Μαύρα μάτια, μαύρα μαλλιά, τοξωτά φρύδια κι ένα χαμόγελο παιδιάστικο και θηλυκό. Τα πάντα πάνω της έχουν κάτι το διαφορετικό, το ευγενικό, ένα σημάδι φινέτσας, φαντασίας, λεπτής κομψότητας. Μια γυναίκα καλλιεργημένη και ευαίσθητη που αγαπά τη μουσική και την τέχνη της. Φύση ανήσυχη και δημιουργική. Με σιδηρά πειθαρχία, όρεξη για δουλειά, για ζωτική, γόνιμη συνεισφορά σε καθετί με το οποίο καταπιάνεται. Συνάντησα τη Μαριάνθη Κυρίου πριν από κάποια χρόνια. Φυσικά αμέσως θαύμασα το ταλέντο της, τον τρόπο που κατόρθωνε να ελέγχει πλήρως όλες τις ικανότητές της. Ταλέντο παντού, στο τραγούδι έξοχη, στο χορό αέρινη, στην υποκριτική μοναδική. Με θυμάμαι να κατεβαίνω ανυπόμονη τα σκαλοπάτια του κατάμεστου “Faust” για να την παρακολουθήσω και σε μιούζικαλ, εκτός από παράσταση πρόζας. Γρήγορα μιλήσαμε και γνωριστήκαμε. Είχε κάτι το φαντασιακό, έναν οξυδερκή ενθουσιασμό, μια γλυκιά προσήνεια, χαρούμενη, ξύπνια, αξιαγάπητη, ανεξάρτητη. Ωστόσο, ουδόλως της λείπει η συγκινητική αφοσίωση στο θέατρο, η αυτοπεποίθηση, η διαισθητική αξιοποίηση της επιδεξιότητάς της. Η Μαριάνθη Κυρίου, η ηθοποιός με τη μεσογειακή τρυφεράδα, είναι παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Από παιδί ασχολήθηκε με το χορό και το τραγούδι. Σπούδασε υποκριτική και σωματική αγωγή. Θήτευσε πλάι σε σημαντικούς δασκάλους – σκηνοθέτες, όπως ο Σπύρος Ευαγγελάτος και ο Θόδωρος Τερζόπουλος. Ο Σπύρος Ευαγγελάτος της έκανε την τιμή να εργαστεί στο θέατρό του δύο χρόνια και να ερμηνεύσει ρόλους κλασικού ρεπερτορίου. Στο Αμφι-θέατρο έμαθε την απλότητα της υποκριτικής και την αφαίρεση. Πως όσο πιο λιτά συμπεριφέρεσαι στη σκηνή τότε είσαι ο ρόλος, δεν παίζεις το ρόλο. Ο Τερζόπουλος της εμφύσησε από πολύ νωρίς καινούργιο τρόπο σκέψης για το θέατρο, νέες αισθητικές φόρμες υποκριτικής και κίνησης. Το σώμα γεννάει τη φωνή και η φωνή γεννάει το λόγο. Το κείμενο έπεται. Την «ξεκλείδωσε» απίστευτα. Τελευταία δοκιμάστηκε επιτυχώς και στη σκηνοθεσία, συμμετέχοντας στο «Οne-day festival page31» του Camp με την ομάδα viAthens. Παρουσίασε μια ολοκληρωμένη και πολύ συμπυκνωμένη παράσταση ενός τετάρτου πάνω στο «Zoo Story» του Έντουαρντ Άλμπι. Αυτή την εποχή η ζωή της περιστρέφεται γύρω από μια τρυφερή αναμονή. Σύντομα θα δει το φως του κόσμου το αγγελούδι της. Μαριάνθη, η αγάπη σου είναι μικρή, /μικρή μια σπιθαμή, /μια αχτίδα στην ψυχή, /μια αγκαλίτσα στοργική. Κι εσύ είσαι ήδη η αλλαγή που θέλεις να δεις…
Διαβάστε τη συνέντευξη.
Φωτογραφίες: Δημήτρης Πιτσάκης
* Γεννήθηκα στην Αθήνα. Κατάγομαι όμως από Πελοπόννησο από τη μεριά του πατέρα μου και την Κεφαλονιά από τη μεριά της μητέρας μου. Έζησα όλα τα παιδικά μου χρόνια στη Αθήνα. Έχω λίγες παιδικές μνήμες από το γραφικό χωριό του πατέρα μου, το Λεωνίδιο, γιατί οι συνθήκες και οι υποχρεώσεις στην Αθήνα δεν μας επέτρεπαν να ταξιδεύουμε συχνά, ως οικογένεια. Το μοναδικό Φισκάρδο δε, όπου γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής της η μητέρα μου, το επισκέφτηκα αρκετά μεγάλη και γνώρισα εκεί κάποιους συγγενείς μου. Η γιαγιά μου, αφού χήρεψε πολύ νέα, το ’53 μετά το μεγάλο σεισμό, εγκατέλειψε περιουσία και δεσμούς με την Κεφαλονιά, και ήρθε στην Αθήνα.
Ποιες είναι οι πιο αγαπημένες αναμνήσεις από την παιδική σου ηλικία;
* Είμαι παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια με πολύ κόσμο, πολλή φασαρία, πολύ παιχνίδι, πολλή αγάπη, πολλές γιορτές, πολλές φωνές, γενικώς όλα στο πολύ. Ένιωσα τη χαρά του μοιράσματος, ήδη από την κοιλιά της μαμάς μου, με το δίδυμο αδερφό μου. Δεν γνώρισα επομένως τι σημαίνει εγωισμός και τι σημαίνει «τα έχω όλα δικά μου». Ωστόσο είχα γενναιόδωρα παιδικά χρόνια, χωρίς μοναξιά. Οι καλύτερες παιδικές αναμνήσεις όμως βρίσκονται στις διακοπές. Τότε που είχα την απόλυτη ελευθερία και τη φιλία στο ζενίθ. Η παιδική πρωτοβουλία και δημιουργικότητα ήταν οι κυρίαρχοι του καλοκαιριού. Είχαμε ακόμη γέλιο. Πολύ γέλιο. Τη χαρά της ζωής.
Ποια ήταν η πρώτη παράσταση που παρακολούθησες; Τι σου τη θυμίζει;
* Η πρώτη παράσταση που θυμάμαι ως παιδί ήταν “Η μικρή μας πόλη”. Μας είχαν πάει τότε με το σχολείο. Αυτό που έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου, είναι πως αναρωτιόμουν αν οι πρωταγωνιστές είναι πραγματικοί άνθρωποι. Αν μπορούσα να τους αγγίξω. Και όντως μπόρεσα, όταν μπήκαμε στα καμαρίνια όλα τα παιδιά να πάρουμε αυτόγραφα. Ακούγεται λίγο κλισέ, αλλά πραγματικά ένιωσα μαγεμένη. Βέβαια, το ίδιο συναίσθημα ένιωσα και λίγο αργότερα, όταν παρακολούθησα κάποιες παραστάσεις κλασικού χορού και όπερας στη Λυρική Σκηνή μαζί με τους γονείς μου, καθώς τους άρεσε η κλασική παιδεία. Ε, αυτή η παιδική μαγεία είναι κάτι που αποζητώ ακόμη και τώρα, στη δουλειά και στη ζωή μου.
Γιατί επέλεξες να γίνεις ηθοποιός;
* Λόγω της υπέρτατης ανάγκης για ελευθερία. Η μαγεία της μεταμόρφωσης, της καθολικής έκφρασης συναισθημάτων και της προσωπικής αναζήτησης μέσα από τους ρόλους που σου ανοίγει την πόρτα της ελευθερίας. Και εγώ αναζητώ την ελευθερία μέσα από την έρευνα, τη γέννηση και τη δημιουργία.
Ποιοι δάσκαλοι σου διεύρυναν τους ορίζοντες;
* Υπήρξαν δάσκαλοι στη Δραματική Σχολή που μου έδωσαν θεμελιώδεις βάσεις για το τι σημαίνει θέατρο, τέχνη και τεχνική υποκριτικής. Χωρίς αυτές δεν θα μπορούσα να καταλάβω, να αισθανθώ τη θεατρική πραγματικότητα. Όμως μέσα στη δουλειά συναντήθηκα με σκηνοθέτες – δασκάλους, που μου άνοιξαν το παράθυρο της νέας οπτικής και κριτικής ματιάς πάνω στο θέατρο. Κάποιοι από αυτούς είναι ο Θόδωρος Τερζόπουλος, ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, ο Γιάννης Μαργαρίτης και ο νεότερος Γιώργος Ζαμπουλάκης.
Στο ημερολόγιό σου ποια μέρα της ζωής σου θα μείνει ανεξίτηλη;
* Μια μέρα που δεν έχει έρθει ακόμα, αλλά έρχεται σύντομα και την περιμένω…
Η ζωή του ηθοποιού έχει αγωνίες, έρευνα, ψάξιμο για ακροάσεις, απογοητεύσεις και συνεχές τρέξιμο. Πώς το αντέχετε, εσύ και οι συνάδελφοί σου;
* Μάλλον είναι προσωπική υπόθεση. Ο καθένας βιώνει τις αγωνίες του με διαφορετικό τρόπο. Δεν έχουμε όλοι την ίδια ανοχή στον πόνο και την ανασφάλεια. Επίσης, έχει να κάνει με το αίσθημα της αποδοχής. Οι ηθοποιοί είμαστε περίεργα πλάσματα. Από τη μια έχουμε απίστευτη ανάγκη στην αποδοχή των άλλων, αλλά από την άλλη αρνούμαστε να αποδεχτούμε την πραγματικότητα και τη φύση της δουλειάς μας. Εγώ πια, παίρνω απόσταση από τα πράγματα και αυτό με κάνει να τα βλέπω πιο αντικειμενικά ή τουλάχιστον με περισσότερη νηφαλιότητα. Τώρα μπορώ να δέχομαι και να αποδέχομαι τον εαυτό μου, τους άλλους και τη ζωή όπως είναι. Δεν παραιτούμαι όμως ποτέ από τα όνειρά μου.
Για ποιον ηθοποιό θα έλεγες: «Αχ και να μπορούσα να παίξω έτσι σαν αυτόν»;
* Για πολλούς! Έχω δει εξαιρετικές ερμηνείες από ηθοποιούς της χώρας μου και του εξωτερικού, του θεάτρου και του κινηματογράφου. Μα δεν μπορώ να ονοματίσω κάποιον, γιατί δεν έχω πρότυπα ηθοποιούς, μόνο πρότυπα σε κάποιες ερμηνείες.
Αν και νέα έχεις ήδη διανύσει μια σημαντική πορεία στο θέατρο και έχεις συνεργαστεί με μεγάλους σκηνοθέτες. Ανάμεσά τους ο Σπύρος Ευαγγελάτος και ο Θόδωρος Τερζόπουλος. Τι έμαθες από αυτούς;
* Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό μέχρι στιγμής για τη θεατρική μου διαδρομή. Αυτό που ζω είναι ένα ταξίδι γεμάτο εκπλήξεις. Γνώρισα ήδη σημαντικούς ανθρώπους. Δύο μεγάλοι δάσκαλοι υπήρξαν ο Σπύρος Ευαγγελάτος και ο Θόδωρος Τερζόπουλος. Ο πρώτος μου έδωσε την ευκαιρία να είμαι στο θέατρό του δύο χρόνια και να παίξω ρόλους κλασικού ρεπερτορίου. Μου έμαθε την απλότητα της υποκριτικής και την αφαίρεση. Μας έμαθε πως όσο πιο λιτά συμπεριφέρεσαι στη σκηνή τότε είσαι ο ρόλος, δεν παίζεις το ρόλο. Ο δεύτερος, μου άνοιξε από πολύ νωρίς καινούργιο τρόπο σκέψης για το θέατρο, νέες αισθητικές φόρμες υποκριτικής. Μας έμαθε ότι το σώμα γεννάει τη φωνή και η φωνή γεννάει το λόγο. Το κείμενο έπεται. Ο Τερζόπουλος με «ξεκλείδωσε» απίστευτα.
Πώς ήταν η… ζωή στο θέατρο «Άττις»;
* Στο «Άττις» ο ηθοποιός είναι “πνευματικός κομάντο”. Ζει ασκητικά. Η διαρκής άσκηση, η έρευνα πάνω σε μεγάλα κείμενα, η πτώση του εγωισμού και η συλλογικότητα είναι τα κύρια στοιχεία της μαθητείας σε αυτό το θέατρο. Ο Θόδωρος Τερζόπουλος είναι πολύ απαιτητικός με τους ηθοποιούς. Εμένα σίγουρα με βοήθησαν οι σπουδές χορού, τραγουδιού, και της γυμναστικής ακαδημίας για να επιλεγώ στην ομάδα του. Έζησα δύο πολύ σημαντικά χρόνια δίπλα του, παίρνοντας μέρος στα μεγαλύτερα φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ταξίδεψα πολύ,
ένιωσα ολοκληρωμένη ηθοποιός.
Θεωρείς ότι υπάρχει αξιοκρατία στο θεατρικό – καλλιτεχνικό χώρο;
* Θεωρώ ότι υπάρχουν τα πάντα στο θεατρικό-καλλιτεχνικό χώρο, όπως και σε κάθε χώρο. Αν μιλήσω όμως για μένα θα απαντήσω καταφατικά. Όντως βίωσα αξιοκρατική αντιμετώπιση, αφού τις περισσότερες δουλειές τις πήρα μέσα από ανοιχτές ακροάσεις. Το θέμα είναι ότι τα τελευταία χρόνια δεν γίνονται ακροάσεις. Οι δουλειές είναι περιορισμένες πια, τα θέατρα που χρηματοδοτούνται ελάχιστα. Πώς να διεκδικήσει λοιπόν ένας ηθοποιός μια δουλειά; Δεν υπάρχει πλέον καν το περιθώριο για αξιοκρατία. Επιπλέον μιλάμε για ένα χώρο, όπου δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια. Σε κάποιον μπορεί να αρέσεις, και σε κάποιον άλλον απλώς όχι.
Πόσο μας καθορίζει, κατά τη γνώμη σου, η εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας;
* Εξαρτάται σε τι φάση βρισκόμαστε. Άλλες φορές που είμαστε πιο ευάλωτοι τότε μας καθορίζει πολύ. Σε άλλες όμως περιπτώσεις ίσως και καθόλου. Παλιότερα που ήμουν πιο ανασφαλής με επηρέαζε ακόμα και η γνώμη των άλλων. Τώρα πια όχι. Αφαιρώ πράγματα από πάνω μου. Στοιχεία που με βαραίνουν, όπως ο φόβος, οι ενοχές, ο θυμός. Έχω παλέψει τελευταία με πολύ πιο σοβαρά πράγματα και νιώθω δυνατή. Οι σκοτεινές φάσεις που πέρασα με άλλαξαν, με γλύκαναν, νιώθω πιο ανθρώπινη, και δεν κλονίζομαι εύκολα πια. Τώρα όμως έχω αυτοπεποίθηση, και αγάπη γύρω μου.
Έχεις κάνει πολύ καλές σπουδές πάνω στο χορό, το τραγούδι, το θέατρο, τον αθλητισμό. Τελευταία, έκανες και μια σκηνοθεσία. Θέλεις να μιλήσεις γι’ αυτή τη δουλειά; Σε ενδιαφέρει και η σκηνοθεσία μελλοντικά;
* Η σκηνοθεσία που έκανα, μου προέκυψε. Είχα μια πρόταση να συμμετάσχω στο «Οne-day festival page31» του Camp με την ομάδα viAthens, της οποίας είμαστε ιδρυτικά μέλη ο Κωνσταντίνος Ανταλόπουλος και εγώ. Έχουμε επίσης συμμετάσχει άλλες δύο φορές με έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, και του Ίταλο Καλβίνο. Όταν διάβασα το «Zoo Story» του Έντουαρντ Άλμπι, μου ήρθε αμέσως η σύλληψη και ήθελα να τη μοιραστώ. Η έλλειψη επικοινωνίας με τον άνθρωπο, η απόγνωση και ο κοινωνικός ρατσισμός αυτά είναι η πραγματική κρίση σήμερα. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να επικοινωνεί, έστω και με τα ζώα, ή ακόμα και με πράγματα. Πρόκειται για ένα ανατρεπτικό φεστιβάλ. Πρέπει μέσα σε μια παράσταση ενός τετάρτου να δώσεις μια ολοκληρωμένη πρόταση, να περάσεις τα μηνύματα, σαν μια ταινία μικρού μήκους δηλαδή.
Πιστεύεις ότι μας λείπει η παιδεία στην Ελλάδα;
* Ναι, το πιστεύω. Στην Ελλάδα οι παλιότεροι προγραμματισμοί των γονιών και των παππούδων μας έχουν καταγραφεί στο DNA μας και μας έχουν στοιχειώσει. Αρνούμαστε να αλλάξουμε ότι δεν μας εξυπηρετεί, γιατί απλά έτσι έχουμε μάθει από την οικογένειά μας. Το κριτικό πνεύμα έχει πάει περίπατο. Αν δεν είχαμε ακούσει από μικρά παιδιά ότι ο σκύλος είναι άγριος, θα πιστεύαμε ότι οι σκύλοι είναι επιθετικοί; Αυτό ακριβώς είναι η παιδεία, για μένα. Επιδιώκω τη γνώση, τη φιλτράρω και αποκτώ την ανάλογη συμπεριφορά. Άσε, που δεν βλάπτει πού και
πού να λες και μια καλημέρα.
Υπάρχει καλλιτεχνική δημιουργικότητα σήμερα στη χώρα μας;
* Ναι, οι Έλληνες είμαστε πολύ δημιουργικοί και ανήσυχοι ευτυχώς. Μάλλον δεν μας πτοεί ούτε και η οικονομική κρίση σ’ αυτόν τον τομέα. Τώρα γίνονται πιο πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα απ’ ό, τι πριν κάποια χρόνια. Ίσως μας κάνει καλό, γιατί ξυπνάμε σιγά σιγά από τον καλλιτεχνικό λήθαργο και ενώνουμε τις δυνάμεις μας. Την πρωτοβουλία έχουν οι συλλογικές δουλειές πια.
Το θέατρο είναι και μέσο θεραπείας;
* Βέβαια και είναι. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το θέατρο λειτουργεί λυτρωτικά και για τους ηθοποιούς και για τους θεατές. Δεν είναι όμως μέσον προσωπικής ψυχανάλυσης, γιατί το θέατρο δεν μας ανήκει. Είναι μέσον επικοινωνίας, μας ψυχαγωγεί, θέτει ερωτήματα, μας προβληματίζει. Αφορά σε μια κοινωνία ολόκληρη, όχι σε μας προσωπικά.
Ποιο είναι το μεγάλο πρόβλημα σήμερα στην ελληνική κοινωνία, κατά την άποψή σου;
* Η κατάθλιψη. Η μάστιγα της εποχής μας. Η πολιτική κατάσταση έχει σκορπίσει το φόβο και τον πανικό γύρω μας. Οι άνθρωποι έχουν κλειστεί πολύ στον εαυτό τους και, το χειρότερο, νιώθουν ανήμποροι να βοηθηθούν. Πρέπει να βρούμε τρόπους να αποκτήσουμε πάλι αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Ας δραστηριοποιηθούμε και ας σταματήσουμε να κοιμόμαστε με χάπια.
Ο σημερινός καλλιτέχνης οφείλει να είναι πολιτικοποιημένος, κατά τη γνώμη σου, ή όχι;
* Καλλιτέχνης μη πολιτικοποιημένος, δεν υπάρχει. Η τέχνη είναι μια πολιτική πράξη από μόνη της, πώς μπορεί ο δημιουργός της να μην είναι πολιτικοποιημένος; Σε ποια κοινωνία θα μιλήσει μέσω της τέχνης του; Ποια μηνύματα θα δώσει; Πώς θα επικοινωνήσει με τον κόσμο; Ποιον θα αφορά εν τέλει;
Σε ποια θεατρικά έργα θα ήθελες να παίξεις και ποιους ρόλους;
* Δεν θέτω τέτοιους στόχους στον εαυτό μου. Η επιθυμία μου είναι να κάνω όμορφες συνεργασίες και μέσα από τις προτάσεις που μου γίνονται κάθε φορά, να ανακαλύπτω τη μαγεία των έργων και των ρόλων. Τότε ξεκινάει το ταξίδι για μένα.
Θέλω τώρα να μου πεις τι σημαίνουν για σένα κάποιες λέξεις. Σου λέω τη λέξη και εσύ απαντάς. Αρχίζουμε:
* Έκθεση… Ελευθερία
Ψέμα… Αδυναμία
Λάθος… Απαραίτητο
Θυμός… Βία
Φόβος… Σκοτάδι
Χαρά… Από εκεί ξεκινούν όλα
Φιλία… Σπάνιο είδος
Έρωτας… Ζωογόνος τροφή
Αγάπη… Το όλον.
Είσαι πάντα γελαστή, ευγενική και ήρεμη. Ποιο είναι το μυστικό για τη θετική στάση ζωής;
* Δεν είναι μυστικό, είναι όμως κάτι σαν συνταγή μαγειρέματος, που την ανακάλυψα πριν από κάποια χρόνια. Παλιότερα ήμουν τέρμα τα γκάζια σε όλα. Τώρα δεν βιάζομαι για τίποτα. Γίνομαι παρατηρητής. Περιμένω τα πράγματα να συμβούν. Δεν τα κυνηγάω. Απολαμβάνω τη στιγμή. Σε αυτό βέβαια με βοήθησε πολύ η yoga, ο διαλογισμός και το reiki, που ασχολούμαι τα τελευταία χρόνια. Γίνομαι η αλλαγή που θέλω να δω.
Για ποια… πρεμιέρα ετοιμάζεσαι τώρα;
* Δεν θα το έλεγα πρεμιέρα, αν και είναι. Μάλλον ετοιμάζομαι για τον ρόλο της ζωής μου, αυτόν της μητέρας. Περίπου στο τέλος Αυγούστου 2014, θα φέρω στον κόσμο το γιο μου και είμαι ενθουσιασμένη.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Τα ζώα είναι ανώτερα από μας. Όσο μεγαλώνω το συνειδητοποιώ όλο και πιο πολύ. Μου αρέσει να τα παρατηρώ. Σκέφτομαι σαν γάτα και δρω σαν σκύλος. Όταν ήμουν μικρή είχα βρει ένα γατάκι, και το μεγάλωσα σπίτι μου. Τώρα, συνειδητά πια, έχω ένα Τζακ Ράσελ, τον Romeo. Τον προσκάλεσα στη ζωή μου, ήρθε και έμεινε.
Ευχαριστώ Μαριάνθη!
* Κι εγώ ευχαριστώ πολύ!
* Το www.catisart.gr ευχαριστεί τον Δημήτρη Πιτσάκη για την πραγματοποίηση της φωτογράφισης.
