Της Κασσάνδρας Δημοπούλου
Η πρώτη μου εντύπωση για τον Φρεντερίκ Σασλέν, ήταν αυτή ενός μουσικού που “μιλάει τη γλώσσα της μουσικής” εύκολα, ενός χαρούμενου, ήρεμου ανθρώπου που όμως ταυτόχρονα έχει και ειλικρινές ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν γύρω του, και που κάνει τους άλλους να νιώθουν χαλαρά και δημιουργικά. Ο Φρεντερίκ Σασλέν είναι ένας άνθρωπος με πολλές πλευρές. Σύμφωνα με τον ίδιο, “η σύνθεση είναι η ρίζα του, το πιάνο είναι το εργαλείο και η μουσική διεύθυνση η προέκταση του εργαλείου”. Είναι ένας καλλιτέχνης με πολύ καθαρή σκέψη, που καταλαβαίνει βαθιά ότι η τέχνη δεν μπορεί να ορίζεται ή να περιορίζεται σε τίτλους, αλλά ενώνει όλες τις πλευρές του εαυτού μας, όντας σε μια συνεχή μεταμόρφωση, όπως ο χώρος και ο χρόνος, για να δώσει στους ανθρώπους την ελευθερία που χρειαζόμαστε.
Πώς ερωτευτήκατε τη μουσική;
- Δε νομίζω ότι την ερωτεύτηκα. Είναι σαν η μουσική να είναι ένα όργανο του σώματός μου, σαν μια δεύτερη καρδιά… Τη νιώθω πάντα να χτυπάει στο στήθος μου.
Συνθέτης, πιανίστας, μαέστρος, καλλιτεχνικός διευθυντής. Νιώθετε το ίδιο σε όλους αυτούς τους ρόλους;
- Η ρίζα μου είναι η σύνθεση. Το πιάνο είναι το εργαλείο, η δε διεύθυνση είναι η προέκτασή του. Όσο για τον ρόλο του καλλιτεχνικού διευθυντή, είναι περισσότερο το μέσο για την εκτέλεση αυτών των διάφορων δεξιοτήτων. Γράφω επίσης και βιβλία σχετικά με τη μουσική, πράγμα που είναι μια άλλη επέκταση του ίδιου τομέα. Βασικά, νιώθω σα να κάνω μόνο ένα πράγμα, πάντα ο ίδιος, αλλά με διαφορετικά “πρόσωπα”.
Έχετε υπάρξει βοηθός αρχιμουσικός του Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ και του Πιέρ Μπουλέ. Πώς σας επηρέασαν σε προσωπικό και καλλιτεχνικό επίπεδο;
- Ο Μπάρενμποϊμ μου έδωσε την αίσθηση του ήχου και του στυλ. Ο Μπουλέ την αίσθηση της μεθόδου. Σαν προσωπικότητες, ήταν ιδιαιτέρως διαφορετικοί μεταξύ τους. Ο Μπουλέ ήταν πολύ πιο ένθερμος σε καθημερινό επίπεδο ανθρώπινης επαφής, αλλά κατά κάποιο τρόπο πολύ απόμακρος. Ο Μπάρενμποϊμ ήταν ψυχρός αλλά πολύ “κτητικός” με τους βοηθούς του.
Ως πιανίστας, ποιον συνθέτη ή ποια έργα αγαπάτε να ερμηνεύετε;
- Έργα των Προκόφιεφ, Σοπέν, Ραχμάνινοφ και Ντεμπισί.
Από πού πηγάζει η έμπνευση για τις συνθέσεις σας;
- Δεν ξέρω από πού πηγάζει, αλλά ξέρω από πού έρχεται. Κυρίως από την ποπ μουσική του ’70, την όπερα και το μπαλέτο.
Ο κόσμος της όπερας άλλαξε δραματικά μετά το ’80. Ποια είναι η συμβουλή σας στους νέους λυρικούς τραγουδιστές που αρχίζουν τώρα την καριέρα τους;
- Να είναι υπομονετικοί, να δουλεύουν σκληρά μέχρι να φτάσουν την τελειότητα και να διαλέγουν το ρεπερτόριό τους προσεκτικά. Επίσης να βρουν τον σωστό δάσκαλο, πράγμα βέβαια που αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση.
Ο COVID-19 σταμάτησε τον κόσμο. Πώς φαντάζεστε την καλλιτεχνική ζωή στο άμεσο μέλλον, και πώς πιστεύετε ότι θα αντιδράσουν οι καλλιτέχνες στις επερχόμενες αλλαγές;
- Μπορώ να προβλέψω ότι θα πρέπει να προσαρμοστούμε όλοι σε μικρότερες αίθουσες, σε μικρότερο κοινό, όπως όλος ο κόσμος θα αναγκαστεί να κάνει. Ο κόσμος γενικότερα μιλώντας, εδώ και δεκαετίες είχε υποκύψει σε μια σπειροειδή μεγαλομανία και τώρα πληρώνει το τίμημα. Οι αίθουσες συναυλιών, οι οπερατικές σκηνές μεγάλωναν όλο και περισσότερο, αλλά οι τραγουδιστές έχουν πάντα δύο φωνητικές χορδές…
Σας εμπνέει με κάποιον τρόπο η τωρινή κατάσταση ώστε να δημιουργήσετε κάτι καινούργιο;
- Ναι, στο να συνθέσω έργα μικρότερης κλίμακας, όπως όπερες δωματίου, ή μουσική για πιάνο.
Υπάρχει κάποιο καλλιτεχνικό όνειρο το οποίο ακόμη περιμένετε να πραγματοποιηθεί;
- Να έχω το δικό μου θέατρο και να προωθώ μόνο καινούργιες δημιουργίες. Το οπερατικό ρεπερτόριο πρέπει να ανανεωθεί, η όπερα είναι τόσο παλιομοδίτικη. Το σινεμά του 20ου αιώνα, ανταγωνίζεται την όπερα, και ποιος θα μπορούσε να φανταστεί να πάει στον κινηματογράφο για να βλέπει μόνο παλιές ταινίες; Ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία είναι πιο ισχυροί και πιο υγιείς χώροι, γιατί ανανεώνονται πιο συχνά. Η όπερα είναι σαν ένα ενυδρείο στο οποίο δεν αλλάζουμε συχνά το νερό. Τα ψάρια πεθαίνουν…
Τα μελλοντικά σας σχέδια;
- Πολλά, για να τα σημειώσω εδώ, αλλά το πιο σημαντικό είναι να γράψω νέα έργα. Μία όπερα, βασισμένη στη ζωή του Σελίν (του συγγραφέως, όχι της Σελίν… Ντιόν). Μια σειρά από κινηματογραφικά πρελούδια για πιάνο και πολλά άλλα…
Τέχνη είναι…
- Τέχνη είναι αυτό για το οποίο ζει κανείς τελικά.
***
- Πρώτη δημοσίευση συνέντευξης: Opera Legacy
Kασσάνδρα Δημοπούλου
Kassandra Dimopoulou