23.6 C
Athens
Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

Μάριος Τόκας. «Για πάντα εδώ» με μουσείο στον Ύψωνα

Στην τελική ευθεία μπαίνει η δημιουργία μουσείου για τη ζωή και το έργο του αγαπημένου συνθέτη Μάριου Τόκα στο δήμο Ύψωνα, στη γενέτειρά του, στη Λεμεσό της Κύπρου.

«Το έργο του πατέρα μου είναι ζωντανό, στα χείλη των νέων αλλά και των λιγότερο νέων ανθρώπων», τόνισε μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο η κόρη του μουσικοσυνθέτη, Χαρά Τόκα, με αφορμή τη συμπλήρωση, την Μεγάλη Τρίτη 27 Απριλίου 2021, 13 ετών από την ημέρα που ο Μάριος Τόκας «έφυγε» πρόωρα από τη ζωή σε ηλικία 54 ετών.

«Επιθυμία δική μου αλλά και των αδελφών μου, Κώστα και Άγγελου», συνέχισε η ίδια, «είναι η κληρονομιά του να παραμείνει ζωντανή μέσα από ένα σύγχρονο, διαδραστικό και φιλικό προς όλους μουσείο».

«Επιλέξαμε το μουσείο για τον Μάριο Τόκα να γίνει στον Ύψωνα, ένα δήμο της Λεμεσού» αναφέρει ο Κώστας Τόκας, γιος του συνθέτη και πρόεδρος του ιδρύματος «Μάριος Τόκας».

Σημειώνεται ότι, το ίδρυμα «Μάριος Τόκας» έχει συσταθεί από τα παιδιά του Κύπριου μουσικοσυνθέτη με στόχο την προώθηση του έργου του.

***

Δεκατρία χρόνια κλείνουν φέτος χωρίς τον Μάριο Τόκα, έναν σπουδαίο καλλιτέχνη, για τον οποίο ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε ότι «πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του Άθω».

 

Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου του 1954 στη Λεμεσό της Κύπρου όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Βίωσε όλη την αγριότητα του Αττίλα καθώς η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρήκε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει, η περίοδος εκείνη τον σημάδεψε βαθιά και έγινε πηγή έμπνευσης για κάποια από τα έργα του.

Μετά το τέλος του πολέμου έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στο Εθνικό Ωδείο από όπου αποφοίτησε με «Άριστα».

Στην ελληνική δισκογραφία εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1978. Ο πρώτος του δίσκος με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά είχε τίτλο «Τα Τραγούδια της Παρέας». Ακολούθησαν συνεργασίες με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού: Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα,  Βασίλης Σκουλάς κ.ά.

Οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα και ταξιδεύει παντού, όπου υπάρχουν Έλληνες. Τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», φέρνουν την απόλυτη καθιέρωση στο μουσικό στερέωμα.

Βαθύτατα πολιτικοποιημένος αφιέρωσε μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο και στους αγώνες του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία και ελευθερία. Τραγούδια του όπως τα «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα» σημαδεύουν την καρδιά του κυπριακού ελληνισμού.

Σταθμός στη μουσική διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του που κυκλοφόρησαν μελοποιημένα το 1981 με γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά». Ακολουθούν και άλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη,  Τεύκρου Ανθία, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Μιχάλη Πασιαρδή,  Κυριάκου Χαραλαμπίδη κ.ά.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση θεατρικών, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο όπως «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Θερμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, «Η αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλη κ.ά. Επίσης σπουδαία είναι και η παρουσία του στη δημιουργία παιδικών τραγουδιών όπως το «Άρες μάρες κουκουνάρες» σε στίχους του Φώντα Λάδη, το «Ένα δέντρο που το λένε Νικόλα» του Δ. Ποταμίτη κ.ά. «Θέλω να πω ότι έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε ό,τι αφορά τα παιδιά», λέει ο ίδιος.

Το 1996, ο Μάριος Τόκας επισκέπτεται  το Άγιον Όρος και εκεί, συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα του μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης (2002).

Στις 8 Μαρτίου του 2001 τιμήθηκε, από τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη, με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης» (2002).

Ο Μάριος Τόκας ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρούλα, τον Κωστή και τον Άγγελο.

Έφυγε από τη ζωή, ξημερώματα του Πάσχα στις 27 Απριλίου του 2008, χωρίς να προλάβει να εκδώσει έργα του που αγάπησε πολύ και βρίσκονται σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα, προίκα και κληρονομιά των παιδιών του.

 

***

 

O επί έτη παραγωγός του Μάριου Τόκα και προσωπικός του φίλος, Ηλίας Μπενέτος, ασχολήθηκε πάνω από δύο χρόνια με το πλούσιο αρχείο του συνθέτη, με τη βοήθεια της γυναίκας του Αμαλίας Τόκα, στην οποία είχε εμπιστευθεί το αρχείο του ο συνθέτης. Από αυτή την εργασία προέκυψαν 12 τραγούδια που ηχογραφήθηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Μάρτιο του 2012 και τα τραγούδησαν κατ’ επιθυμία του ιδίου, οι ερμηνευτές Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος και Πασχάλης Τερζής, που είχαν ήδη τραγουδήσει τραγούδια του, καθώς και ο νεότερος Γιάννης Κότσιρας, με τον οποίο ο Μάριος Τόκας σχεδίαζε να συνεργαστεί. Την ενορχήστρωση των τραγουδιών έχει κάνει ο Αντώνης Γούναρης. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από τη MINOS-EMI, τέσσερα χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατο του Μάριου Τόκα. Πρόκειται για επιλογή ανέκδοτων τραγουδιών του σε συνδυασμό με κάποια παλαιότερα, στο ίδιο μουσικό κλίμα.

Δισκογραφία

1978 – ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΑΣ – Μανώλης Μητσιάς
1978 – ΑΡΕΣ, ΜΑΡΕΣ, ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΕΣ (Παιδικός Δίσκος) – Τσανακλίδου Τάνια
1981 – ΠΙΚΡΑΜΕΝΗ ΜΟΥ ΓΕΝΙΑ – Χαλκιάς Λάκης
1982 – ΤΑ ΒΟΡΙΑΔΑΚΙΑ – Νίκος Νομικός, Θέμης Αδαμαντίδης, Γιάννα Νομικού
1984 – ΜΙΚΡΑ ΕΡΩΤΙΚΑ – Αντώνης Καλογιάννης
1986 – ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΟ ΡΥΘΜΟ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ (ορχηστρικά)
1987 – ΣΤΗ ΛΕΩΦΟΡΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ – Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου, Διονύσης Θεοδόσης, Δήμητρα Γαλάνη
1987 – TΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ (ΤΟ ΣΗΜΑΔΙ) – Κωνσταντίνα
1989 – ΣΑΝ ΤΡΕΛΛΟ ΦΟΡΤΗΓΟ – Γιάννης Πάριος
1991 – ΣΤΑΖΕΙΣ ΕΡΩΤΑ- Τόλης Βοσκόπουλος
1992 – Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΜΟΝΑΞΙΑ – Δημήτρης Μητροπάνος
1993 – ΠΑΝΤΑ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ – Γιάννης Πάριος
1993 – ΔΙΔΥΜΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ – Αλέκα Κανελλίδου (Μουσική: Μάριος Τόκας και Λαυρέντης Μαχαιρίτσας)
1994 – ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΕΛΛΑΔΑ – (ορχηστρικά και συμμετοχή του Γιάννη Πάριου)
1994 – ΠΑΡΕΑ Μ’ ΕΝΑΝ ΗΛΙΟ – Δημήτρης Μητροπάνος
1995 – ΔΕΝ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΑΦΟΡΜΗ – Κατερίνα Κούκα
1996 – ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΑΙ (μουσική για την παράσταση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου)
1997 – ΨΥΧΗ ΤΕ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙ (Κ. Χατζηχριστοδούλου) – ποιήματα απαγχονισθέντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ
1997 – ΜΕ ΟΝΟΜΑ ΒΑΡΥ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ – Στέλιος Διονυσίου
1998 – ΒΙΟΣ ΑΝΘΟΣΠΑΡΤΟΣ – Μανώλης Μητσιάς (Τραγούδια για την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του MEGA)
1998 – ΦΩΝΗ ΠΑΤΡΙΔΟΣ – Γιώργος Νταλάρας
1998 – ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ ΜΑΡΙΑ – Μ. Μητσιάς, Κ. Χατζηχριστοδούλου
1999 – ΕΝΤΕΛΒΑΪΣ (Στίχοι: Αλκαίος Άλκης) – Δημήτρης Μητροπάνος
2001 – ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΩ – Πασχάλης Τερζής
2002 – ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ – Διάφοροι
2002 – ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ – Δημήτρης Μητροπάνος, Μανώλης Μητσιάς, Γλυκερία, Μαρία Αλεξίου, Κ.Χατζηχριστοδούλου
2002 – ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ ΜΑΡΙΑ (Ζωντανή Ηχογράφηση από τη Βιέννη) – Μ. Μητσιάς, Κ. Χατζηχριστοδούλου
2003 – Η ΑΓΑΠΗ ΗΡΘΕ ΑΠΟ ΜΑΚΡΙΑ – Γλυκερία (Τραγούδια για την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του ΑΝΤ1)
2003 – ΒΑΡΕΑ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ – Πασχάλης Τερζής (Τραγούδια για την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία)
2006 – FONTANA AMOROSA (Ορχηστρικός Δίσκος)
2006 – ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΛΑΝΟ – Θέμης Αδαμαντίδης
2007 – ΑΣΠΡΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΑΝΕΜΙΖΕ – Βασίλης Σκουλάς (Συμμετέχει και ο Παντελής Θαλασσινός)
2008 – ΜΑΡΙΟΣ ΤΟΚΑΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 4CD ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ (1978-2006)
2012 – HΛΙΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ – Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Πασχάλης Τερζής, Γιάννης Κότσιρας.

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -