Της Ειρήνης Αϊβαλιώτου
Η μονόπρακτη όπερα – «λυρική τραγωδία» «Η Ανθρώπινη Φωνή», την οποία συνέθεσε το 1958 ο Φρανσίς Πουλένκ, αφενός είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές καλλιτεχνικές στιγμές του αλλά παράλληλα είναι και σαφώς διακριτή ανάμεσα στο πλούσιο έργο του. Την έγραψε πάνω στον ομότιτλο θεατρικό μονόλογο που είχε συγγράψει ακριβώς τριάντα χρόνια πριν το «τρομερό παιδί» του γαλλικού πολιτισμού του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ο ποιητής, συγγραφέας, ζωγράφος και κινηματογραφικός σκηνοθέτης Ζαν Κοκτό, με τον οποίο τους ένωνε μια δυνατή, πραγματική φιλία περίπου σαράντα χρόνων. Ο Κοκτό όχι μόνο σκηνοθέτησε αλλά επίσης φιλοτέχνησε τα σκηνικά και τα κοστούμια στο πρώτο ανέβασμα της όπερας, το 1959.
«Η Ανθρώπινη Φωνή» (La Voix Humaine) έχει ως επίκεντρο ένα αρχέτυπο, το ανθρώπινο ον υπό την εξουσία ενός έρωτα πιο ισχυρού όχι μόνον από τη λογική αλλά και από την ίδια τη ζωή, ο οποίος επιπλέον βρίσκεται πια στο φινάλε του.
Κίνητρο και για τους δύο δημιουργούς υπήρξε το τέλος μιας επώδυνης ερωτικής σχέσης. Καταρχάς ο εκδότης του είχε προτείνει στον Φρανσίς Πουλένκ να συνθέσει τον μονόλογο για τη μεγάλη Μαρία Κάλλας, η οποία την εποχή εκείνη βρισκόταν στο απόγειο της σταδιοδρομίας της. Ο συνθέτης όμως επέλεξε να συνεργαστεί με τη Γαλλίδα υψίφωνο Ντενίζ Ντιβάλ, της οποίας τη θυελλώδη ερωτική ζωή γνώριζε και η οποία μόλις πρόσφατα είχε ερμηνεύσει την Μπλανς στην όπερά του “Διάλογοι Καρμηλιτισσών”, που είχε παρουσιαστεί με επιτυχία στη Σκάλα του Μιλάνου το 1957.
Αυτό το σπαρακτικό έργο για το τέλος μιας σχέσης και την απόγνωση της εγκατάλειψης, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στη σκηνή της Μικρής Επιδαύρου στις 7 και 8 Αυγούστου 2020, σε μια τολμηρή σκηνοθετική σύλληψη από τη Μαρία Πανουργιά, με τον τίτλο «Έχω μάτια στ’ αυτιά». Πέντε χορευτές – ηθοποιοί, σε ξεχωριστούς τηλεφωνικούς θαλάμους, πλαισιώνουν την κεντρική ηρωίδα, που ερμηνεύει η υψίφωνος Μυρσίνη Μαργαρίτη, και μας συμπαρασύρουν στη δίνη της αγωνίας και των ονείρων της. O σκηνικός χώρος αντανακλά όλες αυτές τις ψυχολογικές της διακυμάνσεις υπό τους ήχους του πιάνου της Μαρίας Παπαπετροπούλου. Παίζουν επίσης οι Στέλλα Βογιατζάκη, Αλέξανδρος Λασκαράτος, Αλεξάνδρα Ντεληθέου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Φιντέλ Ταλαμπούκας.
Στην “Ανθρώπινη Φωνή” (που πρωτοανέβηκε το 1930 στην Κομεντί Φρανσέζ με ερμηνεύτρια την Μπερτ Μποβί και αργότερα ερμηνεύτηκε από την Άννα Μανιάνι και την Ίγκριντ Μπέργκμαν) μια γυναίκα μάς μιλάει για το πάθος του έρωτα, τη μοναξιά, την απώλεια, το χωρισμό, την προδοσία, το ψέμα και την αλήθεια, την απόγνωση, την λατρεία, την απόρριψη, το αδιέξοδο ενός δεσμού. Αυτά τα αισθήματα φιλοξενούνται σ’ αυτό το διαχρονικό κείμενο του Ζαν Κοκτό και δεν έχουν αλλάξει ούτε πρόκειται να αλλάξουν όσο κι αν αλλάζουν οι εποχές.
Η σημαντική ηθοποιός και χορεύτρια Αλεξάνδρα Ντεληθέου, μια ταλαντούχα καλλιτέχνιδα με σημαντικές συνεργασίες στο ενεργητικό της, που συμμετέχει στην παράσταση «Έχω μάτια στ’ αυτιά», μιλά στο catisart.gr για το έργο. “Ο ήχος μουσικά του τηλεφώνου μας φέρνει αντιμέτωπους με τη σκληρή πλευρά της τεχνολογίας, η προδομένη πλευρά αποκτά μάτια στα αυτιά για να πλησιάσει τον αγαπημένο της που χάνει…”, υπογραμμίζει.
“Κατά τη γνώμη μου, τίποτα δεν αλλάζει στην πανανθρώπινη ιστορία του έρωτα. Τα πρόσωπα και οι συνδυασμοί μόνο, ο πόνος και η χαρά μένουν τα ίδια… εις τους αιώνας των αιώνων”, τονίζει η Αλεξάνδρα. Όσο για όσα της αρέσουν στη σκηνοθεσία της Μαρίας Πανουργιά μάς επισημαίνει: “Η τρέλα της, οι κόσμοι που έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί, το εικαστικό της ένστικτο, η προσωπική της εμπλοκή. Η αισθητική της. Έχει στο μυαλό της ένα σύμπαν που σε καλεί να το γνωρίσεις, αυτό είναι τύχη”.
Η δυναμική αλλά ευγενική και χαμηλών τόνων Αλεξάνδρα Ντεληθέου μας στέλνει και το δικό της μήνυμα μετά την περιπέτεια του εγκλεισμού μας και εν μέσω της πανδημίας του Covid-19. “Να μπει στην άκρη το Εγώ και να δοθεί χώρος στην ψυχή μας για τα πλάσματα γύρω μας και το περιβάλλον το οποίο περιφρονούμε”, εύχεται.
Αλεξάνδρα, κρύβει κάποια περιπέτεια η παράσταση «Έχω μάτια στ’ αυτιά»;
*Όλες οι παραστάσεις και ιδίως η κατασκευή τους είναι μια περιπέτεια, έτσι και η παράσταση «Έχω μάτια στα αυτιά» είναι μια περιπέτεια και λόγω της συγκυρίας του εγκλεισμού μας.
Πώς θα χαρακτήριζες την “Ανθρώπινη Φωνή” του Φρανσίς Πουλένκ;
*H όπερα του Φρανσίς Πουλένκ βασίζεται στο μονόλογο που έγραψε ο Ζαν Κοκτό το 1930. Τους δύο αυτούς άντρες τους ενώνει φιλία σαράντα χρόνων και έχουν το ίδιο κίνητρο, το άδοξο τέλος μιας ερωτικής σχέσης. Ο ένας συμπληρώνει το έργο του άλλου. Ο Πουλένκ αριστοτεχνικά ντύνει με μουσική τον προφητικό μονόλογο της μοναξιάς, της απομόνωσης και της απόγνωσης στον έρωτα. Ο ήχος μουσικά του τηλεφώνου μας φέρνει αντιμέτωπους με τη σκληρή πλευρά της τεχνολογίας, η προδομένη πλευρά αποκτά μάτια στα αυτιά για να πλησιάσει τον αγαπημένο της που χάνει…
Ποιο είναι το αγαπημένο σου μικρό απόσπασμα από το κείμενο;
*Εσύ μ ακούς; Ο καθένας με τη σειρά του…
…Όχι, πολύ, πολύ καλά. Ακούω καλύτερα κι από πριν, αλλά η συσκευή σου βουίζει… Σαν να μην είναι το δικό σου τηλέφωνο… Σε βλέπω ξέρεις… Ποιο φουλάρι; …το κόκκινο… Έχεις σηκωμένα τα μανίκια… Στο αριστερό σου; χέρι το ακουστικό. Στο δεξί; το στυλό σου. Έχω μάτια στη θέση των αυτιών.
Τι σου αρέσει πιο πολύ στη ματιά της Μαρίας Πανουργιά;
*Η τρέλα της, οι κόσμοι που έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί, το εικαστικό της ένστικτο, η προσωπική της εμπλοκή. Η αισθητική της. Έχει στο μυαλό της ένα σύμπαν που σε καλεί να το γνωρίσεις, αυτό είναι τύχη.
Η “Ανθρώπινη φωνή” πρωτοανέβηκε το 1930. Οι εποχές αλλάζουν, τα συναισθήματα για τον έρωτα αλλάζουν;
*Κατά τη γνώμη μου, τίποτα δεν αλλάζει στην πανανθρώπινη ιστορία του έρωτα. Τα πρόσωπα και οι συνδυασμοί μόνο, ο πόνος και η χαρά τα ίδια… εις τους αιώνας των αιώνων.
“Η Ελλάδα είναι ένα πτώμα που το έχουν καταφάει οι μύθοι της”, έχει πει κάποτε ο Κοκτό, στο μονόλογο του οποίου είναι βασισμένο το έργο. Πώς το σχολιάζεις;
*Για την Ελλάδα έχουν γράψει τόσα πολλά, δε μου αρέσει να σχολιάζω τα αποφθέγματα, είναι όλα θέμα ιστορικής συγκυρίας και ατομικής προσωπικής διαδρομής, τώρα αν είναι διαχρονική η τοποθέτηση του Κοκτό… ίσως μπορεί ναι, μπορεί και όχι…
Τι θεωρείς ιερό στο θέατρο;
*Την ευγένεια και την αισθητική.
Ποιες είναι οι αγωνίες ενός καλλιτέχνη σήμερα;
*Η ίδια του η ύπαρξη σε ένα κόσμον που η τέχνη μοιάζει να μας απασχολεί στο τέλος.
Στις παρακάτω φωτογραφίες, η Αλεξάνδρα Ντεληθέου σε παλαιότερη παράσταση. “Ρομαντισμός” του Θέμελη Γλυνάτση:
Πώς επηρέασε η πανδημία του κορονοϊού τη ζωή σου;
*Έχουν ειπωθεί και γραφτεί πάρα πολλά, δεν νομίζω ότι έχω κάτι να πω που δεν πέρασε και από το μυαλό των περισσοτέρων, επίσης θέλει χρόνο το τραύμα. Το σοκ είναι μετατραυματικό.
Τι θα ήθελες, ως άνθρωπος, μητέρα και καλλιτέχνιδα, να ευχηθείς για το μέλλον του πλανήτη μας;
*Να μπει στην άκρη το Εγώ και να δοθεί χώρος στην ψυχή μας για τα πλάσματα γύρω μας και το περιβάλλον το οποίο περιφρονούμε.
***
«…Πέντε χρόνια τώρα ζω από σένα,/ περνάω την ημέρα μου περιμένοντάς σε./ Όταν αργείς, νομίζω πως πέθανες, / πεθαίνω όταν σε φανταστώ νεκρό,/ ξαναζώ όταν γυρίζεις / κι ύστερα, όσο είσαι κοντά μου,/ πεθαίνω από τον φόβο μου μη φύγεις…». – Απόσπασμα από την “Ανθρώπινη Φωνή”
«Η ηθοποιός πρέπει να σεβαστεί το κείμενο διότι όλα αυτά που φαίνονται σαν ασυνταξίες, σαν άχαρες, βαρετές φράσεις, επαναλήψεις, στην πραγματικότητα είναι αποτελέσματα σοβαρής προσοχής». – Ζαν Κοκτώ
*Ο Φρανσίς Πουλένκ είναι από τις πλέον ιδιάζουσες φυσιογνωμίες της γαλλικής μουσικής του εικοστού αιώνα. Σύγχρονος χωρίς αμφιβολία μεν συνθέτης που όμως κινήθηκε εντός των ορίων της κλασικής μουσικής παράδοσης με πάρα πολλές επιρροές από τους ομοεθνείς του ιμπρεσιονιστές.
*Ο Ζαν Κοκτό είναι Γάλλος ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ζωγράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Υπήρξε ένας από τους πιο πολυσχιδείς καλλιτέχνες του μεσοπολέμου, μέλος της γαλλικής πρωτοπορίας.
- Διαβάστε επίσης:
«Έχω μάτια στ’ αυτιά»: Το σπαραγμό του έρωτα σκηνοθετεί η Μαρία Πανουργιά στη Μικρή Επίδαυρο
Ταυτότητα παράστασης
Συντελεστές
Μουσική Francis Poulenc
Λιμπρέτο Jean Cocteau
Μετάφραση Μάριος Πλωρίτης
Σκηνοθεσία Μαρία Πανουργιά
Σύμβουλος δραματουργίας Γιάννης Κωνσταντινίδης
Σκηνικά Μυρτώ Λάμπρου
Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Κίνηση Ζωή Χατζηαντωνίου
Βοηθός σκηνοθέτη Γιώργος Παπαδάκης
Βοηθός σκηνογράφου Σωτήρης Μελανός
Ερμηνεύουν: Μυρσίνη Μαργαρίτη σοπράνο, Μαρία Παπαπετροπούλου πιάνο
Χορός: Στέλλα Βογιατζάκη, Αλέξανδρος Λασκαράτος, Αλεξάνδρα Ντεληθέου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Φιντέλ Ταλαμπούκας
Διεύθυνση & Οργάνωση παραγωγής Αναστασία Γεωργοπούλου – Ανζελίκα Καψαμπέλη
Εκτέλεση παραγωγής Kart Productions / Μαρία Ξανθοπουλίδου
Οι ελληνικοί υπέρτιτλοι (μετάφραση Μάριου Πλωρίτη) προέρχονται από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους
Πληροφορίες
Ημερομηνία: 7 και 8 Αυγούστου 2020 (Τελικές ημερομηνίες)
Ώρα έναρξης: 21:30
Για λόγους αποφυγής ταλαιπωρίας και λόγω οδηγιών των υγειονομικών αρχών, παρακαλούμε να προσέλθετε 90΄ πριν από την έναρξη
Τιμές εισιτηρίων:
1 Εισιτήριο: 15€
Group 2 εισιτηρίων: 15€
Προπώληση εισιτηρίων: greekfestival.gr
Μπορείτε να προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας με τρεις τρόπους:
– Κεντρικά εκδοτήρια Εισιτηρίων ΕΦ: Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς Πεσμαζόγλου) / Ώρες λειτουργίας: Δε – Πα 10:00 – 16:00, Σα 10:00 – 15:00
– Τηλεφωνική αγορά: +30 210 3272000 Δε – Κυ 09:00 – 21:00
– Ηλεκτρονική Αγορά greekfestival.gr
Εισιτήρια ΑμεΑ αποκλειστικά από τα κεντρικά εκδοτήρια: +30 210 3221897, [email protected] Δε – Πα 10:00 – 17:00
Όλες οι θέσεις, κάτω και άνω διαζώματος, είναι αριθμημένες. Ομαδικές αγορές δεν πραγματοποιούνται κατά την τρέχουσα καλλιτεχνική περίοδο.
Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου θα πραγματοποιηθεί ακολουθώντας τις ειδικές οδηγίες των υγειονομικών αρχών, με προτεραιότητα τη δημόσια υγεία και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό και τους καλλιτέχνες.
Τα εισιτήρια είναι απολύτως προσωπικά και μη μεταβιβάσιμα.
Κατά την αγορά κάθε εισιτηρίου δηλώνεται το όνομα του προσώπου που θα το χρησιμοποιήσει.
Παρακαλούμε ενημερωθείτε για τα ειδικά μέτρα προστασίας που έχει λάβει το Φεστιβάλ για την αντιμετώπιση του COVID-19
Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Οδηγίες για την ασφάλεια στα ανοιχτά θέατρα – Δείτε εδώ το video…
Διάρκεια 1 ώρα
Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
