12.3 C
Athens
Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2025

Η Γροιλανδία, η σημασία των χρωμάτων των κτηρίων της και δύο ποιήματα

Στη Γροιλανδία (Αρκτικός ωκεανός), η χρωματική κωδικοποίηση των κτηρίων ξεκίνησε τον 18ο αιώνα για να διευκολύνει τη διάκρισή τους πριν την ύπαρξη διευθύνσεων. Κάθε χρώμα είχε συγκεκριμένη σημασία: κόκκινο για εκκλησίες και σχολεία, κίτρινο για νοσοκομεία, πράσινο για επικοινωνίες, μπλε για εργοστάσια ψαριών και μαύρο για αστυνομικά τμήματα. Σήμερα, οι κάτοικοι βάφουν τα σπίτια τους ελεύθερα, αλλά ορισμένα κτήρια διατηρούν τα ιστορικά χρώματα.

Η Γροιλανδία (γροιλανδικά: Kalaallit Nunaat, είναι το μεγαλύτερο νησί της ηπειρωτικής Ευρώπης, στα βορειοανατολικά της Βόρειας Αμερικής, σε μεγάλο βαθμό στην Αρκτική. Παρόλο που εξακολουθεί να αποτελεί τμήμα του Βασιλείου της Δανίας, το 1979 είχε χορηγηθεί αυτοδιοίκηση και πρόσφατα ψήφισε μεγαλύτερη αυτονομία, καθιστώντας την χωριστή χώρα με επίσημους δεσμούς με τη Δανία. Μερικοί κάτοικοι προβάλλουν τώρα τον τελικό δρόμο προς την πλήρη ανεξαρτησία. Η Κοπεγχάγη παραμένει υπεύθυνη για τις εξωτερικές της υποθέσεις και, βεβαίως, αποτελεί πηγή επενδύσεων.

Οι πλησιέστερες γειτονικές χώρες είναι η Ισλανδία προς τη νοτιοανατολική πλευρά, ο Καναδάς προς τη Δύση και το Svalbard στη Νορβηγία προς τη Βορειοανατολική.

Με μια ματιά

 

Το νησιωτικό αρκτικό αυτό κράτος τοποθετείται γεωγραφικά, πολιτιστικά και δημογραφικά στη Βόρεια Αμερική, ενώ πολιτικά η Γροιλανδία αποτελεί μέρος της Ευρώπης. Νοτιοανατολικά της Γροιλανδίας βρίσκονται ο Ατλαντικός ωκεανός και η Ισλανδία, ανατολικά η Γροιλανδική θάλασσα, βόρεια ο Αρκτικός ωκεανός και δυτικά ο κόλπος Μπάφιν και ο Καναδάς. Η Γροιλανδία είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί μετά την Αυστραλία και η μεγαλύτερη εξαρτώμενη περιοχή του κόσμου με βάση την έκταση. Περίπου το 81% της έκτασής της καλύπτεται με πάγο.Από τις 21 Ιουνίου 2009 η κυβέρνηση της Γροιλανδίας έχει μεγαλύτερη αυτονομία από τη Δανία με περισσότερες αρμοδιότητες και δικαίωμα εκμετάλλευσης των πλούσιων φυσικών πόρων του εδάφους της.

Η ψηλότερη κορυφή των βουνών Γουότκιν, στο νοτιοανατολικό τμήμα, φτάνει τα 3.720 μ. και των βουνών Φόρελ, στο ανατολικό τμήμα, τα 3.385 μ. Μόνο η νοτιοδυτική και νοτιοανατολική παραλιακή ζώνη δε σκεπάζονται από πάγους. Είναι η μόνη ελεύθερη και κατοικημένη έκταση, γυμνή όμως, με πολλά βράχια, φιόρδ και νησάκια. Φιόρδ σχηματίζονται σε όλες τις ακτές της. Πολλά από αυτά προχωρούν σε μεγάλο βάθος μέσα στην ξηρά. Συχνά όγκοι πάγου πέφτουν στα νερά των φιόρδ και παρασύρονται από τα θαλάσσια ρεύματα, ενώ πολυάριθμοι ποταμοί χύνονται στις ακτές ή σχηματίζουν λίμνες, συχνά μεγάλες, στο εσωτερικό. Παρόλο που μερικοί χάρτες με επίπεδες προβολές της γης τείνουν να κάνουν τη Γροιλανδία να μοιάζει με το μέγεθος της Αφρικής, είναι στην πραγματικότητα “μόνο” για το μέγεθος του Μεξικού. Η Γροιλανδία έχει τη χαμηλότερη πληθυσμιακή πυκνότητα στον κόσμο.

Αντιπροσωπεύει περίπου το 97% της περιοχής του Βασιλείου της Δανίας, αλλά μόνο το 1% του πληθυσμού της. Η εδαφική διεκδίκηση της Δανίας έχει τις ρίζες της στις εξερευνήσεις των Βίκινγκ του 10ου αιώνα, αν και η διοικητική εξουσία έχει αλλάξει τα χέρια αρκετές φορές κατά τη διάρκεια των αιώνων λόγω των εξελίξεων στην Ευρώπη. Οι ντόπιοι Γροιλανδοί, ή ο Καλααλίτης, είναι Inuit απόγονοι νομάδων από το βόρειο Καναδά. (Σε αντίθεση με την Αλάσκα, το “Έσκιμο” είναι επιθετικό στον Καναδά και τη Γροιλανδία.)

Σύμφωνα με την Ισλανδική Sagas, ο Erik ο Κόκκινος επέλεξε το όνομα “Γροιλανδία” για να προσελκύσει αποίκους από την Ισλανδία. Στην πραγματικότητα, η Γροιλανδία έχει πολύ μεγαλύτερη κάλυψη από πάγο (περίπου το 84% της έκτασής της) από ό,τι η Ισλανδία, αλλά οι νότιες ακτές που οι Βίκινγκ εγκαταστάθηκαν είναι πράσινες το καλοκαίρι και πιθανότατα κατά τη Μεσαιωνική περίοδο.

Να είστε προσεκτικοί με τους χάρτες της Γροιλανδίας, καθώς πολλά Γροιλανδικά ονόματα αναφέρονται απλώς σε ένα ιδιαίτερο γεωγραφικό χαρακτηριστικό. Για παράδειγμα, το “Kangerlussuaq” σημαίνει “Big Fjord” και έτσι δεν είναι μόνο το γροιλανδικό όνομα για το Søndre Strømfjord.

Όταν επισκέπτεστε μια πόλη ή ένα χωριό, μη φοβάστε να ζητήσετε οδηγίες για καταστήματα, μέρη για φαγητό ή για κάπου για ύπνο, ακόμα κι αν νομίζετε ότι δεν υπάρχει. Τα περισσότερα μέρη (ακόμα και το Nuuk) είναι αρκετά μικρά ώστε όλοι να γνωρίζουν πού βρίσκονται τα πάντα, και επομένως κανένας δεν ενοχλείται να βάλει σημάδι. Μην εκπλαγείτε να βρείτε ένα πλήρως εξοπλισμένο σούπερ μάρκετ μέσα σε ένα γκρίζο εργοστάσιο όπως το κτήριο στη μέση του πουθενά.

Κατάλληλη περίοδος επίσκεψης

 

Το κλίμα της Γροιλανδία είναι πολικό, με διαφορές από περιοχή σε περιοχή. Δέχεται επιδράσεις από τα θαλάσσια ρεύματα και συχνά πλήττεται από φοβερές θύελλες. Το καλοκαίρι είναι σύντομο και ο χειμώνας διαρκεί εννέα μήνες. Τους καλοκαιρινούς μήνες, συχνά η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 10 °C, αλλά με το που πέφτει η νύχτα, έχει γύρω στους 5-6 °C. Αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού έχει χιονοπτώσεις, και πολύ συχνά ομίχλη, κυρίως τις πρωινές ώρες. Η πολική νύχτα στη Βόρεια Γροιλανδία διαρκεί πέντε μήνες. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε ποτέ στη Γροιλανδία είναι -59 °C.

Γιάννης Καρπούζης | Δύο ποιήματα

ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ 1

Ο Σημαιοφόρος Σβένσεν έσπρωξε τη βαριά πόρτα από νικέλιο, άφησε το ξιφίδιο στο τραπέζι, δίπλα στην κούπα του καφέ και βγήκε γρήγορα έξω. Ο Πλοίαρχος δεν του μίλησε. Μόνο ήπιε μια γουλιά και έβγαλε τη λεπίδα από τη θήκη. Σκέφτηκε λίγο το συμβολισμό του μικρού όπλου και ύστερα τη θάλασσα. Και ύστερα τις λίμνες. Αλλά οι λίμνες έχουν κάτι το ψεύτικο. Ενώ η θάλασσα είναι απέραντη και σκοτεινή. Ας παραμείνουμε στη θάλασσα.

Πώς φώναζε στο Γκόντχομπ ο αέρας
ο αέρας ανυπόφορος στον μεγάλο όρμο ˙

οι οθόνες του καραβιού
τρεμοπαίζουν 0 και 1
στον βόρειο κόσμο σημαίνει
κινούμενες εικόνες
με ήρωα τον χιονάνθρωπο

(η τορπίλη συντεταγμένη
η ομίχλη απροσπέλαστη)

00010100110100101110

σε ακτίνα βολής τα πλοία του εχθρού
τρίζει η ανεμόσκαλα
το πυρ θα πει ο Πλοίαρχος
και το μισό νησί θα χαθεί μέσα στο ρήγμα
αλλάζει λίγο κάθε μέρα
η γεωγραφία του κόσμου αλλά
αυτά τα ξέρει ο Πλοίαρχος
τα χει ξαναδεί
σφίγγεται μέσα στο παλτό του
τέτοιο κρύο δεν έχει ξαναδεί

Γροιλανδία 69 και 14 βόρεια
-53 και 32 δυτικά
εδώ

εδώ στο βορρά που ο κόσμος καμπυλώνει
και οι μαγνητικές γραμμές ανάποδα γυρνάνε
σφίγγεται ο πλοίαρχος μέσα στο παλτό του
τέτοιο κρύο δεν έχει ξαναδεί

 


ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ 2


Ιδού λοιπόν ο χρόνος
−  δεν είναι ρολόι  − είναι χιόνι

 

Εκείνο το βράδυ οι κάτοικοι του Γκόντχομπ
δεν περίμεναν τίποτα να συμβεί,
δεν γνώριζαν για τον μεγάλο πόλεμο
τον καιρό τους περνούσαν
στα μπλοκ από σκυρόδεμα
πίσω από τα τζάμια
που έτριζαν στην παγωνιά

                                                   ώσπου

ώσπου η νύχτα μέρα έγινε
και σμήνος κόκκινα φώτα ήταν η θάλασσα
θόρυβος, τόσος θόρυβος
σα χίλιες φάλαινες να κλαίνε,
μια ακτινογραφία έγινε τότε ο κόσμος γύρω
όλος ο κόσμος βρέθηκε
μέσα στο μυαλό του Έρινακ ∙
οι λευκές ακτές, τα θαλασσοπούλια
οι 32 λέξεις που ξέρει για να περιγράψει το χιόνι
τα ροδάκινα που είχε δοκιμάσει κάποτε
στη Στοκχόλμη με τη Μαρία

κι ύστερα σώματα
σώματα γυμνά αγκαλιασμένα
δάκρυα και ψάρια
είδε μέσα του
σόμπα αναμμένη ο όρμος
ένα με τον κόσμο έγινε ο Έρινακ
ένα η φωτιά με το τσιμέντο,
εδώ στο τέλος της Γης
που ο κόσμος καμπυλώνει και
οι μαγνητικές γραμμές
ανάποδα γυρνάνε
ένα με τον κόσμο που καμπυλώνει
έγινε ο Έρινακ.


[Σημειώσεις: Γκόντχομπ (Godthåb – Καλή Ελπίδα): Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Γροιλανδίας με πληθυσμό 18.000 κατοίκους. Βρίσκεται εγκατεστημένη στη δυτική ακτή του νησιού με βλέμμα στα παγωμένα κομμάτια γης του Καναδά. Ο στίχος του μότο προέρχεται από το ποίημα Χριστούγεννα του Σταλαγμίτη του Νίκου Καρούζου (στο πρωτότυπο «Ιδού λοιπόν ο χρόνος είναι χιόνι/ δεν είναι ρολόγι – »).]

 


O Γιάννης Καρπούζης γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα. Ασχολείται με τη διαχείριση του χώρου και την οργάνωση του χρόνου εκφραζόμενος από τα Μέσα της εικόνας, του λόγου και των μυθολογιών. Το 2019 εξέδωσε το ποιητικό βιβλίο “Ο Χάρτινος Χρόνος Τέλειωσε” (εκδ. Πανοπτικόν) για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή από το περιοδικό Αναγνώστης. Το 2020 ολοκλήρωσε το ντοκιμαντέρ-δοκίμιο , Nikos Karouzos: Poems on the tape recorder (EKK, ΕΡΤ, Empty Square – 100′). Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης όπου και απέσπασε το βραβείο για «ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη» από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -