Του Παναγιώτη Μήλα
[email protected]
Τυχαίνει πολλές φορές το αναμενόμενο να σε απογοητεύει. Όταν μάλιστα η λαϊκή σοφία σε έχει προετοιμάσει ψυχολογικά, τότε είσαι κάπως εγκλωβισμένος. Λέει ο λαός πως “στους τυφλούς, βασιλεύει ο μονόφθαλμος”, υποστηρίζει ακόμη ότι “όποιος κοιμάται με τυφλό, ξυπνάει μονόφθαλμος”.
Βαρύ το φορτίο και δύσκολη η ανατροπή κάτω από τέτοιες συνθήκες, έτσι είναι ευπρόσδεκτη η έκπληξη όταν έρχεται από εκεί που δεν την περιμένεις. Αυτό μας έτυχε το Σάββατο στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου όπου το Εθνικό Θέατρο παρουσίασε τον “Κύκλωπα” του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου.
Όταν μάλιστα ακούς τον ίδιο τον Οδυσσέα με το βλέμμα προς τον Όλυμπο και χωρίς μικρόφωνο – ψείρα να λέει “Ω! Παλλάδα, δέσποινα θεά, του Δία θυγατέρα, βοήθησέ με! Έχω μπροστά μου δεινά χειρότερα απ’ ό, τι στο Ίλιον!”, τότε αρχίζουν και “σε ζώνουν τα φίδια”.
Το όνομα του σκηνοθέτη, με θητεία και εύσημα στο θέατρο προβληματισμού στην εποχή σύγχυσης που ζούμε, ήταν το μεγάλο ερωτηματικό. Απάντηση δεν περιμέναμε μόνον εμείς. Απάντηση περίμενε κυρίως μια ομάδα καπήλων η οποία συναντήθηκε με τον αρχηγό της για να μάθει τον τρόπο ώστε να σωθούν από την οικονομική καταστροφή. Αρχηγός της ομάδας αυτής δεν μπορούσε να είναι άλλος από ένα σύγχρονο πολυμήχανο Οδυσσέα. Και εκεί άρχισε να ξετυλίγεται το μοναδικό σωζόμενο σατυρικό δράμα ή τραγωδία παίζουσα, του Ευριπίδη.
Η αρχή έγινε από τον Χορό των ηθοποιών, περίπου 20 λεπτά πριν από την έναρξη της παράστασης, με το “ζέσταμα” μπροστά από το προσκήνιο. Εντυπωσιακή εμφάνιση (κοστούμια Marie-Noelle Semet) κάτω από τους ήχους της μουσικής του Δημήτρη Καμαρωτού. Το σύνθημα για τη συνέχεια έδωσε με χολιγουντιανή είσοδο στη σκηνή ο πολυμήχανος Νίκος Καραθάνος (Οδυσσέας) ο οποίος παρασύρει τους πάντες σε ένα θεατρικό πανηγύρι που απλώνεται κάποιες στιγμές και μεταξύ των θεατών στις κερκίδες. Ο φωτισμός (Ελευθερία Ντεκώ), ακόμη και με φακούς στο μέτωπο των ηθοποιών, αλλά και τα μέσα “σε χρόνο μηδέν” εναλλασσόμενα σκηνικά (Marie-Noelle Semet) ανοίγουν στο θίασο πεδίον δόξης λαμπρόν. Η διασκευή του Βασίλη Παπαβασιλείου και του Σωτήρη Χαβιάρα αποδεικνύουν ότι η βωμολοχία και η χυδαιότητα δεν φέρνουν ποτέ το ποθούμενο αποτέλεσμα. Ο σεβασμός στη γλώσσα και το ήθος είναι αρκετά για να κερδίσουν ακόμη και τον πιο κακοπροαίρετο θεατή (όπως συνέβη στην παράσταση της Παρασκευής). Η γιορτή αυτή λοιπόν απλώθηκε και έδωσε περισσότερο φως με τον ευφάνταστο Σιληνό του Νίκου Χατζόπουλου και τον μονόφθαλμο Κύκλωπα του Δημήτρη Πιατά, που με ευκολία κατάφερε να μας βάλει τα γυαλιά. Ο μονόφθαλμος βασίλευε στους “τυφλούς” μέχρι που εμφανίσθηκε ο Πειρατής (Οδυσσέας) από την… Καραϊβική και πήρε τη νίκη και την εκδίκηση μόνο με την ευστροφία του. Υπό τους ήχους του κλασικού ηχητικού σήματος της κλεισμένης ΕΡΤ, του “τσοπανάκου” (που έγινε δεκτός με πολλά χειροκροτήματα) ο πολυμήχανος πέτυχε να μας ανοίξει δρόμους για το πώς μπορούμε να πετύχουμε το στόχο μας κάνοντας απλά το αυτονόητο και αποφεύγοντας τη μιζέρια. Η δημιουργική φαντασία του Βασίλη Παπαβασιλείου κέρδισε άλλο ένα στοίχημα. Μας χάρισε στιγμές μοναδικές έχοντας έναν πολύ δυνατό θίασο 18 ανδρών (Γιαννακάκος, Δήμου, Ζερβός, Καραμπούλας, Κοράκης, Κότσιφας, Μαλκότσης, Μπούρας, Οικονόμου Σαπουντζής, Σαράντης, Συμεωνίδης, Σωτηρίου, Τζωρτζάκης, Τριανταφύλλου, Τσακομίδης Τσουρής, Χανακούλας), οι οποίοι έδωσαν ατομικό και ομαδικό ρεσιτάλ μπροστά σε ένα κοινό που τους αποθέωσε στον χαιρετισμό. Τον άξιζαν. Γιατί, αν και κινδυνεύαμε να ξυπνήσουμε τυφλοί, ο Παπαβασιλείου και οι ομάδα του πέτυχαν το ακριβώς αντίθετο…
* Μια πρώτη νίκη: Μια πολύ θετική χειρονομία ήταν η απόφαση του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της κρατικής μας σκηνής, να δώσει την ευκαιρία στον κόσμο να παρακολουθήσει την παράσταση με πολύ χαμηλό εισιτήριο. Έτσι έκανε μια μικρή ανατροπή στο καθεστώς των εισιτηρίων και σε όσους αγόραζαν ένα εισιτήριο των 13 ευρώ έδινε άλλο ένα δώρο. Η χειρονομία του αυτή έγινε δεκτή από τον κόσμο που κατέκλεισε και το επάνω διάζωμα του αργολικού θεάτρου στην παράσταση του Σαββάτου και οπωσδήποτε ήταν ένα μικρό δείγμα των προθέσεων του κ. Σωτήρη Χατζάκη.
* Στη φωτογραφία, όλος ο θίασος και οι συντελεστές ευδιάθετοι, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, λίγο πριν από τη γενική δοκιμή. (Από το χρονολόγιο του Μιχάλη Οικονόμου).
