20.4 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

«Καρφίτσες στα Γόνατα», κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του Ναύτη και της Proserpine

Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου

Τo «Καρφίτσες στα Γόνατα» είναι μια κωμωδία τρόμου, μια κωμωδία για τις ωδίνες και τις οδύνες που μας ανέθρεψαν, που διαμόρφωσαν το αμετάκλητό μας πρόσωπο ή το τετελεσμένο μας φόρεμα, όπως συμβαίνει και στο έργο. Μας αρέσει η διήγηση αυτών των ιστοριών. Μας τέρπουν, γαληνεύουν τις μνήμες μας και διασκορπίζουν τους πόνους της ύπαρξής μας. Κυρίως γιατί η συγκεκριμένη μιλάει για το μεγάλο ζητούμενο της ζωής, το σπάνιο και το ακριβό: την επικοινωνία και την αγάπη.
Η Σοφία Φιλιππίδου συνεργάστηκε για δεύτερη φορά με την Εταιρεία Θεάτρου Συν Επί του Άκι Βλουτή και το Από Μηχανής Θέατρο, μετά την επιτυχία της παράστασης «Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς», για να παρουσιάσει δύο σουρεαλιστικά μονόπρακτα της γνωστής δημοσιογράφου και συγγραφέως Ρούλας Γεωργακοπούλου σε μία παράσταση με κοινό τίτλο «Καρφίτσες στα γόνατα».

Η Προσπερίνα και ο Ναύτης

Dante Gabriel Rossetti, Proserpine
Μια πωλήτρια και μια πελάτισσα συναντιούνται σε ένα διανυκτερεύον (σ.σ. πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση) κατάστημα. Προβάροντας ρούχα και τεχνικές εξουσίας, καταλήγουν στην οριστική εικόνα του κοινωνικού σώματος και εξέρχονται του δοκιμαστηρίου καταγρατζουνισμένες από τις καρφίτσες του ποδόγυρου. Η πελάτισσα, με αποκρυσταλλωμένη πια την εικόνα του φύλου της, ρίχνεται απερίσπαστη στην περιπέτεια της δημιουργικής ζωής. Απερίσπαστη; Όχι και τόσο αφού δύο γνωστά εικαστικά όντα, ο Ναύτης του Γιάννη Τσαρούχη και η Proserpine του Dante Gabriel Rosseti, για να ξεμουδιάσουν από την ακινησία, κατεβαίνουν από τις κορνίζες τους κι ανταγωνίζονται σκληρά για την εύνοιά της. Διαπληκτίζονται, αλληλοκατηγορούνται, καταπιέζουν τη γυναίκα, την εκφοβίζουν, δρουν αυτόνομα, κυριαρχούν στη ζωή της… Με ποιον να πας και ποιον ν’ αφήσεις; Ίδού το δίλημμα. Φυσικά υπάρχει πάντα η σολομώντεια λύση του βανδαλισμού. Το σχεδόν βίαιο χιούμορ, οι εναλλαγές και οι ανατροπές σε κάνουν να χάνεσαι στην πλοκή.
Στην Proserpine του, ο ζωγράφος, που ήταν ένα από τα πιο εκλεκτά μέλη των Προραφαηλιτών, απεικονίζει σε κλασικό ύφος της σχολής του τη θεά Περσεφόνη που ζει στον Άδη κατά τη διάρκεια του Χειμώνα. Αν και αναγράφεται η χρονολογία 1874 πάνω στον πίνακα, ο Rossetti εργάστηκε επτά χρόνια σε οκτώ ξεχωριστούς καμβάδες πριν τον ολοκληρώσει. Το μοντέλο του ήταν η Jane Morris, μια πολύ όμορφη γυναίκα, με λεπτά χαρακτηριστικά, λεπτά χέρια και άψογα χλωμό δέρμα, σε συνδυασμό με μαύρα πυκνά μακριά μαλλιά. Μια γυναίκα πολύ ιδιαίτερη, με μελαγχολικό και λίγο απόμακρο βλέμμα, αινιγματική φυσιογνωμία, που κρατάει ένα ρόδι. Είναι ένας πίνακας που αποπνέει μυστηριώδη έλξη. Ο Rossetti ζωγράφισε το πορτρέτο σε μια εποχή που η ψυχική υγεία του ήταν εξαιρετικά κλονισμένη και η αγάπη του για την Jane Morris βασανιστική.
Ο δε Ναύτης είναι πολύ οικείο μας πρόσωπο. Ένας από τους πολλούς ναύτες που έχει ζωγραφίσει ο Γιάννης Τσαρούχης, μόνο που αυτός διαβάζει, είναι διανοούμενος, έχει κάτι πιο εκλεπτυσμένο. Οι πειραιώτικες καταβολές του Γιάννη Τσαρούχη σε συνδυασμό με την αγάπη του για το λευκό χρώμα υπήρξαν η αφορμή για να αποτελέσουν οι ναύτες ένα από τα πιο αγαπημένα θέματά του. Ο ζωγράφος των αισθήσεων για άλλη μια φορά υμνεί τον άνθρωπο αγγίζοντας την ίδια στιγμή τα βαθύτερα σπήλαια της ψυχής. Οι περίφημοι ναύτες, κυβιστικά ή ρεαλιστικά σχεδιασμένοι, με εμφανή επιρροή από τον Μatisse, είναι πλέον σήμα κατατεθέν για το έργο του μεγάλου ζωγράφου. Θεωρούνται μαζί και με τους άλλους ένστολους άνδρες τα πιο κύρια χαρακτηριστικά θέματα της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.
Ο ναύτης με την ελληνικότητά του λοιπόν απαιτεί σεβασμό ως εθνικό και ερωτικό σύμβολο, όμως η παμπόνηρη «δυτική» Προσπερίνα με την κοφτερή της γλώσσα, την επιτηδειότητα και τα τεχνάσματά της, αναστρέφει όλες τις βεβαιότητες και «υπαγορεύει» στην πελάτισσα – αφηγήτρια, ένα ολοκαινούργιο μονόπρακτο, που αυτήν τη φορά θα είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία!

Το οριστικό ρούχο

Δύο «συνηθισμένες» γυναίκες επομένως, πωλήτρια και πελάτισσα, που συναντώνται σε έναν χώρο εκτός τόπου και χρόνου, που είναι ένα διανυκτερεύον κατάστημα γυναικείων ειδών, κάτω από το οποίο περνάει ο ηλεκτρικός, κινούν τα νήματα της παράστασης. Η πελάτισσα επείγεται να βρει το οριστικό ρούχο της, την αποκρυσταλλωμένη εικόνα του σώματος εαυτού – καινούργιου ρόλου, ενώ η πωλήτρια – ψυχοπομπός διατηρεί την εξουσία και τη γοητεία του θανάτου και της αναγέννησης!
Το έργο είναι σαφώς υπαινικτικό, με πλάγιες νύξεις, μυστικά υπονοούμενα και ανοιχτό σε ποικίλες και τολμηρές ερμηνείες. Έχει μια προσήλωση στην ειλικρίνεια, τίποτα στείρο και επιτηδευμένο, απόλυτη νατουραλιστική αληθοφάνεια που συνδυάζεται με μια νότα μυστηρίου. Διαφαίνονται οι πτυχές της αιώνιας πάλης ανάμεσα στο αρσενικό και το θηλυκό. Της εσωτερικής πάλης και της κοινωνικής, της ανάγκης ανεύρεσης ισορροπίας, αναζήτησης σύγκλισης. Και μέσα σ’ αυτή την πάλη χωράνε όλα: ο έρωτας, το παιχνίδι της κυριαρχίας, η αντιπαλότητα… Όλα αυτά δίνονται με έναν ξέφρενο χιουμοριστικό τρόπο. Άλλωστε έχουμε να κάνουμε με μια δεινότατη εκπρόσωπο της κωμωδίας, την κυρία Σοφία Φιλιππίδου. Οι εξωφρενικά αστείες καταστάσεις επομένως παίρνουν διαστάσεις αποδέσμευσης από κάθε μορφή λογικής, αυτοματισμού της σκέψης και απελευθέρωσης της φαντασίας.

Δοκιμάζοντας συνεχώς ρούχα, οι γυναίκες απλώνουν όλη την κλίμακα των συναισθημάτων και τις τεχνικές παιχνιδιού, που είναι απαραίτητα στοιχεία κάθε πρόβας, είτε είναι πρόβα θεάτρου, είτε πρόβα θανάτου και αλλαγής. Λαμβάνει χώρα μια διαδοχή στοιχείων, χρωμάτων, μουσικών φθόγγων σε ευρεία γκάμα, συναισθημάτων, σύμφωνα πάντα με μια φυσική διαβάθμιση. Όταν η πελάτισσα, που ήδη έχει «γράψει» το μικρό της μονόπρακτο, βρει το νέο της «ρούχο», «επιστρέφει» με τον «ηλεκτρικό»… Το έσχατο όχημα τη μεταφέρει μαζί με το προσωπείο και κοστούμι της «πίσω», στο μικρό της σπίτι.

Σουρεαλισμός

Η παράσταση έχει φαντασία, ρυθμό και αυτοσχεδιαστική ποιότητα. Είναι σουρεαλιστική, όπως σουρεαλιστική είναι και η γραφή.
Η ποιητική σύνθεση πάνω στα δύο μονόπρακτα της Ρούλας Γεωργακοπούλου, το «Διανυκτερεύον» και το «Προσπερίνα», ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Σε δράση, σε κίνηση, σε θεατρικότητα. Βεβαίως και σε πρωτοτυπία και κατάθεση σκηνικών προτάσεων. Οξυδερκές ανέβασμα από τη σκηνοθέτιδα και αγαπημένη ηθοποιό Σοφία Φιλιππύδου. Εξαιρετικές ερμηνείες. Η παρουσία της πρωταγωνίστριας απλώς καταλυτική. Τα Σκηνικά του Νίκου Αναγνωστόπουλου, τα Κοστούμια της Χριστίνας Σκαρπέλη, οι Φωτισμοί του Πέτρου Γκορίτσα και η Μουσική της Ξανθής Γεωργακοπούλου-Ντάβου στο πνεύμα της σκηνοθετικής ανάγνωσης.
Οι δύο γυναικείοι ρόλοι, πλην της πρωταγωνίστριας, στην παράσταση ερμηνεύονται από άντρες. Καίρια, αδρά, αφαιρετικά. Δεν πρόκειται για θηλυπρεπείς φιγούρες που μιμούνται, αλλά για άνδρες που υποδύονται γυναικείους ρόλους. Γεγονός που παραπέμπει σε θέατρο άλλων αιώνων κι άλλων πολιτισμών. Σε αρχαίο δράμα, σε θέατρο Νο. Αυτή η επιλογή προεκτείνει ευφάνταστα την προσωπικότητα της παράστασης, ενώ τόσο ο ικανότατος και γνωστός (πασίγνωστός μας πλέον…) Χάρης Αττώνης με την τεράστια ολκή, σημαντικότητα και περιεκτικότητα επί σκηνής, όσο και ο νεότερος και ταλαντούχος Πάνος Παπαδόπουλος καταφέρνουν να προσεγγίσουν με πειθαρχία την πρόκληση του άφυλου. Καταιγιστικός επιταχυντής ανάμεσα σε αυτές τις μορφές, η ίδια η χαρισματική Σοφία Φιλιππίδου, που οικοδομεί διαρκείς, απολαυστικούς ρόλους, πιο πολύ με το ανεπάντεχο και την αμεσότητα, τη φινέτσα και τη σαρωτική ιδιοσυγκρασία της, παρά με τις λέξεις. Σε όλη τη διάρκεια της παράστασης δεν υπάρχει περίπτωση να μη θαυμάσεις την πηγαία της θεατρικότητα, την αυτοπειθαρχία της και την ετοιμότητά της. Δεν γίνεται να μη σκεφτείς την εξαιρετική αίσθηση του κωμικού που διαθέτει και να μη θυμηθείς τη μέγιστη προσφορά της στην τέχνη του θεάτρου. Όλη της την τέχνη την αξιοποιεί προς όφελος του υπερρεαλιστικού στόχου. Υποδειγματικό ανέβασμα των δύο σουρεαλιστικών μονόπρακτων της Ρούλας Γεωργακοπούλου από τη Σοφία Φιλιππίδου.

Καρφίτσες στα Γόνατα της Ρούλας Γεωργακοπούλου
Περίοδος Παρουσίασης: 2015 – 2016

Από Μηχανής Θέατρο

Σημείωμα Σκηνοθέτη

“Αγάπησα τα έργα της Ρούλας Γεωργακοπούλου με την πρώτη ανάγνωση και με ενθουσιασμό μεγάλο πρότεινα να τα σκηνοθετήσω και να συμμετέχω στην παράσταση. Εκείνη δέχτηκε επίσης με χαρά και άρχισε το ωραίο μας το θεατρικό παιχνίδι!
Η Ρούλα Γεωργακοπούλου με τη βαθιά και ουσιαστική αγάπη της για το θέατρο, έγραψε και μας παραδίδει δύο μικρά αριστουργήματα, έχοντας σαν πρότυπο την ιδιοφυή τεχνική, των αγαπημένων σουρεαλιστών συγγραφέων και επηρεασμένη από τη δύναμη και τη γοητεία του μεγάλου ρεύματος του υπαρξισμού και του παραλόγου.
Στα έργα της αναγνωρίζουμε το ανθρώπινο δράμα της ύπαρξης και της κοινωνίας και ανακαλύπτουμε τους κανόνες του παιχνιδιού, που μας βοηθούν να δούμε τον εαυτό μας από μια νέα οπτική γωνία. Έτσι μέσω της αυτογνωσίας μπορούμε να καταλάβουμε ίσως, τη μηδαμινή σημασία του κοινωνικού μας ρόλου και τα ειρωνικά του όρια και με απεριόριστη ελευθερία να φτιάξουμε νέους κανόνες και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ζήσει ουτοπικά!
Στη δική μου περίπτωση η επιθυμία μου είναι να «ξυπνήσω» τον μαγικό κόσμο της Ρούλας Γεωργακοπούλου και να φτιάξω με τις λέξεις και με τις φράσεις, με τις εικόνες και τα αισθήματα μια σουρεαλιστική παράσταση, που να μιλάει για τον άνθρωπο, την ποίηση, τη γυναίκα και τον άντρα, τα σύμβολα, το παράλογο της ύπαρξης… το όνειρο και κυρίως για το μεγάλο ζητούμενο: την επικοινωνία και την αγάπη”.

Η ταυτότητα της παράστασης

Σκηνοθεσία: Σοφία Φιλιππίδου
Σκηνικά: Νίκος Αναγνωστόπουλος
Κοστούμια: Χριστίνα Σκαρπέλη
Φωτισμοί: Πέτρος Γκορίτσας
Μουσική: Ξανθή Γεωργακοπούλου-Ντάβου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δανάη Γκουτκίδου
Ερμηνεύουν: Χάρης Αττώνης, Πάνος Παπαδόπουλος, Σοφία Φιλιππίδου

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -