Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Μια ηθοποιός με απίθανο πρόσωπο και αστείρευτο ταλέντο. Πρόσφατα τη θαυμάσαμε στο θέατρο «Αργώ», στη θαυμάσια σκηνοθετημένη από τον Ένκε Φεζολλάρι παράσταση «Η αγάπη άργησε μια μέρα», που είναι βασισμένη στο ομώνυμο αγαπημένο μυθιστόρημα της Λιλής Ζωγράφου. Μια ιστορία εποχής η οποία ξετυλίγεται σαν μαγευτικό παραμύθι, χάρη στην ομορφιά και τη λαχτάρα των νεαρών ηρωίδων που αντιστέκονται στον αμείλικτο χρόνο, περιμένοντας καρτερικά την άφιξη του μεγάλου έρωτα. Γιατί υπήρχε μια εποχή που η αγάπη αργούσε να ‘ρθει.
Η Βασιλική Διαλυνά υποδύεται την Εργίνη. Είναι η μοναδική της οικογένειας που έχει επαφή με τη φύση. Μοχθεί στα χωράφια, ασχολείται με σκληρές χειρωνακτικές εργασίες. Ουσιαστικά είναι ο σύνδεσμος με τον έξω κόσμο. Κυρίως όμως είναι γυναίκα και ως τέτοια τα προνόμια που θα μπορούσε να έχει και να αξιοποιήσει, παύουν να υφίστανται. Είναι εργατική και υπάκουη. Έχει πλήρη αντίληψη του ρόλου της μέσα στην οικογένεια καθώς είναι η δεύτερη κόρη μετά την πρωτότοκη Ασπασία και τα τρία αγόρια και γνωρίζει, σαν από πάντα, σαν από γυναικεία διαίσθηση, πως οι προσδοκίες της δεν έχουν πάρει σειρά ακόμα. Ίσως και να μην πάρουν ποτέ. “Η παραδοχή αυτή είναι για μένα το σπουδαίο της χαρακτηριστικό”, μας αποκαλύπτει. “Έχει μια βαθιά πνευματικότητα, έχει δεχτεί τους όρους της ζωής της, αγαπάει άνευ όρων, συναισθάνεται και θυσιάζεται. Αγαπάει και υπηρετεί το ίδιο την αυταρχική και εξουσιαστική Ασπασία αλλά και την ουράνια ελευθερία, την Ερατώ. Καταλαβαίνει και πονά και τις δύο για τη μοίρα τους. Κατά συνέπεια την κοινή μοίρα των θηλυκών της οικογένειας”.
Η παράσταση θα λέγαμε με σιγουριά πως είναι ερωτική και αισθαντική, αν δεν κυριαρχούσε σε αυτή η ανατριχιαστικά απάνθρωπη σκληρότητα της πατριαρχικής οικογένειας. Οι βασικοί χαρακτήρες είναι επτά γυναίκες που σπαταλούν τη ζωή τους στις κοινωνικές συμβάσεις και τη στέρηση της αγάπης.
Η Βασιλική Διαλυνά γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά για τις ανάγκες της δουλειάς της τώρα ζει ανάμεσα στην Κύπρο όπου είναι πολύ αγαπητή και την Ελλάδα, έχοντας συνειδητοποιήσει πλέον ότι έχει… δύο πατρίδες.
Με έντονα ρομαντικά χαρακτηριστικά και μεσογειακά χρώματα, φρεσκάδα και δυναμισμό, η αστραφτερή ηθοποιός παίζει ξυπνώντας μας μνήμες αθωότητας αλλά και καταπίεσης, μνήμες πολέμου αλλά και κωμικοτραγικών καταστάσεων.
Προσεγγίζει με ιδιαίτερα ποιητική διάθεση το χαρακτήρα που υποδύεται, με ένα συναίσθημα που παραπέμπει περισσότερο σε τραγούδι. Μια γυναίκα η οποία επιθυμεί να τρέξει και να πετάξει μακριά από την ιερή κι αρχέγονη γη που την κρατά πεισματικά κοντά της. Κι αυτή το ανέχεται δουλεύοντας αγόγγυστα, με σιωπηλή αξιοπρέπεια, όπως τόσες και τόσες γυναίκες πάντα και παντού.
Η Βασιλική, μέσα από μια ιδιαίτερα ευαίσθητη οπτική, στη συνέντευξη που ακολουθεί μας μιλά τρυφερά για το θέατρο, για τη σταδιοδρομία της και βεβαίως για τον κόσμο και την εποχή μας.
«Τις ίδιες αγωνίες, τις ίδιες επιθυμίες και συγκρούσεις ζει η ανθρωπότητα από την αρχή της αλλά με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά», λέει στο catisart.gr. «Δεν ξέρω όμως τι είναι πιο ζωντανό: να είσαι σκυμμένος στο χωράφι με μια τσάπα ή σκυμμένος πάνω από ένα smart phone;».
Βασιλική, τι αναμνήσεις έχεις από παππούδες, γιαγιάδες και παιδική ηλικία;
* Παππούδες δεν γνώρισα. Μεγάλωσα με τη γιαγιά από την πλευρά της μητέρας μου. Έχω τη γεύση των φαγητών της ακόμα στο στόμα μου κι ας της έπεφτε λίγο παραπάνω «η πρέζα το αλάτι». Θυμάμαι να προσπαθώ να τη μάθω να ακούει Walkman και τα γέλια που κάναμε γιατί το έλεγε «γούκμα». Κρατάω τις εικόνες που έφτιαχνα από τις διηγήσεις της από την Κατοχή και τα παιδικά της χρόνια στο χωριό τότε που μάζευε καπνά και κάποτε που είχε πέσει απ’ το άλογο και της άφησε σημάδι στον αστράγαλο για μια ολόκληρη ζωή.
Πότε συναντήθηκες για πρώτη φορά με το θέατρο και την τέχνη;
* Δεν θυμάμαι πραγματικά. Υπάρχει κάτι σαν κυτταρική μνήμη γιατί η μητέρα μου δεν έχανε ευκαιρία για θέατρο.
Τι σου κέντρισε το ενδιαφέρον για να ασχοληθείς επαγγελματικά με αυτό τον χώρο;
* Ότι μπορώ να πηγαίνω στη δουλειά μου με φόρμα και να παρακολουθώ το «αφεντικό» κάνοντας στρέτσινγκ και ζωγραφίζοντας σχεδιάκια στο πλάι του κειμένου…
Ποιοι δάσκαλοί σου άφησαν τα ίχνη τους στη μετέπειτα πορεία σου;
* Η Μαρία (Καταροπούλου) γιατί μου έδειξε τη μαγεία. Ο Ιωσήφ και ο Πολύκαρπος (Πολυκάρπου) γιατί μου έδειξαν να πατάω γερά τη γη. Η Έρση (Πήττα) γιατί μου έμαθε το σώμα μου. Ο Ιάκωβος (Ψαρράς) γιατί μύριζα το χώμα. Η Έφη (Ροδίτη) γιατί μ’ αγάπησε. Όλοι τους πίστεψαν σε μένα πριν καταλάβω τον εαυτό μου.
Αντιμετώπισες δυσκολίες στο επαγγελματικό σου ξεκίνημα;
* Φυσικά. Ακόμα τις αντιμετωπίζω. Και ποιος όχι άλλωστε;
Όταν μπήκες στο χώρο του θεάτρου, υπήρχε κάτι που να σε… τρόμαξε;
* Ότι κάποιος άλλος θα σκουπίζει και θα σφουγγαρίζει τη σκηνή αντί για μένα.
Πώς είναι η ζωή ανάμεσα σε δύο χώρες, την Ελλάδα και την Κύπρο, όπου επίσης ταξιδεύεις συχνά για επαγγελματικούς λόγους;
* Όταν είμαι στη Λευκωσία μου λείπει η Αθήνα κι όταν είμαι στην Αθήνα μου λείπει η Λευκωσία. Για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια.
Ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο λαούς, Κύπριους και Ελλαδίτες, κατά τη γνώμη σου;
* Στην Κύπρο ο Ήλιος, αυτός ο μέγας, διαφεντεύει. Μερικές φορές θαρρείς κι έχει απόσταση δύο μέτρα πάνω απ’ το κεφάλι σου. Κατά συνέπεια οι ρυθμοί αναγκαστικά είναι πιο ήπιοι, πιο χαλαροί. Κατά τ’ άλλα, τάλε κουάλε…
Αυτή την εποχή παίζεις στην παράσταση «Η αγάπη άργησε μια μέρα», που είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Λιλής Ζωγράφου. Θέλεις να μας πεις δυο λόγια για το έργο;
* Θεωρώ το μυθιστόρημα αυτό ίσως το πιο «πιασάρικο» με την έννοια του ρομαντικού και ταυτόχρονα από τα πιο σκληρά έργα της Ζωγράφου. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην αναγνωρίσεις σε κάθε μια από τις ηρωίδες και τους ήρωες κάποιον που ξέρεις, κάποιον που γνώρισες για μια στιγμή και πολλές φορές εσένα τον ίδιο.
Πώς νιώθεις που παίζεις σε ένα έργο, που ως μυθιστόρημα άφησε εποχή και ως σειρά γνώρισε στο παρελθόν μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία;
* Τύχη. Και συγκίνηση.
Τι έχεις να πεις για τη συνεργασία με τον Ένκε Φεζολλάρι και για την προσωπικότητά του;
* Μέσω της ευκαιρίας που μου δίνεις, καλή μου Ειρήνη, θα ήθελα να μεταφέρω ένα μήνυμα στον Ένκε: λινκ και γκαπ. Ξέρει αυτός…
Tι θα ήθελες να πεις για καθεμία από τις συμπρωταγωνίστριές σου;
* Αιμιλία Υψηλάντη, μπλε βαθύ και πράσινο
* Αθηνά Τσιλύρα, στείλε με να πάω στις πατάτες
* Κατερίνα Μισιχρόνη, θέλω το καλάθι της με τα ζαρζαβατικά
* Μυρτώ Γκόνη, σηκώνομαι στις μύτες
* Μαρία Καρακίτσου, διπλανή στο θρανίο
* Μαρία Αποστολακέα, καρντάσι.
Παρά το γεγονός ότι το έργο εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι συγκρούσεις, τα συναισθήματα και οι χαρακτήρες απηχούν και στο σήμερα;
* Τις ίδιες αγωνίες, τις ίδιες επιθυμίες και συγκρούσεις ζει η ανθρωπότητα από την αρχή της αλλά με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά. Δεν ξέρω όμως τι είναι πιο ζωντανό: να είσαι σκυμμένος στο χωράφι με μια τσάπα ή σκυμμένος πάνω από ένα smartphone;
Η ελευθερία μέσα από ποια διαδικασία προκύπτει;
* Της γνώσης. Της επίγνωσης των δεσμών. Της αντίληψης.
Τι γυναίκα είναι η Εργίνη, που υποδύεσαι και πώς ισορροπεί ανάμεσα στην αυταρχική μεγάλη αδελφή και την παρορμητική Ερατώ;
* Η Εργίνη είναι η μοναδική της οικογένειας που έχει επαφή με τη φύση. Δουλεύει στα χωράφια, κάνει χειρωνακτικές εργασίες. Ουσιαστικά είναι ο σύνδεσμος με τον έξω κόσμο. Κυρίως όμως είναι γυναίκα και ως τέτοια τα προνόμια που θα μπορούσε να έχει και να εκμεταλλευτεί παύουν να υφίστανται. Είναι εργατική και πειθήνια. Έχει πλήρη αντίληψη του ρόλου της μέσα στην οικογένεια (δεύτερη κόρη μετά την πρωτότοκη Ασπασία και τα τρία αγόρια) και γνωρίζει, σαν από πάντα, σαν από ένστικτο πως τα όνειρά της δεν έχουν πάρει σειρά ακόμα. Και ίσως να μην πάρουν «χαρτάκι για την ουρά» ποτέ. Η παραδοχή αυτή είναι για μένα το σπουδαίο της χαρακτηριστικό. Έχει μια βαθιά πνευματικότητα, έχει δεχτεί τους όρους της ζωής της, αγαπάει άνευ όρων, συναισθάνεται και θυσιάζεται. Αγαπάει και υπηρετεί το ίδιο την αυταρχική και εξουσιαστική Ασπασία αλλά και την ουράνια ελευθερία, την Ερατώ. Καταλαβαίνει και πονά και τις δύο για τη μοίρα τους. Κατά συνέπεια την κοινή μοίρα των θηλυκών της οικογένειας.
Τι είναι αυτό τελικά που περιμένουν οι γυναίκες του έργου;
* Να ζήσουν.
Είχες διαβάσει το μυθιστόρημα της Λιλής Ζωγράφου πριν σου γίνει η πρόταση για το ρόλο;
* Το είχα διαβάσει άλλες δυο φορές ήδη και έκλαψα με την ίδια ένταση.
Ποια πράγματα στη ζωή έχουν σημασία για σένα;
* Να είμαι διαυγής, να αντιμετωπίζω τους φόβους μου, να χαίρομαι τη ζωή με τους ανθρώπους γύρω μου, να κερδίζω τις μάχες με τον εαυτό μου.
Για ποια πράγματα σήμερα χρειάζεται να υψώσουμε τη φωνή;
* Για την άτοπη, προκλητική και φαιδρή εξίσωση των δύο άκρων. Για τα σύνορα που είναι κλειστά. Για τους ανθρώπους που πνίγονται στις θάλασσες του κόσμου και στα μπαζωμένα ρέματα. Για εκείνους που δεν γεννήθηκαν άντρες, στρέιτ με άσπρο χρώμα σε μια προνομιούχα δυτική κοινωνία -το μοναδικό ον στον πλανήτη που είναι στο απυρόβλητο.
Έχεις κρύψει, έχεις καταχωνιάσει πρόσωπα και πράγματα που σε έχουν πικράνει;
* Αλίμονο! Αλλά πλέον αυτό είναι κάτι το οποίο προσπαθώ να διαχειριστώ όσο καλύτερα μπορώ και να το αντιμετωπίζω με ειλικρίνεια και ψυχραιμία.
Άλλαξες ποτέ γνώμη για αποφάσεις σου;
* Στις μεγάλες αποφάσεις για τη ζωή μου θα έλεγα περισσότερα όχι. Αλλάζω πολλές φορές γνώμη στην καθημερινότητά μου. Ας πούμε, γιατί να πλύνω τώρα τα πιάτα αφού μπορώ να το κάνω κι αργότερα;
Πώς νιώθεις που νέοι άνθρωποι σήμερα στην κοινωνία μας δεν μπορούν να βρουν εύκολα την ευκαιρία τους;
* Μου έρχονται στιγμές απόγνωσης. Κάθε νέα γενιά πληρώνει το μαρτύριο της προηγούμενης, γεννιέται κουρασμένη και χρεωμένη. Σήμερα, ας αντισταθούμε με προσωπική δουλειά και συλλογική μνήμη.
Πώς αισθάνεσαι επίσης που ωριμότεροι και πιο ηλικιωμένοι άνθρωποι βιώνουν σήμερα μια καθημερινή ανασφάλεια, η οποία είναι πέραν του φυσιολογικού και δεν μπορούν να δρέψουν τους καρπούς των κόπων μιας ζωής;
* Ανημπόρια.
Ποια από τις συμβουλές που έχεις πάρει, δεν την ξεχνάς ποτέ;
* Να μην παίρνω πάντα πολύ στα σοβαρά τον εαυτό μου.
Πώς κρίνεις το μεγάλο αριθμό θεάτρων και παραστάσεων στην Αθήνα;
* Εξωφρενικό για την Αθήνα, ζημιογόνο για τους εμπλεκόμενους, απαραίτητο για τη λειτουργική διαδικασία δημιουργίας των ηθοποιών. Είναι πάντως θλιβερό η τέχνη να αναγκάζεται να γίνεται καταναλωτικό προϊόν σε μια ανταγωνιστική αγορά ενώ θα έπρεπε να είναι ανεξάρτητη.
Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σου, το βασικό στοιχείο που χρειάζεται ο ηθοποιός για να παίξει;
* Η αποδέσμευση από τις φοβίες του κι από το ψέμα του ναρκισσισμού του. Να του είναι πολύ σημαντικό και απαραίτητο το υλικό που διαπραγματεύεται.
Ποιο νομίζεις πως είναι το πιο σημαντικό πράγμα που το θέατρο φέρνει στην επιφάνεια;
* Ο σουρεαλιστικός τρόπος ταύτισης με την πραγματικότητα.
Ποιος είναι ο εχθρός της σκέψης, της ικανότητας για δημιουργία;
* Ο μη καθαρός νους. Ο ανελεύθερος.
Σε ποια θεατρικά έργα θα ήθελες να παίξεις και ποιους ρόλους να υποδυθείς; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου θεατρικοί συγγραφείς;
* Θα ήθελα να τα κάνω όλα. Αγαπώ πολλούς αλλά αυτό τον καιρό (και με αυτόν τον καιρό) μου ταιριάζει ο Ιονέσκο θαρρώ.
H δημοσιότητα βοηθά τον καλλιτέχνη;
* Σε ό,τι αφορά την οικονομική του επιβίωση κάποιες φορές ναι. Γενικότερα δεν είναι πάντα απαραίτητη.
Πώς είναι η καθημερινότητά σου και ποιες οι αγαπημένες σου συνήθειες;
* Η καθημερινότητά μου αλλάζει συχνά κατά διαστήματα. Κι επειδή μου αρέσει και η σταθερότητα φροντίζω να τη διατηρώ με συνήθειες. Μια από τις αγαπημένες μου είναι να βλέπω ταινίες στην τηλεόραση. Αλλά να, τώρα εδώ και πολύ καιρό δεν έχω τηλεόραση….
Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;
* Ξαναδιαβάζω το «Έγκλημα και Τιμωρία».
Αν είχες ένα μαγικό ραβδί, ποιο θα ήταν το πρώτο που θα έκανες;
* Να είναι πάντα άνοιξη.
Πώς κρίνεις τη συμπεριφορά των Ελλήνων προς τα ζώα;
* Σκυλιά αλυσοδεμένα στα μπαλκόνια, γάτες με κομμένη την ουρά, πρόσφατα είδα γουρουνάκι με λουρί στην Πατησίων. Φρικαλέα.
Τέλος, ποια είναι η σχέση σου με τα ζώα; Συμβιώνεις με κάποιο κατοικίδιο;
* Όταν είμαι στην Κύπρο συμβιώνω με τον Ηλία, τον γάτο της Νιόβης και μια των ημερών θα της τον κλέψω… Στην Ελλάδα υπάρχει πάντα η Κίρκη των Πετραλώνων και οτιδήποτε άλλο χάνεται μπροστά της.
- Οι φωτογραφίες της Βασιλικής Διαλυνά είναι της Alex Kat
Βασιλική Διαλυνά – Βιογραφικό
Ως ηθοποιός συμμετείχε σε διάφορες παραστάσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Συνεργάστηκε με τα εξής θέατρα: Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ, Θοκ, Θέατρο Αθήναιον, ΕΛ.ΘΕΑ., Αμφίκτιο Ίδρυμα, Θέατρο Διόνυσος, Ινστιτούτο Παιδαγωγικού Θεάτρου Θεατρομάθεια, Θέατρο Πάνθεον, Ledra Music Soloists, Silver Spot Light Productions και σε ανεξάρτητες παραγωγές καθώς και με τους σκηνοθέτες Α. Μπρούσκου, Στ. Φασουλή, Θ. Καρακατσάνη, Ν. Χαραλάμπους, Γ. Ιορδανίδη, Ε. Μποζά, Χρ. Ζάνο, Μ. Καρσερά, Α. Γραμματικόπουλο, Α. Σπυριδάκη, Λ. Λοϊζίδη, Χρ. Ζάνο, Δ. Χρονόπουλο κ.ά. Συμμετείχε στην ταινία μεγάλου μήκους «Magic Beans» και στις ταινίες μικρού μήκους «Το παρανυφικό» και «Το κελεπούρι» καθώς και σε τηλεοπτικές σειρές Ελλάδας και Κύπρου.
Σπουδές: Εθνικό Θέατρο (2000-2003), Νέο Ελληνικό Θέατρο Γ. Αρμένη (1999-2000), Θεατρικό Εργαστήρι Β. Διαμαντόπουλου (1998-1999), Εργαστήρι Μιμικής και Έκφρασης Μ. Καταροπούλου. Χορός: Κλασικός και Μοντέρνος Χορός, Latin, Παραδοσιακοί. Φωνητική και Χορωδία.
«Η αγάπη άργησε μια μέρα» – Ταυτότητα παράστασης
Ένα από τα πιο γνωστά λογοτεχνικά έργα της Λιλής Ζωγράφου, «Η αγάπη άργησε μια μέρα», μεταφέρεται στο θέατρο «Αργώ» αυτόν τον χειμώνα από έναν θίασο αποκλειστικά επτά γυναικών αφού το έργο καταγγέλλει τη γυναικεία υποδούλωση στην πατρική και στη συνέχεια συζυγική εξουσία. Γυναίκες θύματα και θύτες μιας κλειστής κοινωνίας, που μέσα από τον καθωσπρεπισμό τους, όπως θα μας πει και η ίδια η συγγραφέας, «σπαταλούν τη ζωή τους στις κοινωνικές συμβάσεις και την ερωτική στέρηση».
Η γνώριμη γραφή της Λιλής Ζωγράφου χτίζει με έντεχνο και μοναδικό τρόπο, έτσι όπως μόνο εκείνη ξέρει να κάνει, ένα κατηγορώ στην καταπίεση, έναν ύμνο στον έρωτα και την ελευθερία.
Βαθύτατα ελληνικό, το έργο παρουσιάζει μια συγκλονιστική εικόνα της ελληνικής επαρχίας από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 ως τις αρχές της δεκαετίας του ’80 που έχει σημαδέψει γενιές ανθρώπων.
Λίγα λόγια για το έργο…
Σε μια αγροτική οικογένεια της Κρήτης τέσσερις γενιές γυναικών, της οικογένειας Φτενούδου, ζουν κάτω από τη σκιά της πατριαρχικής καταπίεσης. Ξεχνούν τα όνειρά τους, καταπνίγουν τα συναισθήματά τους, υποτάσσονται αλλά και υποτάσσουν. Η μεγαλύτερη κόρη έπειτα από το θάνατο του πατέρα και της μητέρας της αναλαμβάνει τον ρόλο του εξουσιαστή, προσπαθώντας να ελέγξει τις ζωές και την τύχη όλων των αδερφών της. Κάποιοι θα προσπαθήσουν να ξεφύγουν, όμως η Ερατώ είναι αυτή που θα τολμήσει, με μια τεράστια δύναμη ψυχής, θα επιλέξει τον δρόμο της ελευθερίας, θα αναζητήσει τον έρωτα, την ανεξαρτησία, τη λύτρωση.
Συντελεστές
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Πρωτότυπη Μουσική: Γιώτα Κοτσέτα
Δραματουργική επεξεργασία: Ναταλί Μηνιώτη
Βοηθός σκηνοθέτη: Δάφνη Λιανάκη
Φωτογραφίες: Πάνος Μαζαράκης
Παίζουν: Αιμιλία Υψηλάντη, Αθηνά Τσιλύρα, Κατερίνα Μισιχρόνη, Μυρτώ Γκόνη, Μαρία Καρακίτσου, Βασιλική Διαλυνά, Μαρία Αποστολακέα.
Πληροφορίες
Θέατρο Αργώ
(Ελευσινίων 15, Αθήνα, 10437. Τηλ.: 210-5201684, e-mail: [email protected])
Κάθε Τετάρτη 19.00 Πέμπτη – Σάββατο 21.00 Κυριακή 19.00
Διάρκεια Παράστασης: 100 λεπτά
