Του Παναγιώτη Μήλα
Η Επίδαυρος το 1935 ήταν μια άγνωστη λέξη για τους πολλούς. Το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου ήταν παντελώς άγνωστο. Κι όμως υπήρξε ένας άνθρωπος που αγωνίστηκε με πάθος για να το φέρει στο φως: Ήταν ο 39χρονος τότε Δημήτρης Μητρόπουλος.
Ο διάσημος Έλληνας συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας Δημήτρης Μητρόπουλος έκανε μια μοναδικής έμπνευσης και τόλμης εμφάνιση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 1935. Το απόγευμα στις 4.30 διηύθυνε «νονέττο» εγχόρδων και πνευστών, ερμηνεύοντας δύο κουαρτέτα του Μπετόβεν σε μια ιστορική συναυλία.
Το 1960 στο βιβλίο του «Η μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου στην αρχαία τραγωδία» ο σκηνοθέτης Αλέξης Μινωτής έγραφε: «Στην προσπάθεια αναβίωσης του αρχαιοελληνικού δράματος, η συμβολή του Δημήτρη Μητρόπουλου ως συνθέτη της μουσικής για την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή (1936) και τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη (1954), ήταν αποφασιστικής σημασίας για την παραπέρα εξέλιξη».
Επίσης, ο Μινωτής, την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 1960, έγραφε στην εφημερίδα «Ελευθερία»:
«Στην μεγαλύτερη και πιο αξιόλογη καλλιτεχνική επίδοση του σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου, στην προσπάθεια της αναβιώσεως της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας στα υπαίθριά μας αρχαία αμφιθέατρα, ο Μητρόπουλος υπήρξε βασικά ο πρώτος εμπνευστής που ξεκίνησε την μουσική ρυθμική ερμηνεία των αρχαίων κειμένων.
»[…] συνέθεσε την μουσική της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή, όχι πια σαν υπόκρουση, όπως γινόταν στις περισσότερες προηγούμενες προσπάθειες, [αλλά] με μουσική βασισμένη στο ρυθμό του στίχου, στις κινησιολογικές απαιτήσεις των ανελίξεων του χορού, κι ακόμα και στη ρυθμική απαγγελία, όχι μόνο των χορικών μα και μονολόγων ακόμα της τραγωδίας αυτής. […] ήταν το πρώτο υπόδειγμα γνήσιας λυρικής έκφρασης, που μας έβαλε έκτοτε στο αυλάκι του σωστού -όπως πιστεύουμε- δρόμου, που τραβούμε όλοι σήμερα, έχοντας πια το μουσικό στοιχείο σαν θεμέλιο για την ανάδειξη του ποιητικού λόγου, που δεν βγαίνει αλλιώς με πενιχρές μιμικές και ορθοφωνικές τάχατες ηθοποιίες.
» Με την λύση αυτή λευτερώθηκε ο χορός, αρχικά, απ’ τα δεσμά της κουδουνιστής απαγγελίας, αλλά περιέπεσε στην ολοκληρωτική ρυθμική συνεκφώνηση, που στην υπερβολή της είχε κάτι το βαρβαρικό, γι’ αυτό ο ίδιος ο Μητρόπουλος, μέσα σ’ ένα χρόνο, βλέποντας τον κίνδυνο του τευτονικού αγελαίου Sprechchor, την παράλλαξε γοργά σε τραγούδημα των στάσιμων στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη. Ο χορός, με το τραγούδι, ξαναβρήκε την ελληνικότητά του, κι αυτό χωρίς τον Μητρόπουλο δεν μπορώ να το φανταστώ πως θα μπορούσε να ‘χη γίνει τόσον εγκαίρως».
***
Στη σελίδα 4, την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 1960, η «Ελευθερία» είχε αφιέρωμα στον Δημήτρη Μητρόπουλο με το κείμενο – αφήγηση της Κατίνας Παξινού: «Ο Μητρόπουλος όπως τον γνώρισα από κοντά» και άρθρο του Αλέξη Μινωτή με τον τίτλο: «Ο Μαέστρος στο θέατρο». Επίσης είχε πολλές ανέκδοτες φωτογραφίες του μεγάλου μαέστρου από το λεύκωμα της Παξινού και από το αρχείο της εφημερίδας.
***
Σε εκείνη τη συναυλία του 1935 το «νονέττο» εγχόρδων και πνευστών που διηύθυνε ο Μητρόπουλος αποτελούσαν οι εξαίρετοι μουσικοί της Συμφωνικής Ορχήστρας Ωδείου Αθηνών: Γ. Βαβαγιάννης, Μιχ. Γαβριηλίδης, Χρήστος Γαρουφαλιάς, Γουΐλυ Κοφίνο, Λίτσα Παππά – Μοτσενίγου, Αντώνης Παπόλας, Μάριος Πρεστρώ, Μιλτιάδης Σιαδήμας και Γεώργιος Ψύλλας.
Τα έργα που ερμήνευσαν ήταν δύο κουαρτέτα του Μπετόβεν μεταγεγραμμένα για 9μελές σύνολο, «νονέττο».
***
Τα στοιχεία για την παράσταση του Μητρόπουλου το 1935 στην Επίδαυρο είναι από το «Τετράδιον Μουσικής του μαθητού Παναγιώτη Μήλα». Σημειώσεις που μας είχε δώσει ο Γεώργιος Καζάσογλου, καθηγητής μας στο ΣΤ’ Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών. Ο Καζάσογλου ήταν μαθητής του Μητρόπουλου στο Ωδείο Αθηνών και το 1951 είχε γράψει τη μουσική για τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη που διδάχτηκαν στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού με πρωταγωνιστή τον Χριστόφορο Νέζερ.
***
Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΑΒΑΚΟΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 2020
Φτάνουμε λοιπόν στο 2020 όπου την Παρασκευή 17 Ιουλίου, ο Λεωνίδας Καβάκος θα σταθεί μόνος του στην ορχήστρα του Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου στο ίδιο σημείο που είχε πατήσει πριν από 85 χρόνια ο Δημήτρης Μητρόπουλος.
Ο κορυφαίος μας βιολονίστας θα ερμηνεύσει έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ συμμετέχοντας στον εορτασμό για τα 65 χρόνια αδιάλειπτης ιστορίας του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Με ένα γεγονός διεθνούς ακτινοβολίας το εμβληματικό αρχαίο θέατρο παρουσιάζει μια πρόταση που διευρύνει καλλιτεχνικά την εμπειρία των φεστιβαλικών χώρων ακολουθώντας τα βήματα του Μητρόπουλου.
Οι «σονάτες και παρτίτες για σόλο βιολί» του 1720 είναι από τα βασικά έργα ρεπερτορίου του Μπαχ που τοποθετούν το βιολί στο επίκεντρο.
***
Στη βασική φωτογραφία η πρώτη συναυλία που δόθηκε ποτέ στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, το 1935, με τον Δημήτρη Μητρόπουλο.
***
Το πρόγραμμα
Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1685-1750)
Παρτίτα αρ. 3 για σόλο βιολί σε μι μείζονα, BWV 1006: Preludio, Loure, Gavotte en Rondeau, Menuett I, Menuett II, Bourrée, Gigue.
Σονάτα για σόλο βιολί αρ. 1 σε σολ ελάσσονα, BWV 1001: Adagio, Fuga (Allegro), Siciliana, Presto.
Παρτίτα αρ. 2 για σόλο βιολί σε ρε ελάσσονα, BWV 1004: Allemande, Courante, Sarabande, Gigue, Chaconne.
***
Διάρκεια 70΄ (χωρίς διάλειμμα)
***
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ
Η αγορά του εισιτηρίου ισχύει μόνο για ένα άτομο και αποκλειστικά και μόνο για την ημερομηνία, εκδήλωση και θέση για την οποία έχει εκδοθεί, διαφορετικά δεν θα επιτραπεί η είσοδος στον κάτοχο.
Το κάθε εισιτήριο είναι αυστηρά προσωπικό και δεν μεταβιβάζεται.
Τα άνω διαζώματα είναι πλέον αριθμημένα και η θέση που επιλέγεται είναι και η οριστική.
***
Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ακολουθεί τις ειδικές οδηγίες των υγειονομικών αρχών, με προτεραιότητα τη δημόσια υγεία και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό και τους καλλιτέχνες.
***
