12.4 C
Athens
Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025

Ο Χριστόφορος Λιοντάκης στην ταράτσα με ομπρέλα, νεσκαφέ, τρανζιστοράκι και Μπετόβεν…

Του Παναγιώτη Μήλα

-«Μα, τι κάνει το παιδί μόνο του στην ταράτσα, Γιάννη μου»;
-«Μάλλον ανέβηκε να καπνίσει, Ειρήνη μου. Δεν ανάβει ποτέ τσιγάρο στο δωμάτιό του».
-«Ακούω όμως και κάποια μουσική. Από πού έρχεται»;
-«Δεν ξέρω. Θα τον ρωτήσουμε τώρα που θα έρθει. Στο μεταξύ άρχισε να ψιχαλίζει. Δυναμώνει σιγά σιγά η βροχή. Επομένως θα κατέβει. Δεν θα αργήσει»…

***

Ο Χριστόφορος Λιοντάκης, τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2017, στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του με τον τίτλο «Ο μεγάλος δρόμος».

Στην αυλή της μονοκατοικίας της οδού Θέωνος 10 και Ξυδιά γωνία, στον Νέο Κόσμο, φθινόπωρο του 1962 ο νεαρός (ούτε καν 18χρονος)  Χριστόφορος Λιοντάκης ζει τις πρώτες του μέρες στην Αθήνα, στο σπίτι του Γιάννη και της Ειρήνης Ιακώβου. Από το Ίνι του Ηρακλείου Κρήτης είχε έρθει μαζί με τα χελιδόνια που έχτισαν τη φωλιά τους κάτω από το υπόστεγο της εισόδου…

Κουρεμένος και με τη μακριά χλαίνη. Τα δάχτυλα κλεισμένα σφικτά. Δεν κοιτάζει καθόλου στον φακό. Μια φωτογράφηση σκέτη αγγαρεία. Όταν τον συνόδευσα αξημέρωτα στον Σταθμό Πελοποννήσου, την ημέρα που επρόκειτο να παρουσιαστεί στη στρατιωτική του μονάδα ως νεοσύλλεκτος, του ζήτησα μια φωτογραφία του. Μου την έφερε στην πρώτη του έξοδο όταν πήρε άδεια μετά την ορκωμοσία. Ήταν η αρχή μια συλλογής από 54 φωτογραφίες των φίλων της παρέας μας, ντυμένων στο χακί.

Σε μια αυλή, όπως εκείνες των παλιών ελληνικών ταινιών, υπήρχε το δωμάτιο που έμενε ως φοιτητής πλέον της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μια αυλή γεμάτη χρώματα και αρώματα. Χρώματα από γαριφαλιές, τριανταφυλλιές και γαρδένιες.

Αρώματα από βασιλικό, δυόσμο, δεντρολίβανα και λεβάντες, στις γλάστρες που φρόντιζε ο κυρ Γιάννης.

Αρώματα όμως και από μακαρονάδες, ντομάτες και κολοκύθια γεμιστά, μπριάμ, πατάτες τηγανιτές και το κυριακάτικο γιουβέτσι φτιαγμένο από την κυρία Ειρήνη και σταλμένο στον Φούρνο του Ζαγοραίου.

Ασφαλώς δεν έλειπαν τα γλυκά του κουταλιού. Ο Χριστόφορος προτιμούσε το πιο …πικρό από αυτά, το νεράντζι. Σε όλα αυτά είχε δώσει ένα δικό του όνομα.

Τα είχε βαφτίσει: «Γλύκα»…

Όμως εκείνα τα χρόνια είχε γίνει μόδα και ο …νεσκαφές.

Ο Άγγελος, ο μικρός της παρέας, είχε εξελιχθεί σε «εξπέρ» και τα απογεύματα του Σαββατοκύριακου γύρω από τις ζεστές κούπες του «νες» ο Χριστόφορος έκανε τις ατέρμονες ομιλίες του.

Η Σοφία και ο Άγγελος, ο Μπάμπης, ο Λάκης και ο Νίκος, η Κατερίνα και ο Στέλιος, «μεταφερόμαστε» στους τόπους που «έχτιζε» ο Χριστόφορος «με το φως» της ήσυχης γειτονιάς.

Εκεί που είχε το οχυρό του εκείνα τα ανέμελα χρόνια.

***

Στο «πατάρι» των Εκδόσεων Γαβριηλίδη, τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2017, ο Χριστόφορος Λιοντάκης παρουσίασε το πεζογράφημά του με τον τίτλο «Ο μεγάλος δρόμος». Αποσπάσματα διάβασε η ηθοποιός Κόρα Καρβούνη. Για το βιβλίο μίλησε ο καθηγητής Πανεπιστημίου και ποιητής Νίκος Ερηνάκης.

Εκεί στο «οχυρό» του μας μιλούσε ο Χριστόφορος για την «Ωδή στον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα» του Σολωμού. Μας γνώρισε το λαϊκό μυθιστόρημα «Αιμίλιος και Ερμιόνη» αλλά και το βιβλίο του Λουντέμη «Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος».

Τον απολαμβάναμε όταν απάγγειλε ποιήματα από τα «Άπαντα του Καρυωτάκη» και του Λόρκα.

Από τον Χριστόφορο ακούσαμε πρώτη φορά για τις ταινίες του Μπέργκμαν, του Αλέν Ρενέ, του Κλεμάν, του Αντονιόνι, του Βισκόντι και του Παζολίνι.

Τότε μπήκαμε στον πειρασμό να κατέβουμε στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης και να ανέβουμε στο Εθνικό Θέατρο. Πήγαμε ακόμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος των αδελφών Μητροπούλου και στην «Ίριδα», τη Φοιτητική Λέσχη (γωνία Ακαδημίας και Ιπποκράτους).

Από τότε, σε αυτές τις συζητήσεις μας έλεγε ότι «δεν πρέπει ποτέ να κάνουμε σημαία τις όποιες επιλογές μας».
Πέρασαν δεκάδες χρόνια μέχρι να καταλάβω «τι εννοούσε ο ποιητής»…

Είχε απόλυτο δίκιο από το 1962, κι ας ήταν μόλις 17 χρόνων…

***

Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2017, στο «Από Μηχανής Θέατρο», ο Χριστόφορος Λιοντάκης μιλάει για τον Αλμπέρ Καμύ και τον «Ξένο».

«Μια μέρα σαν τις άλλες»

Ξυπνάς και πέφτεις παντού και πουθενά.
Αναπνοές μετά τις άπνοιες στον ύπνο.
Ύστερα στον καθρέφτη: «αρνίον εστηκός ως εσφαγμένον».
Ένας αναίτιος πυρετός που μυστικά επιμένει.
Σκύβεις πάνω τα γιασεμιά, το δυόσμο, τη φασκομηλιά και τη λουΐζα.
Το άρωμά τους προσπαθεί να εξημερώσει το θηρίο της θλίψης.
Αποφασίζεις έξοδο.
Μια αδιόρατη σκόνη μπλοκάρει την τρυφερότητα της νεραντζιάς.
Επιγραφές κρέμονται σαν αυτόχειρες.
Ακροκέραμα ανάμεσα σε πράσινα και κίτρινα χορτάρια.
Ετοιμόρροπες ιδέες και κτίσματα καταφάσκουν στο παρέρχεσται
Γευματίζεις με τη φρίκη των πολύπαθων τοίχων.
Ακατάλληλα γραφήματα, γραψίματα, βιασμοί
Άναρχο παλίμψηστον ανεξέλεγκτη κάβλα, μετέωρη τελικά
Ή μήπως τοίχοι ταγμένοι για την εκτόνωση της εποχής;
Μηχανόβιοι εκπέμπουν έπαρση και καυσαέρια
Όμως διακινδυνεύουν και ίσως κάποτε σώζονται
Αινιγματικά πρόσωπα υπόσχονται
Οφθαλμόλουτρα ιαματικά
Πλουραλισμός του φαίνεσθε
Στην Πλατεία κάποιος διαβάζει Τσόμσκι, πιο πέρα ξεφυλλίζουν Ροβεσπιέρο
Τρομοκρατία και αρετή
Κάποιοι γελούν και είναι για γέλια όσοι δεν γελούν
Μετανάστες γερμένοι πάνω από κάδους σκουπιδιών
Περιπλανώμενα κορμιά αναρχούμενα απ’ τις αισθήσεις τους κυνηγούν τον άφθαστο ξοδεύοντας την παρουσία τους στη βία.
Ελεήμονα χαμόγελα και ένα χάδι από αόρατο χέρι
Προχωρώντας η περιέργεια μεγαλώνει: Παρέα πάνε
Η ευθυμία του καθημερινού με τη δυσθυμία του εθισμού
Νυσταγμένες ψυχές παραδομένες στην ακηδία της ντρόγκας
Η μέρα αυτή, μια από ‘δω, μια από ‘κει σε πάει.

***

Το τρανζίστορ Philips «Fanette» L1X75T/81R 7, μοντέλο του 1958. Από αυτό ο Χριστόφορος εκτός από το ελληνικό Γ’ Πρόγραμμα «έπιανε» και το Ράδιο Λουξεμβούργο που είχε πολλές εκπομπές με κλασική μουσική.

-«Γιάννη, κατέβηκε ο Χριστόφορος από την ταράτσα. Μήπως είναι ώρα να τον ρωτήσεις τι έκανε εκεί πάνω;»

-«Ξεχάστηκα Ειρήνη μου, διαβάζοντας όλα τα παραπάνω. Θα τον ρωτήσω αμέσως»…

***

-«Χριστόφορε, έλα παιδί μου, θα γίνεις μούσκεμα. Η φθινοπωρινή βροχή έγινε καταιγίδα. Δεν βράχηκες; Τι έκανες τόση ώρα στην ταράτσα»;

-«Μην ανησυχείς για μένα, καπετάνιε. Είμαι σκληρό καρύδι. Είχα μαζί μου την ομπρέλα. Δεν βράχηκα καθόλου. Είχα όμως και παρέα. Άκουγα μουσική»…

-«Τι λες παιδί μου; Αφού μόνος σου ήσουν επάνω και επiπλέον επάνω δεν έχει πρίζα»!

-«Λάθος καπετάνιε! Δεν χρειάζομαι ηλεκτρικό ρεύμα. Είχα μαζί μου το τρανζιστοράκι μου. Την παρέα μου. Άκουγα κλασική μουσική. Με αυτό το μικρό φορητό ραδιόφωνο ακούω τα πάντα από παντού. Πριν από λίγο «είχα πιάσει» το Ράδιο Λουξεμβούργο και παρακολούθησα μια συναυλία με έργα του Μπετόβεν. Συγκεκριμένα άκουγα τη «Σονάτα για πιάνο No. 14», (Moonlight Sonata) και ξεχάστηκα…

-«Δεν ξέρω από αυτά παιδί μου. Εγώ ξέρω μόνο για συρτούς, μπάλους, βιολιά, λαούτα και τσαμπούνες… Εσύ κάτσε επάνω όση ώρα θέλεις. Μόνο να προσέχεις μην κρυώσεις»…

***

Στο «Από Μηχανής Θέατρο» συζήτηση για τον «Ξένο» του Αλμπέρ Καμύ, με καλεσμένο τον Χριστόφορο Λιοντάκη. Δεξιά ο σκηνοθέτης του έργου Δημήτρης Τσιάμης και από αριστερά οι ηθοποιοί Μιχάλης Οικονόμου, Κλεοπάτρα Μάρκου και Γεράσιμος Μιχελής.

Ο Χριστόφορος σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε πτυχίο. Πήγε να φύγει από το σπίτι, αλλά ο κύριος Γιάννης και η κυρία Ειρήνη του είπαν ότι το δωμάτιό του θα τον περιμένει.

Ο Χριστόφορος σπούδασε Φιλοσοφία της Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, στο Παρίσι. Πήρε το μεταπτυχιακό. Πήγε να φύγει από το σπίτι, αλλά ο κύριος Γιάννης και η κυρία Ειρήνη του είπαν ότι το δωμάτιό του θα τον περιμένει.

Στη συνέχεια έκανε και τη θητεία του στον στρατό. Πήγε να φύγει από το σπίτι, αλλά ο κύριος Γιάννης και η κυρία Ειρήνη του είπαν ότι το δωμάτιό του θα τον περιμένει.

Ο Χριστόφορος είχε γίνει πια μέλος της οικογένειας…

***

Είχαμε να βρεθούμε από τη δεκαετία του ’80 σε ένα Φεστιβάλ της εφημερίδας “Αυγή” στο Άλσος της Νέας Σμύρνης. Στις 12 Μαΐου 2017, ημέρα Παρασκευή, στο θέατρο «104» συναντήθηκα και πάλι με τον Χριστόφορο Λιοντάκη ύστερα από πολλά χρόνια.  Ήταν όπως πάντα οργισμένος. Άρα ήταν πολύ καλά…

-Τα ποιήματα του Χριστόφορου Λιοντάκη κυκλοφορούν σε δύο συγκεντρωτικές εκδόσεις: «Εικόνες που επιμένουν», Γαβριηλίδης 2012 και «Ποιήματα 1982-2010», Γαβριηλίδης 2015.

-Η μετάφρασή του στον «Σκοινοβάτη» και τον «Θανατοποινίτη» του Ζαν Ζενέ, σε ένα βιβλίο, από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Οκτώβριος 2016

-Από τις Εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν: «Στο τέρμα της πλάνης», 2010. «Ανθολογία Γαλλικής Ποίησης», 2009. «Με το φως», 2008. «Ο Μινώταυρος μετακομίζει», 1996.

***

Ο Χριστόφορος Λιοντάκης γεννήθηκε στο Ίνι του Ηρακλείου Κρήτης το 1945. Από τις αρχές του 2019 έφθασε στον μεγάλο του δρόμο που πολύ τον ταλαιπώρησε. Τον κούρασε και τελικά τον νίκησε το ξημέρωμα της Παρασκευής 26 Ιουλίου 2019.
Τον αποχαιρετήσαμε τη Δευτέρα 29 Ιουλίου στις 4.30 μ.μ. στο Νεκροταφείο Χαλανδρίου.

***

Την Κυριακή 1η Σεπτεμβρίου 2019 στις 10 το πρωί στον Ιερό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής, στην οδό Ακαδημίας, θα γίνει το 40ήμερο μνημόσυνο. Θα ακολουθήσει συνάντηση στο «Καφέ Διπλό», Θεμιστοκλέους 70, στα Εξάρχεια, για να τιμήσουμε τον Χριστόφορο της καρδιάς μας με τις αναμνήσεις μας…

***

ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟ ΛΙΟΝΤΑΚΗ

Σχετικά άρθρα

Κυνηγήστε μας

6,398ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
713ΑκόλουθοιΑκολουθήστε


Τελευταία άρθρα

- Advertisement -