Του Παναγιώτη Μήλα
Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο με την κωδική ονομασία «Αττίλας» άρχισε γύρω στις 5.30 το πρωί της 20ης Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες.
Η Τουρκία υποστήριξε ότι δεν επρόκειτο για εισβολή, αλλά για «ειρηνική επέμβαση», με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974.
To μεσημέρι του Σαββάτου (20 Ιουλίου 1974) βρέθηκα επιστρατευμένος στην 129 ΠΥ (Πτέρυγα Υπoστήριξης) της Ελληνικής Αεροπορίας, στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, λίγο πιο πάνω από το νέο (τότε) αεροδρόμιο του Ελληνικού και δίπλα στην Αμερικανική Βάση.
Επικρατούσε το απόλυτο χάος μέσα στη μονάδα. Το ξημέρωμα της 21ης Ιουλίου, ύστερα από αναμονή περίπου 10 ωρών, αφού πήραμε τα απαραίτητα, αποσυρθήκαμε στους θαλάμους για ύπνο. Μετά 2-3 ώρες σηκωθήκαμε για πρωινό. Ακολούθησαν συζητήσεις, υποθέσεις, αναμνήσεις, προβλέψεις και άσκοπες ατέρμονες συζητήσεις. Ευτυχώς από τα συρματοπλέγματα είχαμε επαφή με τον έξω κόσμο. Φίλοι και συγγενείς έρχονταν για συμπαράσταση και για να μας φέρουν ό, τι ζητούσαμε. Αυτό που περίμενα εναγωνίως εγώ ήταν εφημερίδες. Κάποιοι από μας είχαν “τρανζιστοράκι” για να ακούνε μουσική. Βασική επιλογή ήταν ο γνωστός τότε “αμερικάνος”. Ο σταθμός της αμερικάνικης βάσης, ο οποίος κρατούσε μουσική συντροφιά μέχρι αργά το βράδυ στους νέους -κυρίως- ακροατές. Πέρασαν έτσι δύο ημέρες χωρίς κάτι το σημαντικό.
***
***
Την Τρίτη, 23 Ιουλίου 1974, έφθασε στα χέρια μου η “Βραδυνή” με ένα τεράστιο “ΕΡΧΕΤΑΙ!” στο βασικό της τίτλο. Όλα πια ήταν θέμα ωρών. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης 24ης Ιουλίου, μάθαμε πως έφθανε το αεροπλάνο που θα έφερνε τον Καραμανλή.
Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων πρωτοστατούσε η είδηση για την επιστροφή του. Όλα τα άλλα ήταν σε δεύτερη μοίρα. Έτσι η 23η Ιουλίου 1974 και το ξημέρωμα της Τετάρτης 24ης Ιουλίου με βρήκαν “σε θέσης μάχης”. Μόλις χάραζε η μέρα, τρέξαμε σε ένα λόφο στην περιοχή της 129 Πτέρυγας Υποστήριξης.
Ακούσαμε από τους παλιότερους όλα τα ενδεχόμενα. Ακούσαμε ακόμη και όλα τα περί άφιξης Καραμανλή. Ανεβήκαμε στον παρακείμενο λόφο με σκοπό να παρακολουθήσουμε κάθε στιγμή.
Αυτά τα λίγα μέχρι τη στιγμή που είδαμε τους προβολείς του αεροσκάφους να φωτίζουν τη μαύρη νύχτα. Ξημέρωμα και για την Ελλάδα. Το δυνατό φως δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης. Η Δημοκρατία ερχόταν και πάλι…
* Σημ. Η “Βραδυνή” του Τζώρτζη Αθανασιάδη, με διευθυντή τον Χρήστο Πασαλάρη, έκανε εκείνη την ημέρα (23.7.1974) ρεκόρ κυκλοφορίας που μέχρι και σήμερα παραμένει ακατάρριπτο. Ίσως κάνω λάθος αλλά, αν θυμάμαι καλά, η εφημερίδα ξεπέρασε πανελλαδικά τα 750.000 φύλλα. Ίσως όμως ο αριθμός να μην είναι σωστός. Τον αναζητώ πάντως…
