Στις 24 Φεβρουαρίου 1994, η Βουλή των Ελλήνων με ομόφωνο ψήφισμα αναγνωρίζει, μετά από 70 χρόνια, την Γενοκτονία των Ποντίων, ορίζοντας την 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».
***
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ποντίων το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει ένα επεισόδιο από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Μνήμη μου σε λένε Πόντο». Θέμα της συγκεκριμένης εκπομπής είναι η Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού.
Εξετάζονται τα γεγονότα της διεθνούς πολιτικής σκηνής και οι συσχετίσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, παράλληλα με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Ειδική μνεία γίνεται στην άνοδο του τουρκικού εθνικισμού και στο κίνημα των Νεότουρκων το 1908, που οδήγησε στις εθνοκαθάρσεις του 20ού αιώνα στην περιοχή του Πόντου και της Δυτικής Μικράς Ασίας, με πρώτη τη Γενοκτονία των Αρμενίων τον Μάιο του 1915.
Καθοριστικό υπήρξε το νεοτουρκικό συνέδριο του 1911, στη Θεσσαλονίκη, όπου στο εθνικό πρόβλημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ορίστηκε ως επίλυση η φυσική εξόντωση των γηγενών χριστιανικών εθνοτήτων.
Η αφήγηση εστιάζεται, επίσης, στα πολιτικά γεγονότα του 1919-1920 μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ήττα της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις μεταβολές στο διπλωματικό πεδίο, επιχειρώντας να εξηγήσει τους λόγους που οδήγησαν στις βίαιες εκτοπίσεις και στις σφαγές των Ελλήνων του Πόντου.
Ακόμη αναλύεται η έννοια της Γενοκτονίας που επεκτείνεται επιπλέον στην εξάλειψη του πνευματικού και του υλικού πολιτισμού και που εφαρμόστηκε και με τις τρεις εκφάνσεις της στην περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου.
Ειδική αναφορά γίνεται στο αντάρτικο του Πόντου, που οργανώθηκε για την αυτοπροστασία του ελληνισμού της περιοχής από τους Τσέτες.
Παρουσιάζεται ακόμη, το ψήφισμα διαμαρτυρίας Ελλήνων διανοουμένων προς την Ευρώπη και την Αμερική, τον Νοέμβριο του 1921, για τις σφαγές στον Πόντο.
Τέλος, ανιχνεύονται οι ευθύνες των Μεγάλων Δυνάμεων, των ελλαδικών κυβερνήσεων αλλά και της ποντιακής κοινότητας απέναντι στα τραγικά γεγονότα της Γενοκτονίας.
***
Τηλεοπτικός αφηγητής είναι ο Τάσος Παλαντζίδης, ενώ τις ιστορικές πτυχές φωτίζουν οι καθηγητές Ιάκωβος Μιχαηλίδης (επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), η Σοφία Ηλιάδου-Τάχου (αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), ο Στάθης Πελαγίδης (ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) και ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης (καθηγητής Νεοελληνικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας). Για τα γεγονότα της περιόδου μιλούν επίσης, ο συγγραφέας Γιώργος Αντωνιάδης και ο φιλόλογος Χρήστος Ανδρεάδης. Περιλαμβάνεται πλούσιο αρχειακό υλικό, καθώς και αποσπάσματα από το θεατρικό έργο “Η Έξοδος – Μαρτυρίες Ποντίων Προσφύγων” σε σκηνοθεσία Γιώργου Γαλάντη. Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους. Έτος παραγωγής: 2011.
***
