Αυτή η εικόνα με την πλούσια υφή και τα ακριβά υλικά, φέρνει στο νου τις παραδοσιακές έννοιες της μητρότητας. Κοιτάζοντας στον θεατή, η μητέρα γάτα καταδεικνύει τη συνειδητοποίηση του νέου της ρόλου. Φέρει μια κύηση με πέντε γατάκια, που σχεδόν εξαφανίζονται μέσα στην πυκνότητα της γούνας της. Η μητέρα γάτα -κατά την καλλιτέχνιδα Kiki Smith που δημιούργησε το συγκεκριμένο έργο- είναι μια παθητική φιγούρα. Αποτελεί την κιβωτό για τα παιδιά της, δεν έχει καμιά άλλη υποχρέωση εκτός από την υγεία των τέκνων της. Το μπλε φόντο στο έργο πιθανότατα είναι μια αναφορά στην Παναγία, μια άλλη διάσημη κιβωτό, η οποία παραδοσιακά εμφανίζεται στη ζωγραφική να φοράει μπλε χρώμα. Ο καθολικισμός άλλωστε είναι ένα σημαντικό στοιχείο στο έργο της Σμιθ.
Δεν υπάρχει ωστόσο καμία αναφορά στις γραφές που να συσχετίζει τη Mαρία με κάποιο συγκεκριμένο χρώμα, απλώς το μπλε ανταγωνιζόταν τις τιμές του χρυσού και, ιδίως κατά τη μεσαιωνική εποχή, ήταν ακριβότερο και από το χρυσάφι, οπότε, λόγω της αξίας του, άρχισε να αντικαθιστά το καθιερωμένο προηγούμενο χρώμα του μανδύα της Παναγίας. Tο μπλε «ουλτραμαρίν» προερχόταν από τον ημιπολύτιμο λίθο λάπις λάζουλι.
Oι Zωροάστρες το χρησιμοποιούσαν στις βραχογραφίες τους από τον 6ο και 7ο αιώνα μ.X., ενώ έχει εντοπιστεί σε κινεζικά έργα ζωγραφικής από το 10ο και 11ο αιώνα. O λίθος αυτός ερχόταν πέρα από τη θάλασσα (ultra marinus) γι’ αυτό και οι Λατίνοι του έδωσαν αυτό το όνομα. Tο δύσκολο ταξίδι του από τα πετρώδη και άγονα οροπέδια του σημερινού Αφγανιστάν, μέχρι τα λιμάνια της Ευρώπης και κυρίως της Βενετίας, ανέβαζε στα ύψη την τιμή του. Tα έργα της Παναγίας των Mαζάτσο (1426) και Περουτζίνο (1500) από μπλε Aζουρίτη είναι μνημειώδη.
Μετά το Μεσαίωνα οι καλλιτέχνες άρχισαν να χρησιμοποιούν το ουράνιο μπλε για τον μανδύα: το μπλε του κοβαλτίου –χρώμα που χρησιμοποιούσαν οι Kινέζοι στην υψηλή ασπρο-μπλε κεραμική τους, τουλάχιστον από τις δυναστείες των Tανγκ και Mινγκ. O Eλ Γκρέκο απεικονίζει υπέροχα την Παναγία με μανδύα από μπλε του κοβαλτίου, το 1595. H Παναγία, ως προστάτης και μητέρα της γης, φορούσε το μπλε, το χρώμα του ουρανού, το χρώμα που μας περιβάλλει και συμβολίζει ακόμη την ηρεμία και την ειρήνη.
Η Kiki Smith έκανε το αρχικό σχέδιο για το Litter το 1998 και το έργο ολοκληρώθηκε το 1999. Το 2000 δημιούργησε ένα ακόμη σχέδιο με φύλλα λευκόχρυσου και παριζιάνικη χειροποίητη διακοσμητική δαντέλα (περίπου του 1905).
Το τελικό έργο, με τίτλο Litter 1998 – 2000, είναι ένα μοναδικό έργο τέχνης και παραμένει στην προσωπική συλλογή της καλλιτέχνιδας. Τα λαμπερά μπλε αστέρια από παλιά δαντέλα – μενταγιόν συμπληρώνουν το πολυτελές έργο της Smith με τη λευκή (ασημένια) γούνα, προσθέτοντας ζωτικότητα στο σύνολο.
***
Η Kiki Smith είναι ένας από τους πιο αναγνωρισμένους ανθρώπους στον κόσμο της τέχνης σήμερα και ένας από τους πιο παραγωγικούς καλλιτέχνες της γενιάς της. Εμφανίστηκε στον κόσμο των εικαστικών τεχνών στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μαζί με την Barbara Kruger, τον Kara Walker και τη Cindy Sherman, αποτελούσαν το τέλος του δεύτερου κύματος της φεμινιστικής τέχνης και βρήκαν νέους τρόπους για να εξερευνήσουν τους κοινωνικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς ρόλους των γυναικών.
Η Smith ήταν γοητευμένη από την εικαστική τέχνη και έγινε γνωστή για τα συχνά ενοχλητικά έργα της, που απεικονίζουν λεπτομερώς το ανθρώπινο σώμα, εστιάζοντας σε θέματα γυναικών που αντλούσε από τη μυθολογία και τη λαογραφία, ή που προέρχονταν από την καθολική ανατροφή της. Το μοναδικό της όραμα, το εύρος της εμπειρίας της και η παραγωγικότητά της περιλαμβάνει βιβλία, ζωγραφικά έργα, γλυπτά, εκτυπώσεις και συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες. Η Kiki Smith τιμά τη θέση της ως μια από τις πιο σημαντικές φωνές της σύγχρονης φεμινιστικής τέχνης.
Γεννήθηκε το 1954 από Αμερικανούς γονείς που ζούσαν στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας. Ο πατέρας της ήταν ο γλύπτης Tony Smith και η μητέρα της η Jane Lawrence, Αμερικανίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια της όπερας που εργαζόταν στη Γερμανία την εποχή που γεννήθηκε η Kiki. Ο παππού της ήταν ιερέας. Όταν η Smith ήταν ακόμα βρέφος, η οικογένειά της επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ζήσει στο παιδικό σπίτι του πατέρα της στο South Orange του New Jersey. Ανάμεσα στους οικογενειακούς φίλους που επισκέπτονταν το σπίτι συμπεριλαμβάνονταν οι Τζάκσον Πόλοκ, Barnett Newman, Tennessee Williams και Mark Rothko.
Η τέχνη, ειδικά η σύγχρονη τέχνη, ήταν παρούσα σε κάθε στάδιο της ζωής της Σμιθ. Βοηθούσε συχνά τον πατέρα της να κάνει χάρτινα μοντέλα για τα γλυπτά του στο σαλόνι τους και στο στούντιό του μετά το σχολείο. Οι νεότερες δίδυμες αδερφές της, Seton και Beatrice (Bebe), ακολούθησαν επίσης δημιουργικές διαδρομές. Η Seton είναι καλλιτέχνης φωτογράφος και είναι γνωστή ως Ilfochrome. Η Bebe ήταν ηθοποιός και έφυγε από AIDS. Η Kiki Smith μεγάλωσε στους κόλπους μιας δεμένης οικογένειας και παραμένει κοντά σήμερα με την αδελφή της Seton.
- Αρχική εικόνα: Kiki Smith, Litter (1999)
