“Ηθοποιός σημαίνει φως”: Αυτό έγραψε το 1962 ο Μάνος Χατζιδάκις και ερμήνευσε ο Δημήτρης Χορν θέλοντας και οι δύο τους να ”φέρουν” στο φως το έργο που επιτελεί αλλά και τις συνεχείς δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ηθοποιός. Δυσκολίες που αρκετές φορές επηρεάζουν ακόμη και τις βιοποριστικές του ανάγκες.
Ο ηθοποιός
Ηθοποιός σημαίνει φως.
Είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ μικρός.
και στεναγμός πολύ μικρός.
Μίλησε, κλαις;
Όχι δε λες.
Μήπως πεινάς;
Και τι να φας!
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Σ’ αναζητώ στο χώρο αυτό,
γιατί είμ’ εγώ πολύ μικρός
και θλιβερός ηθοποιός.
Θα παίξεις μια, θα παίξω δυο.
Θα κλάψεις μια, θα κλάψω δυο.
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ
I—–I
Θα σκεπαστώ, θα τυλιχτώ
μ’ άσπρο πανί κι ένα πουλί,
άσπρο πουλί που θα καλεί τ’ άλλο πουλί,
το μαύρο πουλί.
Παρηγοριά στη λυγαριά, υπομονή!
Αχ πώς πονεί!
Κι ύστερα λες για δυο τρελές
που μ’ αγαπούν γιατί σιωπούν,
γιατί σιωπούν…
Αχα χα χα χα…
Έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Είμαι σοφός μην απορείς,
έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Ηθοποιός, ό, τι κι αν…
Στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Δημήτρης Χορν
Ο Δημήτρης Χορν (Δημήτριος-Ελευθέριος Χορν, 9 Μαρτίου 1921 – 16 Ιανουαρίου 1998) ήταν ηθοποιός.
Γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1921 στην Αθήνα. Γονείς του ήταν ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας και στρατιωτικός Παντελής Χορν και η Ευτέρπη Αποστολίδη. Η οικογένεια του Παντελή Χορν είχε τρία παιδιά, τον Γιάννη, τη Νανά που πέθανε σε ηλικία 7 ετών και τελευταίο, τον Δημήτρη Χορν. Νονά του ήταν η διάσημη ηθοποιός Κυβέλη. Η πρώτη του εμφάνιση είναι στην αγκαλιά της Κυβέλης, στο έργο «Γειτόνισσες» του πατέρα του και η δεύτερη στην ηλικία των 4 ετών, όταν έπαιξε και πάλι με τη νονά του, στη «Νόρα» του Ίψεν κάνοντας ένα από τα μικρά παιδιά της ηρωίδας. Με τη νονά του, θα ξαναπαίξει ενήλικας πλέον, σε ηλικία 31 ετών, το 1954, στο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ «Μια γυναίκα χωρίς σημασία». Την τρίτη εμφάνισή του στο θέατρο, την κάνει σε ηλικία 14 ετών, όταν εμφανίζεται στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, στο θερινό θέατρο Παρκ, στο έργο «Μαμά Κολιμπρί» του Μπατάιγ. Το 1937 εισάγεται στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, δίνοντας εξετάσεις με το ποίημα του Βάρναλη, «Οι μοιραίοι».
Αποφοιτά το 1940 και συμμετέχει για πρώτη φορά επαγγελματικά, στη «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους με τον θίασο του Εθνικού Θεάτρου στη Θεσσαλονίκη.
Το 1942 και σε ηλικία μόλις 21 ετών, θα κάνει τον πρώτο του γάμο, με τη Ρίτα Φιλίππου.
Τα επόμενα χρόνια θα συνεργαστεί με το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, και της Κατερίνας. Το 1944 συγκρότησε δικό του θίασο με τη Μαίρη Αρώνη και αργότερα με τη Βάσω Μανωλίδου.
Το 1943 θα πάρει μέρος στην πρώτη του κινηματογραφική ταινία, «Η φωνή της καρδιάς (ταινία, 1943)» σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ιωαννόπουλου. Η ταινία είναι η πρώτη ταινία που γυρίστηκε μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα και είναι επίσης και η πρώτη παραγωγή της «Φίνος Φιλμ». Τον αμέσως επόμενο χρόνο, το 1944, θα πάρει μέρος στην ταινία τα «Χειροκροτήματα» του Γιώργου Τζαβέλλα.
Το 1945 συνεργάστηκε με το θίασο Μελίνας Μερκούρη και Νίκου Χατζίσκου στο έργο «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι» του Όσκαρ Ουάιλντ. Από το 1946 έως το 1950 επέστρεψε στο Εθνικό Θέατρο.
Το 1950 θα παίξει στην τρίτη του ταινία, τον «Μεθύστακα» του Γιώργου Τζαβέλλα, ταινία στην πρωταγωνιστεί ο Ορέστης Μακρής
Το 1951 φεύγει με υποτροφία ενός έτους του Βρετανικού Ινστιτούτου για την Αγγλία. Μετά την Αγγλία φεύγει για την Αμερική, όπου και ενημερώνεται για την παγκόσμια θεατρική κίνηση.
Γυρίζοντας, το 1952 συγκροτεί θίασο με τον Γιώργο Παππά και την Έλλη Λαμπέτη. Από εδώ χρονολογείται ο έρωτας και η σχέση του με την Έλλη Λαμπέτη, που θα κρατήσει για τα επόμενα 7 χρόνια. Η επαγγελματική συνεργασία του με τη Λαμπέτη περιλαμβάνει τη δημιουργία δικού τους θιάσου, αλλά και την κοινή τους εμφάνιση σε ταινίες που άφησαν εποχή. “Κυριακάτικο ξύπνημα” του Μιχάλη Κακογιάννη το 1954, την “Κάλπικη λίρα” του Γιώργου Τζαβέλλα το 1955 και το “Το κορίτσι με τα μαύρα” και πάλι του Μιχάλη Κακογιάννη το 1956.
Δημοφιλής ήταν και η ραδιοφωνική εκπομπή του με τίτλο «Ο Ταχυδρόμος Έφτασε». Με μια σουρεαλιστική ειρωνεία στη φωνή του, διάβαζε φανταστικά γράμματα ακροατών, σε κείμενα του Κώστα Πρετεντέρη. Ενώ συμμετείχε και σε πολλά ραδιοφωνικά θεατρικά έργα.
Το 1958 γυρίζει την επόμενη μεγάλη επιτυχία του στον κινηματογράφο, την ταινία «Μια ζωή την έχουμε» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιώργου Τζαβέλλα. Το 1959 χωρίζει από την Έλλη Λαμπέτη και συνεχίζει τη θεατρική του πορεία μόνος. Το 1960 γυρίζει την ταινία «Μια του κλέφτη» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Ιωαννόπουλου και με συμπρωταγωνίστρια την Κάκια Αναλυτή. Με την ερμηνεία του στην ταινία αποσπά το βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης την ίδια χρονιά. Το 1961 κερδίζει και το δεύτερο βραβείο του – Α’ ανδρικού ρόλου – στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με την ταινία «Αλίμονο στους νέους» του Αλέκου Σακελλάριου, ενώ το 1962 συμμετέχει στην ταινία (ένα είδος ντοκιμαντέρ) «Η Αθήνα τη νύχτα».
Το 1967 νυμφεύθηκε την Άννα Γουλανδρή, η οποία μόλις είχε χωρίσει από τον πρώτο σύζυγό της, τον Λεωνίδα Παπάγο. Έζησαν μαζί μέχρι τον θάνατό της το 1988. Με τη σύζυγό του ίδρυσαν το «Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν» σκοπός του οποίου είναι η μελέτη του ελληνικού πολιτισμού.
Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Ε.Ι.Ρ.Τ. από τον Αύγουστο έως το Νοέμβριο του 1974. Υπήρξε στενότατος φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Τιμήθηκε από την ελληνική πολιτεία με το μετάλλιο του Χρυσού Σταυρού Γεωργίου Α΄.
Ο Δημήτρης Χορν τα τελευταία τέσσερα χρόνια (απ’ το 1994), έπασχε από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Τελικά, πέθανε στις 16 Ιανουαρίου 1998, από καρκίνο. Κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Το 2000 καθιερώθηκε στη μνήμη του το Βραβείο Χορν, το οποίο απονέμεται στους καλύτερους πρωτοεμφανιζόμενους άνδρες ηθοποιούς κάθε χρονιάς.
Θεατρογραφία
1939 – 1941 Θίασος Βασιλικού θεάτρου
«Πέρσαι» του Αισχύλου (συμμετοχή σαν φοιτητής της σχολής)
«Η νυχτερίδα» οπερέτα του Γιόχαν Στράους
1941 «Ερρίκος ο Ε’» του Σαίξπηρ
«Φοιτητές» του Γρηγόριου Ξενόπουλου
1941 – 1943 Θίασος Μαρίκας Κοτοπούλη στο θέατρο «Ρεξ»
«Ο πρωτευουσιάνος» του Γεωργίου Ρούσσου
«Αργυροί γάμοι» του Σπύρου Μελά
«Κυρία με τις καμέλιες» του Αλέξανδρου Δουμά (υιού)
«Οθέλλος» του Σαίξπηρ
«Το φάντασμα του Μετροπόλ» του Ρενέ Μορέλο
1943 – 1944 Θίασος Κυρίας Κατερίνας στο «Θέατρον Κατερίνας»
«Σύζυγοι με δοκιμή» του Φρέντερικ Λόνσντέιλ
«Παράξενο ιντερμέτζο» του Ευγένιου Ο’Νηλ
«Ρομάντζο» του Έντουαρτ Σέλντον
1944 – 1945 Μ. Αρώνη- Θίασος Χορν
«Τα τρία βαλς» (;)
«Δικτατορία των γυναικών» των Φ. Χέλλερ-Α. Σουτς.
«Μπροστά στον καθρέφτη» του Λ. Φοντόρ
«Η πινακοθήκη των ηλιθίων» του Ν. Τσιφόρου
1945 -1946 Θίασος Αρώνη – Μανωλίδου – Χορν
«Η θυσία» του Πωλ Κλωντέλ
«Δωδεκάτη νύχτα» του Σαίξπηρ
«Σκωτσέζικα ακρογιάλια» της Ντόντυ Σμιθ
1946 Θίασος Μελίνας Μερκούρη – Νίκου Χατζίσκου
«Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι» του Όσκαρ Ουάιλντ
1946 Θίασος Δ. Χορν – Ε. Χαλκούση
«Ο κύριος ντε Φαλεντόρ» των Ζωρζ Ντασάρ και Αρμάν Βελχίλλ
1946-1950 Θίασος Βασιλικού (Εθνικού) θεάτρου
«Πολύ κακό για το τίποτα» του Σαίξπηρ
«Ρουί Μπλας» του Βίκτωρα Ουγκώ
«Άνθρωπος και υπεράνθρωπος» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω
«Παπαφλέσσας» του Σπύρου Μελά
«Ριχάρδος Β΄» του Σαίξπηρ
«Αγαμέμνων» του Μολιέρου
«Μια πόρτα πρέπει να είναι ανοιχτή ή κλειστή» του Αλφρέδου ντε Μυσέ
«Φοιτηταί» του Γρηγόριου Ξενόπουλου
«Ο κουρέας της Σεβίλης» ντε Μπωμαρσαί
«Βολπόνε» του Μπεν Τζόνσον
«Παιχνίδι του έρωτα και της τύχης» του ντε Μαριβώ
«Στέλλα Βιολάντη» του Γρηγόριου Ξενόπουλου
«Ριχάρδος ο Β’» του Σαίξπηρ
«Ανυπόμονη καρδιά» του Τζων Πάτρικ
1952-1955 Θίασος Έλλης Λαμπέτη- Δ. Χορν – Γιώργου Παππά στο «Θέατρο Κυβέλης»
«Βαθιά γαλάζια θάλασσα» του Τέρενς Ράτιγκαν
«Ξενοδοχείο η ευτυχία» του Μαρκ Ζιλμπέρ Σωβαζόν
«Νόρα ή Το σπίτι της κούκλας» του Χένρικ Ίψεν
«Αγαπούλα» του Άρθουρ Σνίτσλερ
«Μια γυναίκα χωρίς σημασία» του Όσκαρ Ουάιλντ (Κυβέλη, Παππάς, Χορν)
«Τρεις άγγελοι» του Αλμπέρ Ουσόν
«Γαλάζιο φεγγάρι» του Χιου Χέρμπερτ
«Ο άνθρωπος με την ομπρέλα» των Ντάινερ – Μόρουμ
1955-1956 Θίασος Κώστα Μουσούρη στο «Θέατρο Μουσούρη»
«Πρόσκληση στον πύργο» του Ζαν Ανούιγ
«Το τελευταίο βαλς» του Σόμερσετ Μομ
«Νυχτερινή επίσκεψη» του Ζίγκφριντ Γκέγιερ
1956-1959 Θίασος Ε. Λαμπέτη – Δημ. Χορν στο θέατρο «Κεντρικόν»
«Αριστοκρατικός δρόμος» του Τζέημς Μπάρρυ
«Βροχοποιός» του Ρίτσαρντ Νας
«Ζιζή» της Αννίτα Λους
«Το νυφικό κρεβάτι» του Γιαν ντε Νάρτογκ
«Ένα ζευγάρι παπούτσια» του Κλωντ Μανιέ
«Το παιχνίδι της μοναξιάς» του Ουίλλιαμ Γκιμπσον
«Ο Βαβάς» του Αντρέ Ρουσσέν
«Η κυρία με τις καμέλιες» του Αλέξανδρου Δουμά (υιού)
«Εραστής από χαρτόνι» του Ζακ Ντεβάλ
1959-1965 Θίασος Δημήτρη Χορν
«Ρομανσέρο» του Ζακ Ντεβάλ
«Ο δειλός κι ο τολμηρός» των Μακ Ντούγκαλ και Άλλαν
«Αλίμονο στους νέους» των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου
«Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές» του Ζαν Ανούιγ
«Θωμάς ο δίψυχος» του Άγγελου Τερζάκη
«Οδός ονείρων» κείμενα των Αλέξη Σολωμού και Μίνωα Αργυράκη
«Κορίτσια στον αέρα» του Αιμίλιου Κοέν
«Ο ανθρωπάκος» του ίδιου του Δημήτρη Χορν
«Ένα φιλί μπροστά στον καθρέφτη» του Λ. Φοντόρ
«Τι είναι ο Ζαμόρ;» του Ζακ Νεβέ
«Κορίτσια στον αέρα» του Μαρκ Καμολετί
«Το ημερολόγιο ενός τρελού» του Νικολάι Γκόγκολ
«Δικέφαλος Αετός» του Ζαν Κοκτώ
«Ένας έρωτας που δεν τελειώνει ποτέ» του Α. Ρουσσέν
«Ο Κοζάκος» του Φ. Μολνάρ
«Το αυγό» του Φελισιάν Μαρσώ
1965-1967 Εθνικό θέατρο
«Λορεντζάτσιο» του Αλφρέ ντε Μυσσέ
«Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» του Ευγένιου Ο’Νηλ
«Ιβάνωφ» του Άντον Τσέχωφ
«Ερρίκος Δ΄» του Λουίτζι Πιραντέλλο
1967-1984 Θίασος Δημήτρη Χορν
1968 «Δον Ζουάν» του Μολιέρου
1969 «Η καλή καρδιά της Ελεωνόρας» του Τζον Κρομστάιλ – παγκόσμια πρεμιέρα
1970 «Σλουθ» του Άντονι Σάφερ – Α. Αλεξανδράκης – Δ. Χορν
1972 «Ριχάρδος ο Γ’» του Σαίξπηρ
1978 «Ερρίκος ο Δ’» του Σαίξπηρ
1979 – 1980 «Χιτ»της Φρανσουάζ Ντορέν, θέατρο Κάππα
1980 «Τίμων ο Αθηναίος» του Σαίξπηρ, θέατρο Ηρώδου Αττικού
1981 «Άρχουσα τάξη»
1983-1984 «Αρχιμάστορας Σόλνες» του Ίψεν – η τελευταία εμφάνιση στο θέατρο
1993 Εμφάνιση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Αφηγητής του παραμυθιού του Σεργκέι Προκόφιεφ «Ο Πέτρος και ο λύκος»
Φιλμογραφία
1943: Η φωνή της καρδιάς (ταινία, 1943) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Ιωαννόπουλου
1944: Χειροκροτήματα σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιώργου Τζαβέλλα
1950: Ο Μεθύστακας σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα
1954: Κυριακάτικο ξύπνημα σε σενάριο και σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη
1955: Κάλπικη λίρα σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα
1956: Το κορίτσι με τα μαύρα σε σενάριο και σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
1958: Μια ζωή την έχουμε σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα
1960: Μια του κλέφτη σε σενάριο και σκηνοθεσία Δημήτρη Ιωαννόπουλου
1961: Αλίμονο στους νέους σε σενάριο των Αλ. Σακελλάριου – Χρ. Γιαννακόπουλου και σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου
1962: Η Αθήνα τη νύχτα (ταινία) σε σενάριο Νίκου Τσιφόρου και σκηνοθεσία Κλέαρχου Κονιτσιώτη
1962: Η παράσταση τελείωσε μικρού μήκους ντοκιμαντέρ του Μηνά Χρηστίδη, στην οποία ο Χορν είναι ο αφηγητής.
Έχει τραγουδήσει
«Ποιος το ξέρει» σε μουσική Μίμη Πλέσσα και στίχους του Κώστα Πρετεντέρη. Το πρωτοτραγούδησε στο θεατρικό έργο «Ρομανσέρο» (1959)
«Μιας πεντάρας χαρά» των Πλέσσα – Πρεντέρη. Από το μουσικό άλμπουμ «Η Αθήνα του ’60 τραγουδά» (1959)
«Ξέρω κάποιο αστέρι» ή «Αστέρι, αστεράκι». Μουσική Μίμης Πλέσσας, στίχοι Κώστας Πρετεντέρης, φωνητικά Τζένη Βάνου (1959)
«Ας είν’ καλά το γινάτι σου» σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχους Αλέκου Σακελλάριου. Το τραγούδησε στην ταινία «Αλίμονο στους νέους» (1961)
«Πες μου μια λέξη» των Χατζιδάκι – Σακελλάριου, από την ταινία «Αλίμονο στους νέους» (1961)
«Οι θαλασσιές οι χάντρες» σε μουσική του Μίμη Πλέσσα και στίχους του Κώστα Πρετεντέρη. Το πρωτοτραγούδησε στην κινηματογραφική ταινία «Η Αθήνα τη νύχτα» (1962)
«Ηθοποιός σημαίνει φως» σε στίχους και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Το τραγούδι το πρωτοτραγούδησε στο θεατρικό έργο «Οδός ονείρων» (1962)
«Το πάρτυ» στίχοι και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Από την «Οδό ονείρων» (1962)
Έχει πει
«Ποτέ δεν έπαψα να πιστεύω ότι ήταν λάθος μου να γίνω ηθοποιός»
«Μη φοβάσαι το τρακ. Πηγαίνει πάντα εκεί, όπου υπάρχει ταλέντο»
«Κανένα ελάττωμα δεν μπορεί να σου στερήσει την επιτυχία» (Ο ίδιος δεν έβλεπε τους συμπρωταγωνιστές του στη σκηνή, επειδή είχε μυωπία).