Μάιρα Στεργίου: Γιατί αποφάσισα να «παίξω» με τη νόσο που είχε βομβαρδίσει τη ζωή μου…

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Η ιστορία της μαριονέτας χάνεται στη δίνη του χρόνου. Λέγεται πως η τέχνη της γεννήθηκε στην Ελλάδα, περίπου τον 5ο αιώνα π.Χ., με την ονομασία «αγάλματα – νευρόσπαστα» (σπαστά νεύρα). Ως εργαλείο μυθοπλασίας, η μαριονέτα μεταφέρει ένα μύθο. Συνδυάζει την εικαστική δημιουργία και το θεατρικό
στοιχείο της μεταμόρφωσης. Ως τέχνη είναι δύσκολη και απαιτητική γιατί η μαριονέτα ζει σε ένα μεταίχμιο. Η έλλειψη απόλυτου ελέγχου, η απειροελάχιστη ταλάντευση του σώματος της κούκλας σε κάθε κίνηση κάνει, κάποιες στιγμές, το μάτι του θεατή να αμφιβάλει και να νομίζει πως η μαριονέτα θα φύγει μακριά από τον παίκτη της.

Στην πραγματικότητα κάθε κούκλα είναι μια νέα εφεύρεση και η ζωή της κρέμεται από μία -ή έστω περισσότερες- κλωστές.

Η Μάιρα Στεργίου ζει δώδεκα χρόνια τώρα στο Λονδίνο, είναι δραματοθεραπεύτρια και σκηνοθέτις. Με την καλλιτεχνική εταιρεία της Vertebra Theatre παρουσιάζει το Dark Matter, μια devised (θέατρο της επινόησης) παράσταση που εμπλέκει στοιχεία μαριονέτας, microcinema και σωματικού θεάτρου.

Τo Dark Matter πραγματεύεται την τελευταία ημέρα ενός διακεκριμένου αστροφυσικού, του Αλφρέντο, που ζει με Αλτσχάιμερ, σε ένα γηροκομείο της Αγγλίας. Βλέπουμε τη ζωή του και τη θεωρία για τη σκοτεινή ύλη του σύμπαντος μέσα από τις διάσπαρτες μνήμες του και τη σχέση του με τη νοσοκόμα που τον φροντίζει, την Άννα.

Στον χαρακτήρα της προβάλλει όλους τους “σημαντικούς άλλους” της ζωής του. Καθώς ο Αλφρέντο προσπαθεί να συνθέσει τα τελευταία κομμάτια του παζλ της θεωρίας του για τη σκοτεινή ύλη, ταξιδεύει το κοινό σε έναν τόπο μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας και σε έναν αδιάκοπο αγώνα απέναντι στο χρόνο και την απώλεια.

Η συνύπαρξη ανθρώπων και κούκλας, η διαφορά του μεγέθους και το βλέμμα του Αλφρέντο που δύσκολα ξεχνάς δημιουργούν μια ιδιαίτερη δυναμική, καθώς κι ένα χείμαρρο συναισθημάτων, λέξεων και σκέψεων, συνηγορώντας στο γεγονός ότι η τέχνη εμπνέει, συνεισφέρει, θεραπεύει. Κάνει τους ανθρώπους να γελάσουν, όχι με την παραδοσιακή έννοια της απόλαυσης του κοινού, αλλά κυρίως γιατί η κούκλα είναι τόσο αδύναμη. Και παντού τριγύρω μας, αυτή η αδυναμία είναι η πραγματική δύναμη της ζωής.

Η δραματοθεραπεύτρια και κουκλοπαίχτρια Μάιρα Στεργίου, στην οποία ανήκει η σύλληψη της ιδέας της παράστασης, μάς μιλά για τις εύθραυστες ισορροπίες του θεάτρου μαριονέτας, τη στοργική προσπάθεια να δαμάσει ο δημιουργός την αδράνεια, τη ροπή, τη βαρύτητα και την αέρινη υπόσταση των κινήσεων της κούκλας και να επικοινωνήσει με το κοινό.

Μας μιλά επίσης με τρυφερότητα για τον Αλφρέντο, για το Dark Matter, για την εταιρεία Vertebra Theatre, για τον δυσνόητο κόσμο μας και για την απόφασή της να «παίξει» με τη νόσο που είχε κυριολεκτικά βομβαρδίσει τη ζωή της όπως την ήξερε.

* Γεννήθηκα στον Άγιο Γεώργιο Λιχάδος, στην Εύβοια. Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι κυρίως το παιχνίδι τα καλοκαίρια. Μπάσκετ και βόλεϊ με φίλους μέχρι αργά το βράδυ και όταν έπεφτε η μπάλα στη θάλασσα, να παίρνουμε κρυφά τη βάρκα του θείου μου για να τη μαζέψουμε.

Ποια ήταν τα παιδικά σoυ αναγνώσματα και οι πρώτες καλλιτεχνικές σoυ επιρροές;

* Το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο που διάβασα ήταν το «Παραμύθι χωρίς Όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα και από τότε η λογοτεχνία έγινε και μόνιμη συντροφιά. Αγαπημένοι συγγραφείς στην εφηβεία: Μίλαν Κούντερα, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Όσκαρ Ουάιλντ, Στράτης Μυριβήλης και από ποίηση αγαπημένη η Κική Δημουλά και ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι. Οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις που είδα ήταν η «Τελευταία Μάσκα» σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου και «Ο Γλάρος» του Τσέχοφ από το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας. Έκτοτε, κεραυνοβόλος έρωτας με το θέατρο!

Πώς βρέθηκες να εργάζεσαι ως σκηνοθέτης και δραματοθεραπεύτρια στο Λονδίνο;

* Φοιτούσα στο Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη όταν άρχισα να παρακολουθώ ένα εργαστήριο σωματικού θεάτρου στο «Τεχνουργείο» του Στέργιου Καλφόπουλου. Αρχικά θέλησα να συνδυάσω τις προγενέστερες σπουδές μου με το θέατρο και έτσι βρέθηκα να σπουδάζω δραματοθεραπεία στην Αγγλία. Κάπου στο τέλος του μεταπτυχιακού συνειδητοποίησα ότι ήθελα να κατευθυνθώ κυρίως προς την τεχνική του σωματικού θεάτρου και συνέχισα στη LISPA (London International School of Performing Arts). Από τότε το θέατρο έγινε μονόδρομος. Αποφάσισα να μείνω στο Λονδίνο και να το παλέψω εκεί σε μόνιμη βάση. Παράλληλα άρχισα να δουλεύω σε διάφορες δομές ψυχικής υγείας σαν δραματοθεραπεύτρια και σαν κουκλοπαίχτρια σε θεατρικές εταιρείες. Η μία συνεργασία έφερε την άλλη και τελικά γεννήθηκε η Vertebra Theatre και η αγάπη για τη σκηνοθεσία.

Ποια είναι η θέση του ηθοποιού και του σκηνοθέτη στην Αγγλία σε σχέση με την Ελλάδα;

* Αρχικά μεγαλωμένη στη νοοτροπία της ελληνικής επαρχίας το να αποκαλείσαι ηθοποιός και σκηνοθέτης και να προσπαθείς να ζεις από αυτό χωρίς να έχεις ένα άλλο «σταθερό» επάγγελμα παράλληλα – οπότε το θέατρο καταλήγει να θυμίζει χόμπι που το εξασκείς στον ελεύθερο χρόνο – φάνταζε αδιανόητο. Ζώντας τα τελευταία 12 χρόνια στην Αγγλία, παρόλο που και εδώ αναγκάζεσαι επίσης να κάνεις άσχετες δουλειές για να επιβιώσεις, είδα ότι το επάγγελμα του ηθοποιού και του σκηνοθέτη είναι περισσότερο κατοχυρωμένο, υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για ανεξάρτητη χρηματοδότηση από φορείς για δικές σου παραγωγές και υπάρχει ένας σχετικά μεγαλύτερος σεβασμός σε ωράρια, εργασιακές συνθήκες κτλ. σε σύγκριση με την Ελλάδα.

Θα ήθελες να εξηγήσεις στους αναγνώστες τι είναι το «Dark Matter»;

* Το Dark Matter είναι μια devised (θέατρο της επινόησης) παράσταση που εμπλέκει στοιχεία μαριονέτας, microcinema και σωματικού θεάτρου. Τo Dark Matter πραγματεύεται την τελευταία μέρα ενός διακεκριμένου αστροφυσικού, του Αλφρέντο, που πάσχει από Αλτσχάιμερ, σε ένα γηροκομείο της Αγγλίας. Βλέπουμε τη ζωή του και τη θεωρία για τη σκοτεινή ύλη του σύμπαντος μέσα από τις διάσπαρτες μνήμες του και τη σχέση του με τη νοσοκόμα που τον φροντίζει, την Άννα. Στον χαρακτήρα της προβάλλει όλους τους “σημαντικούς άλλους” της ζωής του. Καθώς ο Αλφρέντο προσπαθεί να συνθέσει τα τελευταία κομμάτια του παζλ της θεωρίας του, ταξιδεύει το κοινό σε έναν τόπο μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας και σε έναν αδιάκοπο αγώνα απέναντι στο χρόνο και την απώλεια.

Ποια είναι τα στοιχεία microcinema που εμπλέκονται στην παράσταση;

* Στην παράσταση χρησιμοποιούμε μικροκάμερες που κινηματογραφούν ζωντανά αντικείμενα που τα χειρίζονται οι κουκλοπαίχτες σε μικρή κλίμακα καθώς προβάλλονται μεγεθυμένα. Είναι μια τεχνική εμπνευσμένη από τον σκηνοθέτη μαριονέτας Gavin Glover. Στο Dark Matter παίζουμε κυριολεκτικά και μεταφορικά με την έννοια της κλίμακας. Αναρωτηθήκαμε στις πρόβες τι είναι αυτό που δεν είναι ορατό σε διανοητικό και συναισθηματικό επίπεδο στα άτομα που ζουν με Αλτσχάιμερ, τι είναι ταμπού και δεν μπορεί να μιληθεί κτλ. Επίσης, η τεχνική αυτή μας βοηθά να προβάλουμε συγκεχυμένες μνήμες και να τις φέρουμε στο προσκήνιο του έργου.

Η παράστασή σας παίχτηκε, και μάλιστα με επιτυχία, σε ευρωπαϊκές πόλεις. Ποια ήταν τα σχόλια των θεατών και του Τύπου;

* Έπειτα από ένα full house ανέβασμα στα Φεστιβάλ Εδιμβούργου και Brighton το 2017, στο Θέατρο Little Angel του Λονδίνου και στο Φεστιβάλ «A Piece of the Continent» στο Tristan Bates τον Απρίλιο του 2019, το Dark Matter στα 5 χρόνια της πορείας του είχε την τύχη να λάβει κριτικές 4 και 5 αστέρων από τον Τύπο της Αγγλίας και οι θεατές να το υποδεχτούν με θερμά σχόλια. Από σχόλια του Τύπου έχω κρατήσει τη φράση ενός δημοσιογράφου του British Theatre Guide που έγραψε: «Τα μάτια του Αλφρέντο θα μείνουν μαζί μου για πολύ καιρό». Μία από τις πιο όμορφες στιγμές σαν καλλιτέχνης ήταν όταν μια γυναίκα από το κοινό που η μητέρα της ζει με Αλτσχάιμερ με ρώτησε μετά το τέλος της παράστασης «αν αυτό νιώθει η μητέρα της όταν δεν μπορεί να επικοινωνήσει μαζί της» και μία νοσοκόμα που είπε ότι «είδε τη ζωής της» στα μάτια του χαρακτήρα της Άννας. Για μένα αυτές είναι οι στιγμές για τις οποίες θεωρώ ότι αξίζει να κάνω θέατρο και να ζω.

Σε ποιες ακόμη πόλεις θα περιοδεύσει η παράσταση;

* Παίχτηκε στο Θέατρο Frilagret, του Γκέτενμπορκ της Σουηδίας (Heurlins Plats 1, 413 01 Göteborg) στις 30 Αυγούστου 2019 και θα παιχτεί στο συνέδριο/Φεστιβάλ PPLG (Play, Perform, Learn, Grow) στη Θεσσαλονίκη στις 5/10 στο Anatolia College. Στο πλαίσιο της παράστασης θα πραγματοποιηθεί ένα εργαστήριο μαριονέτας με θέμα τον θάνατο και την απώλεια στο συνέδριο «Arts, Creativity and the Global Crisis» στο Pratt Institute στη Νέα Υόρκη, στις 5 Οκτωβρίου 2019.

Η παράσταση στην Ελλάδα, εκτός από τη Θεσσαλονίκη, θα παιχτεί και στην Αθήνα;

* Ακόμη υπάρχουν μόνο σκέψεις και συζητήσεις αλλά θα θέλαμε πολύ η παράσταση να κλείσει τον κύκλο της περιοδείας της στην Αθήνα.

Μίλησέ μας για τη θεατρική εταιρεία Vertebra Theatre. Πώς προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας της;

* Μετά την αποφοίτησή μου από τη σχολή θεάτρου, άρχισα την καλλιτεχνική συνεργασία μου με τη συγγραφέα Ειρήνη Δερμιτζάκη το 2013 πάνω σε ένα θεατρικό κείμενο που έγραφε. Η ομάδα Vertebra προέκυψε από μια κοινή ανάγκη για στέγη των δικών μας παραγωγών και μια προσωπική μου ανάγκη για την εύρεση μιας καλλιτεχνικής φόρμας με άξονα το σώμα που θα δημιουργεί ένα διάλογο ανάμεσα στο σωματικό θέατρο του J. Lecoq, τις τεχνικές μαριονέτας και του χορού. Από το 2017 η Vertebra Theatre έχει ένα μόνιμο πυρήνα δημιουργών που βρίσκει την καλλιτεχνική του γλώσσα στα όρια μεταξύ σωματικού θεάτρου της επινόησης (Devised Theatre) και χοροθεάτρου. Η Vertebra πειραματίζεται με αυτές τις φόρμες και δουλεύουμε πάνω στην εξέλιξή τους ώστε οι παραστάσεις να ανταποκρίνονται, να προσκαλούν και να προκαλούν ένα διάλογο με το σήμερα, με ό,τι μας εμπνέει και μας κεντρίζει στη ζωή γύρω μας και μέσα μας. Το όραμά μας δεν είναι μόνο να δημιουργούμε παραστάσεις «για» αλλά «με» ευάλωτες, κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες. Παράλληλα οργανώνουμε εργαστήρια μαριονέτας, μάσκας και σωματικού θεάτρου.

Εκτός από σένα, υπάρχουν κι άλλοι Έλληνες στην ομάδα ή ευρύτεροι συνεργάτες;

* Μου αρέσει να βλέπω τη Vertebra σαν ένα ζωντανό οργανισμό που διαρκώς εξελίσσεται αλλά μένει πιστή στις ρίζες της. Δεν είναι τίποτε άλλο από τους ανθρώπους που την απαρτίζουν, τη σμιλεύουν και τη διαμορφώνουν. Μόνιμο μέλος της τα τελευταία χρόνια είναι ο συνθέτης/μουσικός Γρηγόρης Εμφιετζής, στον οποίο οφείλω ένα υπέροχο ταξίδι καλλιτεχνικής μου ενηλικίωσης. Είμαι ευγνώμων που βρέθηκαν καλλιτέχνες στο δρόμο μου όχι μόνο για τις γνώσεις τους, αλλά για την εμπιστοσύνη τους και το άκουσμά τους. Δύο συστατικά χωρίς τα οποία δεν πιστεύω ότι μπορεί κανείς να κάνει Ensemble Theatre. Επίσης, ταλαντούχοι συνδημιουργοί και ευρύτεροι συνεργάτες είναι η Ισπανίδα χορεύτρια και χορογράφος Piedad Seiquer, η Ελληνίδα σκηνοθέτρια κινηματογράφου Ίρια Πιζάνια, η ηθοποιός Χρύση Τζανέτου, η σκηνογράφος Λουκία Μινέτου και οι κουκλοπαίχτες Jennie Rawling και Aurora Adams και φυσικά η δημιουργός μαριονέτας Kelly Frost.

Γιατί αποφασίσατε να κάνετε μια παράσταση για το Alzheimer;

* Η πρώτη μου επαφή με το Alzheimer ήρθε όταν ο πατέρας μου διαγνώστηκε με τη νόσο το 2011. Δύο χρόνια μετά βρέθηκα να δουλεύω σε γηροκομεία οργανώνοντας δραστηριότητες, εργαστήρια θεάτρου και δραματοθεραπείας. Με ενδιέφερε να βγάλω την ασθένεια έξω από τα γηροκομεία, τα νοσοκομεία και τους ιδιωτικούς χώρους που βιώνονταν αυτές οι ιστορίες. Να επικοινωνηθούν όχι μόνο οι δυσκολίες και ο πόνος που προκαλεί στο άτομο και στην οικογένεια, αλλά και η ανθρωπιά, οι αυθεντικές σχέσεις, η άγνωστη δημιουργικότητα και φαντασία που ανοίγει με έναν τρόπο που να είναι όσο πιο κοντινός γίνεται στην πραγματικότητα και τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων που τη βιώνουν.

Τι προσωπική εμπειρία έχετε από το Alzheimer;

* Κατά τη διάρκεια αυτού του έργου, έχασα και τους δύο γονείς μου από Alzheimer. Στη δραματοθεραπεία συχνά αναφερόμαστε στη θεραπευτική ιδιότητα του θεάτρου. Αλλά καμιά φορά γίνεται κάτι πάνω και πέρα από αυτό. Γίνεται μέσο επιβίωσης.

Πώς είναι να ζει κάποιος με τη νόσο;

* Δύσκολο να απαντηθεί ακριβώς αυτή η ερώτηση από τα μάτια κάποιου που δεν ζει με Αλτσχάιμερ. Από την εμπειρία μου ζώντας και δουλεύοντας φαντάζει σαν να βρίσκεσαι σε ένα δωμάτιο με έντονο και διαρκή θόρυβο, όπου μνήμες, εικόνες και πραγματικότητα γίνονται ένα. Ανάλογα με το στάδιο της ασθένειας το άτομο μπορεί να βιώνει σύγχυση για το χώρο και τη μέρα, δυσκολεύεται να θυμηθεί πρόσωπα και πρόσφατα γεγονότα αλλά μπορεί να θυμάται γεγονότα από τα παιδικά του χρόνια, μπορεί να παρουσιάσει κατάθλιψη, τάση για απομόνωση κτλ. Στο τελευταίο στάδιο χάνει τη δυνατότητα της κίνησης, της ομιλίας, του αισθήματος της πείνας και βασικών λειτουργιών του εγκεφάλου μέχρι που επέρχεται ο θάνατος.

Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε καλλιτεχνικά με το Alzheimer;

* Το καλλιτεχνικό μου ενδιαφέρον για το θέμα άρχισε παράλληλα με τη δουλειά μου στα γηροκομεία του Λονδίνου και με την ασθένεια του πατέρα μου. Κάπως σαν τα παιδιά που παίζουν και φτιάχνουν ιστορίες για να κατανοήσουν έναν δυσνόητο κόσμο γύρω τους, έτσι αποφάσισα να «παίξω» με τη νόσο που είχε κυριολεκτικά βομβαρδίσει τη ζωή μου όπως την ήξερα.

Η επαφή σας με συνανθρώπους μας με Αλτσχάιμερ πώς σας έχει επηρεάσει σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη;

* Με άλλαξε σαρωτικά και σαν καλλιτέχνη και σαν άνθρωπο. Πέρασε σαν ένας οδοστρωτήρας που αποδόμησε τις ιδέες, τα στεγανά, τα δεδομένα που είχα για τη ζωή και το θάνατο και με έφερε σε επαφή με τα ουσιώδη. Πιστεύω με έκανε να μην παίρνω τόσο στα σοβαρά τον εαυτό μου και τους άλλους αλλά να σχετίζομαι πιο αυθεντικά.

Οι πιο δύσκολες στιγμές με κάποιο άτομο που νοσεί ποιες είναι;

* Από την πλευρά της οικογένειας είναι οι στιγμές που σε ξεχνάει. Αρχικά είναι σοκ, το βιώνεις σαν ένα μικρό θάνατο. Και οι στιγμές του τελευταίου σταδίου, που ξέρεις ότι το σώμα έχει εγκαταλείψει, ότι επιθυμεί να πεθάνει και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό. Δυστυχώς δεν μπορώ να ξέρω πώς βιώνονται οι πιο δύσκολες στιγμές στο ίδιο το άτομο που νοσεί παρά μόνο να υποθέσω. Στη μητέρα μου κατάλαβα ότι ήταν οι στιγμές της διαύγειας και κυρίως οι στιγμές που δεν μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί και έπρεπε να βασιστεί σε άλλους.

Η τέχνη μπορεί να συνεισφέρει θεραπευτικά;

* Η τέχνη είναι από μόνη της θεραπευτική. Ωστόσο, υπάρχουν και οι τέχνες μέσω ψυχοθεραπείας, όπως η δραματοθεραπεία. Μέσα από το παιχνίδι ρόλων, την κίνηση, το σώμα, τη φωνή, τη δραματοποίηση ιστοριών κ.τλ. το άτομο έχει τη δυνατότητα να δουλέψει και να επεξεργαστεί επώδυνα γεγονότα της ζωής του, μνήμες, σχέσεις και συναισθήματα με ένα λιγότερο άμεσο και κατ’ επέκταση πιο ασφαλή τρόπο. Μιλώντας από προσωπική εμπειρία και μέσα από τη δουλειά μου, η τέχνη, δεδομένου ότι έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες για να συμβεί (π.χ. Όρια, ασφαλές περιβάλλον εμπιστοσύνης κ.τλ.), έχει την ικανότητα να μεταμορφώσει κυριολεκτικά και μεταφορικά το άτομο/ομάδα που εμπλέκεται με αυτή τη διαδικασία.

Στην παράσταση εκτός από τους ηθοποιούς, παίζουν και μαριονέτες. Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της μαριονέτας;

* Ο κύριος χαρακτήρας της παράστασης είναι μαριονέτα, ο Αλφρέντο. Μια μαριονέτα μπορεί να κάνει ό,τι ένας ηθοποιός αδυνατεί, τουλάχιστον χωρίς άλλα τεχνητά μέσα. Για παράδειγμα μπορεί να νικήσει τη βαρύτητα, από το να αλλάξει ηλικίες σε δευτερόλεπτα, να πετάξει, να κάνει παράδοξες κινήσεις (π.χ. Να ανοίξει το κεφάλι του και να εμφανιστούν άλλα αντικείμενα) κ.τλ. Αυτές οι δυνατότητες μάς ήταν πολύ χρήσιμες για το θέμα της παράστασης καθώς μας έδωσαν την ελευθερία να κινηθούμε από τη σφαίρα του ρεαλισμού στο παράδοξο και το φαντασιακό σε ελάχιστο χρόνο.

Η μαριονέτα είναι μια πανάρχαια τέχνη. Εσείς πώς αποφασίσατε να την επιλέξατε για να την εντάξετε στην παράστασή σας;

* Ουσιαστικά μας επέλεξε. Το θέμα του Αλτσχάιμερ, η απώλεια της μνήμης και ο θάνατος δεν είναι ένα από τα ευκολότερα θέματα που μπορείς να πραγματευτείς σε μια παράσταση. Η μαριονέτα εκτός από το ότι μας ήταν μία ελκυστική φόρμα να εντρυφήσουμε καλλιτεχνικά και να πειραματιστούμε με τις δυνατότητές της, παράλληλα παρείχε ένα φάσμα εικονοποίησης της ασθένειας και των συναισθημάτων των ατόμων χωρίς να γίνεται μελόδραμα ή καρικατούρα. Επίσης, ένα αντικείμενο (όπως είναι μια μαριονέτα) δίνει ταυτόχρονα στο θεατή τη σύνδεση και την αποστασιοποίηση με την ασθένεια ειδικά στα σκοτεινά της σημεία. Θέλαμε να «μιλήσουμε» ταυτόχρονα στο μυαλό, το συναίσθημα, τη φαντασία αλλά και το σώμα του θεατή και με έναν τρόπο που να τον φέρνει σε επαφή με τον πόνο της απώλειας αλλά χωρίς να τον «διαλύουμε». Στόχος μας ήταν ο θεατής να βγει από την παράσταση με μυαλό και καρδιά ανοιχτά και σε συν-κίνηση.

Τις μαριονέτες από πού τις προμηθεύεστε;

* Οι Μαριονέτες της ομάδας έχουν κατασκευαστεί για τις παραστάσεις από τη χαρισματική Kelly Frost, μόνιμη εξωτερική συνεργάτιδα της εταιρείας τα τελευταία χρόνια. Η Kelly έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται το όραμα του σκηνοθέτη για ένα χαρακτήρα και να του δίνει μορφή εμφυσώντας έκφραση αλλά και αφήνοντας ελευθερία για αμφισημία ανάλογα με το πώς θα τη χειριστούν οι κουκλοπαίχτες. Η Κelly δεν κατασκευάζει απλά μαριονέτες, έχει ένα χάρισμα γλύπτριας και της είμαι ευγνώμων που δημιούργησε τον Αλφρέντο.

Ο Έλληνας λειτουργεί αποδοτικότερα σε ένα περιβάλλον μακριά από τη χώρα του και τη νοοτροπία της;

* Χωρίς να θέλω να γενικεύσω, στη δική μου περίπτωση, ναι. Η Αγγλία μου έδωσε ελευθερία και χώρο να παίξω, να πειραματιστώ και να δημιουργήσω τον εαυτό και την ταυτότητά μου σαν γυναίκα καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος από το μηδέν.

Πώς θα χαρακτήριζες τους Έλληνες καλλιτέχνες σε σχέση με τους ξένους;

* Τελείως υποκειμενικά, θα έλεγα πιο παθιασμένους και πιο ονειροπόλους. Λιγότερο πραγματιστές και αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό. Καμιά φορά είναι και αναγκαίο. Αρκεί να συνοδεύεται με σεβασμό σε αυτό που δημιουργείς και προς αυτούς που δημιουργείς. Και ειδικά το δεύτερο, δεν είναι κάτι μου μαθαίνεται στις σχολές. Είναι μια καθημερινή μάχη. Αν δημιουργούμε σε ένα περιβάλλον με πίεση και έχουμε μάθει σε σκηνοθέτες κυνικούς που δεν ξεχωρίζουν την κακομεταχείριση του ηθοποιού από τη μέθοδο, τότε είναι πολύ εύκολο να δουλέψουμε έτσι. Αν δεν δώσουμε αυτή τη μάχη αυτογνωσίας, η τέχνη γίνεται στρατός και η δημιουργία καψώνι.

Αν είχες μείνει στην Ελλάδα, θα είχες την ίδια εξέλιξη με αυτή που έχεις τώρα; Τι πιστεύεις;

* Δύσκολη ερώτηση. Πιστεύω διαφορετική εξέλιξη. Σίγουρα δεν θα είχα τα ερεθίσματα που μου δόθηκαν και την επαφή με την τέχνη της μαριονέτας. Ανά διαστήματα έρχονται άνθρωποι στη ζωή μας που μας αλλάζουν την πορεία ή μας γνωρίζουν με την αληθινή μας πορεία -αν υπάρχει τέτοια. Για μένα ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Thomas Prattki, ο διευθυντής της LISPA. Σ’ αυτόν και τους δασκάλους της σχολής δεν οφείλω μόνο την αγάπη για το θέατρο και τον ηθοποιό αλλά και μια ολόκληρη αλλαγή στάσης απέναντι στη ζωή και τον άνθρωπο τον ίδιο. Φυσικά και στην Ελλάδα υπάρχουν εμπνευσμένοι δάσκαλοι θεάτρου, θεωρώ ότι ο Θεόδωρος Τερζόπουλος και ο Σάββας Στρούμπος που γνώρισα αυτό το καλοκαίρι παρακολουθώντας ένα από τα σεμινάριά τους πάνω στη «Μέθοδο Τερζόπουλου» είναι ένα τέτοιο ζωντανό παράδειγμα δασκάλων. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ζωή – αν την εμπιστευτείς – και ο παράγοντας τύχη, είτε στην Ελλάδα, είτε στην άκρη του κόσμου, θα σε φέρουν σε επαφή με την πορεία σου.

Στον κύκλο σου, καλλιτεχνικό και κοινωνικό, ποιες εθνικότητες υπάρχουν;

* Από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και αυτό είναι που αγαπώ κυρίως στο Λονδίνο.

Τι σου λείπει από την Ελλάδα;

* Η θάλασσα, η φύση γενικότερα. Και το να ακούω ελληνική μουσική με παρέα αργά τα βράδια!

Ποια θεωρείς ότι είναι τα αίτια και οι ρίζες της ρατσιστικής συμπεριφοράς κάποιων ανθρώπων εις βάρος ευάλωτων ή αδικημένων συνανθρώπων τους;

* Είναι σχεδόν ακατόρθωτο να το κλείσω σε μία παράγραφο και να μην ακουστεί απλούστευση ή γενίκευση. Η ρίζα νομίζω βρίσκεται στην έλλειψη ενσυναίσθησης και στο φόβο του «άλλου». Η αδυναμία να βάλουμε τους εαυτούς μας στη θέση του διαφορετικού από εμένα. Όπως διάβασα πρόσφατα σε ένα κείμενο του Μιχάλη Μαρμαρινού, «το Εσύ γιατρεύει το Εγώ». Το αντίδοτο κατά του ρατσισμού χρειάζεται να το αναζητήσουμε στο Εσύ. Το Εγώ είναι η χειρότερη φυλακή.

Οι προκαταλήψεις σχετικά με τη φυλή, τη διαφορετικότητα, τα φύλα, τις κοινωνικές τάξεις περνούν και από την παιδεία;

* Κυρίως. Εκεί διαφοροποιούνται, προσφέρονται μέσα και δρόμοι για να δημιουργηθεί διάλογος να μετασχηματιστούν και να εξαλειφτούν ή ριζώνουν βαθύτερα μέσα μας και γίνονται πλέον πεποιθήσεις ανάλογα με το είδος της παιδείας που λαμβάνουμε.

Πώς είναι η καθημερινότητά σου στην πόλη που ζεις;

* Όπως της πλειονότητας των καλλιτεχνών στο Λονδίνο, δουλειά 9 με 5 και τις υπόλοιπες ώρες τρέξιμο για παραστάσεις, πρόβες και ευτυχώς φίλοι που διακόπτουν ανά διαστήματα αυτή την τρέλα και σε επαναφέρουν στα όμορφα της ζωής εκτός δουλειάς.

Μίλησέ μας για τα προσεχή σου σχέδια!

* Μετά την περιοδεία του Dark Matter, η ομάδα θα αρχίσει να δουλεύει πάνω σε ένα καινούργιο έργο αρχαίας τραγωδίας χρησιμοποιώντας μαριονέτες, η οποία ευελπιστώ να παρουσιαστεί το 2020. Προσωπικά με ενδιαφέρει παράλληλα η έρευνα πάνω στο σωματικό θέατρο σε διδακτορικό επίπεδο που και αυτή θα αρχίσει αυτό το χρόνο.

Πώς θα χαρακτήριζες τη συμπεριφορά των Ελλήνων απέναντι στα ζώα και δη στα αδέσποτα;

* Στην Ελλάδα που εξεγείρεται με την πολιτική ορθότητα απέναντι σε μετανάστες, γυναίκες, την LGBT κοινότητα κ.λπ., πιστεύω ότι στην πλειονότητά μας έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να συμπεριφερόμαστε στα ζώα με το σεβασμό που τους αξίζει.

Μίλησέ μας για τη δική σου σχέση με τα ζώα! Έχεις κατοικίδιο;

* Έχω μία γάτα, 6 χρονών. Λατρεία και γαλήνη!