13 C
Athens
Τρίτη 19 Μαρτίου 2024

Οι «Παράλληλες ζωές» του Κώστα Γεωργουσόπουλου

***

«Παράλληλες ζωές»

 

Του Κώστα Γεωργουσόπουλου [*]

Για πενήντα χρόνια, τους μήνες του καλοκαιριού, τους περνάω σε μια μικρή κατοικία στα όρια της ιστορικής κωμόπολης του Μαραθώνα. Η πόλη κουβαλάει ένα όνομα που είναι διεθνώς διάσημο, αφού και μόνο στις ΗΠΑ υπάρχουν πόλεις Μαραθών. Κοντά στην Αθήνα, κοντά στην παραλία, η κωμόπολη είναι σήμερα μια ήπια περιοχή, χωρίς εξάρσεις, και μόνο στα τέλη του Αυγούστου διοργανώνει το εθιμικό στην ελληνική επαρχία πανηγύρι με εκατοντάδες εκθέτες και πωλητές από υφάσματα μέχρι αξεσουάρ αυτοκινήτων, παιχνίδια και συνταγές γλυκών και φαγητών.

Ελληνικό πανηγύρι δεν νοείται, χωρίς τις βραδινές ή τις ολονύχτιες κομπανίες λαϊκών και δημοτικών συγκροτημάτων και με πέντε έως έξι στέκια, όπου απλώνονται τραπέζια και συχνά, γύρω από αυτά τα τραπέζια, βλέπει κανείς να τρώνε χύμα ψητά στη λαδόκολλα και να αδειάζουν δεκάδες κουτιά μπίρας οικογένειες, όπου στην κορυφή βασιλεύει η γηραιά γιαγιά που, προφανώς, βγαίνει από σπίτι μόνο αυτή την ημέρα κάθε χρόνο. Κατά τα άλλα η ιστορική κωμόπολη ακολουθεί την απλή καθημερινή, νωθρή, τουλάχιστον τα καλοκαίρια, ζωή που ζωντανεύει σε κάθε αυλή – και το πόλισμα έχει περίπου σε όλα τα σπίτια μια μικρή ή μεγάλη αυλή.

Το σπίτι που κάθε χρόνο στεγάζει τις θερινές μου αγραναπαύσεις, που για μένα είναι μπάνια, φαΐ στον κήπο και «γραφή και ανάγνωση», είναι και ανοιχτό κέντρο διαμονής, επίσκεψης και τυχαίας διέλευσης δεκάδων γατών.
Παλιότερα, πάντα με την ευκαιρία αυτής της θερινής απόδρασης, είχα αναφερθεί στα ζωύφια, μυρμήγκια, γυμνοσάλιαγκες, σφήκες, μύγες, αρουραίους που «επισκέπτονται» τον κήπο και συχνά εισβάλλουν και μέσα από τα ανοιχτά παράθυρα στο σπίτι.

Σήμερα θα μείνω στην αποικία των γατών που συνυπάρχουν μαζί μας μέρα και νύχτα. Μου δόθηκε τόσα χρόνια υποχρεωτικής συμβίωσης η ευκαιρία να μελετήσω συμπεριφορές, χούγια, ιδιαιτερότητες, αλλά και τη σωματική «γλώσσα» των έξοχων αυτών ζωντανών συντρόφων. Πρέπει να πω πως όλοι οι γάτοι έχουν ονόματα και τολμώ να πιστεύω πως τα γνωρίζουν τα ζωντανά, αφού, όταν με το όνομά τους τα καλούμε να έρθουν για τη διανομή του φαγητού, ξεφυτρώνουν από γωνιές, μάντρες, κεραμίδια και κάνουν ουρά για το συσσίτιο. Υποθέτω πως έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τον ήχο των λέξεων και όχι βέβαια τα «βαπτιστικά» τους ονόματα. Το γεγονός είναι πως, αν μόνο ένα όνομα να φωνάξεις, αυτό το γατί που ακούει σ’ αυτόν τον ήχο έρχεται τρέχοντας.

Αυτή την εποχή αναφέρομαι σε περίπου είκοσι πέντε γατιά. Τα περισσότερα συγγενείς μεταξύ τους, αφού έχουν εξαρχής βρει άπλα και τροφή στον κήπο μας, έχουν ζευγαρώσει, έχουν γεννήσει και στη συνέχεια, χωρίς περί συγγενείας προκαταλήψεις, έχουν κάνει παιδιά και εγγόνια. Κι όμως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορώ να ισχυριστώ πως διάγουν μια αγελαία ζωή.
Είναι άτομα ξεχωριστά, θα τολμούσα να πω προσωπικότητες με τις ιδιοτροπίες τους, τις ιδιοτυπίες τους, την ιδιοσυγκρασία τους. Εξήντα χρόνια δάσκαλος σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης έχω μια εμπειρία στην αντιμετώπιση, την κατανόηση, τη μέθοδο μελέτης, την ποικιλία αντιδράσεως σε ατομικές συμπεριφορές και σε ομαδικά σύνδρομα. Τα ίδια γνωρίσματα, τηρουμένων των αναλογιών, διαπιστώνει κανείς και στην επικοινωνία των γατών.

Και πρώτα τα αρσενικά γατιά έχουν τις ίδιες συμπεριφορές που διαπιστώνει κανένας και στις πρωτόγονες κοινωνίες ανθρώπων. Ο αρσενικός γάτος είναι επιθετικός, βίαιος, διεκδικητικός, αυταρχικός και εγωκεντρικός. Δεν έχω δει αρσενικό γατί να φροντίζει τα μωρά που κατά τεκμήριο θα μπορούσαν, λόγω συνύπαρξης στον χώρο, να είναι τέκνα του. Είναι εξάλλου γνωστό ότι τα περισσότερα αρσενικά πνίγουν τα μωρά της αυλής, όταν για λίγο απομακρυνθεί η μητέρα τους που ακόμη τα θηλάζει. Ο αρσενικός γάτος κυριαρχεί στην αυλή, τρομοκρατεί τη μείζονα οικογένεια και, όταν έρθει η ώρα να μοιραστεί το φαγητό, τα θηλυκά, με δισταγμό, ακόμη και τα μωρά, τολμούν να προσεγγίσουν, αφού το αρσενικό επιβάλλει με σωματική βία, αλλά και «φωνητικά» το αποκλειστικό του δικαίωμα στον έλεγχο της τροφής. Και γνωρίζεις πως οι μισές γάτες έχουν χρηματίσει ερωτικοί σύντροφοι του συγκεκριμένου γάτου και τα μισά νήπια της αυλής είναι παιδιά του!

Επειδή τις ίδιες διαπιστώσεις τις έχω κάνει, κι όχι μόνο εγώ, για τα σκυλιά που συγκατοικούν μαζί μας, είμαι υποχρεωμένος να αναχθώ στο απώτερο παρελθόν και της ανθρώπινης ζωής, όταν και ο άνθρωπος ζούσε σε αγέλες, στα δάση και στις ακτές και το ένστικτο κυριαρχούσε, οπότε η ερωτική επιθυμία, ως μια οργανική ανάγκη, ζητούσε πλήρωση, το σμίξιμο των φύλων ήταν αναγκαιότητα φυσική, οργανική, βουλιμική. Πολλές χιλιετίες πριν η λογική κυριαρχήσει και πριν οργανωθεί ο ανθρώπινος βίος, αφύσικα κυριολεκτικά, όταν οργανώθηκαν οι σχέσεις των ανθρώπων με άλλη κλίμακα ανάγκης από αυτή των ζώων.

Γυρίζω στα γατιά της αυλής μου για διαπιστώσω πως κάθε στιγμή υπάρχει αναγνωρίσιμος τρόπος να διαφέρουν οι γάτοι μεταξύ τους. Θα διακινδυνέψω να γράψω πως έχουν έντονη την ικανότητα εκ φύσεως να συγκροτούν χαρακτήρα. Η διαφορά έγκειται στην ύπαρξη του φυσικού, κοινωνικού τοπίου, εντός του οποίου γεννιέται και μεγαλώνει ένα γατί.

Έχω έναν γάτο που βρέθηκε στην ασφάλεια του σπιτιού μου, ακόμη μωράκι με κλειστά μάτια. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, ζώντας στον προστατευμένο χώρο του σπιτιού, κάθε φορά που θα βρεθεί, στην αγκαλιά μας πάντα, σε έναν χώρο που κυκλοφορούν δεκάδες αλήτες γάτοι, έντρομος γρυλλίζει, αισθάνεται απειλούμενος και σχεδόν αναζητεί την επιστροφή στην ασφάλεια των τεσσάρων τοίχων, της οικείας τροφής, του φροντισμένου με ανέσεις χώρου, ανάπαυσης και ύπνου. Ο καθένας δίκαια θα μπορούσε να ισχυριστεί πως ο γάτος μου είναι αλλοτριωμένος, σχεδόν ευνουχισμένος (αλλά και ουσιαστικά ευνουχισμένος), περιβαλλοντικά αποξενωμένος. Σε αντίθεση, οι «ελευθέρας βοσκής» γάτοι που έχουν βρει τροφή στην αυλή μας διαθέτουν ακόμη τα γνωρίσματα της φύσης τους. Διεκδικούν, μάχονται, συχνά τραυματίζονται στον αγώνα για την κατάκτηση της τροφής. Κι όμως, όχι με ιδιαίτερα οξυμμένη παρατήρηση μπορείς να διακρίνεις χαρακτήρες.
Διακρίνεις τη γάτα που έχει μια προσωπική στρατηγική τακτική στη διεκδίκηση της τροφής. Καταστρώνει σχέδιο επίθεσης, επιλέγει θέση πρόσφορη για την εποπτεία του χώρου, κάνει ελιγμούς, προφυλάσσει τα νώτα της και με το βλέμμα αποτρέπει διεκδικητικές προθέσεις. Ύστερα παρατηρείς τη διστακτική γάτα. Πλησιάζει τον «στόχο», αλλά, αν βρει εμπόδιο άλλο διεκδικητή ή την απειλή μιας δυνατότερης παρουσίας, υποχωρεί και συχνά ηττημένη παρακολουθεί τα γεγονότα. Υπάρχει και η φιλική προς το σινάφι γάτα. Αφήνει χώρο στη διπλανή, συχνότατα παραχωρεί τροφή στον διπλανό της και σχεδόν παγίως, αν έχει μωρό, είτε δημιουργεί χώρο, με το καλό ή με τη βία, για να τραφούν και τα παιδιά της, είτε κουβαλάει τροφή σε χώρους που έχει επιλέξει να προστατεύονται τα νήπια.
Υπάρχει, βέβαια, και η κλέφτρα γάτα. Με ελιγμούς, παραφυλάγοντας, ορμάει ξαφνικά και αρπάζει τροφή, όχι σπάνια από το στόμα ή τα νύχια μιας ειρηνικής συναδέλφου!

Είναι μέγα μάθημα, πάντως, να παρατηρείς πώς μια μάνα – γάτα εκπαιδεύει τα νεογνά της στο κυνήγι, στην εξασφάλιση της τροφής και στην άμυνα από κάθε εχθρική διάθεση. Εχω απολαύσει αθέατος τον τρόπο που μια γάτα εκπαιδεύει τα μωρά της στο κυνήγι του ποντικού. Τα μαθαίνει να φερμάρουν, να ταυτίζονται με το τοπίο, να επιλέγουν διαδρομή και να πνίγουν το θήραμά τους. Και να «παίζουν» με τις ώρες με το νεκρό εχθρό, λες και πρέπει να εξοικειωθούν με το θήραμα, ξεπερνώντας, ίσως, τη φοβία του αλλότριου ζώου.

Τελειώνω με την έξοχη εικόνα της γάτας που γεννά, έχοντας επιλέξει ασφαλή τόπο. Απρόσιτη, έτοιμη να ορμήξει, η ετοιμόγεννη ή η λεχώνα θυμίζει την άγρια καταγωγή της, πριν ενταχθεί στα ήθη της κοινωνίας των ανθρώπων. Και είναι αξιοθαύμαστο να διαπιστώνει κανείς πως η άγρια μάνα με τα τυφλά γατάκια της σε λίγο θα είναι εξοικειωμένη με το χαλί του σαλονιού μας, τη ζέστη του καλοριφέρ και την τυποποιημένη τροφή και τα απαραίτητα εμβόλια. Μια πορεία ανάλογη με την ανθρώπινη από τα σπήλαια στο ρετιρέ.

[*] Πηγή: Τα Νέα / Σαββατοκύριακο 6 – 7 Αυγούστου 2022

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -