Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Ανεμόεσσα κόρη ενήλικη θάλασσα πάρε
το κίτρο που μου ’δωκε ο Κάλβος
δικιά σου η χρυσή μυρωδία.
(Ελύτης)
Κάτω από τον απαιτητικό αργολικό ουρανό και κατάντικρυ στην άμετρη θάλασσα της Επιδαύρου, η Υπερμνήστρα (Λένα Παπαληγούρα) και ο Λυγκέας (Άρης Μπαλής) μας υποδέχτηκαν στο Μικρό Αρχαίο Θέατρο αναγγέλλοντας τη γαμήλια ευφροσύνη τους.
Η πέτρα καυτή, το χώμα ζεστό -μεγάλο, αμείλικτο κι εχθρικό το καλοκαιράκι. Ζεστό όμως και τεράστιο ήταν και το χειροκρότημα που τους χαρίστηκε γιατί το άξιζαν.
Ο αρχαίος ελληνικός μύθος, αρχέγονος και αιφνιδιαστικά νέος, γνωστός, αλλά πάντα πρωτότυπος, διακειμενικός και αυτοτελής, άχρονος και βαθιά ριζωμένος στα εδάφη της ιστορίας και της γεωγραφίας μας, ήταν συναρπαστικός και μας φάνηκε σαν να τον ακούγαμε για πρώτη φορά.
Έρωτας, η αιτία συνένωσης των αντιθέτων. Όπως ζωή και θάνατος, όπως μέρα και νύχτα, όπως φως και σκοτάδι. Η απαραίτητη διπολικότητα.
Ο μύθος
Η τραγωδία «Δαναΐδες» του Ανδρέα Κάλβου, που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, σε σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη, αντλεί από τον μύθο των Δαναΐδων. Έφτασε μέχρι σήμερα αποσπασματικά μέσα από διάφορες μυθολογικές και φιλολογικές πηγές –μεταξύ αυτών την τραγωδία «Ικέτιδες» του Αισχύλου.
Η ιστορία διαδραματίζεται στο Άργος, όπου οι πενήντα γιοι του Αίγυπτου, αδελφού του βασιλιά του Άργους, Δαναού, έρχονται και ζητούν σε γάμο τις πενήντα κόρες του Δαναού.
Ο βασιλιάς -και λόγω της ενδοοικογενειακής διχόνοιας- φοβάται ότι ένας από τους γαμπρούς του θα τον εκθρονίσει, έχοντας λάβει μάλιστα σχετικό χρησμό από το μαντείο.
Σε μια προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο, ο Δαναός δίνει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους τη νύχτα του γάμου. Η μόνη που παραβαίνει την εντολή του αλλά και αρνείται τον χρησμό είναι η Υπερμνήστρα, η οποία είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, τον Λυγκέα, όπως και εκείνος μαζί της.
Το μικρό θέατρο
Όπως κάθε φορά που παρακολουθούμε παράσταση στην επιδαύρια «αχιβάδα», το ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό θέατρο που είναι κρυμμένο στο λόφο, νιώθουμε τις ανάσες της μικρής κοντινής πολιτείας, που τσιμεντένια κι αέρινη, φωτισμένη το Σάββατο από ένα φεγγάρι σαν βλεφάρισμα, είναι τόσο αδιάφορη κι άυλη όσο και θετική σαν μεταφυσική.
Ο Δαναός
Ο Δαναός ήταν γιος του βασιλιά της Αιγύπτου («χώρας των Μελαμπόδων», όπως την αποκαλούσαν τότε) Βήλου, απογόνου της Ιούς, και της Αγχινόης ή Αγχιρρόης, κόρης του Νείλου, και δίδυμος αδελφός του Αιγύπτου. Ο Ευριπίδης αναφέρει ότι είχε αδέλφια και τους Κηφέα και Φινέα και κατά άλλο μύθο και τους Φοίνικα και Αγήνορα.
Ο Βήλος πριν πεθάνει όρισε τον Δαναό ως βασιλιά της Λιβύης, όπου και ίδρυσε το ιερό του Άμμωνος, και τον Αίγυπτο βασιλιά της Αραβίας, την οποία και ονόμασε «Αίγυπτο». Ο Αίγυπτος απέκτησε 50 γιους και ο Δαναός 50 κόρες, τις Δαναΐδες, από τις γυναίκες που παντρεύτηκε: Ευρώπη, Αντινόη, Τεγέα και Κασσιέπεια. Όμως ο Δαναός φοβούμενος τους 50 γιους του Αίγυπτου καθοδηγούμενος από τη Θεά Αθηνά ναυπήγησε πλοίο με 50 κουπιά, και με αυτό έφυγε μαζί με τις κόρες του.
Πρώτα προσέγγισαν τη Λίνδο της Ρόδου (αποικία των Αργείων) όπου ο Δαναός ίδρυσε το ιερό της Λινδίας Αθηνάς. Τελικά αποβιβάστηκαν στο χωριό Απόβαθμοι (το σημερινό Κιβέρι του Νομού Αργολίδας) απ’ όπου και ο Δαναός μετέβη στο Άργος. Βασιλιάς του Άργους τότε ήταν ο Γελάνωρας. Σαν έφτασε εκεί, ο Δαναός ζήτησε να του παραδώσουν τον θρόνο, διότι του ανήκε, αφού η προγιαγιά του Ιώ, ήταν κόρη του βασιλιά Ινάχου του Άργους. Οι Αργείοι επιφυλάχθηκαν να απαντήσουν και έθεσαν το θέμα σε δημοψήφισμα.
Όσο όμως αναμενόταν η απάντηση του λαού, ένας λύκος μπήκε στην πόλη και επιτέθηκε σε ταύρο που ζούσε μέσα σε αυτή. Οι Αργείοι παρακολούθησαν την πάλη των δύο ζώων. Τελικά ο ταύρος νικήθηκε και κατασπαράχτηκε από το λύκο. Τότε οι κάτοικοι του Άργους, θεώρησαν το αποτέλεσμα οιωνό ευνοϊκό για τον Δαναό και του παραχώρησαν το βασίλειο.
Ύστερα από αυτό, ο Δαναός έχτισε το ναό του Λύκειου Απόλλωνα και αφιέρωσε γλυπτό που παρίστανε την πάλη των δύο ζώων και μια νεαρή κοπέλα (προφανώς την Αρτέμιδα) που πετούσε πέτρες στον ταύρο. Κατόπιν αφιερώθηκε στο να διδάξει τα γράμματα και την καλλιέργεια των αγρών στους Αργείους, να ανοίξει πηγάδια και να αρδεύσει τις καλλιέργειες. Όμως, ενώ ζούσε ευτυχής με τις κόρες του και τους υπηκόους του, κατέφθασαν στο Άργος οι γιοι του αδελφού του, που ήθελαν να παντρευτούν τις κόρες του, τις Δαναΐδες. Υπήρξαν αντιρρήσεις, αλλά οι γιοι του Αίγυπτου, δε δέχονταν αντίρρηση. Έτσι ακολούθησε ομαδικός γάμος, αλλά την πρώτη νύχτα του γάμου οι Δαναΐδες κατακρεούργησαν τους συζύγους τους με μικρά ξίφη που τις είχε εφοδιάσει ο πατέρας τους.
Η Υπερμνήστρα και ο Λυγκέας
Ο μόνος γιος του Αίγυπτου που γλίτωσε ήταν ο Λυγκέας, διότι τον ερωτεύθηκε η Δαναΐδα Υπερμνήστρα, που του έσωσε τη ζωή. Η πιο γνωστή είναι η Υπερμνήστρα απ’ τις πενήντα κόρες του Δαναού, βασιλιά του Άργους, ανιψιά, όπως και οι αδελφές της του Αιγύπτου, εγγονή του Βήλου και της Αγχιρρόης, δισεγγονή της Λιβύης και του Ποσειδώνα, τρισεγγονή του Έπαφου και τετράκις εγγονή της Ιώς και του Δία.
Η μόνη, από τις πενήντα αδελφές της, που δεν σκότωσε τον άντρα – ξάδελφό της την πρώτη νύχτα του γάμου της όπως τις είχε συμβουλεύσει ο πατέρας τους Δαναός, για να εκδικηθεί τα πενήντα ανίψια του που με εντολή του πατέρα τους Αίγυπτου, τον είχαν κυνηγήσει ως το Άργος.
Η Υπερμνήστρα αγάπησε πραγματικά τον Λυγκέα, όπως την αγάπησε κι αυτός, παράκουσε τον πατέρα της αψηφώντας την εντολή του, την ίδια ώρα που τα κεφάλια των αδελφών του θάβονταν στα έλη της Λέρνης και τα σώματά τους κρέμονταν στα τείχη του Άργους.
Οι άλλες Δαναΐδες, κατά ένα μύθο, εξαγνίσθηκαν απ’ το αίμα που έχυσαν, ύστερα από διαταγή του Δία από την Αθηνά και τον Ερμή.
Άλλος μύθος αναφέρει ότι τιμωρήθηκαν για το ανόσιο και φρικτό έγκλημά τους με την κατάρα να κουβαλούν συνεχώς νερό για να γεμίσουν μεγάλα απύθμενα πιθάρια -ο μύθος των Δαναΐδων.
Η τραγωδία
Θεωρείται μια επαναστατική πράξη αυτή που έκανε η Υπερμνήστρα, ακόμη πιο μεγάλη από αυτή της Αντιγόνης, επειδή στο μισό έργο παλινδρομεί μεταξύ της αγάπης που έχει στον πατέρα της και στον έρωτά της προς τον Λυγκέα.
Η τραγωδία “Οι Δαναΐδες” του Ανδρέα Κάλβου (1818) αποτελεί επιστέγασμα της λογοτεχνικής πορείας του και υπόδειγμα κλασικιστικού έργου, που αναπαράγει αλλά και επικαιροποιεί τη φόρμα του αρχαίου προτύπου.
Συγχρόνως βέβαια, αποτίνει φόρο τιμής στην τραγική παράδοση και στη διαμόρφωση της τραγωδίας ως θεάτρου της πολιτικής κοινότητας, δημιουργώντας ένα σύμπαν δραματικών αντιθέσεων, συναισθηματικών αντιφάσεων και μοιραίων επιλογών.
Οι «Δαναΐδες» θεωρούνται ένα σημαντικό έργο της ιταλικής δραματουργίας της εποχής τους.
Για πρώτη φορά στο θέατρο
Η ιταλόφωνη τραγωδία, η μόνη που ολοκλήρωσε και εξέδωσε ο ίδιος ο Ανδρέας Κάλβος, ποιητής της ελευθερίας, δύο αιώνες πριν, παρουσιάστηκε, 150 χρόνια από τον θάνατό του, για πρώτη φορά στο θέατρο, σε σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη. Με το έργο του ποιητή – ελληνόφωνο και ιταλόφωνο – να παραμένει σε πολλούς άγνωστο, οι “Δαναΐδες” θεωρούνται μια κρυφή σπουδαία τραγωδία.
Στην ορχήστρα της Μικρής Επιδαύρου, οι εξαίρετοι ηθοποιοί Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Λένα Παπαληγούρα, Άρης Μπαλής και η μεσόφωνος Άρτεμις Μπόγρη αναμετρήθηκαν με το καλβικό σύμπαν, όπου συγκατοικούν, σε μια ευαίσθητη ισορροπία, η δραματουργία και η ποίηση. Μια ποίηση που εκφράζει ό,τι βαθύ και αιώνιο υπάρχει στην ψυχή των ανθρώπων, τον έρωτα. Τέσσερις καλλιτέχνες που μας συγκλόνισαν, ζητώντας να σπάσουν τα δεσμά της εγκλωβισμένης αυτής τραγωδίας, των μυθικών προσώπων, και γιατί όχι, ακόμα και της ίδιας τους της ύπαρξης.
Κάτω από τα άστρα, τα πράα, τα ευοίωνα, δίχως καθόλου προαίσθημα θανάτου, παρακολουθήσαμε εκστατικοί τον ψυχισμό και το σφυγμό των «Δαναΐδων», την αδιάπτωτη ενέργεια, τα έντονα παιχνιδίσματα των φωτισμών που επιμελήθηκε μαγικά ο Σάκης Μπιρμπίλης, τις υπερφορτισμένες λέξεις, μα και τη διαχρονική κι ανθρώπινη, νηφάλια κι ευγενική ηρωίδα που έπλασε η Λένα Παπαληγούρα με την ερμηνεία της.
Ο σκληρός αυταρχικός πατέρας, η εύθραυστης δύναμης θυγατέρα, η φρίκη του φονικού, τα εμφανή στοιχεία ηρωίδων αρχαίας τραγωδίας αλλά και αναφορών στις γυναίκες του Σαίξπηρ, η παράξενη νεοκλασική ποίηση του Κάλβου και η επιτηδειότητα της Νατάσας Τριανταφύλλη στη σκηνοθεσία, μπόρεσαν να ξυπνήσουν μέσα στις ψυχές μας έναν ολόκληρο κόσμο συγκίνησης και ελπίδας.
Ο καθένας από τους δύο ήρωες επηρεάζεται από την αγάπη του για τον άλλο και την εξάρτηση και ταυτόχρονα από άλλες επιθυμίες και ανάγκες που υπαγορεύουν συναισθήματα: η θυγατέρα από τον έρωτά της, ο πατέρας από την απόγνωση, την απόρριψη, τη ζήλια, την αγωνία της δημιουργίας, το φόβο της μοναξιάς, τον τρόμο της απώλειας της εξουσίας.
Έλληνας της διασποράς ο Ανδρέας Κάλβος διαμορφώθηκε στο εξωτερικό και αφομοίωσε τα πιο ανόμοια στοιχεία. Επηρεασμένος από τον κλασικισμό του Φόσκολο συνδυάζει στο έργο του την αρχαιοπρέπεια με το ρομαντισμό. Σε όσα έργα γράφει στην ελληνική, η ιδιοτυπία της γλώσσας του ερμηνεύτηκε ως αποτέλεσμα της εικοσάχρονης απουσίας του από την Ελλάδα. Επρόκειτο όμως για συνειδητή επιλογή, επειδή πίστευε πως μια τέτοια γλώσσα έπρεπε να υιοθετήσει το νέο ελληνικό κράτος.
Η παράσταση
Ανάμεσα στις πλέον επιτυχημένες θεατρικές παραστάσεις του καλοκαιριού, οι «Δαναΐδες» με τους με τους εκπληκτικής πλαστικότητας και σκηνικής δεξιοτεχνίας ερμηνευτικούς άθλους των Λένας Παπαληγούρα, Άρη Μπαλή, Λάζαρου Γεωργακόπουλου που συζητήθηκαν πολύ μετά το πέρας της παράστασης στα μονοπάτια της Παλαιάς Επιδαύρου, αφού εικονοποίησαν το Άρρητο κι έδωσαν μορφή στο Ασύλληπτο.
Ταίριαξε στην ορχήστρα του θεάτρου το νυφιάτικο πέπλο το μακρύ, που πάλευε και σάλευε στα μαλλιά και το σώμα της Υπερμνήστρας σαν τον αφρό του κύματος. Θαυμάσια τα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη, αφαιρετικά αλλά ουσιαστικά. Για άλλη μια φορά μέσα σε δύο μέρες απόλαυσε η όρασή μας τα εξαίσια κοστούμια που δημιουργεί η ικανότατη ενδυματολόγος Ιωάννα Τσάμη, καθώς είχε την ενδυματολογική επιμέλεια και στις «Νεφέλες» (σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά) που παίζονταν τις ίδιες ημερομηνίες στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
Από την άλλη η μουσική της Μonika και η θεϊκή φωνή της Άρτεμης Μπόγρη, μαζί με την αριστοτεχνικά λαμπρή σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη κράτησαν τα νοήματα του κειμένου με σεβασμό, προσοχή και ενσυναίσθηση και, σε απόλυτη επικοινωνία μεταξύ τους, τού πρόσθεσαν ρυθμό, κίνηση και ζωντάνια. Επιπλέον η σκηνοθετική ανάγνωση εμβάθυνε στην ανθρώπινη περιπέτεια, τόσο ως προς την τραγικότητα της ύπαρξης του ανθρώπου, όσο και ως προς τη συνάφειά του με τους ομοίους του.
Διαθέτοντας ένα πολύ δυνατό έμψυχο υλικό, η παράσταση ανέδειξε κάθε λέξη του έργου με δημιουργικότητα, διεισδυτικότητα και ευαισθησία, σε στιγμές μάλιστα που ζωή, ποίηση και ιστορία συναντώνται με τον πιο επώδυνο τρόπο.
Ερμηνείες
Η Λένα Παπαληγούρα έπλασε ένα θείο πλάσμα, μια γυναίκα όμορφη, φωτεινή και αγνή. Μια Υπερμνήστρα γεμάτη αξιοπρέπεια και αφοσίωση, με βαθιά ανθρώπινη αισθαντικότητα, μια ηρωίδα που παλεύει ανάμεσα στην αγάπη για τον πατέρα και τον έρωτα. Η καλλιτέχνης με την αξιοθαύμαστη αφοσίωση στην τέχνη της, εξελίσσεται σε μια δραματική ηθοποιό απαιτήσεων, κρατώντας έναν χαρακτήρα με διλήμματα και εκρήξεις, ποντάροντας στην ψυχολογική πειθώ και δίνοντας χρονικές ανάσες σε ένα υλικό που διασχίζει γεγονότα, εποχές και συναισθήματα.
Γενικώς η παράσταση ευτύχησε ως προς τους ηθοποιούς που την υποστηρίζουν. Ο Άρης Μπαλής μας ξαφνιάζει ξανά, ατόφιος, αληθινός, μέσα στο κέντρο του χαρακτήρα, ενσαρκώνοντας με ιδιαίτερη υποκριτική εμβάθυνση και ποιότητα τα ιδανικά της ζωής, την αγωνιστικότητα, το πάθος, τη νεανικότητα, τον έρωτα, την αγάπη.
Με τίμια αυστηρότητα και σεβασμό υποδύεται τον πατέρα – βασιλιά Δαναό ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος.
Μαγευτική φωνή, αψεγάδιαστη τεχνική και καθηλωτική σκηνική παρουσία η Άρτεμις Μπόγρη.
Με φυσικότητα κι απλότητα, αρτιότητα στην εκφορά του λόγου, σωστές παύσεις, αίσθημα, ποιητικότητα και εκφραστικότητα και οι τέσσερις ερμηνευτές κατέθεσαν την προσωπική, πλούσια σε χρωματισμούς, διακριτή υποκριτική γραφή του ο καθένας ξεχωριστά, σ’ απόλυτη συνεργασία κι ισορροπία όμως με τους υπόλοιπους και τη σκηνοθετική γραμμή.
Γεφύρωμα
Στη λογοτεχνία «ο αρχαίος μύθος δίνει το σκελετό και η ζώσα Ιστορία τη σάρκα». Στην τραγωδία αυτή διακρίνουμε απόηχους των «μεγάλων συζητήσεων» στον ευρωπαϊκό χώρο της εποχής που έζησε ο συγγραφέας. Ο Κάλβος με τις «Δαναΐδες» του θέλησε να χτυπήσει την τυραννία και παράλληλα να πάει ενάντια στο αποκοίμισμα των μαζών που δέχονται κάθε σκληρή και καταπιεστική διακυβέρνηση. Την ίδια εποχή μάλιστα γράφει άλλα δύο έργα αντιτυραννικά στα ιταλικά, τις τραγωδίες “Ιππίας” και “Θηραμένης”, που είναι επεξεργασίες αρχαιοελληνικών μύθων και που αποτελούν μαζί με τις “Δαναΐδες” και τα μόνα θεατρικά έργα του.
Ένα γεφύρωμα ανάμεσα στο παρόν και το μέλλον, ανάμεσα στο πραγματικό και το μυθολογικό, ανάμεσα στο άτομο και στην ομάδα, ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο, ανάμεσα στη ζωή και στ’ όνειρο, πάνω από κάθε δυσκολία και κάθε προσωπικό δράμα.
Ασφαλώς καθοριστικός παράγοντας αυτής της παράστασης ήταν η εξαίρετη και ρέουσα μετάφραση των μελετητών του Ανδρέα Κάλβου, Δημήτρη Αρβανιτάκη και Έφης Καλλιφατίδη.
Επίσης δεν πρέπει να παραλείψουμε τη βασική συνεισφορά στην παράσταση της Έλενας Τριανταφυλλοπούλου (δραματουργία) και των ικανότατων βοηθών της σκηνοθέτιδας, Μαρίας Κακάρογλου και Δήμητρας Μητροπούλου.
Το προνόμιο του θεατή
Είναι προνόμιο τελικά να είσαι θεατής, προνόμιο μεγάλο να παρακολουθείς παραστάσεις σαν αυτή και με τέτοιας εμβέλειας ηθοποιούς και συντελεστές. Όσο υπάρχουν άνθρωποι νουν έχοντες, θα συγκινούνται και θα πλουτίζουν την ψυχή τους με ιδανικά, τα οποία αντλούν από τέτοιες υπέροχες –τολμώ να πω– παραστάσεις που βασίζονται σε λαμπρά κείμενα του πολιτισμού μας.
∼∼
1792. Ο Ανδρέας Κάλβος γεννιέται στη Ζάκυνθο και ζει εκεί τα πρώτα του χρόνια. Πρωτότοκος γιος του Ιωάννη Κάλβου, Κερκυραίου αξιωματικού του βενετικού στρατού, και της Αδριανής Ρουκάνη, που καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της Ζακύνθου. Το 1802, κι ενώ ο γάμος των γονιών του καταλήγει σε διάσταση, ο Κάλβος και ο αδελφός του αναγκάζονται να ακολουθήσουν τον πατέρα τους στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Ο πρόωρος χωρισμός από τη μητέρα, που πεθαίνει το 1815, θα είναι οριστικός. Ο Κάλβος μόνο με τα μάτια της φαντασίας του θα την ξαναδεί.
O Κάλβος ξεκινάει την -ας την πούμε έτσι, γιατί έτσι την έβλεπε και ο ίδιος- φιλολογική του καριέρα ως ιταλόγλωσσος ποιητής. Στην Ιταλία, όπου βρίσκεται, γράφει μετά το 1811-1812 ποιήματα στην ιταλική γλώσσα: ένα λανθάνον ποίημα για τον Ναπολέοντα, την Ode agli Jonii (Ωδή στους Ιονίους), καθώς και τραγωδίες στο πνεύμα της εποχής του νεοκλασικισμού. Γράφει την τραγωδία Le Danaidi (Οι Δαναΐδες), τη μόνη που κατάφερε να ολοκληρώσει και να εκδώσει ο ίδιος (1818), καθώς και τον Teramene (Θηραμένης), που ολοκλήρωσε αλλά δεν εξέδωσε, και τον ανολοκλήρωτο Jppia (Ιππίας).
Ο Κάλβος ανήκει στη μεγάλη αλυσίδα των Επτανησίων λογίων, οι οποίοι μορφώνονταν στην Ιταλία, άρα έμπαιναν ενεργητικά μέσα σε αυτόν τον διανοητικό κόσμο, κρατώντας ωστόσο μίαν άλλη παράμετρο: εκείνη της ιστορικής τους καταγωγής, την επτανησιακότητά τους και κατ’ επέκταση την ιστορικότητα του ελληνικού κόσμου.
∼∼
Η σκηνοθέτις Νατάσσα Τριανταφύλλη σημειώνει για το έργο και την παράσταση:
H δραματοποίηση του μύθου των Δαναΐδων από τον Ανδρέα Κάλβο μας χάρισε μια τραγωδία που επικεντρώνεται στον τραγικό πυρήνα τριών προσώπων, της Υπερμνήστρας, του αγαπημένου της Λυγκέα και του βασιλιά-πατέρα Δαναού, και στον λυρικού ύφους στοχασμό από τον Χορό. Με κεντρικά θέματα την ανειρήνευτη σύγκρουση ανάμεσα σε συγγενικά πρόσωπα, τον εμποδιζόμενο γάμο και την αναμέτρηση της ηθικής φιλοσοφίας με την αστείρευτη θέληση για εξουσία, το έργο ανεβαίνει φέτος για πρώτη φορά στο θέατρο με αφετηρία τη Μικρή Επίδαυρο.
Τα πρόσωπα ωθούνται δαιμονικά προς πράξεις που υπόσχονται απελευθέρωση έξω από «τα τείχη που εντός τους μεγαλώσαμε» («quelle mura fra cui crescemmo»), όμως ανεπαισθήτως συναντιούνται με τα πιο καλά κρυμμένα σκοτεινά τους ένστικτα και με τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Χορός, συμπονετικός και ευχητικός, κρατά τον τόνο και την ατμόσφαιρα του μελοδράματος, ενώ ατενίζει γενναία την αχτίδα που στέλνει από τα σύννεφα η Ειρήνη γελαστή («or che Pace dai nembi mandaridente un raggio»), αναφωνώντας «Ποτέ να μην ξανάρθει η θλίψη!» («Deh non ritorni il lutto!»).
∼∼
Οι Δαναΐδες ήταν οι εξής: Αγαύη, Αδιάντη, Αδίτη, Ακτάιη, Αμυμώνη, Αναξιβίη, Ανθήλεια, Αστερία, Αυτομάτη, Βρύκη, Γλαύκη, Γλαυκίππη, Γόργη, Γοργοφόνη, Διωξίππη, Ερατώ, δύο με το όνομα Ευίππη, Ευρυδίκη, Ηλέκτρα, Θεανώ, δύο με το όνομα Ιπποδάμεια, Ιπποδίκη, Ιππομέδουσα, Ιφιμέδουσα, Καλλιδίκη, Κελαινώ, Κερκετίδα, Κλειτή, Κλεοδώρη, δύο με το όνομα Κλεοπάτρα, Μνήστρα, Νηλώ, Οίμη, Πειρήνη, Ποδάρκις, Πυλάργη, Ρόδη, Ροδία, Σθενέλη, Σκαιή, Στύγνη, Υπερίππη, Υπερμήστρα, Φαρτίδα, Χρυσίππη, Ωκυπέτη.
Συντελεστές
Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανιτάκης – Έφη Καλλιφατίδη
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: Μonika
Δραματουργία: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Μαρία Κακάρογλου, Δήμητρα Μητροπούλου
Φωτογραφίες: Λάμπρος Ρουμελιωτάκης
Video –teasers: Δημήτρης Μακρής
Social Media: Σμαράγδα Φουρίκη
Διεύθυνση παραγωγής: Μανόλης Σάρδης – Pro4
Βοηθός διευθυντή παραγωγής: Χριστίνα Πολυχρονιάδου
Με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο, τη Λένα Παπαληγούρα και τον Άρη Μπαλή.
Τραγουδά η Άρτεμις Μπόγρη.
- Η παράσταση «Δαναΐδες» παρουσιάστηκε στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου στις 2 και 3 Αυγούστου 2019, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
-Φωτογραφίες κειμένου: Εύη Φυλακτού
