Ναπολέων Λαπαθιώτης… Τ’ είναι, τάχα για τους άλλους, ο χαμός ενός ατόμου; – Κι όπως ήρθα, και θα φύγω, μόνος μες στο θάνατό μου…
«Μια φορά κι έναν καιρό -ή καλύτερα, τη νύχτα προς τα ξημερώματα της 31ης Οκτωβρίου του 1888- στην Αθήνα, σε ένα σπίτι της πλατείας των Αγίων Θεοδώρων, είδε το φως ένα κατάξανθο παιδάκι… Το ίδιο πρωί που το αγοράκι είχε γεννηθεί η Αθήνα ξύπνησε κατάλευκη, σκεπασμένη μ’ ένα στρώμα χιόνι! Και θεωρήθηκε αυτό απ’ όλους, σαν εξαιρετικό καλό σημάδι… Πρώτος γόνος ενός γάμου από έρωτα, δέχτηκε όλη την αγάπη των δικών του… Κι εκείνο το κατάξανθο παιδάκι του μικρού αυτού παραμυθιού, μου λέγανε αργότερα πως έγινα εγώ» (από την αυτοβιογραφία του).
Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης ανήκει στην αθηναϊκή σχολή του νεορομαντισμού μαζί με τους Ρώμο Φιλύρα, Κώστα Ουράνη, Κώστα Καρυωτάκη, Τέλλο Άγρα και πολλούς άλλους, και μάλιστα κατέχει τον τίτλο του κατεξοχήν νεορομαντικού ποιητή. Είναι οι ποιητές που ακολουθούν τη ρομαντική παράδοση της παλιάς αθηναϊκής σχολής αλλά με τις επιδράσεις του αισθητισμού και μάλιστα του αγγλικού αισθητισμού των Oscar Wilde και Edgar Allan Poe.
***
ΕΡΩΤΙΚΟ
Καημός αλήθεια, να περνώ του έρωτα, πάλι, το στενό,
ώσπου να πέσει σκοτεινιά, μια μέρα, του θανάτου,
στενό, βαθύ και θλιβερό που θα θυμάμαι για καιρό,
τι μου στοιχίζει, στην καρδιά, το ξαναπέρασμά του.
Ας είναι, ωστόσο, τι ωφελεί; Γυρεύω πάντα το φιλί,
στερνό φιλί, πρώτο φιλί, και με λαχτάρα πόση!
Γυρεύω πάντα το φιλί, που μου το τάξανε πολλοί,
κι όμως δεν μπόρεσε κανείς, ποτέ, να μου το δώσει…
Ίσως, μια μέρα, όταν χαθώ, γυρνώντας, πάλι, στο βυθό,
Και με τη Νύχτα, μυστικά, γίνουμε πάλι, ταίρι,
αυτό τ’ ανεύρετο φιλί, που το λαχτάρησα πολύ,
σα μια παλιά της οφειλή, να μου το ξαναφέρει!
***
Ως μοναδικός γόνος του αξιωματικού του Πυροβολικού και υπουργού των Στρατιωτικών Λεωνίδα Λαπαθιώτη, πήρε εξαιρετική για την εποχή του μόρφωση. Στα 1905 εγγράφεται στη Νομική Σχολή Αθηνών θεωρώντας την ως «το μη χείρον άρα βέλτιστον». Στο περιοδικό «Νουμάς» δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα «Έκσταση» και «Το παράπονο του τραγουδιστή», συνεργάζεται επίσης με το περιοδικό «Παναθήναια». Δύο χρόνια μετά ιδρύει με άλλες 9 σημαντικές προσωπικότητες του τόπου (Βάρναλης, Φιλύρας, Λέανδρος Παλαμάς, Καρβούνης, Μήτσος Καλαμάς, Κουμαριανός, Γιώργος Πολίτης και Φώτος Πολίτης) το ποιητικό περιοδικό «Ηγησώ» όπου δημοσιεύει ποιήματά του. Το 1910 ξεσπά «το Σκάνδαλο της Ανεμώνης» που πρωταγωνιστής του είναι ο ίδιος ο Λαπαθιώτης με το ποίημα του «Κι έπινα μέσα από τα χείλη σου»…
Χαρακτηρίστηκε προκλητικό και ανήθικο από τη συντηρητική Αθήνα των Ευαγγελικών και προκλήθηκαν βίαιες επιθέσεις εναντίον του, αφήνοντάς τον όμως εντελώς αδιάφορο. Αντίθετα ο εκκεντρικός μας ποιητής 4 χρόνια μετά το 1914 επιτίθεται με το «Μανιφέστο» του μέσα από τις σελίδες του «Νουμά» (περιοδικό της δημοτικής και γενικότερα της ριζοσπαστικής τομής στα ελληνικά γράμματα της εποχής) στους «ανθρωπάκους των γραμμάτων».
***
ΚΙ ΕΠΙΝΑ ΜΕΣ’ ΑΠ’ ΤΑ ΧΕΙΛΙΑ ΣΟΥ…
Ιδού εί καλός αδελφιδός μου και γε ωραίος προς κλίνη
ημών σύσκιος, δοκοί οίκων ημών κέδροι, φατνώματα
ημών κυπάρισσοι.
ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ Α, & 16, 17
Κι οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι
κι ήταν άσπρο το κρεβάτι,
κι όλο θόλωνε, όλο μέλωνε
το γλυκό σου μάτι,
και τα χέρια σου πλεκόντουσαν
στο κορμί μου γύρω-γύρω
κι έπινα μέσ’ απ’ τα χείλια σου,
γλυκιάν άχνα σαν το μύρο,
και σταλάζανε απ’ τα χείλια σου
γλυκά λόγια σαν τα μύρα,
κι ήταν άσπρο το κρεβάτι μας
κι οι μπερντέδες σαν πορφύρα…
Έτσι, αγάπη μου, σε χόρτασα
κι έτσι, τη γλυκάδα σου ήπια
μέσα στ’ άνομα αγκαλιάσματα
στ’ άνομα τα καρδιοχτύπια,
κι απ’ το μέλι ποθοπλάνταζε
το κορμί σου και το μάτι
κι οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι
κι ήταν άσπρο το κρεβάτι…
***
*Το αριστούργημα αυτό δείχνει όσο τίποτα άλλο πως η αγάπη, τα αισθήματα, είναι ίδια για όλους. Από έναν ποιητή μοναδικό που χαρακτηρίστηκε από τις προτιμήσεις του, από ανθρώπους που δεν μπόρεσαν να δουν την υπέροχη ψυχή του!
Το ποίημα έχει μελοποιήσει με θαυμαστό τρόπο ο Χρίστος Θεοδώρου. Το τραγουδάει με την υπέροχη φωνή της η Βικτωρία Ταγκούλη:
***
Ακούστε το και σε μια ατμοσφαιρική ενορχήστρωση και γοητευτική σύνθεση του Δημήτρη Μαραμή και επίσης αψεγάδιαστη, χωρίς αμφιβολία, ερμηνεία του Θοδωρή Βουτσικάκη:
- Πίνακας: Georgia O’Keeffe
