Ο Κάρολος Κουν ιδρύει το 1942 το Θέατρο Τέχνης, στο οποίο δίδαξε τον στανισλαφσκικό τρόπο υποκριτικής. Χάρη σ’ εκείνον το ελληνικό κοινό γνώρισε τους μεγάλους ξένους και σύγχρονους συγγραφείς, όπως τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Μπέρτολντ Μπρεχτ, Άρθουρ Μίλλερ, Τένεσι Ουίλιαμς, Σάμιουελ Μπέκετ, Ζαν Ζενέ, Ντάριο Φο κ.α. και μέσα από την πορεία του ανέδειξε νέους Έλληνες συγγραφείς, όπως τους Ιάκωβο Καμπανέλη, Π. Χορν, Γιώργο Σκούρτη, Λούλα Αναγνωστάκη, Μ. Λαϊνά, Γ. Σεβαστίκογλου, Νότη Περγιάλη, Δ. Κεχαΐδη, Α. Σολωμό κ.ά.
Από τη δεκαετία του ’70 ανέβασε κυρίως Νεοελληνικό Θέατρο, γι’ αυτό και λέγεται πως ήταν ο πατέρας του Νεοελληνικού Θεάτρου.
Από το 1942 το Θέατρο Τέχνης περιπλανήθηκε σε διάφορες φιλικές στέγες έως το 1954, όπου στεγάστηκε μόνιμα στο κυκλικό θεατράκι του Ορφέα (230 θέσεων).
Το 1942 ανοίγει τη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, έχοντας ως στόχο την ανάδειξη νέων θεατρικών συγγραφέων και ηθοποιών, που να είναι πιο κοντά στα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας και του κάθε τόπου, παράλληλα με τα αισθητικά ρεύματα των άλλων χωρών καθώς και την ερμηνεία του αρχαίου δράματος. Το 1952 ξεκίνησαν τα “Επιδαύρια” με πρώτο έργο τον Ιππόλυτο: μόνο το Εθνικό Θέατρο είχε το δικαίωμα να ανεβάζει παραστάσεις στην Επίδαυρο.
Το 1956 δημιουργεί το Θερινό Θεατράκι Κήπου στη Θεσσαλονίκη, όπου και παρουσιάζει το χειμερινό του ρεπερτόριο και περιοδεύει στις πόλεις της Βορείου Ελλάδος για δέκα χρόνια.
Το 1957 μπαίνει με αργά και σταθερά βήματα στο χώρο του αρχαίου δράματος με τα έργα Πλούτος, Βάτραχοι, Λυσιστράτη, Αχαρνής, Πέρσες, Ειρήνη, Προμηθέας Δεσμώτης, Ηλέκτρα, Οιδίπους Τύραννος κ.α. Σιγά σιγά το ξεχωριστό ύφος της ερμηνείας του στο αρχαίο δράμα του δίνει την παγκόσμια αναγνώριση μέσα από τα διεθνή φεστιβάλ και οδοιπορικά καθώς και τις αξιομνημόνευτες τέσσερις διακρίσεις του στο Θέατρο των Εθνών με τα έργα Όρνιθες το 1962 παίρνοντας το Α’ βραβείο, Πέρσες το 1965, Ειρήνη και Οιδίποδα Τύραννο το 1979 και με τους Αχαρνής το 1982.
Το 1962, ανεβάζει τους Όρνιθες στην Αγγλία.
Το 1975 η ανάγκη για μια δεύτερη Σκηνή για το κοινό, οδηγεί το Θέατρο Τέχνης στη δημιουργία Λαϊκής Σκηνής, όπου και στεγάζεται στο Θέατρο Βεάκη για δέκα χρόνια.
Το 1985 η ελληνική πολιτεία, θέλοντας να τιμήσει τον Κάρολο Κουν για την ανεκτίμητη συμβολή του στην ιστορία του Ελληνικού Θεάτρου, τον βοηθά στη δημιουργία μιας δεύτερης μόνιμης Σκηνής και ανοίγει το Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν στην οδό Φρυνίχου στην Πλάκα.
Το 1987 μετά το θάνατο του Δασκάλου Κάρολου Κουν, το Θέατρο Τέχνης συνέχισε να λειτουργεί και στις δυο Σκηνές, με Διευθύνοντα Σύμβουλο τον Γιώργο Λαζάνη και Αναπληρωτή Διευθύνοντα Σύμβουλο τον Μίμη Κουγιουμτζή.
Από το 2005 έως το 2014 Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου και της Διευθυντής της Δραματικής Σχολής διετέλεσε ο Διαγόρας Χρονόπουλος,
Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης από το 2014 είναι η σκηνοθέτις και συγγραφέας Μαριάννα Κάλμπαρη. Η θητεία της ανανεώθηκε πρόσφατα έως το 2020.
***
«…Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας. Μόνος του ο καθένας είναι ανήμπορος. Μόνος του ο καθένας από σας τους πιο κοντινούς στην προσπάθειά μας, είναι ανήμπορος. Μαζί ίσως κάτι μπορέσουμε να κάνουμε. Το θέατρο, ως μορφή Τέχνης, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε, ν’ αγγίξουμε ο ένας τον άλλον, να νιώσουμε μαζί μιαν αλήθεια. Να γιατί διαλέξαμε το θέατρο σα μορφή εκδήλωσης του ψυχικού μας κόσμου…»
Κάρολος Κουν
Απόσπασμα από τη διάλεξη που δόθηκε στις 17 Αυγούστου 1943 για τον Όμιλο των Φίλων του «Θεάτρου Τέχνης»
***
Το ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ιδρύθηκε το 1942 και έχει θέσει ως στόχους του την ανάδειξη και καθιέρωση νέων Ελλήνων συγγραφέων, τη δημιουργία «Σχολής» με δικό της «ύφος» για την κατάκτηση της θεατρικής τέχνης, τη γνωριμία και συνεπώς την επικοινωνία του ελληνικού κοινού με τους μεγάλους ξένους κλασικούς και σύγχρονους συγγραφείς, την ερμηνεία του Αρχαίου Δράματος και, από τότε μέχρι σήμερα, υπηρετεί και πραγματώνει αδιάλειπτα τους αρχικούς στόχους του. Έχουμε να κάνουμε όχι απλά με ένα γεγονός αλλά με ένα ιστορικό γεγονός.
Τίτλος και πεμπτουσία του: ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ
Ιδρυτής του: ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ
Στίγμα του: Θέατρο συνόλου, κοινής θεατρικής παιδείας, κοινών καλλιτεχνικών επιδιώξεων.
Το έτος της ίδρυσης του (1942), μέσα στα χρόνια της γερμανικής κατοχής, υπαγόρευε στο θεατρικό φυτώριο το μέτρο της αυταπάρνησης, της αγωνιστικότητας, της ομοψυχίας και του φανατισμού που του χρειαζόταν για να επιζήσει και να επιτύχει.
Μέσα στο Θέατρο Τέχνης γεννήθηκαν ένα πλήθος νέοι Έλληνες συγγραφείς. Από το 1942 μέχρι σήμερα στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης πρωτοπαρουσιάστηκαν πολλοί νέοι Έλληνες συγγραφείς: Γ. Σεβαστίκογλου, Α. Σολωμός, Δημ. Κεχαίδης, Ιακ. Καμπανέλλης, Λ. Αναγνωστάκη, Γ. Σκούρτης, Μ. Ευθυμιάδης, Γ. Αρμένης, Ε. Χαβιαρά, Δ. Λιτινάκη, Μ. Λαϊνά, Γ. Χρυσούλης, Θ. Βαλτινός, Π. Μεντής κ.α.
Στο Θέατρο Τέχνης γεννήθηκε για το ελληνικό κοινό ο Ουίλλιαμς, ο Μίλλερ, ο Λόρκα, ο Μπρεχτ, ο Αρραμπάλ, ο Μπέκετ, ο Γκομπρόβιτς, ο Ζενέ, ο Φο, ο Ρουζάντε, ο Έρντμαν , ο Ρουζέβιτς, ο Μποντ, ο Στράους, ο Ροντρίγκες, ο Μπέρνχαρντ, ο Κολτές και άλλοι…
Μέσα στο Θέατρο Τέχνης διασταυρώνονται και ζυμώνονται τα κλασικά και τα τρέχοντα αισθητικά ρεύματα του παγκοσμίου θεάτρου, με τα ρεύματα και τις τάσεις του τόπου, πλάθοντας έτσι μια γηγενή πνευματική και καλλιτεχνική μορφολογία. Από το 1957, το Θέατρο Τέχνης μπαίνει σιωπηλά και ανιχνευτικά, μα και με σεμνή τόλμη και μαχητικότητα, στο χώρο του αρχαίου δράματος, που έμελλε να του χαρίσει παγκόσμια φήμη, σεβασμό και αναγνώριση. «Πλούτος», «Όρνιθες», «Πέρσες», «Βάτραχοι», «Λυσιστράτη», «Οιδίπους Τύραννος», «Αχαρνής», «Επτά επί Θήβας», «Βάκχες», «Ειρήνη», «Τρωαδίτισσες», «Ιππής», «Ορέστεια», «Σφήκες», «Προμηθέας Δεσμώτης» , «Ηλέκτρα», «Θεσμοφοριάζουσες», «Αγαμέμνων», «Φιλοκτήτης», «Νεφέλες», «Μήδεια», «Άλκηστις», «Ορέστης».
Τα πιο έγκυρα Φεστιβάλ του κόσμου γιόρτασαν και βράβευσαν το έργο του Θεάτρου Τέχνης: Τέσσερις αλησμόνητες συμμετοχές στο «Θέατρο των Εθνών» με «Όρνιθες» το 1962 (Α’ Βραβείο), με «Πέρσες» το 1965, με «Ειρήνη» και «Οιδίποδα Τύραννο» το 1979, με «Αχαρνής» το 1982.
Συμμετοχή στα μεγάλα διεθνή Φεστιβάλ της Ζυρίχης, του Ισραήλ, της Βενετίας, της Βιέννης, του Βελιγραδίου, της Φλάνδρας, της Βαρσοβίας, της Φλωρεντίας, του Αμβούργου, του Βερολίνου, της Βόννης, του Άμστερνταμ, της Στουτγάρδης, της Στοκχόλμης, του Όσλο, του Ελσίνκι, των Βρυξελλών (Ευρωπάλια 1982), της Κωνσταντινούπολης (1988), της Μέριδα (1984 και 1990)
Μεγάλα οδοιπορικά, γεμάτα συγκινήσεις και θριάμβους στη Μόσχα, στο Λένινγκραντ, στην Κύπρο-Λευκωσία, Σαλαμίνα, Κούρειο, στο Μόναχο, στην Κολωνία, στο Ντόρτμουντ, στο Ντύσσελντορφ, στις Κάτω Χώρες και τέλος, τόσες και τόσες προσκλήσεις, που δεν μπόρεσε να αποδεχτεί κυρίως λόγω ελλείψεως οικονομικών μέσων.
Παράλληλα με την ίδρυση του θεάτρου ο Κάρολος Κουν προχώρησε και στην ίδρυση της Δραματικής Σχολής του, η οποία λειτουργεί από το 1942, χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα, προσφέροντας άξια στελέχη που υπηρετούν τη θεατρική παιδεία του τόπου μας.
Από το 1942 ως το 1949 το Θέατρο Τέχνης περιπλανήθηκε σε διάφορες φιλικές στέγες. Το 1954 στεγάστηκε μόνιμα πια στο κυκλικό θεατράκι του Ορφέα -230 θέσεων. Το 1956 δημιουργεί το θερινό θέατρο Κήπου Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάζει και εκεί όλο το χειμερινό του ρεπερτορίου και από όπου περιοδεύει στις πόλεις της Βορείου Ελλάδος για μια δεκαετία.
Η ανάγκη μιας δεύτερης σκηνής στην Αθήνα, για την αξιοποίηση των στελεχών και τη διεύρυνση του κοινού του, οδηγεί το Θέατρο Τέχνης στη δημιουργία της Λαϊκής σκηνής στο θέατρο ΒΕΑΚΗ, όπου λειτουργεί για μια δεκαετία από το 1975 ως το 1985.
Το Θέατρο Τέχνης λειτουργεί από το 1968 νομότυπα ως αστική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ» ελεγχόμενη από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο.
Το Θέατρο Τέχνης, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, έμεινε πιστό στο στίγμα του, στους στόχους του και στην αισθητική του πορεία, πιστεύοντας πως αυτή είναι και η έννοια του πολιτιστικού έργου και της ιδεολογίας του.
Ιστορία
Η πρώτη περίοδος (1942-1950)
Το 1942, μέσα στην καρδία της Γερμανικής Κατοχής, ο Κάρολος Κουν ιδρύει το Θέατρο Τέχνης. Η πρώτη παράσταση δόθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1942 στο Θέατρο «Αλίκης», με το έργο «Αγριόπαπια» του Ίψεν.
«Το «Θέατρο Τέχνης» ιδρύθηκε το 1942 στην αρχή της Γερμανικής Κατοχής. Η ανάγκη για ένα τέτοιο νέο θέατρο, ένα θέατρο συνόλου, είχε ωριμάσει μέσα μου πολύ πριν, τον καιρό που ιδρύθηκε η ημι-επαγγελματική «Λαϊκή Σκηνή». Η εποχή της Κατοχής ήταν μια συναισθηματικά, πλούσια εποχή. Έπαιρνες και έδινες πολλά. Μας ζώνανε κίνδυνοι, στερήσεις, βία και τρομοκρατία. Γι’ αυτό σαν άνθρωποι αισθανόμασταν την ανάγκη πίστης, εμπιστοσύνης, συναδέλφωσης, έξαρσης και θυσίας.»
«Από το ’38 ως το ’41 είχα αρχίσει την προετοιμασία μιας σχολής από πού πήρα το βασικό υλικό. Από κει βγήκαν ο Διαμαντόπουλος, η Χατζηαργύρη, ο Καλλέργης, ο Ζερβός, η Κατσέλη, η Μεταξά, η Γιαννακοπούλου, η Λαμπροπούλου, ο Βασταρδής, και ήρθα σε επαφή με μερικούς βασικούς συνεργάτες, τον Σεβαστίκογλου, τον Πλωρίτη, τον Στεφανέλλη, τον Νομικό, και προς το τέλος της Κατοχής με τον Χατζιδάκι. Δούλευα με αυτό το υλικό σε μια αίθουσα που μας είχε παραχωρήσει στο Ωδείο, 10-12 ώρες την ημέρα. Εκεί που προετοιμαζόμαστε, ήρθε ένας παλιός φίλος ο Κ. Χατζηαργύρης, ο οποίος μας είπε ότι βάζει τα λεφτά, κι έτσι πήραμε το θέατρο «Αλίκης»… Πεινούσαμε αγρίως, ήμασταν σε κατάσταση τρομακτική. Αλλά υπήρχε πίστη που σήμερα δεν τη βρίσκεις εύκολα».
Το 1943 ιδρύεται ο Όμιλος Φίλων του Θεάτρου Τέχνης με σκοπό την επικοινωνία και την ανάπτυξη ενός ισχυρού δεσμού μεταξύ των θεατών και του Θεάτρου, καθώς και την οικονομική ενίσχυση του Θεάτρου Τέχνης.
Την «Αγριόπαπια» σύντομα ακολούθησε το δραματοποιημένο παραμύθι του Στρίνμπεργκ, «Σουάνεβιτ (Κύκνος)». Στη συνέχεια παρουσιάζονται έργα όπως: «Ρόσμερσχόλμ» του Ίψεν, «Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» του Πιραντέλλο, «Κωνσταντίνου και Ελένης» του Γ. Σεβαστίκογλου, «Βρικόλακες» του Ίψεν, «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» του Πιραντέλλο, «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου.
«Το 1945 το «Θέατρο Τέχνης» αναγκάστηκε να διακόψει τη λειτουργία του. Άλλα περιμέναμε κι άλλα μας βρήκανε. Χτυπήθηκαν και χάθηκαν ιδανικά και όνειρα και προοπτικές και πάνω απ’ όλα έλειψε η πίστη. Η πίστη και η μεταξύ μας συνεννόηση και επαφή».
Την περίοδο 1945-1946, ο Κουν επιστρέφει στον θίασο της Κατερίνας, όπου σκηνοθετεί πέντε έργα.
«Το 1946, με λίγο κρύα καρδιά, προσπάθησα να συμμαζέψω και να συναρμολογήσω ό,τι μπόρεσε να απομείνει. Με λίγο μαζεμένα τα φτερά λειτουργήσαμε άλλα τρία χρόνια.»
Η περίοδος αυτή ήταν ιδιαίτερα γόνιμη. Από το 1946 έως το 1949 οι παραστάσεις δίνονται στο Θέατρο Μουσούρη. Ο Κουν συνεργάζεται μεταξύ άλλων με την Έλλη Λαμπέτη και τη Μελίνα Μερκούρη και παρουσιάζει έργα όπως: «Γυάλινος Κόσμος» και «Λεωφορείο ο Πόθος» του Τ. Ουίλλιαμς, «Πόθοι κάτω από τις λεύκες» του Ο’Νιλ, «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» και «Ο θάνατος του εμποράκου» του Μίλερ, «Το φιόρο του λεβάντε» του Ξενόπουλου, «Αχ, αυτά τα φαντάσματα» του ντε Φιλίππο.
«Τότε πια, αναγκαστήκαμε να διακόψουμε οριστικά για λόγους οικονομικο-πολιτικούς και εσωτερικής συνοχής. Θα έπρεπε να σταματήσω και να διαμορφώσω από την αρχή πάλι έναν πυρήνα. Αυτό και έγινε. Εργάστηκα στο «Εθνικό Θέατρο» για δύο χρόνια, ξεπλήρωσα τα χρέη του «Θεάτρου Τέχνης». Παράλληλα συνέχισα τη Σχολή με νέα παιδιά.»
Η δεύτερη περίοδος (1954-1987)
«Μαζεύοντας συνδρομές, διαμορφώσαμε το χώρο στο Υπόγειο του Ορφέα. Το 1954 ανάψαμε πρόχειρους προβολείς για να φωτίσουμε μπρος σε καμιά εκατοστή θεατές τη «Μικρή μας Πόλη» του Θόρντον Ουάιλντερ. Έτσι λειτούργησε πάλι το «Θέατρο Τέχνης» σχεδόν αποκλειστικά με νέους αδειούχους μαθητές.
Περάσαμε πολλές φάσεις αλλά πάντα κρατούσαμε στοιχεία από τις προηγούμενες, μολονότι τα έργα που παίξαμε κατόπιν ήταν εντελώς διαφορετικά. Στη δεύτερη περίοδο παίξαμε πολύ Τσέχωφ, Πιραντέλλο, Ουάιλντερ, Ουίλλιαμς και Μίλλερ. Μέσω του Πιραντέλλο ξανοιχτήκαμε στη φάση του θεάτρου του παραλόγου, στο οποίο «πέσαμε με τα μούτρα». Στο θέατρο του παραλόγου και στο επικό θέατρο του Μπρεχτ. Δουλέψαμε συγχρόνως αυτές τις δύο τάσεις, που είναι οι δύο πόλοι του σύγχρονου θεάτρου».
Ο Κουν γνωρίζει στο ελληνικό κοινό τον Ινγκ, τον Άλμπυ, τον Βαν Ίταλυ και άλλους Αμερικανούς συγγραφείς. Με την αρχή της δεκαετίας του ’60, ο Κουν και το Θέατρο Τέχνης ανοίγουν αποφασιστικά τους δρόμους του παράλογου θεάτρου με πρώτες παραστάσεις Μπέκετ, Ιονέσκο, Ζενέ, Πίντερ, Αραμπάλ, Γκομπρόβιτς, Βιτράκ κ.α. και διευρύνει το μοντέρνο θέατρο με Βάις, Φρις, Φο, Μποντ, Έρντμαν, Στράους, Ρουζέβιτς κ.α.
«Συγχρόνως, αρχίσαμε την προεργασία για μια επιστροφή στο αρχαίο δράμα. Αλλά αυτή τη φορά το αρχαίο δράμα ή το κλασικό θέατρο ιδωμένα με περισσότερη υπογράμμιση της ζωντάνιας τους της σημερινής. Το 1957 ξανανέβασα τον «Πλούτο»… Το 1962 έγινε η πρώτη μας επαφή με το εξωτερικό όπου στο Παρίσι παρουσιάσαμε τους «Όρνιθες» και αποσπάσαμε το Βραβείο των Εθνών».
Έτσι ξεκινά μια μακρά σημαντική πορεία στο χώρο του αρχαίου δράματος, που συνοδεύεται από μεγάλες περιοδείες στο εξωτερικό και από μια σειρά συμμετοχών στα μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου.
«Το 1957 η «Αυλή των Θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στάθηκε ένα ορόσημο για το θέατρο μας και άνοιξε το δρόμο στους νεώτερους συγγραφείς με επικεφαλής το Δημήτρη Κεχαΐδη, τη Λούλα Αναγνωστάκη κι αργότερα το Γιώργο Σκούρτη, το Μήτσο Ευθυμιάδη και άλλους πολλούς. Συγχρόνως πραγματοποιήσαμε μια αναδρομή στο ξεκίνημα του μετεπαναστατικού Ελληνικού Θεάτρου, με τους Βυζάντιο, Κορομηλά, Καπετανάκη κι από τους νεότερους τον Ξενόπουλο».
Το 1967, ο Κουν σκηνοθετεί «Ρωμαίο και Ιουλιέττα» στο Stratford με ηθοποιούς του Royal Shakespeare Company. Είναι ο μόνος ξένος που σκηνοθετεί στο Stratford τα τελευταία 45 χρόνια.
Στα χρόνια της δικτατορίας, χρόνια κλειστής δουλειάς και άρνησης συμμετοχής σε κρατικές εκδηλώσεις ή φεστιβάλ, το Θέατρο Τέχνης ανεβάζει έργα όπως τον «Βόυτσεκ» του Μπύχνερ, το «Παιχνίδι της Σφαγής» του Ιονέσκο, την «Οπερέτα» του Γκομπρόβιτς, το «Τέλος του Παιχνιδιού» και το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ.
Το 1975 το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει στην Επίδαυρο την ιστορική παράσταση των «Ορνίθων» κι έτσι γίνεται το πρώτο θέατρο μετά το Εθνικό που συμμετέχει στο Φεστιβάλ Επιδαύρου.
Το τελευταίο έργο που σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν ήταν το 1987 ο «Ήχος του όπλου» της Λούλας Αναγνωστάκη.
Ο Κάρολος Κουν πέθανε στις 14 Φεβρουαρίου 1987.
«Όσο μπορούσαμε όλα αυτά τα χρόνια θέλαμε να είμαστε τίμιοι απέναντι στην Τέχνη που υπηρετούμε. Εκείνο που προσπαθούσαμε ήταν να δημιουργηθεί ένα θέατρο συνόλου -όχι βέβαια χωρίς πρωταγωνιστές, αλλά μια ομάδα που θα έδινε τις ίδιες δυνατότητες σε όλους να εξελιχθούν, να ανθίσουν μέσα στο θέατρο. Κι όπου όλο το βάρος της δουλειάς θα ήταν η παράσταση του έργου…
Σήμερα δεν ξέρω ποια ακριβώς ήταν τα όνειρά μου. Όνειρό μου ήταν το θέατρο…Εκείνο που θέλω είναι να συνεχίσει το «Θέατρο Τέχνης» όταν εγώ αποτραβηχτώ. Υπάρχουν στοιχεία, παλιοί μου συνεργάτες που μπορούν να το κρατήσουν. Υπάρχουν άλλοι που έφυγαν από κοντά μας, δεν τους κρατά κακία, κάνουν αυτό που νομίζουν σωστό…Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι θα νιώσω ότι κάτι έγινε, ότι δεν πήγε χαμένη η προσπάθεια, μόνο όταν αυτή η δουλειά μείνει. Είναι το μόνο κριτήριο αν έχω πετύχει το στόχο ή όχι».
Αρχαίο Δράμα και περιοδείες στο εξωτερικό
«Η πρώτη επαφή μου με το αρχαίο θέατρο και ειδικά με τον Αριστοφάνη ξεκίνησε το 1935 σε ερασιτεχνικές παραστάσεις στο Κολέγιο Αθηνών με μαθητές της σχολής, ηλικίας 12-16 ετών. Ήταν ένα υλικό εύπλαστο, ανυποψίαστο, αυθόρμητο, χωρίς γνώσεις, αλλά με φαντασία και θεατρικό ένστικτο και πάνω από όλα άφθαρτο ακόμα… Τα κοστούμια και τα σκηνικά τα φροντίζαμε και τα βάφαμε μόνοι μας, μόνοι μας κάναμε τις μάσκες και τα αντικείμενα τα θεατρικά…
Οδηγός μας στάθηκε αυτό που υπήρχε γύρω μας, σε μορφές, σε ήχους, σε σχήματα. Αυτό που ζητούσαμε να βρούμε, να ανακαλύψουμε ήταν η κρυμμένη θεωρία του τόπου και των ανθρώπων, του ίδιου τόπου και των ίδιων ανθρώπων όπου εκφράστηκαν οι αρχαίοι ποιητές…Στα πλαίσια αυτά το 1934 με παθιασμένη μανία κινήθηκα να πλησιάσω, με ένα αγνό υλικό, τον αρχαίο ποιητή, τον Αριστοφάνη…»
Με τους μαθητές του Κολεγίου Αθηνών ο Κουν ανεβάζει τους «Όρνιθες» και τον «Βατράχους» του Αριστοφάνη και τον «Κύκλωπα» του Ευριπίδη. Με τη «Λαϊκή Σκηνή» σκηνοθετεί τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη και την «Άλκηστη» του Ευριπίδη.
Το 1939, μετά τη διάλυση της «Λαϊκής Σκηνής», σκηνοθετεί την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, με πρωταγωνίστρια τη Μαρίκα Κοτοπούλη.
Η πρώτη παράσταση αρχαίου δράματος που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης είναι το 1945 οι «Χοηφόροι» του Αισχύλου.
«Το 1957 ξανανέβασα τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη… Ουσιαστικά δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στις δύο παραστάσεις, του Κολεγίου και του 1957 στο «Τέχνης». Ήταν μια επιστροφή αλλά αυτή τη φορά με πιο πεπειραμένους ηθοποιούς. Η αντίληψη για τον Αριστοφάνη ήταν η παλιά: o «λαϊκός εξπρεσιονισμός». Μόνο που στη δεύτερη φορά ήταν συνεργάτες ο Τσαρούχης, ο Χατζιδάκις…»
Το 1959 δίνεται η πρώτη παράσταση των «Ορνίθων» του Αριστοφάνη, η οποία ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων -λόγω της προκλητικής για ορισμένους παρουσίασης του ιερέα- με αποτέλεσμα να ακυρωθούν, με προεδρικό διάταγμα, όλες οι υπόλοιπες παραστάσεις. Το 1962 οι «Όρνιθες» ξανανεβαίνουν. Η παράσταση πιο άρτια και με αλλαγή στη χορογραφία σημειώνει τεράστια επιτυχία όπου κι αν παρουσιάζεται.
«Το 1962 αρχίσαμε για πρώτη φορά τις περιοδείες μας με αρχαίο δράμα στο εξωτερικό. Παρουσιάσαμε τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη στο Θέατρο των Εθνών στο Παρίσι κι αποσπάσαμε το πρώτο βραβείο. «Το Θέατρο των Εθνών έκλεισε με ένα λαμπρό πυροτέχνημα» ανέφερε ο γαλλικός Τύπος… Η πρόσκληση για την παρουσίαση των «Ορνίθων» ήρθε από το Παρίσι, από το διευθυντή του Φεστιβάλ, που την είχε δει στη μοναδική παράσταση που δόθηκε στο Ηρώδειο τον Σεπτέμβριο του 1959…
Στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ του Λονδίνου οι «Όρνιθες» παρουσιάστηκαν τρεις φορές και σημείωσαν το μεγαλύτερο αριθμό παραστάσεων -πάνω από 30 παραστάσεις- με ασφυκτικά γεμάτες αίθουσες. Όταν οι «Όρνιθες» παρουσιάστηκαν το 1975 στην Επίδαυρο με καθυστέρηση πάνω από 10 χρόνια, σημείωσαν τη μεγαλύτερη πληρότητα που είχε ποτέ το Θέατρο με έργο αρχαίο.
Το 1965 αποφασίσαμε σκόπιμα να παρουσιάσουμε την πρώτη των «Περσών» στο εξωτερικό και πάλι στο Φεστιβάλ του Λονδίνου. Ο κριτικός του «Observer» γράφει: «…τώρα μπορούμε να κλίνουμε το ρήμα του ιστορικού λόγου, η Δόξα που ήταν η Ελλάς στον ενεστώτα χρόνο». Την ίδια αποδοχή είχαν, αργότερα, οι «Βάτραχοι», η «Λυσιστράτη», οι «Αχαρνής», οι «Επτά επί Θήβας», ο «Οιδίπους Τύραννος», οι «Βάκχες» και η «Ειρήνη», ταξίδεψαν και παρουσιάστηκαν σε διάφορα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης σε Ανατολή και Δύση και απέσπασαν ενθουσιώδεις κρίσεις των κορυφαίων προσωπικοτήτων του παγκόσμιου θεάτρου με κριτικές με τίτλους όπως «Ένα μάθημα από τους Έλληνες» (Sunday Times), «Ναι, ναι, αυτό είναι το Θέατρο» (Die Welt), «Το παγκοσμίου φήμης Θέατρο Τέχνης μετά δύο επισκέψεις στη Βαρσοβία (1965 και 1978) μας απέδειξε πως το θέατρο δεν γνωρίζει σύνορα» (Ρομάν Σιτλόφσκυ – Tribuna Ludu). Οι εδώ κρίσεις, επικρίσεις και κατακρίσεις είναι γνωστές».
Παράλληλα, από το 1975 και μετά, το Θέατρο Τέχνης συμμετέχει ανελλιπώς στο Ελληνικό Φεστιβάλ, παρουσιάζοντας παραστάσεις στο Θέατρο της Επιδαύρου και στο Ηρώδειο, αλλά και σε διάφορα θέατρα ανά την Ελλάδα:
H τελευταία σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν στο αρχαίο δράμα έγινε στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, που παρουσιάστηκαν το 1985 στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
Οι απόψεις του Καρόλου Κουν για το αρχαίο θέατρο αποτυπώνονται στην ομιλία του στη Διεθνή Διάσκεψη Θεάτρου στο Ηρώδειο, στις 4 Ιουλίου 1957.
1987 έως σήμερα
Γιώργος Λαζάνης
O Γιώργος Λαζάνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926. Από το 1951 έως το 1954 φοίτησε στη Δραματική Σχολή που ίδρυσε ο Κάρολος Κουν. Από το 1954 έπαιξε σε όλα σχεδόν τα έργα που σκηνοθέτησε στο Θέατρο Τέχνης ο Κάρολος Κουν. Συνολικά ερμήνευσε πάνω από 100 ρόλους του διεθνούς και ελληνικού ρεπερτορίου. Από το 1967 μέχρι το θάνατό του το 2006, σκηνοθέτησε περισσότερα από 40 έργα στο Θέατρο Τέχνης. Το 1959 ανέλαβε τη διεύθυνση της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης, στην οποία δίδασκε το μάθημα της Υποκριτικής έως το 2004. Έγραψε το θεατρικό έργο «Λευκή Απεργία», το οποίο παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης, στη σκηνή της οδού Φρυνίχου, το 1986. Μετά τον θάνατο του Καρόλου Κουν το 1987 ανέλαβε Διευθύνων Σύμβουλος και Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Θεάτρου -«Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν»
Οι κυριότεροι ρόλοι του:
Στο αρχαίο δράμα
Οιδίποδας, «ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ» του Σοφοκλή
Δικαιόπολις, «ΑΧΑΡΝΗΣ» του Αριστοφάνη
Ετεοκλής, «ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ» του Αισχύλου
Τρυγαίος, «ΕΙΡΗΝΗ» Αριστοφάνη
Αγγελιοφόρος, «ΠΕΡΣΕΣ» του Αισχύλου
Καρίων, «ΠΛΟΥΤΟΣ» του Αριστοφάνη
Φιλοκτήτης «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ» του Σοφοκλή
Στρεψιάδης, «ΝΕΦΕΛΕΣ» του Αριστοφάνη
Στο σύγχρονο ρεπερτόριο
Μπελλαβίτα, «ΜΠΕΛΛΑΒΙΤΑ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
Φέστας (Τρελλός), «ΔΩΔΕΚΑΤΗ ΝΥΧΤΑ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Αζντάκ, «Ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΜΩΛΙΑ» του Μπέρτολντ Μπρέχτ
Έντι, «ΨΗΛΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ» του Άρθουρ Μίλλερ
Γιάνγκ-Σουν και Αεροπόρος, «Ο ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕ-ΤΣΟΥΑΝ» του Μπέρτολντ Μπρέχτ
Πρασινομάτης, «ΥΨΗΛΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ» του Ζαν Ζενέ
Ντελάκ, «ΕΥΡΙΔΙΚΗ» του Ζαν Ανούιγ
Λεόνε Γκάλα «ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΡΟΛΩΝ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
Πύραμος, «ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗΣ ΝΥΧΤΑΣ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Καραγκιόζης, «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΠΑΡΑ ΛΙΓΟ ΒΕΖΥΡΗΣ» του Γιώργου Σκούρτη
Χριστόφορος Κολόμβος και Κατάδικος, «ΙΣΑΒΕΛΛΑ, ΤΡΕΙΣ ΚΑΡΑΒΕΛΕΣ ΚΙ ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΜΥΘΑΣ» του Ντάριο Φο
Ανατολίτης, «ΒΑΒΥΛΩΝΙΑ», του Δημητρίου Βυζάντιου
Σωκράτης, «Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ» του Κώστα Βάρναλη
Καθηγητής, «ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ» του Ευγένιου Ιονέσκο
Αρτούρο Ούι, «Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΤΟΥΡΟ ΟΥΙ» του Μπέρτολντ Μπρεχτ
Ζαν, «ΡΙΝΟΚΕΡΩΣ» του Ευγένιου Ιονέσκο
Ουίλλυ Λόμαν, «Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΑΚΟΥ» του Άρθουρ Μίλλερ
Τζέρυ, «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥ» του Έντουαρντ Άλμπη
Θήοντορ Χίκμαν, «Ο ΠΑΓΟΠΩΛΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ» του Ευγένιου Ο’Νηλ
Κρίκεν, «ΜΠΙΝΤΕΡΜΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΜΠΡΗΣΤΕΣ» του Μαξ Φρίς
Τζώρτζ, «ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΗ ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ» του Έντουαρντ Άλμπη
Ζαν Πωλ Μαρά, «Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΖΑΝ ΠΩΛ ΜΑΡΑ» του Πίτερ Βάις
Κος Πόντζα, «ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝ ΕΤΣΙ ΝΟΜΙΖΕΤΕ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
Πατέρας, «ΕΞΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΖΗΤΟΥΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
Άγγελος, «ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕΤΡΟ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Εστραγκόν, «ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΓΚΟΝΤΟ» του Σάμουελ Μπέκετ
Βόυτσεκ, «ΒΟΥΤΣΕΚ» του Γκέοργκ Μπύχνερ
ΑΑ, «ΕΜΙΓΚΡΕΔΕΣ» του Σλάβομιρ Μρόζεκ
Ο παπλωματάς, «ΠΑΝΗΓΥΡΙ», του Δημήτρη Κεχαϊδη
Ριχάρδος, «ΡΙΧΑΡΔΟΣ Γ΄» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Γκάλυ Γκάυ, «Ο ΑΝΤΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΡΑΣ» του Μπέρτολντ Μπρεχτ
Μινέττι, «ΜΙΝΕΤΤΙ» του Τόμας Μπέρνχαρντ
Κύριος, «Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ» του Αυγούστου Στρίνμπεργκ
Ρωμαίο Ντάντι, «ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
Ο Άντρας, «ΟΙ ΒΛΑΒΕΡΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ» του Άντον Τσέχωφ
Βασιλιάς Ληρ, «ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΛΗΡ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
Έργα που σκηνοθέτησε:
Στο αρχαίο δράμα
«ΙΠΠΗΣ» του Αριστοφάνη
«ΣΦΗΚΕΣ» του Αριστοφάνη
«ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ» του Σοφοκλή
«ΝΕΦΕΛΕΣ» του Αριστοφάνη
«ΤΡΩΑΔΙΤΙΣΣΕΣ» του Ευριπίδη
«ΜΗΔΕΙΑ» του Ευριπίδη
«ΑΛΚΗΣΤΙΣ» του Ευριπίδη
«ΜΙΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ» (αποσπάσματα από έργα του Αριστοφάνη που ανέβηκαν από το Θέατρο Τέχνης)
Στο σύγχρονο ρεπερτόριο:
«ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ» του Ρομαίν Βενγκαρντέν
«ΑΜΕΡΙΚΑ ΟΥΡΡΑ» του Ζαν Κλωντ Βαν Ίταλυ
«ΟΙ ΝΤΑΝΤΑΔΕΣ» του Γιώργος Σκούρτη
«Ο ΔΡΑΚΟΣ» του Γιεβγκένιι Σβάρτς
«ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΟΥ ΠΑΕΙ ΒΑΘΕΙΑ ΜΕΣ ΤΟ ΒΟΡΡΑ» του Έντουαρντ Μποντ
«Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΠΩΛΟΥ» του Άγγελου Βλάχου
«Η ΒΕΓΓΕΡΑ» του Ηλία Καπετανάκη
«Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ» του Δημητρίου Κορομηλά
«ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ» του Μήτσου Ευθυμιάδη
«ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΔΥΟ ΑΦΕΝΤΑΔΩΝ» του Κάρλο Γκολντόνι
«Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ» του Κώστα Βάρναλη
«ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΖΙΤΖΙΡΗ» του Γιώργου Αρμένη
«ΠΑΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΜΕΛΛΟΘΑΝΑΤΟΥΣ» του Δημήτρη Ταλαγάνη
«ΛΑ ΜΟΣΚΕΤΑ» του Ρουτζάντε
«Ο ΑΥΤΟΧΕΙΡ» του Νικολάι Έρντμαν
«ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ» του Αλέξη Σεβαστάκη
«ΕΝΑ ΑΙΣΙΟ ΣΥΝΟΙΚΕΣΙΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ» του Πάρι Τακόπουλου
«ΠΟΥ ΠΑΕΙ ΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ…» των Γιώργου Σκούρτη – Κώστα Μουρσελά – Αντώνη Σιμιτζή
«ΟΙ ΦΙΛΟΙ» του Κώστα Μουρσελά
«ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΦΛΙ, ΓΑΪΔΑΡΟΣ ΣΤΑ ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ» του Γιώργου Αρμένη
«Ο ΜΠΑΜΠΑΣ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ» του Ιάκωβου Καμπανέλλη
«ΕΜΙΓΚΡΕΔΕΣ» του Σλαβομίρ Μρόζεκ
«ΛΕΥΚΟΣ ΓΑΜΟΣ» του Ταντέους Ρούζεβιτς
«ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟ» του Μπότο Στράους
«ΤΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ» του Νικολάι Έρντμαν
«Ο ΤΡΟΜΕΡΟΣ ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ΝΤΑΒΕΛΗΣ» του Γιώργου Αρμένη
«Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΚΟΡΝΤΟΓΚΑΝ» του Ράντοβαν Ίβσικ
«ΘΕΑΤΡΟ, ΘΕΑΤΡΙΝΟΙ, ΘΕΑΤΕΣ» (αποσπάσματα διαφόρων έργων)
«ΛΕΥΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ» του Γιώργου Λαζάνη
«ΡΙΧΑΡΔΟΣ Γ’» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
«ΠΡΑΒΝΤΑ» των Χάουαρντ Μπρέντον – Ντέιβιντ Χέαρ
«ΓΚΛΟΡΙΝΙΑ» του Νέλσον Ροντρίγκες
«ΘΕΪΚΑ ΛΟΓΙΑ» του Ραμόν Δελ Βάγιε Ινκλάν
«ΑΣΤΕΡΙΑ ΣΤΟΝ ΠΡΩΙΝΟ ΟΥΡΑΝΟ» του Αλεξάντρ Γκάλιν
«ΤΟ ΠΑΡΚΟ» του Μπότο Στράους
«Ο ΑΝΤΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΡΑΣ» του Μπέρτολντ Μπρεχτ
«ΟΙ ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΤΕΣ» του Μαξίμ Γκόρκι
«ΜΙΝΝΗ Η ΑΘΩΑ» του Μάσσιμο Μποντεμπέλλι
«Ο ΓΑΜΟΣ» του Βίτολντ Γκομπρόβιτς
«ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΤΖΟΥΛΙΑ – ΣΟΥΑΝΕΒΙΤ» του Αυγούστου Στρίντμπεργκ
«ΦΤΕΡΑ ΜΠΕΚΑΤΣΑΣ» του Θανάση Βαλτινού
«ΟΠΩΣ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
«ΜΙΝΕΤΤΙ» του Τόμας Μπέρνχαρντ
«ΚΑΘΕ ΓΥΜΝΙΑ ΘΑ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ» του Νέλσον Ροντρίγκες
«ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ» του Λουίτζι Πιραντέλλο
«ΑΓΩΝΑΣ ΝΕΓΡΟΥ ΚΑΙ ΣΚΥΛΩΝ» του Μπερνάρ Μαρί Κολτές
«ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ» του Ευγένιου Ιονέσκο
«HAPPY END» των Ντόροθυ Λέιν – Μπέρτολντ Μπρεχτ
«ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΕΣ» του Μολιέρου
«ΤΡΕΙΣ ΑΔΕΛΦΕΣ» του Άντον Τσέχωφ
«ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΛΗΡ» του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ
«ΔΥΤΙΚΗ ΑΠΟΒΑΘΡΑ» του Μπερνάρ Μαρί Κολτές
«ΒΟΪΤΣΕΚ» του Γκέοργκ Μπύχνερ
«ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΕΥΑΣ» του Μήτσου Ευθυμιάδη
Μίμης Κουγιουμτζής
Ο Μίμης Κουγιουμτζής γεννήθηκε στον Πειραιά το 1936. Το 1956 μπήκε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης από όπου και αποφοίτησε το 1960. Δάσκαλος και καθοδηγητής του υπήρξε ο Κάρολος Κουν, από τον οποίο διδάχτηκε την υποκριτική, την ηθική και τη μαγεία του θεάτρου. Έλαβε μέρος στις περισσότερες από τις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης του οποίου υπήρξε μόνιμο και βασικό στέλεχος
ως θάνατό του, το 2003. Διετέλεσε Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος του Θεάτρου Τέχνης από το 1987 έως το 2003. Η πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο έγινε το 1959 στο έργο «Υψηλή Εποπτεία» (Μώρις) του Ζ. Ζενέ, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν.
Μερικά από τα έργα στα οποία είχε πρωταγωνιστήσει:
1960-1961 «Γύρνα σπίτι άγγελέ μου» των Τ. Γουλφ-Κ. Φρινκς
1962-1963 «Ανδόρρα» του Μ. Φρις (Άντρι)
1966-1967 «Ο Γυρισμός» του Χ. Πίντερ (Λέννυ)
1969-1970 «Πάρτυ Γενεθλίων» του Χ. Πίντερ (Στάνλεϋ)
1969-1970 «Νεκροταφείο αυτοκινήτων» του Φ. Αρραμπάλ (Εμανού)
1972-1973 «Παλιοί καιροί» του Χ. Πίντερ (Ντήλυ)
1973-1974 «Βικτόρ ή Τα παιδιά στη εξουσία» του Ρ. Βιτράκ (Βικτόρ)
1975-1976 «Η Γυναίκα και ο Λάθος» του Ι. Καμπανέλλη (Αστυνόμος)
1978 «Βάκχες» του Ευριπίδη (Διόνυσος)
1979-1980 «Δάφνες και Πικροδάφνες» του Δ. Κεχαΐδη (Βασίλης)
1980-1981 «Η Προδοσία» του Χ. Πίντερ (Ρόμπερτ)
1981-1982 «Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα» του Λ. Πιραντέλλο
1983-1984 «Ούτε κρύο ούτε ζέστη» του Φ. Ξ. Κράιτς (Έντγκαρ)
1986-1987 «Ο ήχος του όπλου» της Λ. Αναγνωστάκη (Ηλίας)
1996-1997 «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Ε. Άλμπυ (Τζώρτζ)
2003 «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή (Ξένος-Χορός)
Το 1977 έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το έργο «Φαγκότο» του Δ. Κωσταβάρα. Από τότε σκηνοθέτησε περισσότερα από 20 έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, όπως:
1981-1982 «Πρόσωπα του παραλόγου» των Πίντερ, Μπέκετ και Ιονέσκο
1983-1984 «Ούτε κρύο, ούτε ζέστη» του Φ. Β. Κραιτς
1985-1986 «Υβόννη» του Β. Γκομπρόβιτς
1987-1988 «Οι Εκτελεστές» του Γ. Σκούρτη
1988-1989 «Το Φιντανάκι» του Π. Χορν
1989-1990 «Το Ατύχημα» του Γ. Χρυσούλη
1990-1991 «Η πραγματικότητα είναι πάντα εδώ» της Μ. Λαϊνά
1991 «Οδυσσέα γύρισε σπίτι» του Ι. Καμπανέλλη (Φεστιβάλ Αθηνών)
1992-1993 «Γέρμα» του Φ. Γκ. Λόρκα
1993-1994 «Οι Δίδυμοι της Βενετίας» του Κ. Γκολντόνι
1994-1995 «Τριάντα χρόνια ακριβώς» του Θ. Γράμψα
1995-1996 «Το ταξίδι μακριά» της Λ. Αναγνωστάκη
1995-1996 «Τα ραβδιά των τυφλών» του Γ. Ρίτσου
1995-1996 «Ο μικρός Πρίγκιπας» του Α. ντε Σαιντ Εξυπερύ
1997-1998 «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Ε. Άλμπυ
1997-1998 «Μια συνάντηση κάπου αλλού» του Ι. Καμπανέλλη
1997-1998 «Η αρρώστια του θανάτου» της Μ. Ντυράς
1998-1999 «Harvest 2010» της Μ. Παντμανάμπχαν
1999-2000 «Παρωδύσσεια» του Μ. Κουγιουμτζή
2000-2001 «Η πολιορκία του Λένινγκραντ» Χ. Σ. Σινιστέρα
2001-2002 «Οι εκτελεστές» του Γ. Σκούρτη
2001-2002 «Ο επαγγελματίας» του Ντ. Κοβάτσεβιτς
2002-2003 «Μια φορά κι ένα λεπτό»
Ως σκηνοθέτης συμμετείχε επίσης στο Ελληνικό Φεστιβάλ με τα έργα «Ορέστης» του Ευριπίδη (1998), τις κωμωδίες του Αριστοφάνη «Βάτραχοι» (1992) και «Πλούτος» (1994 και 2001) και τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» του Σοφοκλή, τα οποία παρουσιάστηκαν στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Το 1994 διασκεύασε και σκηνοθέτησε τον «Μικρό Πρίγκιπα» του Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερύ, έργο με το οποίο εγκαινιάστηκε η Παιδική Σκηνή του Θεάτρου Τέχνης. Από το 1966 δίδασκε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης το μάθημα του Αυτοσχεδιασμού σε συνδυασμό με Υποκριτική και Κίνηση. Μετά τον θάνατο του Καρόλου Κουν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της μίας εκ των δύο σκηνών του Θεάτρου Τέχνης. Από το 1965 ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο δημιουργώντας ταινίες που αφορούν στη διδασκαλία του Καρόλου Κουν, στις πρόβες και στην παρουσίαση θεατρικών έργων που ανέβασε το Θέατρο Τέχνης. Χάρη στο Μίμη Κουγιουμτζή καταγράφηκαν και διασώθηκαν σπουδαίες στιγμές του θεάτρου.
Είχε γυρίσει τα εξής ντοκιμαντέρ:
1972 «Χρονικό-Συλλογές» (Βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης)
1982 «Με αφορμή την παράσταση»
1982 «Επτά επεισόδια για τον Κάρολο Κουν»
1984 «Πριν την παράσταση»
1994 «Μάσκες στο Αρχαίο Δράμα»
1994 «Μόνος φέρω φορτίο βαρύ»
Σκηνοθέτησε επίσης την ταινία μικρού μήκους «Αποχωρισμός» καθώς και μονόπρακτα των Τ. Ουίλλιαμς, Α. Τσέχωφ, Λ. Πιραντέλλο, Σ. Μπέκετ, Ε. Ιονέσκο, Μ. Μπρεχτ, Χ. Πίντερ και Α. Στρίντμπεργκ. Το 2000 σκηνοθέτησε για πρώτη φορά ταινία μεγάλου μήκους, η οποία είχε τίτλο «17 στα 18», σε σενάριο Αλέξανδρου Γραμματόπουλου και Ελένης Λαζάρου. Η μοναδική τηλεοπτική του εμφάνιση έγινε την περίοδο 1997-98 στο σίριαλ «Η Αίθουσα του Θρόνου» (βασισμένο στο ομότιτλο βιβλίο του Τ. Αθανασιάση) σε σκηνοθεσία Πηγής Δημητρακοπούλου, στο ρόλο του Σπύρου Δελόγγη.
