Στο «Δρομοκαΐτειο» Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής φιλοξενείται η εικαστική έκθεση με τον τίτλο «Εγκλεισμοί» υπό την αιγίδα του Δήμου Χαϊδαρίου.
Η Εικαστική Έκθεση, οι Performances και το Δημόσιο Πρόγραμμα θα ολοκληρωθούν στις 18 Δεκεμβρίου 2022.
Συμμετέχουν 48 καλλιτέχνες με έργα από όλο το φάσμα της σύγχρονης τέχνης: γλυπτά και εγκαταστάσεις, βίντεο, ηχητικές κατασκευές, ζωγραφική, φωτογραφία.
Παράλληλα, διοργανώνονται 5 ημερίδες με τη συμμετοχή περίπου εβδομήντα πανεπιστημιακών, ερευνητών και συγγραφέων που διερευνούν μέσα από διαφορετικά επιστημονικά πεδία το ζήτημα των πολλαπλών μορφών του εγκλεισμού στην εποχή μας. Τη συνολική επιμέλεια της διοργάνωσης έχει ο δημοσιογράφος και μουσειολόγος Δημήτρης Τρίκας.
Συμμετέχοντες Καλλιτέχνες:
Δημήτρης Αντωνίτσης, Χλόη Ακριθάκη, Δημήτρης Αληθεινός, Κατερίνα Αποστολίδου, Ιλεάνα Αρναούτου, Κωστής Βελώνης, Μπάμπης Βενετόπουλος, Αντώνης Βολανάκης, Πόκα Γιο + εργαστήριο ΑΣΚΤ, Βαγγέλης Γκόκας, Θωμάς Διώτης, Μάρκος Ευλογημένος, Μαίρη Ζυγούρη, Κάπτεν, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Χάρης Κοντοσφύρης, Νίκος Κολιόπουλος, Καλλιόπη Λεμού, Μαρία Λοϊζίδου, Μαρία Λουίζου, Ναταλία Μαντά, Μάρω Μιχαλακάκου, Βασίλης Μπακάλης, Μάνια Μπενίση, Βάλλυ Νομίδου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Άννα Παπαέτη, Ηλίας Παπαηλιάκης, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Άρτεμις Ποταμιάνου, Πάνος Προφήτης, Πηνελόπη Πετσίνη, Ρεντούμης Δημήτρης, Μάριος Σπηλιόπουλος, Γιώργος Τσεριώνης, Ελένη Τζιρτζιλάκη, Κώστας Τσώλης, Σωκράτης Φατούρος, Αλέξης Φιδετζής, Δημήτρης Χαλάτσης, Δέσποινα Χαριτωνίδη, Κώστας Χριστόπουλος, Διονύσης Χριστοφιλογιάννης.
Performances
Φίλιππος Βασιλείου, Στάθης Γράψας/ Αλέξανδρος Βουτσινάς, Γιάννης Μήτρου, Σάββας Στρούμπος/ Έλλη Ιγγλίζ/ Άννα Μαρκά-Μπονισέλ, Φίλιππος Τσιτσόπουλος.
Οι Χώροι των «Εγκλεισμών»
Ως κατάλληλοι χώροι για τη φιλοξενία και διεξαγωγή του project ζητήθηκαν από το νοσοκομείο Δρομοκαΐτειο, επί της Ιεράς Οδού, στο δρόμο για την Ελευσίνα και παραχωρήθηκαν για τον σκοπό αυτό με απόφαση του Δ.Σ. του ιδρύματος- ο Άγιος Ισίδωρος, το παλιό Τυπογραφείο και το Δάφτσειο.
Είναι τρία κτήρια ιστορικής και συμβολικής σημασίας. Τα δύο έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες και ανοίγουν τώρα για το project “Εγκλεισμοί”, ενώ το παλιό τυπογραφείο είναι το μόνο που έχει ανακαινιστεί και χρησιμοποιείται ως μουσείο, με τα μηχανήματα της παλιάς τυπογραφίας και τα ψηφία που υπάρχουν στο χώρο του.
Η πτέρυγα του Αγίου Ισίδωρου είναι ένα μακρύ παραλληλόγραμμο κτίσμα δύο ορόφων, του 1892, όπου καθηλώνονταν οι «ανήσυχοι» και μάλλον πένητες ασθενείς, με μικρά κελιά, με φεγγίτες και κάγκελα, ένθεν κακείθεν ενός στενόμακρου διαδρόμου, μ’ έναν χώρο εστιατορίου όπου έτρωγαν όσοι από τους ασθενείς κρίνονταν ικανοί και λειτουργικοί που βρίσκεται στο ισόγειο και επικοινωνεί με μια μικρή, στενή, σχεδόν ασφυκτική, περιφραγμένη με ψηλό τοίχο αυλή.
Το Δάφτσειο είναι ένα κτήριο του 1932: μεγάλο, ψηλοτάβανο, εκλεκτικιστικού ρυθμού, με ευρύχωρα δωμάτια και παράθυρα με κάγκελα συρόμενα και ανοιγόμενα κατά περίπτωση και ώρα. Διαθέτει τη δική του αυλή που όμως έφτανε μέχρι τον εξωτερικό τοίχο-περίφραξη του νοσοκομείου και όπου νοσηλεύονταν οι πιο εύποροι ασθενείς, οι οικογένειες των οποίων μπορούσαν να πληρώσουν τα υψηλά νοσήλια που απαιτούνταν για την πτέρυγα αυτή. Στους ασθενείς του Δάφτσειου λέγεται μάλιστα ότι εφαρμόζονταν οι πιο εξελιγμένες μέθοδοι θεραπείας, με τη χρήση της ψυχανάλυσης, της μουσικής (υπήρχε και πιάνο στο χώρο) και της τέχνης.
Τα τρία κτήρια σχηματίζουν μεταξύ τους ένα αμβλύ τρίγωνο με το Τυπογραφείο στην κορυφή και τα δύο κτήρια στις δύο γωνίες της βάσης, διευκολύνοντας μια διαδρομή από το Δάφτσειο προς το Τυπογραφείο και τέλος στον Άγιο Ισίδωρο.
Σημείο εκκίνησης αλλά και αναφοράς για την ιδέα και την υλοποίηση του σχεδίου «Εγκλεισμοί» ήταν για μας το πλούσιο και εξαιρετικής σημασίας ηχητικό αρχείο που προέκυψε από τις συνεντεύξεις και τις προφορικές μαρτυρίες που συνέλεξε η Μαρία Φαφαλιού από τρόφιμους/ασθενείς του Δρομοκαϊτείου, γιατρούς του νοσοκομείου, νοσηλευτικό προσωπικό, συγγενείς ασθενών και άλλους εμπλεκόμενους, στο πλαίσιο ερευνητικής της εργασίας. Το αρχείο αυτό αποτέλεσε το υλικό για το βιβλίο της «Ιερά οδός 343. Μαρτυρίες από το Δρομοκαϊτειο», (εκδόσεις Αλεξάνδρεια).
Οι σαράντα οκτώ καλλιτέχνες του project συμμετέχουν με έργα που διαλέγονται, συγκρούονται και, σε κάθε περίπτωση, ανταποκρίνονται στο χώρο και στον νοηματικό άξονα της έκθεσης, έργα από όλο το φάσμα του οπτικού και όχι μόνον λεξιλογίου της σύγχρονης τέχνης: γλυπτά και εγκαταστάσεις, βίντεο, ηχητικές κατασκευές, ζωγραφική, φωτογραφία και επιτελεστικές δράσεις.
Παράλληλα με το εικαστικό κομμάτι, διοργανώνονται 5 ημερίδες με τη συμμετοχή περίπου εβδομήντα πανεπιστημιακών, ερευνητών και συγγραφέων που διερευνούν τα παραπάνω ζητήματα μέσα από τα επιστημονικά πεδία που θεωρούμε κρίσιμα για το περιεχόμενο και τη θεματολογία του project, όπως είναι αυτά της ψυχανάλυσης, της φιλοσοφίας, της ιστορίας, της λογοτεχνίας και της πολιτικής θεωρίας.
ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Αμφιθέατρο/ Δρομοκαΐτειο
15.00-20.00
Ημερίδα 1η
13 Νοεμβρίου 2022
Εγκλεισμοί και Ιστορία
Συντονιστής: Γιώργος Κόκκινος
Καθηγητής διδακτικής της Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ημερίδα 2η
20 Νοεμβρίου
Φιλοσοφία και εγκλεισμοί
συντονιστής Γ. Αραμπατζής, καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Ημερίδα 3η
27 Νοεμβρίου
Πολιτική Θεωρία/Ψυχανάλυση
Συντονιστής Γιάννης Σταυρακάκης, καθ. πολιτικής θεωρίας ΑΠΘ
Ημερίδα 4η
4 Δεκεμβρίου
Συντονιστής δρ. Κωστής Σταφυλάκης
Εγκλεισμός και καλλιτεχνική ζωή στην Ελλάδα:
από τη ψηφιακή στη μεταψηφιακή εποχή.
Ημερίδα 5η
11 Δεκεμβρίου
Λογοτεχνία και εγκλεισμοί:
συντονιστής Φ. Βλαστός (Συγγραφέας)
Αναλυτικά:
Δημόσιο Πρόγραμμα
Δρομοκαϊτειο/ Αμφιθέατρο
15.00-20.00
Ημερίδα 1η – 13/11/2022
Εγκλεισμοί και Ιστορία
Συντονιστής: Γιώργος Κόκκινος (Καθηγητής διδακτικής της Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου)
Α
Γιώργος Κόκκινος, Aπό την ιατρικοποίηση της κοινωνίας και του Πολιτικού στην κυριαρχία του βιοϊατρικού παραδείγματος
Βασίλης Μπογιατζής, Όψεις του στρατοπεδικού εγκλεισμού στον 20ό αιώνα: φωνές από/για τα κρεματόρια, τα γκουλάγκ, τη Μακρόνησο
Iωάννα Αντωνιάδου, Ζέτα Παπανδρέου, Λένα Στεφάνου, Επταπύργιο, βυζαντινό φρούριο και τόπος εγκλεισμού. Οι σημασιοδοτήσεις του μνημείου στη Δημόσια Ιστορία.
Θανάσης Λάγιος, Από τον Ουγκώ στον Φουκώ: όταν ανοίγει ένα άσυλο, κλείνει μια φυλακή;
Β
Βάσια Λέκκα, Εγκλεισμός και μορφές κανονικοποίησης του ψυχικά πάσχοντος σώματος στις δυτικές κοινωνίες
Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Φιλανθρωπία και ψυχιατρική: Το παράδειγμα του Δρομοκαϊτειου Φρενοκομείου
Δέσπω Κριτσωτάκη, Το Δρομοκαΐτειο και οι ασθενείς του (1900-1920)
Δήμητρα Τζανάκη, Δρομοκαΐτειο και Ηθική Παράνοια: Ή αλλιώς συνομιλώντας με τον πατριαρχικό, βιοϊατρικό λόγο της ψυχικής ευγονικής στην (ύστερη) νεωτερικότητα
Γ
Μαριάννα Καραμάνου, Λέπρα και λεπροκομεία στην Ελλάδα: από το χθες στο σήμερα
Σπύρος Μιχαλέας, Σύφιλη και εγκλεισμός στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου
Ειρήνη Αβραμοπούλου, Η βάναυση ιστορία μιας μυρωδιάς: από το Ψυχιατρείο στον προσφυγικό καταυλισμό της Λέρου
Χρήστος Κουρούτζας, Σύνορα, ασφαλιτοποίηση και διακυβέρνηση μέσω της διακινδύνευσης στο προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα
Μαρία Φαφαλιού, Μαρτυρίες από το Δρομοκαϊτειο. Ιερά οδός 343
Ημερίδα 2η – 20/11/22
Φιλοσοφία και εγκλεισμοί
Συντονιστής Γ. Αραμπατζής ( καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ)
Α
15.30 – 17.00
Αραμπατζής Γιώργος, Εγκλεισμός και Ολότητα
Ερηνάκης Νίκος, Εγκλεισμός και αυτονομία ανάμεσα στην υλική πραγματικότητα και στη ψηφιακή υπερ-πραγματικότητα
Παρούσης Μιχάλης, Αποκλεισμοί, Περικλεισμοί, Εγκλεισμοί, ως μόχλευση της εξουσιαστικής ισχύος
Σαγκριώτης Γιώργος, Η κοινωνικοποίηση ως εγκλεισμός. Για την έννοια της διοικούμενης κοινωνίας στο έργο του Th. W. Adorno
Γεράσιμος Σταματέλος, Η αμφίσημη σημειολογία του ασύλου: καταφυγή ή/και καταδίκη
Β
17.15- 18.45
Καββαθάς Διονύσιος, Το τείχος της γλώσσας. Νίτσε-Βιτγκενστάιν-Λακάν
Μπιτσώρης Βαγγέλης, Ζακ Ντερριντά: εγκλεισμός και αποκλεισμός των “χωρίς-χαρτιά’’
Πρελορέντζος Ιωάννης, Η κριτική προσέγγιση ορισμένων απόψεων του Φουκώ για τη φυλακή και τους φυλακισμένους από τον Alain Guyard, καθηγητή φιλοσοφίας σε σωφρονιστικά καταστήματα
Στυλιανού Άρης, Τρέλα και νεότερη φιλοσοφία: από τον Ντεκάρτ στον Ντεριντά
Γ
19.30 – 21.00
Κόντος Παύλος, Η ελπίδα στον κύκλο των εγκλεισμών
Ξηροπαΐδης Γιώργος, Ασθένεια προς θάνατο και εγκλεισμός στον εαυτό. Ξαναδιαβάζοντας τον Θάνατο του Ιβάν Ίλιτς του Τολστόι
Στείρης Γιώργος, Εγκλεισμός στην Ευτοπία
Φαράκλας Γιώργος, Ελεύθεροι έγκλειστοι
Ημερίδα 3η – 27/11/22
Πολιτική Θεωρία/Ψυχανάλυση
Συντονιστής Γιάννης Σταυρακάκης (καθ. πολιτικής θεωρίας ΑΠΘ)
Πολιτικές προκλήσεις
Βίκυ Ιακώβου, Gladys Swain και Marcel Gauchet: Μια άλλη ιστορία της τρέλας στη νεωτερικότητα
Ανδρέας Τάκης, Ελέφαντας στο κελί: Έχει πραγματικά νόημα η φυλακή;
Νίκος Κουραχάνης, Covid-19: Ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των πολλαπλών αποκλεισμών
Γεράσιμος Κουζέλης, Ο εγκλεισμός στην εποχή του ελέγχου
Ψυχο-κοινωνικές διαστάσεις
Δημήτρης Πλουμπίδης, Εγκλεισμός, ακούσιες νοσηλείες, δικαστική απαγόρευση /δικαστική συμπαράσταση: Βίοι παράλληλοι
Νίκος Σιδέρης, Από τον «αόρατο εχθρό» στον Covid-19: η πανδημία ως συμβάν και λόγος
Δήμητρα Βασιλειάδου, Μείζονες και ελάσσονες γλώσσες της ψυχιατρικής διαταραχής: Γιατροί και μελαγχολικοί ασθενείς στο Δρομοκαΐτειο, 1900-1940
Κώστας Γκοτσίνας, Να θραύσωμεν τας αλύσεις»: αναζητώντας την απ-εξάρτηση από τις ουσίες κατά τον ελληνικό Μεσοπόλεμο.
Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου: Εγκληματολογικές θεωρήσεις των εγκλεισμών
Σοφία Βιδάλη, Δεν είναι μόνο η φυλακή: από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα στρατόπεδα μεταναστών και προσφύγων
Όλγα Θεμελή, Οι φυλακές ως τα σύγχρονα ψυχιατρικά καταστήματα
Γιάννης Πέτσας, Ο αντίκτυπος του εγκλεισμού σε νεαρούς κρατουμένους
Νίκος Κουλούρης, Τι εννοούμε όταν λέμε ισόβια; Ποινές μίσους και το δικαίωμα στην ελπίδα
Ημερίδα 4η – 4/12/22
Συντονιστής δρ. Κωστής Σταφυλάκης
Α
Εγκλεισμός και καλλιτεχνική ζωή στην Ελλάδα: από τη ψηφιακή στη μεταψηφιακή εποχή.
Χάρης Κοντοσφύρης, Νίκος Δασκαλοθανάσης (ΑΣΚΤ), Μάρλεν Μούλιου (ΕΚΠΑ), Κώστας
Χριστόπουλος (ΑΣΚΤ), Δημήτρης Αληθεινός.
Συντονισμός: Δημήτρης Τρίκας
Β
«Άλλοι» χώροι, διαπλεύσεις, οικονομίες της φροντίδας στη σκιά της νέας κανονικότητας.
Φαίη Τζανετουλάκου, Ελπίδα Ρίκου, Μαίρη Ζυγούρη, Σωζήτα Γκουντούνα, Δάφνη Δραγώνα, Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος, Γιάννης Μήτρου.
Συντονισμός: Φαίη Τζανετουλάκου
Γ
Millenial εσωστρέφεια και δημοσιότητα: η Ελλάδα στη μεταδιαδικτυακή εποχή.
Κατερίνα Γκουτζιούλη, Βασίλης Μπακάλης, Φωτεινή Βεργίδου, Μαρία Λουίζου, Poka-Yio και φοιτητ@ του 12 Εργαστηρίου Ζωγραφικής και Διευρυμένων Μέσων της ΑΣΚΤ.
Συντονισμός: Κωστής Σταφυλάκης
Ημερίδα 5η – 11/12/22
Λογοτεχνία και εγκλεισμοί: συντονιστής Φ. Βλαστός (Συγγραφέας)
Δημήτρης Παπανικολάου, Εγκλεισμός, βιοπολιτικός ρεαλισμός, και ετεροτοπία
Χριστίνα Ντουνιά, Ο Πέτρος Πικρός και οι φυλακές του μεσοπολέμου: Από τη δημοσιογραφική έρευνα στη «στρατευμένη» λογοτεχνία
Γιώργος Αριστηνός, Αυτοεγκλεισμός και αποδόμηση. Η περίπτωση του Γιώργου Μανιάτη
Συμεών Σταμπουλού, O Πάουλ Τσέλαν στην ψυχιατρική κλινική της Αγίας Άννας (Παρίσι) και η φρενήρης σύνθεση του κύκλου Καταβύθιση Στη Νύχτα
Κατερίνα Μάτσα, Ο Γιώργης Ζάρκος στο Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών
Ιωάννης Παπαδόπουλος, Ανακλάσεις του Εγκλεισμού
Ηρακλής Πεκιαρίδης, Ο Καρλ Σμίτ, ο Ρόμπερτ Βάλσερ και η Λογοτεχνία της Εξαφάνισης
Χριστίνα Οικονομίδου, Το Έγκλειστο Σώμα
Γιάννης Γραμματόπουλος, Ο Γ.Μ. Βιζυηνός στο Δρομοκαϊτειο (1892-1896)
Φώτης Βλαστός, Η Λογοτεχνία και ο Κύκλος της Αγοράς
Βίβιαν Στεργίου, Εγκλεισμοί στη Λογοτεχνία και η εμπειρία του 2021 ως «δημιουργική ευκαιρία»
Νένη Πανουργιά, Εγκλεισμός/Αποκλεισμός: Περίβλεπτος
Στάθης Γουργουρής, Η ελευθερία του καφκικού παραλογισμού
Δημήτρης Αγγελής, Η λογοτεχνία του εγκλεισμού μέσα από παραδειγματικές περιπτώσεις ηρώων
Βλάσης Σκολίδης, Ο αυτοβιογραφικός εγκλωβισμός του Κώστα Ταχτσή
Ταυτότητα εκδηλώσεων
«Εγκλεισμοί»
Εικαστική Έκθεση, Performances, Δημόσιο Πρόγραμμα
Επιμέλεια: Δημήτρης Τρίκας
Χώρος διεξαγωγής: Δρομοκαϊτειο Ψ.Ν.Α./
Κτήρια: Δάφτσειο, Τυπογραφείο, Άγιος Ισίδωρος.
Διεύθυνση: Ιερά Οδός 343/ Χαϊδάρι.
Διοργάνωση: ΑΜΚΕ Ρίζες Πολιτισμού
Διάρκεια: 11/11/22 μέχρι 18/12/22
Ημέρες λειτουργίας: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή
Ώρες λειτουργίας 15.00- 20.00
Ιστότοπος:
Χώρος Διεξαγωγής
Ψ.Ν.Α. Δρομοκαΐτειο
Ιερά Οδός 343
Χαϊδάρι, Αττικής 12461 Ελλάδα
Χάρτης Google
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΜΕ ΕΝΑ “ΚΛΙΚ” ΤΟΝ ΧΑΡΤΗ
Τηλέφωνο: 213 204 6000
Ιστότοπος: http://www.dromokaiteio.gr
