15.6 C
Athens
Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2024

«Κύκλωψ» με συλλεκτική αξία

Έβλεπε με ένα μάτι. Τον είδαμε καθαρά και με τα δύο τα δικά μας. Σταθερός και μεγάλος αποδείχτηκε. Με ψυχή και πάθος. Ιππότης μιας δίκαιης φυγής, σπορέας όμορφης πληρότητας.
Μιλάω για τον «Κύκλωπα» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου, που παρακολουθήσαμε προσφάτως στο θέατρο του Πολυκλείτου.
Η ιστορία αρχίζει ως εξής: Ο Σιληνός και οι γιοι του, οι Σάτυροι, βγαίνουν στο πέλαγος για να κυνηγήσουν τους Τυρρηνούς ληστές που έκλεψαν τον Διόνυσο, αλλά ναυαγούν στο νησί των Κυκλώπων. Έτσι, από υπηρέτες του Βάκχου γίνονται βοσκοί και οικονόμοι του Πολύφημου.
Κι ενώ κάποτε τον «Κύκλωπα» τον είχαμε ντύσει τραγικό, τώρα άνεμος ζεστός, διάφανος, αρωματικός, ούριος και επιδαύριος μας φανέρωσε ποιος πραγματικά είναι.

Η ζωή των ναυαγών κυλάει αργά και βασανιστικά κάτω από την τυραννία του Κύκλωπα, μέχρι που εμφανίζεται στην ακτή ένα ελληνικό καράβι, με τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του. Ο Σιληνός υποδέχεται θερμά τους ταξιδιώτες και ανταλλάσσει με κρασί, τα τυροκομικά προϊόντα και τα κρέατα του αφέντη του. Όμως, μπροστά στον κύκλωπα Πολύφημο, ο Σιληνός θα ισχυριστεί πως έχει πέσει θύμα κλοπής και άγριου ξυλοδαρμού από τους Έλληνες. Μάταια ο Οδυσσέας θα προσπαθήσει να πείσει τον Πολύφημο για το αντίθετο, ζητώντας του να σεβαστεί τους νόμους της φιλοξενίας. Ο γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Θοώσης δεν πείθεται, τις δικές του αποφάσεις λαμβάνει.
Διαυγές άγγιγμα ψυχής τούτη η παράσταση, φως, βακχική λειτουργία, βροχή ιδεών και αισθημάτων, απύθμενο πηγάδι. Δροσιά, πρωτοτυπία και βουκολική θέαση έκρυβε στις αποσκευές του ο ταξιδιώτης πολυμήχανος Οδυσσέας. Η αποστολή του ήταν αποστολή ελπίδας και δυνατή επιθυμία, άτρωτη σαν γέλιο αυτοπεποίθησης. Αυτός που γλίτωσε από ένα σκληρό και δύσκολο πόλεμο πώς να υποκύψει στις ιδιοτροπίες ενός απολίτιστου Κύκλωπα; Εφόσον μάλιστα, ανάμεσα στα όπλα του έχει και το παντοδύναμο και εκμαυλιστικό ποτό του Διονύσου;
Ο Κύκλωπας θα οδηγήσει τους ξένους στη σπηλιά του και θα καταβροχθίσει δύο από αυτούς. Ο Οδυσσέας, μπροστά στον κίνδυνο, οργανώνει ένα σχέδιο εκδίκησης, που καταλήγει στην τύφλωση του Πολύφημου.
Πνευμόνια γεμάτα αμεριμνησία, αφρό κυμάτων, πνοή θαλασσινή, υγρή αύρα διονυσιασμού. Σαν όχημα η ατμοσφαιρική τελετουργία μεταφέρει το θεατή σε καταστάσεις κινηματογραφικής φαντασίας.
Ο Κύκλωπας, τυφλός πια, βγαίνει από τη σπηλιά απειλώντας να σκοτώσει τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του, που έχουν ήδη σαλπάρει παίρνοντας μαζί τους και τους Σατύρους.
Οι μεταμφιέσεις μοιάζουν με ουράνιο τόξο, αστεράκια ακούραστα και ακόρεστα, που δίνουν λάμψη, σιωπή περίσκεψης και αίσθημα ενέργειας στο χωροχρόνο.
Ο “Κύκλωψ” του Ευριπίδη είναι το μοναδικό ακέραια σωζόμενο σατυρικό δράμα. Κατά πάσα πιθανότητα γράφτηκε ανάμεσα στο 410 με 415 π.Χ., ενώ δεν είναι γνωστό σε ποια τετραλογία ανήκε. Η υπόθεση του δράματος αντλείται από την ένατη ραψωδία της Ομηρικής Οδύσσειας και πραγματεύεται, με μια άλλη οπτική εξαιτίας της παρουσίας των Σατύρων, τη γνωστή περιπέτεια του Οδυσσέα με τον Πολύφημο.
Για τα μάτια μας μόνο, τα μάτια του κοινού, μια μυθική παράδοση άλλων τόπων, διαφορετικών τόνων και εποχών. Μια παράσταση επινοητική, αντιφατική, ανατρεπτική, ρητορική, που συναρπάζει.
Στον “Κύκλωπα” κεντρικός άξονας της δραματουργίας είναι η σύγκρουση του πρωτόγονου ενστίκτου, που εκφράζει ο Πολύφημος, με την πολιτισμένη κοινωνία, που εκπροσωπεί ο Οδυσσέας. Η παρουσία των Σατύρων στο Χορό του δράματος εντάσσει τους ήρωες σε ένα διονυσιακό περιβάλλον, υπογραμμίζοντας έτσι την εύθυμη πλευρά τους.  
Βλέμμα ένα, μοναχικό, βλέμμα εκφραστικό, βλέμμα πονηρό, περιπαικτικό, ανέμελο. Βλέμμα που αρέσει.
Μάτι σπαθί, αυτί τουφέκι. Ικανά και ευθύβολα. Για τα μάτια μας μόνο.
Ρευστή αλλά και ακριβοζυγισμένη παράσταση, ο «Κύκλωψ» ήταν μια δουλειά με συλλεκτική αξία.
* Η παράσταση, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Παπαβασιλείου, παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο, στις 2 και 3 Αυγούστου 2013, και στη συνέχεια θα πραγματοποιήσει περιοδεία σε πόλεις της Ελλάδας
* Τυχαίο; Δεν γνωρίζω. Πάντως στην παράσταση του Σαββάτου μια γάτα πέρασε, στα όρια της ορχήστρας, με βάδισμα αργόσυρτης μεγαλοπρέπειας. Μήπως γι’ αυτό η παράσταση είχε τη χάρη αιλουροειδούς;

Συντελεστές

Σκηνοθεσία – μετάφραση
Βασίλης Παπαβασιλείου
Διασκευή
Βασίλης Παπαβασιλείου – Σωτήρης Χαβιάρας
Σκηνικά – Κοστούμια Μαρί Νοέλ Σεμέ
Μουσική Δημήτρης Καμαρωτός
Φωτισμοί Ελευθερία Ντεκώ
Κίνηση Δημήτρης Σωτηρίου
Βοηθός σκηνοθέτη Νικολέτα Φιλόσογλου
Δραματολόγοι παράστασης Βιβή Σπαθούλα, Σωτήρης Χαβιάρας
Διανομή:
Οδυσσέας Νίκος Καραθάνος
Κύκλωπας Δημήτρης Πιατάς
Σιληνός Νίκος Χατζόπουλος
Χορός Γιώργος Γιαννακάκος, Θανάσης Δήμου, Ηλίας Ζερβός, Βασίλης Καραμπούλας, Κώστας Κοράκης, Γιάννης Κότσιφας, Λαέρτης Μαλκότσης, Άγγελος Μπούρας, Μιχάλης Οικονόμου, Χρήστος Σαπουντζής, Μιχάλης Σαράντης, Γιώργος Συμεωνίδης, Χάρης Τζωρτζάκης, Άγγελος Τριανταφύλλου, Σωτήρης Τσακομίδης, Γιωργής Τσουρής, Νικόλας Χανακούλας

«Κύκλωψ»
του Ευριπίδη – Εθνικό Θέατρο
Παραστάσεις

2, 3 Αυγούστου: Eπίδαυρος
8 Αυγούστου: Ιωάννινα
18 Αυγούστου: Καβάλα
21 Αυγούστου: Δίον
26 Αυγούστου: Βύρωνας
28 Αυγούστου: Πετρούπολη
30 Αυγούστου: Ελευσίνα
4 Σεπτεμβρίου: Νέα Σμύρνη
6 Σεπτεμβρίου: Χαλάνδρι
9 Σεπτεμβρίου: Θεσσαλονίκη
13 Σεπτεμβρίου: Πάτρα
16 Σεπτεμβρίου: Ηλιούπολη
19 Σεπτεμβρίου: Γαλάτσι, Άλσος Βεΐκου
22 Σεπτεμβρίου: Παπάγου

 

 

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -