Θεσσαλονίκη. Το βράδυ της Τετάρτης 22 Μαΐου 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης καθώς διέσχιζε τον δρόμο, για να μεταβεί σε εκδήλωση της «Επιτροπής δια τη διεθνή ύφεσιν και ειρήνην», στην οποία ήταν ομιλητής. μία τρίκυκλη μοτοσικλέτα έπεσε πάνω στην ομάδα του βουλευτή και των φίλων του, ενώ κάποιος που ήταν ανεβασμένος στην καρότσα, χτύπησε με λοστό τον Λαμπράκη στο κεφάλι. Ο βουλευτής σωριάστηκε αιμόφυρτος στο έδαφος. Τραυματίστηκε βαριά και υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες μετά…
***
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, συμπαραστάθηκε στον δοκιμαζόμενο λαό του Πειραιά, αξιοποιώντας την επαγγελματική του ιδιότητα στην κλινική «Ερυθρός Σταυρός», που του είχε αφήσει ο αδελφός του, ο οποίος ανέβηκε στο βουνό και εργαζόταν ως γιατρός στα νοσοκομεία των ανταρτών.
Διοργάνωσε συσσίτια και συγκρότησε την «Ένωση Ελλήνων Αθλητών», μια οργάνωση υγειονομικής προστασίας των αθλητών της εποχής και συμμετείχε στις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις του ΕΑΜ ενάντια στην υποχρεωτική επιστράτευση.
Στον Εμφύλιο (τέλη 1948) ο Λαμπράκης συνελήφθη κατηγορούμενος για «αντεθνική δράση» και φυλακίστηκε για έξι μήνες στο Γουδί.
Το 1950 αναγορεύθηκε υφηγητής στην έδρα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας και άνοιξε κλινική στην Πατησίων, προσφέροντας μία φορά την εβδομάδα ιατρική φροντίδα άνευ αμοιβής.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με την προσωπικότητα και τη δράση του παραμένει ακόμη και σήμερα ένα σύμβολο της Δημοκρατίας και του αγωνιζόμενου ανθρώπου κατά της πολιτικής καταπίεσης.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας και ήταν το 14ο παιδί από τα συνολικά 18 που απέκτησαν οι γονείς του. Αδελφός του ήταν ο Θεόδωρος Λαμπράκης, ιατρός και βουλευτής με την Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου (ΕΠΕΚ). Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία.
Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες και βαλκανικές νίκες και κατείχε για 23 χρόνια (ως το 1959) το πανελλήνιο ρεκόρ στο άλμα εις μήκος με επίδοση 7.37 μ. Το 1935 νίκησε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα στο μήκος και στο τριπλούν. Αναδείχθηκε δέκα φορές Βαλκανιονίκης σε τέσσερα διαφορετικά αγωνίσματα (σ.σ. άλλες πηγές τον θέλουν να έχει κερδίσει 12 μετάλλια) και το 1937 ήταν 4ος στο μήκος στους Παγκόσμιους Φοιτητικούς Αγώνες.
Αγωνίστηκε και στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Βερολίνο το 1936. Τότε έκανε τη γνωριμία με τον συναθλητή του και μεγάλο πρωταγωνιστή των αγώνων, Αμερικανό Τζέσε Όουενς. Τον αθλητή που ανάγκασε τον Αδόλφο Χίτλερ να εγκαταλείψει το στάδιο αμέσως μετά τον τερματισμό των 100 μ. Ο Όουενς είχε κερδίσει χρυσό μετάλλιο στα 100 μ. στη σκυταλοδρομία 4 × 100 και στο άλμα εις μήκος με αντίπαλο τον… ξανθό πρωταθλητή Γερμανίας.
Η πολιτική δράση του Γρηγόρη Λαμπράκη ξεκίνησε κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, ως ενεργό μέλος της Εθνικής Αντίστασης. Στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961, πολιτεύθηκε με το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος), έναν συνασπισμό αριστερών δυνάμεων με επικεφαλής την ΕΔΑ, όπου και εξελέγη βουλευτής Πειραιά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της οργάνωσης υπέρ της ειρήνης και του αφοπλισμού ΕΕΔΥΕ (Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη).
Στις 21 Απριλίου 1963 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Αφετηρία ορίστηκε ο Τύμβος του Μαραθώνα και τερματισμός η Πνύκα. Η πορεία οργανώθηκε από το «Σύνδεσμο Μπέρτραντ Ράσελ» και την Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη, αντιπρόεδρος της οποίας ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, βουλευτής της ΕΔΑ. Είχαν προσκληθεί για να πάρουν μέρος πολλοί ξένοι ειρηνιστές απ’ όλο τον κόσμο – κυρίως από τη Βρετανία.
Αψηφώντας σχετική απαγόρευση της αστυνομίας, πραγματοποίησε την 1η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Στη διασταύρωση της Ραφήνας απέκτησε και τρεις συνοδοιπόρους, τους Παντελή Γούτη, Ανδρέα Μαμμωνά και Μπάμπη Παπαδόπουλο. Συνέχισε όμως το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής μόνος του, εν μέσω απειλών, πριν τελικά συλληφθεί και κρατηθεί για μερικές ώρες.
Το βράδυ της Τετάρτης 22 Μαΐου 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης ξεκίνησε από το ξενοδοχείο «Κοσμοπολίτ» της Θεσσαλονίκης για να μεταβεί σε εκδήλωση της «Επιτροπής δια την διεθνή ύφεσιν και ειρήνην», στην οποία ήταν ομιλητής. Από τις 6 το απόγευμα πολλές δεκάδες άτομα ακροδεξιών πολιτικών πεποιθήσεων είχαν αρχίσει να συγκροτούν αντισυγκέντρωση κοντά στο κτήριο όπου επρόκειτο να γίνει η ομιλία. Έξω από το κτήριο βρίσκονταν ήδη 180 χωροφύλακες εν στολή, καθώς και ο επιθεωρητής Χωροφυλακής Βόρειας Ελλάδας και ο διευθυντής των αστυνομικών δυνάμεων της πόλης.
Ο Λαμπράκης βλέποντας να εκκαθαρίζεται ο χώρος μπροστά στο κτήριο, μαζί με αρκετά άτομα ξεκίνησαν να περάσουν απέναντι στο ξενοδοχείο. Καθώς διέσχιζαν τον δρόμο, μία τρίκυκλη μοτοσικλέτα έπεσε πάνω στην ομάδα του βουλευτή και των φίλων του, ενώ κάποιος που ήταν ανεβασμένος στην καρότσα, χτύπησε με λοστό τον Λαμπράκη στο κεφάλι. Ο βουλευτής σωριάστηκε αιμόφυρτος στο έδαφος. Τραυματίστηκε βαριά και υπέκυψε στα τραύματά του λίγες μέρες μετά τη Δευτέρα 27 Μαΐου 1963. Ο αποχαιρετισμός του έγινε την επομένη, 28 Μαΐου 1963 στην Αθήνα μέσα σε μια τεράστια συγκέντρωση του λαού…
