Του Παναγιώτη Μήλα
Το είδαμε κι αυτό! Στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Θεάτρου στον Πειραιά υπάρχουν δύο προτομές αριστερά και δεξιά της κεντρικής εισόδου.
Η μία ανήκει στον Αιμίλιο Βεάκη και η άλλη στην πιο διάσημη Ελληνίδα Κατίνα. Την ηθοποιό που έλαμψε στις σκηνές όλου του κόσμου και η οποία το 1943 κατέκτησε το Όσκαρ Β΄ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», όπου υποδυόταν το ρόλο της φλογερής πατριώτισσας της Ισπανίας, Πιλάρ.
Η Κατίνα Κωνσταντοπούλου γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1900 στον Πειραιά. Κόρη μεγαλοαστικής οικογένειας, και συγκεκριμένα του αλευροβιομήχανου Βασίλη Κωνσταντόπουλου, φοίτησε αρχικά στη Σχολή Χιλλ. Ακολούθησε η Σχολή Καλογραιών της Τήνου. Λόγω του ζωηρού της χαρακτήρα φοίτησε εσώκλειστη σε σχολείο της Ελβετίας. Σπούδασε μουσική και τραγούδι στο Ωδείο της Γενεύης καθώς και σε άλλες αντίστοιχες σχολές στη Βιέννη και στο Βερολίνο.
Η συμμετοχή της στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» του 1943 της χάρισε το Όσκαρ Β’ γυναικείου ρόλου στην τελετή του 1944. Στην ταινία ερμήνευσε τον ρόλο της Πιλάρ
Όταν πήρε στα χέρια της το αγαλματίδιο είπε: «Το δέχομαι για λογαριασμό όλων των συναδέλφων μου, του Εθνικού Θεάτρου, ζωντανών ή νεκρών».
***
Η γυναίκα αυτή που είχε γνωρίσει τη διεθνή αναγνώριση όταν έβγαινε στην Επίδαυρο αμέσως μετά τη γενική δοκιμή, είχε την αγωνία να ακούσει τη γνώμη του κοινού. Ο πρώτος άνθρωπος που πήγαινε να δει μετά τη δοκιμή ήταν ο Λεωνίδας Λιακόπουλος, στο Λυγουριό.
– Με αγωνία ρώταγε: Τι είπαν ρε οι χωριάτες; Μόνο αυτό την ενδιέφερε. Αυτή την κριτική άκουγε.
Στα 17 της παντρεύτηκε τον βιομήχανο Γιάννη Παξινό και απέκτησε μαζί του δύο κόρες. 6 χρόνια μετά θα ζητήσει διαζύγιο. Άρχισε από πολύ νωρίς την καλλιτεχνική σταδιοδρομία της και γρήγορα διακρίθηκε για το αληθινό ταλέντο της και την αγάπη στην τέχνη της. Ο πρώτος της σημαντικός ρόλος ήταν της Βεατρίκης, στην ομώνυμη όπερα Αδελφή Βεατρίκη, που την έγραψε ειδικά γι’ αυτήν ο Δημήτρης Μητρόπουλος και η οποία ανέβηκε το 1920 στο Δημοτικό θέατρο Πειραιώς.
Το 1931 συνεργάστηκε με τον κορυφαίο Έλληνα ηθοποιό Αιμίλιο Βεάκη με τον οποίο εισχώρησε στον συνεταιρικό θίασο του Αλέξη Μινωτή, τον οποίο και παντρεύτηκε και που μαζί του συνεργάστηκε αποδοτικά από το 1932 μέχρι το 1940, χρονιά που έγινε μόνιμο μέλος του Εθνικού Θεάτρου.
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1952 και άρχισε ξανά τις εμφανίσεις της στο Εθνικό Θέατρο με τον Αλέξη Μινωτή, όπου ανέβασε Ίψεν και Λόρκα, αλλά με κύριο πλέον ενδιαφέρον στις παραστάσεις αρχαίων θεατρικών έργων.
Είχε πολύ πλούσιες εκφραστικές δυνατότητες που της επέτρεπαν να ερμηνεύει όχι με δυσκολία δραματικούς ρόλους κάθε θεατρικού ύφους, από την αρχαία ελληνική τραγωδία μέχρι το «μπρεχτικό» θέατρο. Επίσης, η μουσική της καλλιέργειά της τής επέτρεπε να χρωματίζει τη φωνή της ώστε να αναδεικνύεται η εκφραστικότητα και η ευαισθησία έντονα καθώς και ο μελωδικός ρυθμός του ποιητικού λόγου.
Χτυπημένη από καρκίνο καλπάζουσας μορφής, ήδη από το 1969, γνώριζε για την ασθένειά της. Η συμμετοχή της στην ταινία “Το νησί της Αφροδίτης” ήταν, ουσιαστικά, μία αναμέτρηση με τα όριά της. Έπαιξε στην ταινία υπομένοντας φρικτούς πόνους. Αργότερα, για την παράσταση “Μάνα Κουράγιο”, έβγαινε κάθε βράδυ στη σκηνή σέρνοντας ένα ολόκληρο και βαρύ κάρο. Το καλοκαίρι του 1972, η Kατίνα Παξινού εμφανίζεται, για τελευταία φορά, στο θέατρο της Επιδαύρου, όχι ως ηθοποιός, πράγμα που δεν εμπόδισε το κοινό να υποκλιθεί χειροκροτώντας όρθιο τη μεγάλη ιέρεια της Τέχνης, η οποία «έφυγε», ύστερα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο, στις 22 Φεβρουαρίου 1973.
***
Παραλίγο να το ξεχάσω: Το επώνυμο της πιο διάσημης Ελληνίδας Κατίνας, είναι το Παξινού και όχι το Παξινού – Μινωτή όπως έχουν χαράξει στη μαρμάρινη βάση της προτομής της στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Αν άφηναν τον μαρμαρά-χαράκτη να γράψει μόνος του το όνομα, θα το έγραφε σωστά: ΠΑΞΙΝΟΥ.
ΚΑΙ ΕΔΩ Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΟΥ ΟΣΚΑΡ
