Η υποκριτική είναι μια εφήμερη τέχνη: μόλις τελειώσει η παράσταση, δε μένει τίποτα άλλο παρά μόνο η ανάμνησή της. Δεν υπάρχει ούτε τεκμηρίωση ούτε καταγραφή της υποκριτικής πριν από το τέλος του 19ου αιώνα, εκτός από τις γραπτές μαρτυρίες όσων παρακολούθησαν τις παραστάσεις και κάποιες απεικονίσεις. Τα αριστουργήματα της υποκριτικής τέχνης είναι σε εμάς γνωστά μόνο από τις μαρτυρίες. Είναι σαν να είχαν εξαφανιστεί όλα τα έργα του Ρέμπραντ και να είχαν διασωθεί μόνο οι μαρτυρίες των θαυμαστών του.
Οι απαρχές της υποκριτικής χάνονται στο μακρινό παρελθόν. Η υποκριτική τέχνη ίσως να ξεκίνησε το 4000 π.Χ. όταν οι Αιγύπτιοι ηθοποιοί – ιερείς τιμούσαν τη μνήμη των νεκρών τους. Η υποκριτική ως επαγγελματική μη θρησκευτική εκδήλωση εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά πάσα πιθανότητα στην Κίνα. Εκεί οι υποκριτές με τα δρώμενά τους διατηρούσαν ζωντανή τη μνήμη της θριαμβευτικής επικράτησης της δυναστείας του εκάστοτε αυτοκράτορα πάνω στην προηγούμενη δυναστεία.
Η υποκριτική παρέμεινε μέχρι σήμερα μια τέχνη και μια τεχνική ανάμνησης, όπου οι ηθοποιοί βασίζονται στη συναισθηματική μνήμη, για να αναπαραστήσουν τα συναισθήματα των ρόλων πάνω στη σκηνή.
Η μεγάλες εποχές της υποκριτικής ήταν αυτές κατά τις οποίες οι ηθοποιοί έχαιραν υψηλής εκτίμησης από την κοινωνία τους ή μέρους αυτής. Η αρχαία ελληνική υποκριτική ήταν εξέλιξη της απαγγελίας και του ψαλμού των ποιητικών κειμένων και των τελετουργικών χορών που επευφημούσαν τον Διόνυσο, το θεό του κρασιού και της γονιμότητας. Ο πρώτος ηθοποιός του δυτικού κόσμου, λέει η παράδοση, ήταν ο Θέσπης, ο οποίος μεταβάλλοντας τη μορφή του Διθυράμβου, εισήγαγε στην Αθήνα γύρω στο 560 π.Χ. την υποκριτική, τη ενσάρκωση ενός δραματικού προσώπου. Υποκριτής στα αρχαία ελληνικά είναι αυτός που απαντάει στον χορό.
Η ιστορία της υποκριτικής του 20ου αιώνα μπορεί να περιγραφεί με δυο λόγια ως η προσπάθεια να ανακαλυφθεί η «εσωτερική αλήθεια» στην ερμηνεία και την παράσταση. Μεγάλες αλλαγές στην υποκριτική προκάλεσαν άτομα και θίασοι, αφοσιωμένοι στην ιδέα της υποκριτικής που εμπνεόταν από σύγχρονες για την εποχή τους ψυχολογικές και πολιτικές ιδέες.
Σχηματικά, τις αρχές του 20ού αιώνα πρωτοπόροι της εξέλιξης της εκπαίδευσης του ηθοποιού στον Δυτικό κόσμο ήταν οι: Κονστανίν Στανισλάβσκι, Βζέβολοντ Μέγιερχολντ, ο Εβγκένι Βαχτάνγκοφ, Μιχαήλ Τσέχοφ και Ζακ Κοπώ. Λίγο πριν και από τα μέσα του αιώνα και αργότερα κεντρικές θα είναι οι απόψεις του Μπέρτολντ Μπρεχτ, και της Τζόαν Λίτλγουντ, του Αντονέν Αρτώ και των εκπροσώπων της Μεθόδου: Λη Στράσμπεργκ, Στέλλα Άντλερ, Σάνφορντ Μάισνερ. Τέλος τις νεωτεριστικές τάσεις του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα αντιπροσωπεύουν οι Γέρζυ Γκροτόφσκι, Τζόζεφ Τσάικιν, Πήτερ Μπρουκ, Εουτζένιο Μπάρμπα, Ζακ Λεκόκ και Ντάριο Φο.
- Εικόνα: Το Θέατρο του Διονύσου κάτω από την Ακρόπολη
