Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Τον έχω δει αρκετές φορές να παίζει τα τελευταία χρόνια και κάθε φορά κρατώ το φως του ηθοποιού, το πάθος του, τον τρόπο με τον οποίο αποσυναρμολογεί τον εαυτό του για να τον ξαναχτίσει.
Αναδεικνύει με την υποκριτική του την αλήθεια του ήθους, δηλαδή την αλήθεια του χαρακτήρα του ήρωα, τον οποίο υποδύεται. Με αυτό τον τρόπο ο Δημήτρης Παπαβασιλείου ως ηθοποιός με το ήθος του -μέσω της τέχνης του- συμβάλει, πέρα από τον ρόλο του θεάτρου σαν ένα «ευχάριστο συμπλήρωμα» της ζωής ως ψυχαγωγία, αλλά και στη διαπίστωση ότι η τέχνη δεν μιμείται, αλλά ερμηνεύει.
Παρακολουθώντας ηθοποιούς σαν αυτόν νιώθεις ότι η αφύπνιση της δημιουργικότητας, του ενστίκτου και της φαντασίας σε έναν νέο άνθρωπο είναι το θεμέλιο μιας υγιούς και ολοκληρωμένης εξέλιξης, είναι η πραγματική βάση μιας παιδαγωγικής στρατηγικής, σε μια ιδιαίτερα ταλαιπωρημένη κοινωνία που φαίνεται ενίοτε να βαδίζει σε καταστροφικά μονοπάτια. Έχει πάντα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επομένως, να παρακολουθείς φρέσκα πρόσωπα να κάνουν αιώρηση σε σπουδαία κείμενα δίχως δίχτυ ασφαλείας και να κυριεύονται από την ορμή της ηλικίας και τη γοητεία της δουλειάς τους. Ο Δημήτρης Παπαβασιλείου εκφράζει ακριβώς αυτό και έτσι λάμπει σε κάθε παράσταση.
Αν και πολύ νέος, στη διάρκεια της μέχρι τώρα πυκνής πορείας του στο θέατρο, συνεργάστηκε με πολλούς και σημαντικούς σκηνοθέτες και σταδιακά όλη αυτή η γνώση και η εμπειρία δημιούργησαν ήδη το λαμπρό του εκτόπισμα στη σκηνή.
Σπούδασε στην Ιταλία, στη Βενετία. Εκεί είχε την ευκαιρία να έρθει από νωρίς σε επαφή με το ευρωπαϊκό θέατρο και να συναντήσει ανθρώπους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του, τον Anatoly Vasiliev, τον Cesar Brie (συνιδρυτή του Odin Theater μαζί με τον Eugenio Barba) και άλλους.
Μια φωτεινή προσωπικότητα που τον συμπαθείς αδιαπραγμάτευτα είναι ο Δημήτρης, όχι μόνο για το ταλέντο που διαθέτει αλλά και για τη μόρφωση, το χιούμορ, τη δοτικότητα προς τους φίλους του και το θέατρο. Η απέριττη καλαισθησία, το χαμόγελο, η συνέπεια, ο ήχος της γεμάτης, βαθιάς και ζεστής φωνής του, είναι μερικά μόνο από τα χαρίσματά του.
Πρόσφατα άνοιξε λίγο τα όρια της δραστηριότητάς του και προς τις άλλες τέχνες, όπως αυτή της μετάφρασης, μεταφέροντας στα ελληνικά από τα ιταλικά το έργο του Fausto Paravidino «La malattia della famiglia M.» ή αλλιώς «Η ασθένεια της οικογένειας Μ.».
Δείγμα της δουλειάς του αποτελούν οι παραστάσεις «Η Αποστολή: Ανάμνηση από μιαν Επανάσταση» και «Εμείς» σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου (2015), «7 Κρεμασμένοι» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Γώγουλου και Αγγελικής Πασπαλιάρη (2018). Αυτή την εποχή παίζει στη «Σαλώμη» σε σκηνοθεσία Σταύρου Λίτινα στο Εθνικό Θέατρο, όπου και μπορείτε να τον δείτε.
Δημήτρη, πού γεννήθηκες; Θα ήθελες να μας περιγράψεις μια σκηνή ή ένα γεγονός από την παιδική σου ηλικία;
* Γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα στον Κολωνό. Θυμάμαι την ξαδέρφη μου στο χωριό (κατάγομαι από δύο χωριά κοντά στην Καλαμπάκα) ένα μεσημέρι να μου πετάει το καθρεφτάκι των φρυδιών και να σπάει στα πόδια μου επειδή τραγουδούσα ασταμάτητα και δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Ήταν πολύ αστεία. Και θυμάμαι, παρέα με την παιδική φίλη μου Μαρία, να “κλέβουμε” τα μηχανάκια των πατεράδων μας το βράδυ όταν κοιμόντουσαν και να αλωνίζουμε στην Αθήνα.
Ποια ήταν τα παιδικά σου αναγνώσματα και οι πρώτες καλλιτεχνικές σου επιρροές;
* Δεν μ’ άρεσε καθόλου να διαβάζω σαν παιδί. Πιεζόμουν φριχτά. Θυμάμαι όμως ότι μου άρεσε πάρα πολύ η Οδύσσεια. Είχα πλάσει όλες τις εικόνες στο μυαλό μου τις οποίες κουβαλάω ακόμα και σήμερα απαράλλαχτες στη φαντασία μου. Θαύμασα από νωρίς τη δουλειά του κ. Τερζόπουλου.
Ποιοι ήταν οι δάσκαλοι που σε καθόρισαν;
* Οι σπουδές μου έγιναν στην Ιταλία. Και τη δραματική σχολή και το πανεπιστήμιο τα τελείωσα στην Ιταλία, στη Βενετία. Εκεί είχα την ευκαιρία να έρθω από νωρίς σε επαφή με το ευρωπαϊκό θέατρο και να συναντήσω ανθρώπους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή μου, τον Vasiliev, τον Cesar Brie (συνιδρυτή του Odin Theater μαζί με τον Eugenio Barba) κ.α.
Παίζεις στη «Σαλώμη» του Όσκαρ Ουάιλντ σε σκηνοθεσία Σταύρου Λίτινα, που παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο. Τι θα ήθελες να πεις για την παράσταση;
* Με εντυπωσιάζει ο τρόπος με τον οποίο σε αυτή την παράσταση διαφορετικές τέχνες (χορός, τραγούδι, θέατρο) «μπλέκονται» μεταξύ τους με κοινό στόχο την ανάδειξη της ιστορίας. Ο Σταύρος Λίτινας όρισε σαφείς συντεταγμένες που βρεθήκαμε ηθοποιοί, μουσικοί και χορευτές, και δημιούργησε γόνιμο έδαφος για μία παράσταση συνόλου.
Ο Ουάιλντ παρακολουθεί την ερωτική αφύπνιση της Σαλώμης και αποδίδει ανάγλυφα το ξύπνημα της επιθυμίας. Ποιους συμβολισμούς θα δούμε στην παράσταση;
* Θα τους δείτε απευθείας στη σκηνή!
Μια αύρα αρχαίας τραγωδίας διαπερνά το έργο του Ουάιλντ. Πώς δένει ο χορός φλαμένκο στην παράσταση;
* Δεν γνώριζα το μεγαλείο του φλαμένκο μέχρι να συναντήσω τον Σταύρο Λίτινα. Ένα από τα πράγματα που ανακάλυψα και είδα να γίνεται πράξη στη διάρκεια αυτής της διαδρομής είναι πως με ορθή χρήση και συγκροτημένο νου μπορείς να χρησιμοποιήσεις μια γλώσσα που φαινομενικά θα έλεγες αταίριαστη να εκφράζει με τρόπο αριστοτεχνικό, θεμελιώδη ζητήματα του υλικού με το οποίο διαπραγματεύεσαι.
Το θέατρο, η τέχνη είναι -εκτός των άλλων- μια μορφή θεραπείας;
* Σαν ηθοποιός ποτέ δεν το είδα έτσι. Τουλάχιστον συνειδητά. Για τον θεατή μακάρι να είναι.
Ο κόσμος του θεάματος, στην Ελλάδα και αλλά και στο εξωτερικό, παρουσιάζει μια εμμονή με τη νεότητα;
* Δε θα το έλεγα. Ή ακόμα κι αν είναι έτσι πιστεύω θα έπρεπε να πάρουμε πιο γενναία ρίσκα. Να εμπιστευτούμε τους νέους σε ρόλους, σε διοικητικές θέσεις. Να φέρουν ιδέες παράλογες, παράξενες. Σε ισορροπία με τους παλαιότερους, σε συνεργασία με τη σοφία των παλαιότερων.
Τι θα συνιστούσε νέα πολιτική καλλιτεχνική πρόταση για σένα;
* Παραστάσεις συνδεδεμένες με τα γεγονότα της εποχής τους αλλά με το βλέμμα στο μέλλον. Προτείνοντας νέες καλλιτεχνικές θέσεις και φρέσκους τρόπους αντιμετώπισης των πραγμάτων.
Η άσκηση της Τέχνης μπορεί να αλλάξει τον άνθρωπο;
* Το έχω δει να συμβαίνει.
Κρατάς σημειωματάριο ή ημερολόγιο; Αν ναι, τι σημειώνεις;
* Ούτε καν. Όσες φορές έχω προσπαθήσει γράφω για κανα δυο μέρες ό,τι μου κατεβάσει (αστεία πράματα) και μετά τίποτα.
Πόσο σε βοήθησε ως ηθοποιό η εμπειρία σου από την Ομάδα Σημείο Μηδέν;
* Πάρα πολύ. Φυλάσσω σαν κάτι σπάνιο εκείνες τις μέρες και εύχομαι στο μέλλον να συναντηθώ με εξίσου αξιόλογους συνεργάτες.
Η μετάφραση είναι μια παράλληλη ασχολία για σένα; Από ποιες γλώσσες μεταφράζεις;
* Η μετάφραση ήρθε πολύ τυχαία. Πράγματι ξεκίνησε σαν μία παράλληλη ασχολία, όμως από νωρίς κατάλαβα ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί ως τέτοια. Απαιτείται επισταμένη μελέτη, έρευνα και ολοκληρωτική αφοσίωση. Μεταφράζω από τα Ιταλικά.
Ποιο έργο ή ποια έργα έχεις μεταφράσει μέχρι τώρα;
* Μοναχά το έργο του Fausto Paravidino «La malattia della famiglia M.» ή αλλιώς «Η ασθένεια της οικογένειας Μ.».
Τι ρόλο παίζει η προσωπικότητα του ηθοποιού κατά τη διάρκεια των δοκιμών μιας παράστασης;
* Καθοριστικό. Για αυτό μπορούμε να δούμε τους ίδιους ρόλους και τα ίδια έργα ξανά και ξανά. Γιατί είναι διαφορετικές κάθε φορά προσωπικότητες που μας κάνουν την πρότασή τους στα πράγματα. Αυτό το «ουδείς αναντικατάστατος» είναι πλάνη και μεγάλο ψέμα. Απλά στη διαμόρφωση της κοινωνίας σήμερα που απευθύνεται στη μάζα τείνει να περιορίζεται ή ακόμα και να εκλείπει η μοναδικότητα του καθενός.
Το ταλέντο μετράει περισσότερο για έναν επαγγελματία καλλιτέχνη; Ή η δράση, η εργατικότητα, η αφοσίωση;
* Πιθανολογώ όλα τα παραπάνω σε διαφορετικές ποσοστώσεις.
Η τέχνη -και ειδικά το θέατρο- πόση πειθαρχία χρειάζεται;
* Εξαρτάται κάθε φορά από το βάθος στο οποίο επιλέγεις να διαχειριστείς το υλικό σου.
Η σκηνή είναι τελικά μια χοάνη ενέργειας;
* Ναι. Θεατές, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, φωτιστές… όλων οι ενέργειες συγκεντρώνονται επί σκηνής και δημιουργούν κραδασμούς μοναδικούς κάθε φορά.
Βιώνοντας σήμερα συνθήκες βαθύτατης οικονομικής, ανθρωπιστικής και ηθικής κρίσης στη χώρα και διεθνώς, μπορούμε να μιλάμε για ελευθερία της τέχνης;
* Πιστεύω πως η τέχνη ενέχει την ελευθερία. Είναι αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της. Ακόμα και στις πιο ακραίες συνθήκες θα εκφραστεί. Είναι το λουλούδι που φυτρώνει στο μπετόν.
Ποια θεωρείς ότι είναι τα αίτια και οι ρίζες της ρατσιστικής συμπεριφοράς κάποιων εις βάρος ευάλωτων ή ηττημένων συνανθρώπων τους;
* Πιστεύω ότι η έλλειψη παιδείας είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Χωρίς αυτή καλλιεργείται φόβος και κατ’ επέκτασιν συμπεριφορές βίας παντός τύπου.
Υπάρχει διάχυτη μια ανθρωπιστική κρίση, η οποία είναι πολύ σοβαρή και όλους μας αφήνει εμβρόντητους. Μετανάστευση, προσφυγιά. Σε ευαισθητοποιούν αυτά τα γεγονότα;
* Πώς θα μπορούσαν να μου περάσουν αδιάφορα; Με σοκάρει αυτή η κατάσταση, με λυπεί. Προσπαθώ να παίρνω θέση στα πράγματα και να την εκφράζω με τα μέσα που έχω. Αυτή η κινητοποίηση είναι η δική μου αντίσταση στον άνθρωπο που οδηγεί τον άνθρωπο σε συνθήκες ντροπής.
Ποιο είναι το δικό σου σύνθημα που θα ήθελες να ακουστεί;
* Go get ‘em tiger.
Οι σωστές επιλογές είναι ένας τομέας που επίσης απαιτεί ταλέντο;
* Σαφείς στόχους απαιτούν οι σωστές επιλογές.
Πώς κρίνεις το μεγάλο αριθμό θεάτρων και παραστάσεων στην Αθήνα;
* Βρίσκω γοητευτική την πολυσχιδή θεατρική πραγματικότητα της Αθήνας. Όμως εξαιτίας αυτής της ανάγκης για έκφραση συχνά αποδεχόμαστε συνθήκες εργασίας απαράδεκτες. Αυτό συχνά έχει ως αποτέλεσμα το επάγγελμα του ηθοποιού να αποκτά ιδιότητες χομπίστα.
Πώς θα ήθελες να είσαι επαγγελματικά, καλλιτεχνικά και προσωπικά σε δέκα χρόνια από τώρα;
* Σαν τον Μπάτμαν. Επιτυχημένος εργένης λεφτάς με μπάτλερ και λίγο επικίνδυνος που όλοι τον αγαπούν και τον χρειάζονται αλλά αυτός έχει πολύ τουπέ και αυτοσεβασμό για να μοιράσει αυτόγραφα στην πλέμπα.
Ποια είναι τα άμεσα θεατρικά σου σχέδια;
* Για την ώρα η παράσταση της «Σαλώμης», μετά βλέπουμε.
Ποιους θαυμάζεις στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική, στον κινηματογράφο αλλά και στο θέατρο;
* Διαβάζω με μάτια ορθάνοιχτα τον Τσβάιχ, μ’ αρέσει πάρα πολύ! Μ’ αρέσει ο Καρκαβίτσας, ο Χέμινγουεϊ και η ποίηση του Παντελή Μπουκάλα. Θαυμάζω τον Μονέ και τον Μπος. Τρελαίνομαι να βλέπω ταινίες με υπερήρωες, ιταλικό κινηματογράφο, ενώ στο θέατρο μου αρέσουν οι αρχαίοι Έλληνες τραγωδοί και ο Σαίξπηρ.
Πώς θα χαρακτήριζες τη συμπεριφορά των Ελλήνων προς το δημόσιο χώρο;
* Αν και παρατηρώ μεγάλη πρόοδο, νομίζω πως μπορούμε και καλύτερα.
Και πώς κρίνεις τη συμπεριφορά τους προς τα ζώα;
* Επίσης όλο και καλύτερη. Και χαίρομαι που οργανώσεις για την προστασία τους γίνονται όλο και πιο ενεργές σε πείσμα των ανόητων που δεν τα σέβονται.
Μίλησέ μας για τη σχέση σου με τα ζώα! Έχεις κατοικίδιο;
* Τα ζώα τα αγαπάω πολύ, παίζουμε ασταμάτητα μαζί. Δεν έχω κατοικίδιο, όμως ο αδερφός μου έχει τον Ερμή που τον φροντίζω κάθε τόσο και τον κακομαθαίνω. Χαρακτηριστικά ο αδερφός μου μού λέει (όταν μου τον αφήνει και φεύγει για κάποιες μέρες): Μη γυρίσω και το βρω γατί το σκυλί.
- Οι φωτογραφίες είναι του catisart.gr
