Ούτε μια ημέρα Χριστουγέννων δεν περνά χωρίς αυτήν τη μελωδία παγκοσμίου φήμης. Όμως πολλοί θα εκπλαγούν αν μάθουν ότι βασίζεται στα ουκρανικά κάλαντα «Shchedryk» (από τη λέξη «γενναιόδωρος»).
Η ερμηνεία του παραδοσιακού τραγουδιού, που δημιουργήθηκε από τον Ουκρανό συνθέτη Mykola Leontovich, πέρασε ένα δρόμο γεμάτο με δράμα.
Ο ακριβής χρόνος εμφάνισης των καλάντων «Shchedryk» είναι άγνωστος. Οι στίχοι προέρχονται από την προχριστιανική περίοδο της ιστορίας. Ήταν δημοφιλείς στα ουκρανικά χωριά και τα τραγουδούσαν για το νέο έτος. Σύμφωνα με τις έρευνες ανθρωπολόγων, το τραγούδι ήταν διαδεδομένο στο Ποντίλλια (η περιοχή της Ουκρανίας, η οποία συνορεύει με τη Μολδαβία).
Η εμφάνιση ενός αριστουργήματος
Πάνω στην έκδοση του τραγουδιού «Shchedryk», το οποίο έλαβε μεγάλη δημοτικότητα, ο συνθέτης Mykola Leontovich δούλευε όλη τη ζωή του. Η πρώτη μελωδία δημοσιεύτηκε στο 1901-1902. Οι επόμενες, στα 1906-1908, 1914, 1916, 1919.
Η πρώτη χορωδιακή παράσταση του «Shchedryk» αναφέρεται το 1916 με την παρουσίαση από τη χορωδία του Πανεπιστημίου του Αγίου Βλαδιμήρου του Κιέβου, υπό την καθοδήγηση του Olexander Kosice. Το τραγούδι έγινε δημοφιλές και ο Leontovich αναγνωρίστηκε ως ένας από τους Ουκρανούς συνθέτες.
Μετά την πτώση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ο Leontovych εκδιώχθηκε από τους μπολσεβίκους. Πέντε χρόνια μετά το ντεμπούτο του χορωδιακού «Shchedryk», το 1921, ο συνθέτης πυροβολήθηκε με την υποψία της μυστικής εθνικιστικής δραστηριότητας.
Ντεμπούτο στο εξωτερικό
Το 1936, ο Peter Vyhovsky (ή ο Peter Vilhovskiy) δημιούργησε την αγγλική έκδοση του «Shchedryk», το γνωστό «Carol of the Bells» (Τα κάλαντα των κουδουνιών).ΑναγνώρισηΑν και ούτε μια ημέρα Χριστουγέννων περνάει χωρίς την εκτέλεση του «Carol of the Bells», ωστόσο πολύ λίγοι γνωρίζουν ότι αυτό το τραγούδι δεν είναι αμερικανικό, αλλά ουκρανικό.Και, φυσικά, πολλοί δεν γνωρίζουν ποιός ήταν ο συγγραφέας των πρωτότυπων καλάντων. Όμως η εκδοχή του Leontovych είναι η βάση όλων των άλλων παραλλαγών του τραγουδιού. Τη μελωδία του «Shchedryk» μπορούμε να την ακούσουμε σε soundtrack πολυάριθμων ταινιών και έλαβε πολυάριθμες εφαρμογές.
Στις αρχές του 2015, η εφημερίδα Drohobyczer Zeitung, παρουσίασε τις 17 καλύτερες εκτελέσεις του τραγουδιού «Shchedryk» στον κόσμο – από κλασική έως ροκ.
Και το 2016 έκλεισαν 100 χρόνια από την πρώτη παράσταση του «Shchedryk». Αυτή η μελωδία ας συνεχίζει να γεμίζει τα εκατομμύρια των ανθρώπων στον κόσμο με το συναίσθημα των Χριστουγέννων!
Το 1965, το «Jingle Bells» έγινε το πρώτο τραγούδι που μεταδόθηκε από το διάστημα!
Μια άγνωστη ιστορία για το πιο διάσημο χριστουγεννιάτικο τραγούδι, πώς γράφτηκε, τι συμβόλιζε και πώς κατέληξε να γίνει το πιο αγαπημένο τραγούδι των γιορτών και μικρούς και μεγάλους.
Τo πιο γνωστό χριστουγεννιάτικο τραγούδι, το “Jingle Bells”, το έγραψε ο Αμερικανός James Lord Pierpont για την Ημέρα των Ευχαριστιών και αποδείχθηκε τόσο δημοφιλές ώστε τραγουδήθηκε ξανά την περίοδο των Χριστουγέννων. Ένας από τους φίλους του Pierpont αποκάλεσε το τραγούδι — “ένα χαρούμενο μικρό κουδούνισμα”.
Η πρώτη εκτύπωση του “Jingle Bells” δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά με τον τίτλο “One Horse Open Sleigh” το 1857. Ήταν ένα από τα πολλά «τραγούδια για έλκηθρο» που είχαν γραφτεί για τις γιορτές έλκηθρου που πραγματοποιούνταν στα χιονισμένα βουνά της Βόρειας Αμερικής, για να αφηγηθούν το χόμπι της βόλτας με έλκηθρο που επικρατούσε τότε με ένα αγαπημένο πρόσωπο.
Τα κουδούνια του πιο διάσημου τίτλου τραγουδιού, αναφέρονταν σε εκείνα που ήταν δεμένα στα χαλινάρια των αλόγων. Επειδή οι αναβάτες ήταν ενθουσιασμένοι κατά τη διάρκεια των ιπποδρομιών, ο ήχος των κουδουνιών από τα άλογα τους ειδοποιούσε για την παρουσία άλλων αναβατών και αλόγων κοντά τους. Τα σκοτεινά βράδια στο χιόνι θα ήταν αδύνατο να ακούσουν τα άλλα άλογα που έρχονταν, έτσι οι καμπάνες βοηθούσαν να αποφευχθούν συγκρούσεις. Έτσι, σε αυτήν την περίπτωση, το “Jingle Bells” αναφέρεται στον ήχο που έκαναν τα κουδουνάκια, και όχι σε ένα είδος κουδουνιού.
Δύο χρόνια αργότερα το 1859, εμφανίστηκε με τον τίτλο “Jingle Bells” .Το τραγούδι δεν προοριζόταν ποτέ να γίνει ένας χριστουγεννιάτικος ύμνος που σηματοδοτεί τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και δεν βρίσκουμε αναφορές στα Χριστούγεννα ή σε άλλες γιορτές. Οι στίχοι του, που δεν είναι γνωστοί στην Ελλάδα, περιγράφουν με λεπτομέρεια ένα νεαρό ζευγάρι που πηγαίνει για ιππασία και ρίχνει το έλκηθρό του σε μια χιονοθύελλα.
“Τρέχοντας στο χιόνι
Σε ένα ανοιχτό έλκηθρο με ένα άλογο,
Πάνω από τα χωράφια πηγαίνουμε,
Γελώντας σε όλη τη διαδρομή.
Κουδουνάκια στο δαχτυλίδι της ουράς,
Κάνοντας τα πνεύματα φωτεινά,
Τι διασκεδαστικό είναι να οδηγείς και να τραγουδάς
Ένα τραγούδι για έλκηθρο απόψε
Jingle bells, jingle bells,
Jingle σε όλη τη διαδρομή!
Ω τι διασκεδαστικό είναι να οδηγείς
Σε ανοιχτό έλκηθρο με ένα άλογο. “
Τα κάλαντα του διαστήματος
Το “Jingle Bells” έγινε το πρώτο τραγούδι που μεταδόθηκε από το διάστημα. Στις 16 Δεκεμβρίου 1965, το πλήρωμα του Gemini 6 ανέφερε στον έλεγχο της αποστολής: «Έχουμε ένα αντικείμενο, μοιάζει με δορυφόρο που πηγαίνει από Βορρά προς Νότο, πάνω σε πολική τροχιά. Βρίσκεται σε πολύ χαμηλή τροχιά και ταξιδεύει από Βορρά προς Νότο με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Κινείται πολύ χαμηλά. Φαίνεται ότι θα επανέλθει σύντομα. Μείνουμε δίπλα του… Ίσως να προσπαθήσουμε να πιάσουμε αυτό το πράγμα….».
Η αναφορά για το άγνωστο ιπτάμενο αντικείμενο διακόπηκε ξαφνικά από τον ήχο του “Jingle Bells”! Οι δύο αστροναύτες του πληρώματος, ο Wally Schirra, με μια μικροσκοπική φυσαρμόνικα συνοδευόμενος από τον Tom Stafford που κουνούσε μια χούφτα μικρά κουδούνια έλκηθρου, έπαιξαν το ρυθμό του τραγουδιού και έτσι έγινε το πρώτο τραγούδι, που μεταδόθηκε από το διάστημα! Οι αστροναύτες Stafford και Schirra δώρησαν τα όργανα στο Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος το 1967. Σήμερα εκτίθενται και τα δύο στην έκθεση «Apollo to the Moon» στο Μουσείο στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ.
Το Jingle Bells , τα κάλαντα του διαστήματος, συνεχίζουν την τροχιά τους μέχρι και σήμερα ως ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια όλων των εποχών. Η ηχογράφηση του 1943 είναι αυτή που ακούγεται συχνότερα ακόμη και σήμερα κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, κάνοντας εκατομμύρια ακροατές να γνωρίζουν και να αγαπούν αυτό το τραγούδι, παρόλο που δεν κάνει καμία αναφορά για Χριστούγεννα στους στίχους του. Ωστόσο, θυμίζει αυτό που πολλοί άνθρωποι φαντάζονται ως νοσταλγικά Χριστούγεννα από το παρελθόν: μια χειμωνιάτικη χαρούμενη σκηνή μέσα στο χιόνι!
Οι ελληνικοί στίχοι
Άκου οι καμπάνες πώς ηχούν
με τους αγγέλους τραγουδούν
Ύμνοι χαράς μας προσκαλούν
Στην Βηθλεέμ μας οδηγούν
Δες τα παιδιά και τα πουλιά
πώς συμμετέχουν στη χαρά
Το θείο βρέφος που θα ‘ρθει
αγάπη θα φέρει στη γη
Τ’αστέρι λάμπει από ψηλά
δείχνει τον δρόμο στην καρδιά
Είναι Χριστούγεννα και οι καμπάνες
καλούνε όλους μας στη γιορτή
“Δόξα εν υψίστοις” και Ειρήνη!
“Δόξα εν υψίστοις” και Ειρήνη!
Σ’όλη την πλάση ν’ακουστεί
κάθε καρδιά ν’αφουγκραστεί
Χριστούγεννα, είναι γιορτή
το μήνυμα ας ακουστεί
στην επανάληψη:
Σ’όλη την πλάση ν’ακουστεί
κάθε καρδιά ν’αφουγκραστεί
Το θείο βρέφος που θα ‘ρθει
αγάπη θα φέρει στη γη
