11.1 C
Athens
Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2025

«Ο γάμος των Αρνολφίνι», του Γιαν βαν Άικ (1434): Πίνακας ως έργο τέχνης ή ως πιστοποιητικό γάμου;

***

Γράφει η Δρ. Ιστορικός Τέχνης, Μαράη Γεωργούση

Οι συμβολισμοί ενός πίνακα είναι «ευανάγνωστοι» ανάλογα με την εποχή. Παρατηρώντας τον πίνακα του Γιάν βαν Άικ με τον τίτλο: (Οι αρραβώνες) «Ο γάμος των Αρνολφίνι» βλέπουμε ένα ζευγάρι αριστοκρατών, ντυμένο ακριβά μέσα σε ένα αστικό περιβάλλον με πλούσιο διάκοσμο. Ξύλινα σανδάλια βρίσκονται απρόσεκτα τοποθετημένα στο παρκέ.

Γάμος Αρνολφίνι – Η υπογραφή του ζωγράφου στο κέντρο του πίνακα.

Η γυναίκα φοράει ένα ακριβό φόρεμα με πτυχώσεις, ενώ το όλο σκηνικό φαντάζει μυστηριώδες για τη σημερινή εποχή.

Ο πίνακας δημιουργήθηκε από τον Γιάν βαν Άικ στην Μπριζ το 1434, την πιο σημαντική εμπορική μητρόπολη του Βορρά. Το ζευγάρι που αναπαριστά ο ζωγράφος είναι εύπορο. Μπορούμε να το διακρίνουμε εύκολα από τα ρούχα του.

Ο ζωγράφος Γιαν βαν Άικ [1390 – 1441]
Αφενός το πολυτελές φόρεμα της κυρίας είναι φτιαγμένο από ακριβό ύφασμα, στολισμένο με γούνα. Οι πολλές πτυχώσεις που πέφτουν πολύ προσεκτικά τοποθετημένες, μαρτυρούν την ύπαρξη οικονόμου που τις επιμελήθηκε και κατ’ επέκταση φανερώνουν την οικονομική ευμάρεια.

Αφετέρου ο άνδρας είναι ντυμένος με έναν πλούσιο μανδύα από βελούδο και γούνα.

Ο Ιταλός έμπορος είχε στην κατοχή του (στο σπίτι του) χαλιά από την Ανατολή, σπάνιο καθρέφτη και ιδιαίτερα βιτρώ στα παράθυρα. Μπορούσε ακόμα να γευτεί και πορτοκάλια, είδος ακριβό για την εποχή. Ωστόσο το δωμάτιο είναι στενό και κυριαρχεί στο φόντο το μεγάλο κόκκινο κρεβάτι.

Jan Van Eyck, Cloth gathered on the floor (detail), The Arnolfini Portrait, 1434, tempera and oil on oak panel, 82.2 x 60 cm (National Gallery, London)

Σε δεύτερο πλάνο στο βάθος, στον κεντρικό άξονα του πίνακα βλέπουμε έναν καθρέπτη διακοσμημένο περιμετρικά με έξι ζωγραφισμένα μενταγιόν, που αναπαριστούν θρησκευτικές σκηνές από τη ζωή και τα πάθη του Χριστού. Ο καθρέπτης από γυαλί λόγω της δύσκολης διαδικασίας να κατασκευαστεί ήταν δυσεύρετος. Κοιτάζοντάς τον προσεκτικά βλέπουμε δύο φιγούρες ανθρώπων που εισέρχονται στο δωμάτιο. Οι Γάλλοι τους ονόμαζαν καθρέφτες των μαγισσών καθώς μεγέθυναν κατά τρόπο μυστηριώδη το οπτικό πεδίο του παρατηρητή.

Mirror detail

Το δεξί χέρι της γυναίκας ακουμπά στο αριστερό χέρι του άντρα. Η χειρονομία αυτή βρίσκεται στο κέντρο του πίνακα προσδίδοντάς του ιδιαίτερη σημασία. Ο άντρας έχει παράλληλα το δεξί του χέρι σηκωμένο σαν να ορκίζεται. Για τους σύγχρονους της εποχής εκείνης, οι συμβολισμοί του πίνακα είναι χωρίς αμφιβολία ξεκάθαροι. Το ζευγάρι ανταλλάσει όρκους αιώνιας πίστης, καθώς εκείνη την στιγμή φέρεται να παντρεύεται.

Jan Van Eyck, The Arnolfini Portrait, 1434, oil on oak, 32.3 x 23.62 in, National Gallery, London

Τον 15ο αιώνα ο γάμος μπορούσε να τελεστεί παντού, ακόμα και στο εσωτερικό προσωπικής κατοικίας. Η ύπαρξη μαρτύρων κατά την τέλεση του μυστηρίου δεν ήταν απαραίτητη, στη δεδομένη περίπτωση όμως το ζευγάρι είχε την τύχη να έχει τη μαρτυρία δύο ακόμα προσώπων. Η εκκλησία πέτυχε έναν αιώνα αργότερα να καθιερώσει ως απαραίτητη την ύπαρξη ιερωμένου για την τέλεση του γάμου. Αυτός ο πίνακας αποτελεί περίτρανη απόδειξη της τέλεσης του μυστηρίου του γάμου καθώς αντικαθιστά τον ρόλο που θα είχε σήμερα μια φωτογραφία ή ένα επίσημο έγγραφο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο μεταλλικός, φλαμανδικός πολυέλαιος κάτω από τον οποίο είναι τοποθετημένο το ζευγάρι. Παρατηρώντας τον προσεκτικά αντιλαμβανόμαστε πως μόνο ένα κερί του είναι αναμμένο. Η φλόγα συμβολίζει τον Χριστό που είναι πανταχού παρών και βλέπει τα πάντα.

Arnolfini Oranges – Margaret

Δίπλα στο συζυγικό κρεβάτι βρίσκεται ένα ξύλινο αγαλματίδιο της Αγίας Μαργαρίτας που θριαμβεύει εναντίον του δράκου, φυλακτό για τις μέλλουσες μητέρες. Κάποια αντικείμενα στον πίνακα μαρτυρούν την αγνότητα του γάμου, όπως ο καθαρός χωρίς στίγματα καθρέπτης. Το σκυλάκι στα πόδια του ζευγαριού συμβολίζει την ευημερία αλλά και την πίστη.

Τέλος η υπογραφή του καλλιτέχνη στο κέντρο του πίνακα προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία μετατρέποντας τελικά τον πίνακα σε αποδεικτικό έγγραφο γάμου.

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -