ανά έτος προκειμένου να εξασφαλίζονται τα έξοδα λειτουργίας του. Από το 2020, το Μουσείο Μπενάκη θα συνεργαστεί με την Aria Hotels, μια εταιρεία ξενοδοχείων που ειδικεύεται στη φροντίδα ιστορικών οικημάτων στην Ελλάδα. Η δωρεά πραγματοποιήθηκε προκειμένου η χρήση του ακινήτου να συμβάλει στην ευόδωση του έργου του Μουσείου Μπενάκη, σύμφωνα με αποφάσεις της Διοικητικής του Επιτροπής.
Το κτήμα, 9 περίπου στρέμματα, βρίσκεται στην περιοχή Καλαμίτσι της Καρδαμύλης, Μεσσηνίας. Περιλαμβάνει τέσσερα πετρόκτιστα κτίσματα, την κύρια κατοικία, το γραφείο-studio και άλλα δύο βοηθητικά κτίσματα. Η κυρίως Οικία, σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη, σε στενή συνεργασία με τους Leigh Fermor και η κατασκευή της ολοκληρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Τα κτίσματα περιβάλλονται από ένα μεσογειακό κήπο με ελιές, κυπαρίσσια, σκίνους και αγριολούλουδα. Πρόκειται, κατά γενική ομολογία, για ένα από τα ωραιότερα ακίνητα στην Ελλάδα. Ακριβώς κάτω από το κτήμα, μια στενή πέτρινη σκάλα οδηγεί σε μικρή βοτσαλωτή παραλία.
Τα κτίσματα
– Κύρια κατοικία: Κεραμοσκεπής λιθόκτιστη κατασκευή σε σχήμα Γ. Λόγω της κλίσης του εδάφους αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με αυλές και τον κήπο. Στο πάνω επίπεδο, βρίσκεται το καθιστικό, η κουζίνα, δύο υπνοδωμάτια με λουτρό και ένα WC, τα οποία επικοινωνούν μέσω της στοάς. Στο χαμηλότερο επίπεδο υπάρχει ένα υπνοδωμάτιο, ντους, WC, αποθηκευτικός χώρος και ημι-υπαίθριος χώρος εγκαταστάσεων.
– Γραφείο-studio: Λιθόκτιστη κατασκευή, επίπεδη στέγη με πέργκολα. Περιλαμβάνει μεγάλο χώρο γραφείου/καθιστικού, ένα υπνοδωμάτιο και ένα λουτρό.
– Bοηθητική κατοικία: Κεραμοσκεπής, λιθόκτιστη, περιλαμβάνει ένα κεντρικό δωμάτιο, ένα υπνοδωμάτιο και λουτρό.
– Ορνιθώνας: Λιθόκτιστος με προστατευτική στέγη.
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ανταποκρινόμενο σε αίτημα του Μουσείου Μπενάκη, αποφάσισε να αναλάβει εξ ολοκλήρου τη συντήρηση και επισκευή της Οικίας Leigh Fermor, και την προετοιμασία της, για να λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών και ως κέντρο εκπαιδευτικού χαρακτήρα με τη συνεργασία εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Η λειτουργία της Οικίας Patrick & Joan Leigh Fermor περιλαμβάνει:
– τιμητικές φιλοξενίες σημαντικών προσωπικοτήτων από τον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών,
– φιλοξενίες ερευνητών για τη μελέτη και τη σύνθεση των εργασιών τους,
– τη διοργάνωση δραστηριοτήτων ανώτατου εκπαιδευτικού χαρακτήρα, σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού,
– τη διοργάνωση εκδηλώσεων εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα για το ευρύ κοινό και τους κατοίκους της Καρδαμύλης,
– προγραμματισμένες ξεναγήσεις στο ακίνητο, με έμφαση στους δωρητές, την ιστορία του σπιτιού και τη χρήση του από το Μουσείο Μπενάκη,
– τιμητικές φιλοξενίες των ευεργετών και σημαντικών υποστηρικτών του Μουσείου Μπενάκη.
Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου δωρεάς, οι Leigh Fermor παραχώρησαν στο Μουσείο Μπενάκη το δικαίωμα ενοικίασης της Οικίας για 90 ημέρες ανά έτος προκειμένου να εξασφαλίζεται μέρος των λειτουργικών εξόδων της Οικίας Leigh Fermor. Το Μουσείο Μπενάκη θα συνεργαστεί με την εταιρεία Aria Hotels, για τους τρεις μήνες ενοικίασης του ακινήτου. Με τη συνεργασία αυτή που διέπεται από αμοιβαία εμπιστοσύνη, το Μουσείο Μπενάκη διασφαλίζει τη διατήρηση του ακινήτου και την επισκεψιμότητά του, ενώ η Aria Hotels εγγυάται την άψογη λειτουργία του σπιτιού ως ξενώνα με απόλυτο σεβασμό στην ιστορία και τον χαρακτήρα του ακινήτου.