Μια παράσταση πολιτικού θρίλερ είναι οι «Βρώμικες Λέξεις» της ομάδας Difunta Correa, που σε κρατά σε αγωνία έως το τέλος της.
«Όταν έχεις το πιστόλι στον κρόταφο, δεν μπορείς να διαπραγματευτείς». Μια μεγάλη συζήτηση, μια τεράστια αλήθεια. Αποσπάσματα από δύο σπουδαία βιβλία συνθέτουν τη διήγηση των «Βρώμικων Λέξεων», που παρουσιάζονται στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, στην Κυψέλη. Το «Παιχνίδι με τις Λέξεις» της Τζέννυ Έρπενμπεκ είναι το ένα, που αφορά την ιστορία μίας μόνον περίπτωσης – θύματος μιας λατινοαμερικάνικης δικτατορίας και μια σειρά ιστοριών – περιπτώσεων που συνέθεσε αριστοτεχνικά η Ρηνιώ Κυριαζή παίρνοντας έμπνευση από το «Δόγμα του Σοκ» της ακτιβίστριας και δημοσιογράφου Ναόμι Κλάιν.
Από την Πολωνία της μετα-σοβιετικής εποχής περνάμε στη Χιλή και την Αργεντινή της δεκαετίας του ’70, και από την Αγγλία της Margaret Thatcher στο Ιράκ των πολέμων του πετρελαίου. Μέσα από την πρωτοποριακή εναλλακτική ιστορία της πλέον κυρίαρχης ιδεολογίας της εποχής μας, της οικονομικής επανάστασης των ελεύθερων αγορών του Μίλτον Φρίντμαν, καταδεικνύεται ότι, από τη Χιλή του 1973 μέχρι το σημερινό Ιράκ, ο Φρίντμαν και οι υποστηρικτές του εκμεταλλεύτηκαν επανειλημμένα τη βία και μια σειρά από τρομακτικά σοκ για να επιβάλουν τις ακραίες πολιτικές τους.
Το «Δόγμα του Σοκ» είναι ένα από τα ελάχιστα βιβλία που μας βοηθούν να καταλάβουμε το παρόν, καθώς αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη ανάλυση της συγκαλυμμένης ιστορίας της εποχής μας.
Πρόκειται για μια συνταρακτική περιγραφή της νέας παγκόσμιας τάξης, που βρίσκεται σε κατάσταση αμόκ. Η ανάλυση του καπιταλισμού της καταστροφής επιχειρείται με τέλεια διυλισμένη οργή και διοχετεύεται μέσα από αδιάσειστα δεδομένα. Ένα βιβλίο, ικανό να προκαλέσει τσουνάμι ντροπής – αλλά και πολιτικής δράσης, για να σταματήσει επιτέλους η θεραπεία-σοκ.
Από την άλλη, «Το Παιχνίδι με τις Λέξεις» είναι η ιστορία ενός μικρού κοριτσιού, το οποίο μεγαλώνει σε μια απροσδιόριστη χρονική στιγμή και σε έναν τόπο που δεν κατονομάζεται, ζώντας μια κανονική -ως επί το πλείστον- ζωή. Αποδεικνύεται, όμως, δανεική, μιας και το κορίτσι είχε απαχθεί ως βρέφος από τους πραγματικούς της γονείς και ο θετός της πατέρας είναι βασανιστής του καθεστώτος που κυβερνά στη χώρα. «Στο αίμα μου είναι γραμμένο ότι ο πατέρας μου δεν είναι πατέρας μου, η μητέρα μου δεν είναι μητέρα μου, και τα λοιπά, λένε». Η αποκάλυψη είναι εξαναγκαστική και βασανιστική. Έχει προηγηθεί η προσπάθειά της να μάθει τον κόσμο μέσα από τις παιδικές της ερωτήσεις, καθώς προσπαθεί να οριοθετήσει τις δικές της λέξεις. Πατέρας, μητέρα, μπάλα, αυτοκίνητο, σπίτι… Οι λέξεις από μόνες τους είναι καθαρές. Οι πυροβολισμοί είναι λάστιχα που σκάνε, οι άνθρωποι που εξαφανίζονται από τη μια στιγμή στην άλλη έχουν πάει διακοπές σε εξωτικούς προορισμούς. Ο περίγυρός της, η οικογένειά της, επενδύουν όλα τα συμβάντα με τις λέξεις που είναι απαραίτητες για να διατηρηθεί αδιασάλευτη η τάξη. Η πραγματικότητα της ηρωίδας, που μένει χωρίς όνομα μέχρι το τέλος, είναι έτσι κι αλλιώς οριοθετημένη από τις λέξεις που της επιτρέπονται. Οι σκέψεις της ακολουθούν έναν παραληρηματικό λόγο που προκαλεί το θεατή να βρει τη λύση του μυστηρίου. Η παιδικότητα δηλητηριάζεται από τις λέξεις του πατέρα. Η Αγγελική Παπαθεμελή αφηγείται με αφοπλιστική αφέλεια, σχεδόν ψιθυριστά και υποβλητικά. Ο λόγος της είναι χαμηλόφωνα σπαρακτικός. Ξυπόλυτη, με φόρεμα μακρύ, γαλάζιο, γυρνώντας γύρω από μια τσιμεντένια κολόνα, αποκαλύπτει το φρικτό έγκλημα στη ζωή ενός γερασμένου παιδιού.
H ομάδα Difunta Correa δεν ενδιαφέρεται για εύκολους εντυπωσιασμούς, αλλά για μια πραγματικά ουσιαστική σχέση με το θεατή.
Λόγια του ντιβανιού, λόγια του μεθυσιού, λόγια του άμβωνα, ταχυδρομικά λόγια, λόγια αποχαιρετισμού, λόγια τσακωμού, λόγια, λόγια, λόγια (το ‘πε κι ο Άμλετ). Λόγια όμως που ο σκηνοθέτης Νίκος Καμόντος και η ομάδα των ταλαντούχων καλλιτεχνών διαχειρίζονται ευφυώς για να φέρουν το κοινό πιο κοντά στην αλήθεια.
Η αρχιτεκτονική της παράστασης υπακούει σε μια αρμονική αλλά και αυστηρή χωροταξία. Δύο σκηνές έχουν διαμορφωθεί στο χώρο του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων. Η σκηνή του υπογείου στο ίδιο επίπεδο με τους θεατές και η σκηνή του ισογείου, που βρίσκεται στην ίδια ευθεία με το δρόμο.
Στην κάτω σκηνή παίζεται το «Παιχνίδι με τις Λέξεις», που επωμίζεται εξ ολοκλήρου η Αγγελική Παπαθεμελή και στην πάνω σκηνή διαδραματίζεται η performance που βασίζεται στο «Δόγμα του Σοκ» με τους Άρη Αρμαγανίδη, Νίκο Καμόντο, Ρηνιώ Κυριαζή και Βάσια Χρήστου. Οι σκηνές εναλλάσσονται και οι θεατρικοί φωτισμοί παίζουν σημαίνοντα ρόλο.
Οι πέντε ηθοποιοί είναι λαμπροί, όλοι έχουν τη στόφα του πρωταγωνιστή. Καταφέρνουν με δωρική και μινιμαλιστική ερμηνεία να μεταβιβάσουν την πίστη στην ικανότητα του θεάτρου να χτίζει συνειδήσεις και να χωρέσει σε μία και μόνο παράσταση την πραγματικότητα και τη δικαιοσύνη.
Σήμερα το θέατρο δεν είναι περιττό, δεν είναι στο περιθώριο, έχει πλέον κοινωνική σημασία. Η συγκεκριμένη παράσταση είναι μια σοβαρή παράσταση, μια παράσταση που παίρνει θέση, που εκφράζει το θέατρο σε καιρούς πολιτικών ανατροπών.
Η ομάδα Difunta Correa δεν αρκείται μόνο να μας αποκαλύψει με θεατρικό τρόπο πως μας κρύβουνε κάτι αλλά ανασηκώνει το παραπέτασμα και μας το δείχνει.
Γιατί, όπως λέει ο Μπρεχτ, «η γοητεία που αναδίνει η απόδειξη είναι πάρα πολύ μεγάλη. Οι περισσότεροι άνθρωποι της παραδίνονται αμέσως, με τον καιρό της παραδίνονται όλοι. Η σκέψη είναι μια απ’ τις μεγαλύτερες ηδονές του ανθρώπινου γένους».
Οι «Βρώμικες Λέξεις» είναι μια ειλικρινής δουλειά, ρεαλιστική, ερωτική και ρομαντική ταυτόχρονα, η οποία μιλάει για τον κόσμο μας. Έναν κόσμο ζοφερό, απαισιόδοξο, ειρωνικό, ενίοτε κωμικό και βαθύτατα κυνικό.
Συντελεστές
Κείμενα: Tζέννυ Έρπενμπεκ (“Το παιχνίδι με τις λέξεις”, μτφρ. Αλέξανδρος Κυπριώτης)
Ρηνιώ Κυριαζή (με αφορμή το “Δόγμα του Σοκ” της Ναόμι Κλάιν)
Δραματουργία: Νίκος Φλέσσας
Σκηνοθεσία: Νίκος Καμόντος
Σκηνικά – κοστούμια: Λίνα Μότσιου
Μουσική: Νίκος Βελιώτης
Φωτισμοί: Λίνος Μεϊτάνης
Ηθοποιοί: Άρης Αρμαγανίδης, Νίκος Καμόντος, Ρηνιώ Κυριαζή, Αγγελική Παπαθεμελή, Βάσια Χρήστου
Πληροφορίες
“Βρώμικες λέξεις”
Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων
Κύπρου 91 Α στην Κυψέλη, τηλ. 2130040496
www.polychorosket.gr
Από 25 Οκτωβρίου κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 9.00 μ.μ.
Η ομάδα… Difunta Correa
Ο Νίκος Καμόντος, ο Νίκος Φλέσσας, η Ρηνιώ Κυριαζή, η Λίνα Μότσιου, ο Νίκος Βελιώτης και ο Λίνος Μεϊτάνης παρουσίασαν το 2011 την “Κατάσταση εξαίρεσης” του Falk Richter .Το 2012 συνεργάστηκαν με το Δη.Πε.Θε.Ιωαννίνων για τον “Μικρό Έγιολφ” του Χένρι Ίψεν. Στην τρίτη τους δουλειά “Βρώμικες Λέξεις” όπου συνεργάζονται με την Αγγελική Παπαθεμελή, τον Άρη Αρμαγανίδη και τη Βάσια Χρήστου, προέκυψε η ανάγκη για τη δημιουργία της ομάδας Difunta Correa. Το όνομα βρέθηκε στο “Παιχνίδι με τις λέξεις” της Τζέννυ Έρπενμπεκ. Η συγγραφέας περιγράφοντας πώς η Ιστορία επηρεάζει την ιστορία ενός μικρού κοριτσιού στην Αργεντινή της δικτατορίας αναφέρει μια λαϊκή αγία. Η Difunta Correa ξεκίνησε ένα μακρύ δρόμο αναζητώντας τον άντρα της που βρισκόταν πίσω από τα σίδερα, με το νεογέννητο μωρό της στην αγκαλιά. Δεν μπορούσε όμως να ξέρει πόσο μακρύς θα ήταν ο δρόμος κι έτσι μέσα στην έρημο που διέσχιζε πέθανε από δίψα, αλλά το παιδί που βύζαινε απ’ το στήθος της ζούσε ακόμα όταν τους βρήκανε. Όπου υπάρχει ένα εικονοστάσι (σ.σ. φωτογραφίες) οι ταξιδιώτες αφήνουνε μπουκάλια με νερό. Εγώ αναρωτιέμαι αν θα την ξυπνήσει το νερό. Αν μια αγία που ‘ναι καιρό πια νεκρή μπορεί άραγε να πιει πίσω τη ζωή της…
