«Μόνο όταν ζωγραφίζω δεν έχω ηλικία, είμαι αιώνια νέος», είχε πει κάποτε ο μεγάλος ζωγράφος Φράνσις Μπέικον. Η εμμονή του ζωγράφου με τη σάρκα σε οποιαδήποτε μορφή υπήρξε παροιμιώδης και σ’ αυτήν οφείλει μερικά από τα αριστουργήματά του. Ο ίδιος την είχε περιγράψει, άλλωστε, με εντυπωσιακό κυνισμό: «Η σάρκα και το κρέας είναι η ζωή. Όταν ζωγραφίζω κόκκινο κρέας όπως θα ζωγράφιζα ένα ανθρώπινο σώμα, το κάνω επειδή είναι ωραίο. Τα σφαχτάρια που αντικρίζω να κρέμονται στα κρεοπωλεία τα θεωρώ πανέμορφα. Σκεφτείτε, είναι για πούλημα! Απίστευτα σουρεαλιστικό! Όλα τα πλάσματα αυτού του πλανήτη είναι φτιαγμένα από κρέας. Και όταν γαμάς, ένα κομμάτι κρέας διαπερνά ένα άλλο. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του ανθρώπινου κρέατος και εκείνου μια ύαινας ή ενός ελέφαντα».
Όσο για το ασίγαστο πάθος του για τη ρουλέτα, ο κριτικός τέχνης Ντέιβιντ Σιλβέστερ τον ρώτησε κάποτε με διανοουμενίστικη περιέργεια: «Είναι αλήθεια ότι οι αμετανόητοι παίχτες όπως εσύ παίζουν με σκοπό να χάσουν;». Ο Φράνσις Μπέικον τον κοίταξε περίεργα και απάντησε: «Παίζω για να κερδίσω. Η νίκη με διεγείρει. Είναι η ίδια ακριβώς διέγερση που νιώθω στη ζωγραφική καθώς περιμένω τη σωστή εικόνα».
Ο άνθρωπος που αγαπούσε τη νίκη και φοβόταν τα γηρατειά κάποια στιγμή λύγισε. Στην τελευταία του συνέντευξη στον Φράνσις Τζιακομπέτι, το 1992, στο ερώτημα «πώς θα θέλατε να πεθάνετε;» απάντησε αστραπιαία «γρήγορα». Ακόμα και τότε, όμως, δεν είχε χάσει το πάθος για τη ζωή. Έλεγε ότι κοίταζε τους άνδρες στον δρόμο, ξεχνώντας ότι τα χρόνια πέρασαν πια: «Συχνά, όταν βγαίνω έξω τα βράδια, φλερτάρω σαν να ήμουν πενήντα χρόνων. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι, άλλωστε, το προνόμιο του καλλιτέχνη, να νιώθει πάντα νέος. Η αίσθηση ελευθερίας της νεότητας είναι τόσο σαγηνευτική… Μόνο όταν ζωγραφίζω δεν έχω ηλικία, είμαι αιώνια νέος».
Ο Φράνσις Μπέικον γεννήθηκε στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας στις 28 Οκτωβρίου του 1909, μία καλλιτεχνική μορφή που λίγα χρόνια αργότερα θα λάμβανε μεγάλη αναγνώριση αλλά και ακόμα μεγαλύτερη κριτική, για τα έργα του, τα οποία δεν δίσταζαν να απεικονίζουν τη σκληρή αλήθεια του ανθρώπινου πόνου.
Ο δικός του πόνος ξεκίνησε στα 16 του χρόνια, όταν ο πατέρας του δεν μπόρεσε να αποδεχτεί τις σεξουαλικές του προτιμήσεις και τον έδιωξε από το σπίτι. Υστερα από αυτό το δύσκολο συμβάν στη ζωή του, ο νεαρός Φράνσις άρχισε να βρίσκει διέξοδο από τον πόνο του στο ποτό και τον τζόγο, συνήθειες που συχνά τον έβαζαν σε μπελάδες.
Ζωγραφική δεν σπούδασε ποτέ, ούτε τον δίδαξε κανένας. Ο αυτοδίδακτος ζωγράφος θαύμαζε απόλυτα τον Βελάθκεθ, τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Ρέμπραντ, τον Βαν Γκογκ, τον Τζιακομέτι και τον Λούσιαν Φρόιντ. Όμως οι επιρροές του αυτές, σε μικρό βαθμό κατεύθυναν το έργο του. Είχε τη δική του οπτική, τις δικές του ερμηνείες και σίγουρα τη δική του τολμηρή άποψη στα γεγονότα της εποχής του.
Και το έργο του δεν σιώπησε ποτέ, ακόμα και όταν τον έκριναν για την αλήθεια του. “Δημιουργώ εικόνες που είναι συμπυκνώσεις της πραγματικότητας” έλεγε συχνά και αυτή ήταν η αλήθεια του. Εικόνες ωμές, αρκετά ρεαλιστικές για τα δεδομένα κάποιων. Και αυτός ο ωμός ρεαλισμός σε συνδυασμό με τον αφαιρετικό κυβισμό του ενοχλούσε το βλέμμα αρκετών επικριτών του, που μιλούσαν για το βίαιο πινέλο του ζωγράφου.
Το συχνά παρεξηγημένο έργο του Φράνσις Μπέικον
Τα μακάβρια πορτρέτα του Φράνσις Μπέικον εκφράζουν τις ανησυχίες της μεταπολεμικής Ευρώπης αλλά και τους προσωπικούς δαίμονες του καλλιτέχνη. Ο Μπέικον ζωγράφισε αφηρημένα πρόσωπα να ουρλιάζουν και σταυρούς σε μέρη που εύκολα προκαλούν κλειστοφοβία. Η προσέγγιση του αυτή της ανθρώπινης συμφοράς, γινόταν αρκετά δυσοίωνη και μετέφραζε το συναίσθημα των ανθρώπων που πλέον δεν μπορούν να κρύψουν τον πόνο τους και ξεσπούν.
Ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, ο Μπέικον λαμβάνει σημαντική αναγνώριση και αρχίζει να εκθέτει τα έργα του τακτικά στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο, το Βερολίνο και τη Μόσχα. Σήμερα, οι πίνακες του φιλοξενούνται κυρίως στην γκαλερί Tate και στο Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
